راهنمای داروها در کوهنوردی : 20 داروی کاربردی

در زمان کوهنوردی به طور معمول دسترسی به خدمات درمانی مانند آنچه در شهر سراغ داریم وجود ندارد. در این شرایط حتی یک بیماری ساده هم ممکن است به مشکلی حاد تبدیل شود که با خطر مرگ همراه باشد. داشتن دانش دارویی از جمله دانش های ضروری در کوهنوردی است که به خصوص در صورتی که به دنبال صعودهای بلندمدت هستید می تواند مفید واقع شود. در این مقاله از سری مقالات موج کوه به بررسی داورهای مورد استفاده در کوهنوردی و موارد استفاده از آنها پرداخته ایم.

هشدار: استفاده از داروها با عوارض خاص و شدید همراه است. توصیه اکید این است که قبل از مصرف خودسرانه داروها با پزشک مشورت کنید. همچنین پیش از اعزام نسبت به همراه بردن یا نبردن داروهای خاص مشورت تخصصی با پزشک متخصص در کوهنوردی داشته باشید. این مقاله جنبه تجویزی نداشته و صرفا به جهت آشنایی تهیه و تنظیم شده است.

داروهای مرتبط با ارتفاع

یکی از عوارض احتمالی صعود به ارتفاعات بالا به خصوص در صورت عدم هم هوایی صحیح می تواند ارتفاع زدگی باشد. داروهای زیر در خصوص سطوح مختلف ارتفاع زدگی و همچنین پیشگیری از بیماری ارتفاع کاربرد دارند.

استازولامید

استازولامید به طور کلی به منظور پیشگیری از بیماری حاد کوهستان استفاده می شود. این دارو یک دیورتیک ضعیف است، بنابراین اثر نسبتا کمی در کاهش سطح مایعات خواهد داشت. پیش از این از داروهای قوی تری مانند فروزماید استفاده می شد که عوارض بیشتری به همراه داشتند. قرص های استازولامید معمولا به صورت دوزهای 250 میلی گرمی در بازار یافت می شوند. و معمولا هم به صورت دو دوز در روز مصرف می گردد. در این خصوص می توانید مطلب تخصصی استازولامید را در موج کوه مطالعه نمایید. 

ایبوپروفن: NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی)

برخی تحقیقات نشان داده است که ایبوپروفن نیز می تواند در پیشگیری و درمان بیماری ارتفاع نقش موثری داشته باشد. امروزه همچنین از ژلوفن استفاده می شود که به دلیل فرم آن جذب بهتری دارد. به همراه داشتن ژلوفن برای درمان دردهای جزیی مانند دندان درد نیز موثر واقع می شود.

ناپروکسن

ناپروکسن داروی کاهش تب و کاهش التهاب است و برای از بین بردن دردهای خفیف تا متوسط ناشی از شرایط مختلف مانند دندان درد، درد قاعدگی یا کرونا به کار می‌رود. این دارو برای کاهش درد، تورم و سفتی مفاصل ناشی از آرتروز هم استفاده می‌شود. به علاوه این ناپروکسن برای درمان بیماری هایی مانند تاندونیت توسط پزشک بعضا تجویز می گردد.

دگزامتازون

دگزامتازون یک داروی کورتواستروییدی است که بیشتر برای درمان ادم مغزی کاربرد دارد. ادم مغزی در ارتفاع بالا وضعیتی است که در آن مغز شما با احساس کمبود اکسیژن، خون بیشتری را به سمت خود می کشد. 

نیفیدیپین

نيفيديپين در درمان آنژين و كنترلزيادي فشار خون مصرف مي‌شود. اين دارو در كنترل آنژين وازوسپاستيك يا آنژين ناپايدار در بيماراني كه قادر به تحمل داروهاي مسدودكننده گيرنده بتا-آدرنرژيك يا نيترات‌ها نيتسند يا علائم بيماري آنها با اين داروها از بين نمي‌رود، و كنترل آنژين كلاسيك مصرف مي‌گردد. کاربرد اصلی نیفیدیپین در کوهنوردی درمان ادم ریوی است.

ویتامین سی

ویتامین سی به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی شناخته می شود که در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت های شدید کاربرد دارد. به علاوه در برخی تحقیقات اشاره شده است که مصرف ویتامین سی می تواند به بهبود هم هوایی در فرآیند صعود و کوهنوردی کمک کند.

