آمادگی جسمانی اساسا به وضعیتی از بدن گفته می شود که در آن فرد قادر به انجام فعالیت های سبک زندگی خود با آسودگی بیشتر است در حالی که از مشکلات بالقوه در مورد سلامتی و شرایط اضطراری در امان باشد. در قسمت ابتدای این مقاله با فاکتورهای آمادگی جسمانی آشنا خواهید شد. سپس به معرفی فاکتورهای موثر در سرعت و سلامتی نیز می پردازیم. با موج کوه همراه باشید.

فاکتورهای آمادگی جسمانی چیست؟

در ادامه این مطلب به لیست 11 تایی فاکتورهای آمادگی جسمانی به همراه توضیحات و مثال اشاره شده است:

1. ترکیب بدنی

ترکیب بدنی از بین فاکتورهای آمادگی جسمانی به سطح نسبی ماهیچه، استخوان، چربی و سایر عناصر حیاتی بدن اشاره دارد. روشهای مختلفی برای اندازه گیری چربی بدن از جمله استفاده از انواع کلیپرها و همچنین روشهای آزمایشگاهی با دقت بیشتر وجود دارند. سه نوع ترکیب بدنی بیان شده است:

• اکتومورف
• مزومورف
• اندومورف

مثال

ترکیب بدنی اغلب توسط ضخامت چین خوردگی پوست، BMI یا شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به باسن سنجیده می شود. برای مثال در اینجا می گوییم که در صد چربی بدن فرد 18% است و البته به مواردی مانند ترکیب بدنی نیز اشاره می کنیم.

2. میزان استقامت قلب و عروق

استقامت را می توان به عنوان توانایی تحمل استرس، سختی یا سطح رنج تعریف کرد. استقامت در ورزش توانایی حفظ یک فعالیت خاص (دو استقامت، دوچرخه سواری، شنا، قایقرانی، اسکی صحرایی و غیره) برای مدت طولانی است.

استقامت بیشتر به پتانسیل تنفسی و گردش خون برای ارسال اکسیژن به قسمتهای مختلف بدن در هنگام فعالیت فیزیکی مرتبط می شود. از روشهای معمول برای اندازه گیری این عامل می توان به تست VO2 MAX اشاره کرد. این فاکتور در ورزشهایی مانند دوی ماراتن اهمیت ویژه ای دارد.

مثال

به عنوان نمونه هر دونده ای که بتواند مسافت طولانی تری بدود دارای استقامت بیشتری است. یک دونده تازه کار شاید بتواند تنها 5 کیلومتر بدود اما دونده های حرفه ای می توانند در یک روز بیش از یکصد کیلومتر بدوند.

3. انعطاف پذیری

انعطاف پذیری یکی از موارد ضروری در بین فاکتورهای آمادگی جسمانی می باشد. این مورد نه تنها باعث افزایش عملکرد شده بلکه برای کاهش خطر آسیب دیدگی نیز اهمیت دارد. انعطاف پذیری خوب باعث افزایش دامنه حرکتی میشود.

اگرچه اندازه گیری انعطاف پذیری به طور سطحی آسان نیست، اما انجام انواع کشش ها و مقایسه آنها با سایر ورزشکاران به شما کمک می کند تا به چه میزان انعطاف پذیری نیاز خواهید داشت. یکی از آزمایش های خانگی معمول “امتحان نشستن و رسیدن” است. روی زمین بنشینید و سعی کنید که انگشتان پایتان را بگیرید. انعطاف پذیری بیشتر به معنای فاصله کمتر بین انگشت دست و پنجه پا می باشد.

مثال

یکی از مدل های ارزیابی انعطاف پذیری میزان باز شدن پا می باشد. یک ورزشکار با انعطاف پذیری بالا می تواند پای خود را در حدود 180 درجه باز کند. یکی دیگر از مثال ها هم خم شدن به جلو بدون خم کردن زانوهاست. هر چه دست ها به زمین نزدیک تر شود فرد انعطاف پذیری بیشتری دارد.

