قله دماوند، بام ایران و محبوب ترین قله در تاریخ سرزمین ما بیش از 20 مسیر با احتساب یالها و یخچالها دارد که چهار مسیر از اینها دارای پناهگاه و جانپناه هستند. در بین مسیرهای دارای جانپناه اما مسیر یال شمالی به عنوان سختترین مسیر شناخته می شود. دلیل این سختی نسبی را می توان در سه عامل یافت:
- مسافت طولانی تر نسبت به بقیه جبهه های اصلی
- شیب بیشتر مسیر در هزار متر نهایی منتهی به قله
- برخی قسمت های دست به سنگ در ارتفاع بالای 4500 متر
به غیر از این موارد مسیر شمالی تنها یالی است که دارای 2 جانپناه می باشد که به جانپناه 4000 (در ارتفاع 3900 متری) و جانپناه 5000 (در ارتفاع 4650 متری) واقع شده اند. البته هر دو مورد تنها جانپناه های کوچکی هستند که ظرفیت محدودی دارند.
نکته: یال شمالی دماوند که دارای جانپناه می باشد یال اصلی شمالی نیست و یال اصلی شمالی، موسوم به تیغه شمالی در سمت راست این یال و در وسط دو یخچال دوبیسل و سیوله واقع شده است که ندرتا صعود می شود.
دسترسی
برای رفتن به مسیر شمالی دماوند باید ابتدا خودتان را به روستای ناندل برسانید. برای رسیدن به روستای ناندل باید به جاده هراز بروید و در بین تونل های شماره 8 و 9 وارد جاده فرعی به سمت روستای ناندل شوید. این جاده خیلی همواره نیست و حدود 20 کیلومتر تا روستای ناندل فاصله در پیش خواهد بود.
ارتفاع روستای ناندل حدود 2350 متر می باشد.
در روستای ناندل می توانید در منزل صالحی، خانه کوهنوردان ناندل شبمانی داشته باشید و همچنین برای تهیه مایحتاج خوراکی لازم و هماهنگی وسیله نقلیه تا سنگ بزرگ اقدام نمایید. خاطره شبمانی در منزل صالحی با مهمان نوازی عالی این خانواده محترم، فراموش نشدنیست.
حرکت از ناندل تا سنگ بزرگ حدود یک ساعت طول می کشد. این سنگ همانطوری که از نامش پیداست، یک سنگ بزرگ است که در کنار جاده خاکی قرار گرفته و به عنوان مبدا حرکت تابستانی به سمت مسیر شمالی دماوند شناخته می شود.
ارتفاع سنگ بزرگ حدود 2950 متر می باشد.
مسیر حرکت از سنگ بزرگ به سمت جنوب و جنوب غربی به پیش می رود که ابتدا مسیر نسبتا کم شیب بوده و با نزدیک شدن به دامنه دماوند به شیب مسیر نیز افزوده می شود. سپس در دامنه های قله با تراورس به سمت راست در جهت جانپناه 4000 قرار خواهید گرفت. در مسیر صعود نیز چند سنگ نسبتا بزرگ دیگر وجود دارد که می توان آنها را به عنوان نشانه های مسیر در نظر گرفت.
- مسیر تا جانپناه 4000 متری دشواری خاصی ندارد.
- در سمت راست
جانپناه دوم
مسیر به سمت جانپناه دوم یا 5000 ابتدا از یک شیب خاکی و سپس از میان سنگ ها با دست به سنگ جزیی بالا می رود که دارای سختی فنی خاصی نیست. نکته دیگر اینکه جانپناه اول ظرفیت حدودی 10-12 نفر دارد و در بسیاری از روزهای تعطیل تابستان نمی شود روی ظرفیت این جانپناه یا جانپناه بالایی حساب باز کرد.
ظرفیت جانپناه 5000 (در ارتفاع 4650 متری) نیز 6-8 نفر می باشد. مسافت پیمایش از سنگ بزرگ تا جانپناه دوم هم حدود 6-7 کیلومتر است.
