16 نکته مهم درباره دست به سنگ در کوهنوردی

وقتی مسیر کوهپیمایی ناگهان به صخره‌های تند و شیب‌دار می‌رسد و پای شما دیگر به تنهایی کافی نیست، وارد دنیای «دست به سنگ» یا همان Scrambling می‌شوید. جایی بین کوهپیمایی ساده و سنگنوردی فنی که هم مهارت می‌خواهد، هم جسارت. در این نوع صعود، دستان شما نه‌فقط برای حفظ تعادل، بلکه گاهی برای بالا کشیدن بدن از سنگ‌ها به کار می‌آیند. دست به سنگ تجربه‌ای است که ضربان قلب را بالا می‌برد، عضلات را به چالش می‌کشد و لذت فتح مسیر را دوچندان می‌کند. در این مقاله، با انواع درجات سختی، مهارت‌های کلیدی، خطرات احتمالی و تجهیزات ضروری این ماجراجویی آشنا می‌شوید تا هم ایمن‌تر حرکت کنید و هم حرفه‌ای‌تر صعود کنید.

دست به سنگ یعنی چه؟

دست به سنگ یا Scrambling نوعی صعود در کوهستان است که بین کوهپیمایی و سنگنوردی قرار می‌گیرد. در این روش، مسیر آن‌قدر شیب‌دار یا فنی می‌شود که برای پیشروی فقط پا کافی نیست و باید از دست‌ها نیز برای حفظ تعادل یا بالا کشیدن بدن استفاده کرد. برخلاف سنگنوردی فنی، معمولاً در دست به سنگ از طناب و تجهیزات پیچیده استفاده نمی‌شود، مگر در بخش‌های دشوار یا خطرناک. این سبک صعود، ترکیبی از مهارت‌های کوهپیمایی و سنگنوردی را می‌طلبد و بسته به درجه سختی مسیر، می‌تواند یک تجربه لذت‌بخش و ماجراجویانه یا چالشی و پرریسک باشد.

تفاوت بین دست به سنگ شدن و سنگنوردی چیست؟

به نقل از استوارت گرین، بیان تفاوت بین دست به سنگ و سنگنوردی قدری دشوار تر است. درگیر شدن یک نفر با سنگ و صخره می تواند به معنای سنگنوردی فنی برای شخص دیگری باشد. گاها حتی یک مسیر با وجود استفاده از طناب نوعی دست به سنگ به حساب می آید. از مثالهای این مورد در ایران می توان به قسمت های زیادی از مسیر گرده آلمانها یا تیغه های دارآباد توچال یا تیغه های ژاندارم خلنو اشاره کرد.

بسیاری از کوهنوردان معمولا یک طناب کوتاه یا همان طناب انفرادی برای افزایش ایمنی در مسیرها به همراه خود دارند. به عنوان مثال، اگر یکی از اعضای تیم با قرار گرفتن در معرض ارتفاع مضطرب شود یا بارش به خیس شدن سنگ بیانجامد از این طنابها استفاده میشود. یکی از تفاوتهای کلیدی بین دست به سنگ شدن و سنگنوردی این است که در سنگنوردی از دست برای گرفتن گیره ها و بالا کشیدن خود استفاده می شود، اما در دست به سنگ معمولا از دست ها برای حفظ تعادل بهره می برند.

درجات سختی در دست به سنگ شدن چیست؟

به گفته کارشناسان ellis-brigham به مسیرهای دست به سنگ درجه سختی داده می شود که سختی و نوع تکنیک های را که باید استفاده کنید، تعیین می کند. مهم این است که برای شروع به سراغ مسیرهای خیلی دشوار نروید. این کار می تواند مشکل ساز و خطرناک باشد.

درجه 1

پیاده روی که گاهی اوقات نیاز به استفاده از دستان شما دارد تا به شما در صعود به بخشهای شیب دار کمک کند. این مسیرها به طور کلی واضح و از نظر پیگیری آسان هستند. ببیشتر اوقات نیازی به تجهیزات ایمنی برای این درجه نخواهید داشت. مثال این درجه نیز صعود تا پناهگاه شیرپلا است.

درجه 2

سختتر از درجه یک، این مسیرها جایی هستند که دانش و تمرین سنگنوردی ضرورت دارد. دست به سنگ درجه 2 شامل قرار گرفتن در معرض ارتفاع بیشتر، قسمتهای سختتر و شیبهای تندتر است. گروه زیادی از کوهنوردان در این سطح نیاز به ابزار فنی خواهند داشت.

الکساندر اودینتسوف؛ روایت یک اسطوره از راه روسی تا کلنگ طلایی

ماراتن اورست؛ دویدن در بلندترین ارتفاع جهان

درجه 3

قابل مقایسه با ساده ترین مسیرهای سنگنوردی است. باید تجهیزات صعود داشته باشید. چندین قسمت وجود دارد که نیاز به طناب دارد و هر گونه سقوط احتمالی عواقب جدی خواهد داشت.

نکته مهم اینکه درجه سختی مسیر بر اساس سختترین قسمت آن تعیین میشود. یک مسیر می تواند در قسمت اعظم خود درجه یک و در کراکس ها درجه 3 داشته باشد.