4. سرعت

سرعت در ورزش به عنوان توانایی انجام هر نوع حرکت (مانند پرتاب، دوی سرعت یا پرش) در کوتاه ترین زمان ممکن توصیف می شود. این توانایی بدن را برای انجام یک کار خاص در مدت زمان کوتاه برجسته میکند. فاکتور سرعت به ویژه در ورزشهایی مانند دوی سرعت، شنا و امثال آن اهمیت دارد و در زمان وارد شدن استرس به فرد اهمیت زیادی پیدا میکند.

مثال

یکی از بهترین موارد پیرامون سرعت، دوی سرعت است که در این مسابقه افراد مسافت 100 متر را می دوند و برترین دونده ها هم این مسافت را زیر 10 ثانیه طی می کنند.

5. توان

توان یا قدرت انفجاری را می توان به عنوان توانایی تولید نیرو یا سرعت بیشتر در کوتاه ترین زمان ممکن توصیف کرد.اگر قدرت حداکثر نیرویی است که ماهیچه تولید میکند، توان به معنای سرعت اعمال آن قدرت خواهد بود. توان جز اصلی تمرینات انفجاری مانند شروع در دوی سرعت و پرش می باشد.

این عامل در بین فاکتورهای آمادگی جسمانی به واحدهای عضلانی نسبت داده میشود تا حداکثر نیرو را به جسم خاصی وارد کنند. یکی از روشهای اندازه گیری توان تست اسکات-جامپ است.

مثال

یک بسکتبالیست را در نظر بگیرید. این بسکتبالیست باید با پرش به سمت حلقه توپ را به داخل حلقه بیندازد. هر چقدر توان این بسکتبالیست بیشتر باشد بیشتر می پرد و احتمال امتیازگیری هم بیشتر خواهد بود چرا که روی حلقه مسلط تر است.

6. هماهنگی

هماهنگی در آمادگی جسمانی به توانایی ورزشکار در انجام حرکتی که امکان اجرای صحیح فنی یک تمرین یا روال خاص را می دهد، ارتباط دارد. هماهنگی عبارت است از ظرفیت فیزیکی بدن انسان برای حرکت یا حرکت همزمان از طریق حرکات منظم ماهیچه ها و اسکلت.

هماهنگی به عنوان عامل موثر در ایجاد مهارت های حرکتی عمل میکند. هماهنگی می تواند برای حفظ حرکت نرم قسمتهای مختلف بدن برای یک فعالیت کنترل شده بسیاری ضروری باشد. حتی فعالیتهای روزمره نیز معمولا ترکیبی از چند حرکت هستند. هماهنگی تحت تاثیر سیستم عصبی می باشد که معمولا با تعدد تمرین افزایش خواهد یافت.

مثال

رقص پا در ورزش بوکس یکی از بهترین مثال ها درباره هماهنگی است. محمدعلی کلی یکی از بهترین رقص پاها را داشت و همین هم باعث می شد دست و پای او به هماهنگی بهتری عمل کند.

7. تعادل

تعادل به عمل تثبیت در یک موقعیت خنثی، صرف نظر از وضعیت بدن فرد گفته میشود. توانایی ایستادن و کنترل هماهنگ بدن و حرکت آن به عنوان تعادل شناخته میشود. آزمایش برای اندازه گیری این فاکتور می تواند به صورت پویا یا ایستا انجام شود که بر اساس قدرت مقاومت فرد در برابر عوامل تغییر اندازه گیری میشود.

مثال

یک ورزشکار اسکیت باز بهتر از هر کسی تعادل را درک می کند. این ورزشکاران باید در حین حرکت روی چرخ های اسکیت تعادل پویای خود را حفظ کنند و هر چه تعادل بهتر باشد این فعالیت هم بهتر انجام می شود.