داروهای مرتبط با سیستم گوارشی

یکی دیگر از مشکلات ناتوان کننده در سفرهای کوهنوردی مشکلات گوارش است که می تواند باعث عدم ریکاوری در حین صعود و حتی خطر مرگ شود. در ادامه به بررسی برخی از مهمترین داروها در این زمینه می پردازیم

لوپرامید

داروی ضد اسهال لوپرامید (Loperamide) برای کسانی تجویز می‌شود که دچار اسهال مزمن شده‌اند. با مصرف لوپرامید، سرعت حرکت مدفوع در روده کند می‌شود. همچنین بدن زمان کافی برای جذب آب را دارد و در نهایت مدفوع با سرعت کمتر و حالت سفت‌تری خارج می‌شود.

یدوکینول

یدوکینول به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر برای درمان عفونت‌های انگلی خاصی از روده استفاده می‌شود. عفونت شایع‌ترین علت اسهال حاد می‌باشد.

به بیانی کاملتر؛ قرص یدوکینول به منظور درمان آمیب روده‌ای تجویز می‌شود. آمیب در واقع انگلی است که در روده انسان زندگی کرده و به غشای روده آسیب می‌رساند. این انگل از سلول‌های خونی تغذیه کرده و موجب پاره شدن دیواره روده شده و اسهال خونی را به وجود می‌آورد. آمیب روده‌ای به طور عمده به وسیله آب آلوده، میوه یا سبزیجات خام، مگس‌ها، ماهی ریز قنات و یا انتقال مدفوع آلوده از دست به دهان منتشر می‌شود.

کلیدینیوم سی

لیبراکس با نام های شناخته شده لیبرو سی، لیبراکیم و کلیدینیوم سی در داروخانه ها در دسترس می باشد که جهت آرامبخشی و کاهش اضطراب گوارشی و کاهش اسید معده و ترشحات روده تجویز می شود. مصرف لیبراکیم باعث شل شدن عضلات گوارشی می شود و گرفتگی های معده و روده را تسکین می بخشد.

دایمیتیکون

دایمتیکون نوعی داروی گوارشی است که در دسته داروهای ضد نفخ قرار دارد و معمولا توسط دکتر گوارش و کبد یا دکتر داخلی تجویز می‌شود.از دایمیتکون به منظور درمان نفخ در کوهنوردی استفاده می شود.

در تحقیقاتی که انجام‌شده‌است، گفته‌شده که دایمتیکون با اثر بر کشش سطحی حباب‌های گاز وارد شده به بدن همراه با غذا، از نفخ می‌کاهد.

قرص نعناع

قرص نعناع به منظور بهبود گوارش و کاهش نفخ معده کاربرد دارد.

بیزاکودیل

از قرص یا شیاف بیزاکودیل نیز برای درمان یبوست می‌توان استفاده کرده که البته بهتر است با تجویز و مشورت پزشک اقدام به استفاده از آن نمود. بیزاکودیل با تحریک عضلات روده سبب افزایش حرکات دستگاه گوارش شده و دفع مدفوع را ساده‌تر می‌کند.

متوکلوپرامید

‎متوکلوپرامید داروی نام آشنا و پر مصرف برای درمان و پیشگیری تهوع و استفراغ می باشد . ‎احساس تهوع اگرچه مشکلی شایع می باشد اما می تواند ناشی از علل مختلفی باشد. این دارو به صورت قرصهای ژله ای نیز موجود است که ژلوپرامید نامیده می شود.

هیوسین

هیوسین ان بوتیل بروماید یک داروی ضد اسپاسم می باشد که برای تسکین دل پیچه و درکل کرامپ های دستگاه گوارش یا مثانه موثر می باشد .
‎خصوصا این دارو به کاهش نفخ و درد های ناشی از گرفتگی عضلات دستگاه گوارش در اختلالاتی مانند سندرم روده ی تحریک پذیر بسیار کمک می کند .
‎همچنین با شل کردن عضلات صاف دستگاه گوارشی و مجاری ادراری تناسلی در مواردی مانند دلپیچه های دوران قاعدگی خانم ها نیز می تواند موثر واقع گردد.

او آر اس

پودر ORS یک مخفف است که به معنی “محلول ترکیبی حفظ متعادلی الکترولیت‌ها” می‌باشد. این محلول به عنوان یک درمان خوراکی استفاده می‌شود و برای تعادل الکترولیت‌ها و مواد معدنی مهم در بدن، به خصوص در شرایطی مانند اسهال و استفراغ شدید، مفید است. به غیر از این منابع آبی مانند آب برف ، فاقد املاح هستند که استفاده از او آر اس این نقص را برطرف می کند.

سایر داروها

آنستوکائین یا تتراکائین

قطره چشم تتراکایین یک بیحس کننده موضعی است که توسط پزشک برای انجام برخی معاینات و جراحی‌های کوچک چشم مصرف می‌شود. از این قطره در شرایط حساس می توان برای کمک به تحمل برف کوری استفاده کرد.