جانپناه دوم به قله
مسیر جانپناه دوم به قله از سمت راست به صورت زیکزاک بالا می رود و رفته رفته شیب آن افزایش پیدا می کند. در امتداد مسیر شمالی در ارتفاع 4850 متری یک صخره بزرگ قرار دارد که مسیر از سمت راست آن و مشرف به یخچال دوبیسل ادامه پیدا می کند. این قسمت مسیر دارای دست به سنگ با سختی 4-5 است که باید با احتیاط از آن عبور کرد.
پس از حدود 50 متر دست به سنگ بایست به سمت چپ تغییر مسیر دهید و از یک بخش با گیره های نسبتا بزرگ و شیب تقریبی 70 درجه صعود کنید که حدود 7-8 متر ارتفاع دارد. در این زمان روی صخره بزرگ قرار خواهید گرفت.
با صعود به سمت قله بعد از حدود 200 متر ارتفاع گیری و در ارتفاع 5100 متری به قسمت دوم دست به سنگ های مسیر شمالی می رسید که مسیر عبور این بخش از لابه لای صخره ها خواهد بود. بخش اول هم از سمت چپ و بخش دوم هم از سمت راست بهتر است که همه مسیر دارای علامت و پاکوب نسبتا مشخص می باشد البته نیاز به دقت دارد.
شیب مسیر شمالی به طور کلی زیاد است اما در ارتفاع 5250 متری شیب مسیر بیشتر هم می شود و از لبه یال به سمت قله امتداد پیدا خواهد کرد. معمولا حتی در روزهای تابستان هم لازم است در این قسمت از روی بخش های یخچالی (موسوم به یخچال عروسک ها)عبور کنید که نیاز به دقت خواهد داشت.
در ارتفاع 5550 متری شیب مسیر قدری کاسته می شود و با رسیدن به یک تراورس از سمت چپ یک سنگ بزرگ را دور می زنید و به کاسه قله وارد خواهید شد. مسیر از پناهگاه دوم تا قله نیز حدود 5 کیلومتر می باشد.
نکات کلی درباره مسیر شمالی دماوند
- در برخی از بخش های مسیر می توان از طریق یخچال دوبیسل در سمت راست یال آب برداشت اما این بخش در معرض ریزش سنگ است و باید محتاطانه عمل کرد.
- بعضا در روزهای تعطیل تابستان امکان حمل بار تا پناهگاه اول از سنگ بزرگ توسط قاطر وجود دارد.
- آنتن دهی مسیر تا جانپناه اول نسبتا مناسب است و اما در بخش های بالایی بیشتر قسمت های مسیر آنتن موبایل وجود ندارد.
- مسیریابی از بین دست به سنگ های مسیر شمالی نیاز به تجربه قبلی و شناخت خوب مسیر دارد.
- مسیر شمالی دماوند حدود 3 تا 5 درجه از مسیر جنوبی سردتر است که دلیل آن تابش کمتر آفتاب و وجود یخچالهای دایمی در ارتفاعات می باشد.
- بخش بالایی مسیر حتی در روزهای گرم تابستان نیز در معرض یخزدگی و نیاز به عبور از یخچال ها قرار دارد.
- ظرفیت جانپناه های مسیر کم است و به خصوص در ایام تعطیل لازم است برای صعود گزینه چادر را در نظر بگیرید. نقاط چادر زدن مناسب نیز نسبت به سایر مسیرها محدود هستند.
- این مسیر حدود 11-12 کیلومتر از سنگ بزرگ تا قله می باشد که تقریبا 2 کیلومتر از مسیر جنوبی طولانی تر است.
صعود زمستانی مسیر شمالی دماوند
- برای صعود زمستانی دماوند از سمت شمالی مبدا حرکت شما معمولا روستای ناندل خواهد بود و در صورت بارش برف در روزهای قبل احتمالا ساعت ها برفکوبی لازم است تا به سنگ بزرگ برسید.
- جانپناه دوم مسیر شمالی در زمستان عمدتا غیرقابل استفاده است.