8. چابکی

چابکی به معنای توانایی تغییر وضعیت بدن به طور موثر است و مستلزم ادغام مهارت های حرکتی جداگانه با استفاده از ترکیبی از تعادل، هماهنگی، رفلکشن، قدرت و استقامت می باشد. چابکی توانایی تغییر جهت بدن به شیوه ای کارآمد است. برای رسیدن به این توانمندی نیاز به ترکیب موارد زیر هست:

• تعادل: توانایی حفظ تعادل در حالت ساکن یا در حالت حرکت (یعنی سقوط نکردن) از طریق اعمال هماهنگ عملکردهای حسی. این مولفه شامل تعادل ایستا و همچنین تعادل پویا میشود.
• سرعت: توانایی حرکت سریع تمام یا قسمتی از بدن
• قدرت: توانایی یک عضله یا گروه عضلانی برای غلبه بر مقاومت
• هماهنگی و توانایی کنترل حرکت بدن در همکاری با عملکردهای حسی مانند گرفتن توپ

چابکی نقش بسیار مهمی در تعیین سرعت تصمیمات اتخاذی ایفا میکند. افزایش چابکی می توان با بهبود دادن مولفه های اثرگذار روی آن مانند قدرت یا انعطاف پذیری افزایش یابد.

مثال

ورزش تنیس یکی از بهترین مثال ها برای چابکی است. یک تنیسور باید به سرعت جهت توپ را تشخیص دهد و با تغییر جهت در سریعترین زمان خودش را به توپ رسانده و ضربه بزند.

9. استقامت عضلانی

استقامت عضلانی به معنای توانایی عضلات یا گروه های عضلانی در مقاومت در برابر انقباض های مکرر برای مدت طولانی می باشد. این فاکتور آمادگی جسمانی به میزان استقامت ماهیچه های مختلف بدن نسبت به فعالیتهای مقاومتی مربوط میشود. سطح استقامت عضلانی بیشتر، باعث رفتار پرانرژی تری در فرد خواهد شد. در استقامت عضلانی، سیستم قلب و عروق به همراه عضلات به شکل توامان تحت فشار قرار میگیرد، اما فشار اصلی روی عضلات است. این فاکتور بنا بر نیازهای هر ورزش تمرین متفاوت می باشد.

مثال

یکی از بهترین مثالها پیرامون استقامت عضلانی کوله کشی در کوهنوردی است. یک کوهنورد هر چقدر استقامت عضلانی بهتری داشته باشد راحتتر می تواند کوله پشتی چند کیلویی خود را در مسیرها برای مدت زمان طولانی حمل کند.

10. قدرت

قدرت عضلانی توانایی تولید حداکثر نیروی عضلانی هنگام انجام یک تمرین خاص است.به طور معمول از افزایش بار و کار با وزنه به منظور بهبود قدرت استفاده میشود. منظور از قدرت عضلانی حداکثر نیرویست که عضله می تواند در یک انقباض واحد ایجاد کند که به عنوان “حداکثر یک تکرار” نیز شناخته میشود.

مثال

حرکت پرس سینه یکی از حرکات اصلی در پاورلیفتینگ و بدنسازی به شمار می رود. در پاورلیفتینگ رکورد پرس سینه در کنار لیفت و اسکات یکی از معیارهای سنجش قدرت ورزشکاران به حساب می آید.

11. زمان واکنش

زمان واکنش در آمادگی جسمانی، زمان لازم برای پاسخ آگاهانه به یک محرک خارجی است. نکته مهمی که باید در اینجا به آن توجه کرد این است که زمان واکنش را نباید با بازتابها اشتباه گرفت. بازتاب یا رفلکس غیرارادیست. به عنوان مثال، اگر دستتان به یک ظرف داغ بخورد، بی اختیار عقب می کشید. این یک بازتاب است و مغز درگیر آن نمی شود. در زمان واکنش مغز باید اطلاعات را پردازش کند.