تئوفیلین

داروی تئوفیلین برای درمان بیماری‌های ریوی مانند آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD، برونشیت و آمفیزم ریه استفاده می‌شود. داروی تئوفیلین به خانواده‌ی داروهایی تعلق دارد که با نام داروهای گزانتین شناخته می‌شوند. تئوفیلین به صورت قرص و شربت موجود است که برای برنشیت ناشی از هوای سرد (مانند سرفه خمبو) کاربرد دارد.

ملاتونین

ملاتونین یک هورمون طبیعی در بدن است که چرخه (Cycle) خواب را تنظیم و مدیریت می‌کند. قرص خواب ملاتونین، برای ترشح این هورمون در بدن مصرف می‌شود. کسانی که به بیماری کم خوابی و بی خوابی دچار هستند، باید از انواع قرص‌های خواب برای درمان و بهبود سریع‌تر استفاده کنند.

کریس جونگ پروفسور زیست شناسی و کوهنورد در تحقیقاتی ملاتونین را در کوه دنالی روی کوهنوردان تست کرده است که نتایج مثبتی نشان داد.

آنتی اکسیدان ها

مطالعه روی کوهنوردان در کوه اورست نشان داد که مکمل های آنتی اکسیدانی در کاهش بروز بیماری حاد ارتفاع(AMS) و بهبود مشخصات فیزیولوژیکی کوهنوردان موثر است.

بهترین منابع آنتی اکسیدان ها میوه ها و سبزیجات هستند. اما مصرف آنتی اکسیدان هایی ویتامین مانند ویتامین C و ویتامین E به شکل قرص به خصوص درارتفاعات بالا ارزان و راحت است.

آهن

بدن ما برای ساخت گلوبول های قرمز در فرآیند هم هوایی به آهن نیاز دارد. نیاز به آهن به خصوص در زنان کوهنورد بیشتر می باشد که لازم است به آن توجه شود.

سخن پایانی

در کوهنوردی، به‌ویژه در ارتفاعات بالا، نیاز به داروهای خاصی وجود دارد تا به مقابله با مشکلات بهداشتی و جراحت‌ها کمک کنند. در زیر جدول داروهای مهم برای کوهنوردی و کاربردهای آن‌ها آورده شده است:

نام دارو	نوع دارو	کاربرد
آسپرین	مسکن و ضد التهاب	کاهش درد، التهاب و پیشگیری از مشکلات قلبی
ایبوپروفن	مسکن و ضد التهاب	کاهش درد، التهاب و تب
استامینوفن	مسکن	کاهش درد و تب
دیاماکس (Diamox)	داروی ارتفاع‌زدگی	پیشگیری و درمان علائم ارتفاع‌زدگی (AMS)
آنتی‌هیستامین‌ها	ضد آلرژی	درمان واکنش‌های آلرژیک و مشکلات تنفسی
آنتی‌بیوتیک‌ها	ضد باکتری	درمان عفونت‌های باکتریایی
سالمونولا	ضد تهوع	کاهش تهوع و استفراغ
اسهال‌گیرها	ضد اسهال	درمان اسهال
پماد آنتی‌بیوتیک	پماد	درمان زخم‌ها و خراش‌ها
پماد ضد التهاب	پماد	کاهش التهاب و درد در مفاصل و عضلات
مسکن‌های موضعی	پماد	کاهش دردهای موضعی
کرم ضد آفتاب	کرم	محافظت از پوست در برابر اشعه UV
عصاره گیاهی	داروی گیاهی	درمان طبیعی مشکلات مختلف (به عنوان مثال، عصاره زنجبیل برای تهوع)

به همراه داشتن کیت کمک های اولیه و داروهای مورد نیاز در کوله پشتی کوهنوردی از ضروریات است که در شرایط اضطراری می تواند به امداد کوهنورد یا سایر کوهنوردان حاضر در کوه کمک شایانی کند. همچنین در صورتی که بیماری خاصی دارید لازم است حتما قبل از مراجعه به ارتفاعات با پزشک مشورت کرده و در مورد داروها و دوز مصرفی اطلاعات کسب کنید. ارتفاع می تواند باعث افزایش فشار خون یا تغییرات بیولوژیکی تحت تاثیر فشار بیشتر روی بدن و همچنین کاهش فشار هوا شود. به عنوان تاکید مجدد این مقاله جنبه تجویزی نداشته و فقط جنبه آموزش دارد. داروها به طور عمومی دارای عوارض هستند پس حتما پیش از استفاده از آنها با پزشک متخصص در زمینه ورزش مشورت کنید.