8 مهارت پایه ای در دست به سنگ شدن چیست؟

یک کوهنورد مجرب باید مهارت های اولیه سنگنوردی، کوهنوردی و کوهپیمایی را داشته باشد. این مهارت ها شامل موارد زیر هستند:

• مهارت های سنگنوردی: از جلمه استفاده از طناب برای حمایت، کارگاه زدن، فرود کوتاه، ارزیابی درجه سختی مسیر.
• مهارت های کوهنوردی: شامل سفر در برف، خود امدادی با کلنگ کوهنوردی، آگاهی از بهمن و ایمن در کوهستان.
• مهارتهای ناوبری با و بدون استفاده از جی پی اس و توانایی استفاده از نقشه و قطب نما.
• دانش نحوه کار با لوازم کوهنوردی و فنی.
• انتخاب و حمل تجهیزات درست: شامل لباس کوهنوردی مناسب، غذای مناسب فصل و آب.
• شناخت خطرات کوهنوردی: از قبیل سنگ سست، احتمال ریزش و نحوه اجتناب از آنها.
• مهارت مسیریابی: دست به سنگ شامل یافتن مسیر است. شما باید بتوانید بهترین گیره ها را برای رسیدن به بالای سنگ پیدا کنید.
• قضاوت درست درباره استفاده یا عدم استفاده از طناب و هارنس …
• حفظ حریم طبیعت و عدم به جا گذاشتن تجهیزات و …

مهارت‌های لازم در دست‌به‌سنگ

تعادل و کنترل بدن

حفظ مرکز ثقل و کنترل حرکات برای جلوگیری از لغزش.

قدرت و استقامت دست

توانایی نگه داشتن گیره‌ها برای مدت طولانی.

مسیرخوانی

شناسایی بهترین مسیر و گیره‌ها قبل از حرکت.

تکنیک‌های ایمنی

آشنایی با کارگاه‌سازی و اطمینان از تجهیزات.

دست به سنگ خطرناک است!

این مهم است که تشخیص دهیم دست به سنگ می تواند بسیار خطرناک باشد. خطرات این کار شامل ریزش سنگ، سقوط و مانند آن است. دانش پیرامون خطرات باعث میشود با آگاهی و هوشیارانه از کاری که می کنیم لذت ببریم.

سعی کنید از زیر یک تیم دیگر حرکت نکنید. در جایی که خطر ریزش باشد از کلاه ایمنی استفاده کنید. قبل از گیر کردن به عقب برگردید. اگر فکر می کنید این قسمت مسیر برای همنوردتان مشکل است، حتما از طناب استفاده کنید.

یک راه عالی برای افزایش ایمنی در دست به سنگ تمرین سنگنوردی است. به عنوان یک کوهنورد حداقل هفته ای یک بار تمرین سنگنوردی داشته باشید. حتی اگر این تمرین در سالن سنگنوردی هم صورت گیرد، باعث میشود اعتماد به نفستان افزایش یافته و در طبیعت کمتر برای پیدا کردن گیره تقلا کنید.

آیا به طناب کوهنوردی نیاز دارید؟

قضاوت کردن در مورد طناب اهمیت ویژه ای دارد. در وسط یک دست به سنگ یا مسیر صخره ای نمی شود تغییر سیستم داد. پس باید از قبل فکر کنید. طناب برای کسی که مهارت کافی در استفاده از آنرا ندارد می تواند خطرناک شود. همچنین برقرار کردن کارگاههای ایمن و اصولی اهمیت ویژه ای دارد. صدها بار این تکنیکها را تمرین کنید تا در شرایط حساس بتوانید به درستی عمل نمایید.

3 نکته ضروری پیرامون گیره های پا در دست به سنگ

اسمیر کردن، لبه گیری و لاخ کردن سه تکنیک مهم برای استفاده از پا در سنگنوردی و دست به سنگ است. اسمیر به معنای استفاده از اصطکاک کف کفش کوهنوردی برای صعود با سطح می باشد. در لاخ کردن نیز باید پای خود را در شکافهای عمودی و افقی به خوبی لاخ کنید تا با استفاده از فشار پدید آمده بتوانید به خوبی صعود کنید.

یک روش تمرین عالی برای افزایش سطح در تکنیک پا در اینجا این است که با استفاده از کفش تریل کوهنوردی یا کوهپیمایی تمرین سنگنوردی داشته باشید. می توانید کفش تریل خود را شسته و با خود به سالن سنگنوردی ببرید و تمرین استقامتی یا بولدر با درجه پایینتر انجام دهید.

به سراغ من اگر میایید، نرم و آهسته بیایید…

هیچ کسی بهتر از سهراب سپهری نمی تواند این نکته را بهتر بیان کند! البته جانسون به عنوان یک مربی کوهنوردی می گوید:

نکته مهم در اینجا حرکت آهسته است. سرعت خود را کمی پایین بیاورید. اینطوری کارآمدتر حرکت کرده و تعادلان نیز بهتر حفظ می شود.

به این فکر کنید که مرکز ثقل شما کجا قرار دارد. این باعث میشود وزنتان را بهتر توزیع کنید. افراد مبتدی تمایل دارند که به سمت سنگ و جلو خم شوند و این می تواند کار را سختتر کند. رین نظر جانسون را تایید می کند و موافق حرکت محافظه کارانه است. او می گوید: “سعی کنید بی سرو صدا صعود کنید و بیش از حد خودتان را نکشید.”

نکته مهم این است که از توان تحمل وزنتان توسط سنگ مطمئن شده باشید. قبل از کشیدن یا فشار دادن روی سنگ، فکر کنید که محکم است یا خیر؟ این بسیار مهم است و هیچ وقت این نکته را دست کم نگیرید.