عواملی مانند ادراک، پردازش و واکنش بر زمان واکنش تاثیر می گذارند. پیروزی یا شکست در بسیاری از ورزشها بر اساس میلی ثانیه تعیین میشود و بستگی به زمان واکنش یک بازیکن دارد.

مثال

یک بوکسور را در یک مسابقه تصور کنید که حریفش در حال مشت زدن به اوست. این بوکسور هر چقدر زمان واکنش بهتری داشته باشد، احتمال بیشتری برای جای خالی دادن هم دارد. همین موضوع می تواند تعیین کننده پیروزی و شکست باشد.

در ادامه به چند سوال رایج پیرامون فاکتورهای تربیت بدنی پاسخ گفته ایم. با موج کوه همراه باشید:

فاکتورهای آمادگی جسمانی در شنا کدامند؟

بر اساس تحقیقات انجام شده مهم ترین فاکتورهای آمادگی جسمانی در شناگران مسافت طولانی شامل استقامت عضلانی و استقامت قلبی عروقی میشوند. هر چند باید پذیرفت که همه عوامل دیگر مانند ترکیب بدنی، تعادل و هماهنگی و … نیز تاثیر زیادی خواهند داشت. مهمترین فاکتورهای ذکر شده برای شنای مسافت کوتاه توان و سرعت بودند.

چه فاکتورهای آمادگی جسمانی بر سرعت تاثیر می گذارند؟

سرعت در ورزش‌های مختلف می تواند به اشکال گوناگون تعریف شود. در تعریف عمومی گفته میشود که سرعت توان جابجایی سریع از یک نقطه به نقطه دیگر است. با این همه به طور کلی می توان گفت که سرعت نیاز به قدرت و توان خوب دارد، همچنین باید توجه داشت که منظور از قدرت در اینجا قدرت نسبی است، نه مطلق.

البته باید توجه داشت که تمرینات سرعتی برای هر ورزش با ورزش دیگر تفاوتهای اساسی خواهد داشت. حتی در شاخه های مختلف یک ورزش نیز این مفهوم متفاوتی پیدا می کند. به طور مثال تمرینات سرعت در دوی صدمتر با تمرینات سرعت در دوی ماراتن تفاوت جدی با هم دارند.

فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت

همه فاکتورهای آمادگی جسمانی در سلامت دخیل هستند. اما تاثیر برخی پررنگ تر است. به طور نمونه داشتن ترکیب بدنی مناسب به معنای نداشتن اضافه وزن و حفظ سلامت مفاصل می باشد. انجام تمرینات قدرتی باعث افزایش ترشح هورمن ها خواهد بود. از مهمترین فواید تمرینات استقامتی می توان به سلامت سیستم قلبی عروقی و افزایش طول و کیفیت عمر اشاره کرد. به نقل verywellfit پنج فاکتور آمادگی جسمانی مرتبط با سلامت به شرح زیر هستند:

• استقامت هوازی
• قدرت عضلانی
• استقامت عضلانی
• انعطاف پذیری
• ترکیب بدنی

دانلود فایل pdf فاکتورهای آمادگی جسمانی

فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت را نام ببرید ؟

فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت به شش جز: چابکی، سرعت، قدرت، تعادل، هماهنگی و زمان واکنش تقسیم می شود. این مولفه ها مربوط به مهارت حرکاتی هستند که برای یک فرد در مورد نشان دادن موفقیت آمیز انواع مهارت های حرکتی و الگوها ضروی است.

نمونه برنامه تمرینات آمادگی جسمانی به همراه فایل pdf را در اینجا بخوانید.

مطالب مرتبط با فاکتورهای آمادگی جسمانی در موج کوه

• دویدن روی تردمیل در برابر دویدن در فضای باز
• تمرین سنگنوردی برای افراد پرمشغله
• 7 نکته برای طناب زدن بهتر
• نکات مهم برای ریکاوری بهتر در ورزش
• نکات مهم در تمرینات کوهنوردی
• باشگاه ورزشی موج