دگزامتازون برای درمان بیماری هایی مانند آرتریت، اختلالات خونی/هورمونی، واکنش های آلرژیک، بیماری های پوستی، مشکلات چشمی، مشکلات تنفسی، اختلالات روده، سرطان و اختلالات سیستم ایمنی استفاده می شود. همچنین به عنوان آزمایشی برای اختلال غده آدرنال (سندرم کوشینگ) استفاده می شود. دگزامتازون متعلق به دسته ای از داروهای شناخته شده به عنوان کورتیکواستروئیدها است. این دارو پاسخ سیستم ایمنی شما به بیماری های مختلف را کاهش می دهد تا علائمی مانند تورم و واکنش های آلرژیک را کاهش دهد. با این حال دگزامتازون در کوهنوردی به دلایل مختلفی استفاده می شود که با وجود عوارض بالای این دارو لازم است در این باره اطلاعات داشته باشید. در این مقاله به بررسی موارد درمانی، نکات و عوارض استفاده از دگزا پرداخته ایم.
دگزامتازون در کوهنوردی
دگزامتازون که در بین کوهنوردان به نام “دگزا” شناخته می شود، استروئیدی است که برای درمان ادم مغزی در ارتفاعات استفاده می شود. طبق مقاله ای که کن کملر در سال 2005 با عنوان «استروئیدها در اورست» در وب سایت نشنال جئوگرافیک منتشر کرد، هر ساله حدود 2 درصد از کوهنوردان از این وضعیت تهدید کننده زندگی رنج می برند. با این حال، روندی پدید آمده است که در آن کوهنوردان از دکس برای حفظ عملکرد و کاهش علائم – حالت تهوع، خستگی، سرگیجه، گیجی، نوسانات خلقی – بیماری حاد کوه استفاده می‌کنند. استفاده از دگزامتازون برای افزایش ظرفیت ورزش برای صعودهای ارتفاعات بحث برانگیز است و خطراتی برای سلامتی به همراه دارد. گاها این خطرات می تواند طولانی مدت بوده و سلامتی فرد را با خطر جدی تهدید کند.
درمان اورژانسی
ادم مغزی در ارتفاع بالا وضعیتی است که در آن مغز شما با احساس کمبود اکسیژن، خون بیشتری را به سمت خود می کشد. به گفته کاملر، مویرگ های لخته شده مغز شروع به نشت می کنند که منجر به التهاب و تورم می شود. مخچه شما – مسئول هماهنگی – و قشر مغز کنترل کننده پرخاشگری در داخل جمجمه شما فشرده می شوند. ممکن است دچار سردرگمی و دست و پا چلفتی بودن شوید که می تواند منجر به حوادث مرگبار در قله ها شود. با مصرف دگزامتازون می توان نشت مویرگ ها و تورم مغز را متوقف کرد. ذهن شما شفافیت را به دست می آورد در حالی که بدن شما می تواند به طور هماهنگ عمل کند.
افزایش ظرفیت ورزش
در مطالعه‌ای در سال 2009 که توسط مجله آمریکایی پزشکی تنفسی و مراقبت‌های حیاتی منتشر شد، محققان سوئیسی نشان دادند که مصرف دگزامتازون به‌صورت پیشگیرانه می‌تواند فشار خون ریوی یا افزایش فشار داخل رگ‌های خونی را کاهش دهد که به ریه‌ها کمک می‌کند. هنگامی که در ارتفاعات بالا ورزش می کنید، این شرایط توانایی شما را برای عملکرد محدود می کند. در این مطالعه، 23 کوهنورد که سابقه ادم ریوی در ارتفاع بالا که در آن مایع اضافی در ریه‌ها ایجاد می‌شود، داشتند، در حالی که برای جذب اکسیژن آزمایش می‌شدند، در یک چرخه ثابت در ارتفاع کم ورزش کردند. سپس به کوهنوردان دگزامتازون، تادالافیل یا دارونما داده شد. دور دوم تمرینات قلبی و آزمایشات در ارتفاع تقریباً 4500 متری انجام شد. کوهنوردانی که دگزامتازون مصرف کردند افزایش کمتری در ضربان قلب، VO2max یا حداکثر جذب اکسیژن و بیماری حاد کوهستانی بسیار کمتری را نسبت به سایر گروه‌ها تجربه کردند.
مکانیسم ها و کاربرد
دگزامتازون می تواند ظرفیت ورزش شما را از طریق مکانیسم های مختلف افزایش دهد. به عنوان مثال، مقدار اکسید نیتریک را در سیستم شما افزایش می دهد و فشار در شریان های ریوی شما را کاهش می دهد. این توانایی بدن شما را برای حذف سدیم و آب افزایش می دهد، که انتشار اکسیژن را تسهیل می کند. از آنجا که التهاب را کاهش می دهد، دگزامتازون به شما کمک می کند تا به یک چارچوب ذهنی مثبت برسید. در حالی که یک دوز واحد می تواند در مورد ادم مغزی در ارتفاع بالا نجات بخش باشد، برخی از کوهنوردان به طور منظم قبل از اینکه اثرات ارتفاع بالا شروع نشده باشد به طور پیشگیرانه از دگزا استفاده می کنند. آنها ادعا می کنند که استفاده از استروئید برابر با استفاده از اکسیژن مکمل است. به گفته کملر، هر دوی آنها صعود در ارتفاعات را آسان‌تر می‌کنند.
عوارض و هشدارها
محققان در مطالعه سال 2009 هشدار دادند که استفاده از استروئیدها توسط کوهنوردان می تواند عوارض جانبی داشته باشد. دگزامتازون می تواند واکنش التهابی بدن شما به عفونت را مختل کند و همچنین سطح گلوکز را در خون شما افزایش دهد. استفاده طولانی مدت می تواند منجر به پوکی استخوان، ضخیم شدن پوست و کاهش عضلات شود.
از دگزامتازون استفاده نکنید مگر اینکه نسخه ای از پزشکتان داشته باشید. علاوه بر این، اثرات مصرف استروئیدها شبیه به وابستگی به مواد مخدر است. با گذشت زمان، بدن شما کمتر به دگزا واکنش نشان می دهد، بنابراین برای رسیدن به همان نتیجه باید مقدار بیشتری از استروئید مصرف کنید. اگر در وسط یک کوهنوردی هستید و استروئید تمام شده است، بدن شما به ارتفاعات بسیار کمتر عادت کرده و اثرات بیماری حاد کوهستانی بسیار واضح تر خواهد بود. این یعنی بیش از دیگرانی که دارو مصرف نکرده اند در معرض خطر بیماری ارتفاع قرار خواهید گرفت.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این بخش شامل تمام تداخلات دارویی ممکن نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: آلدسلوکین، داروهایی که می توانند باعث خونریزی/کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکتی مانند کلوپیدوگرل، “رقیق کننده های خون” مانند دابیگاتران/وارفارین، NSAID ها مانند آسپرین/سلکوکسیب/ایبوپروفن)، میفپریستون.
این دارو می تواند دفع سایر داروها را از بدن شما تسریع کند، که ممکن است بر نحوه عملکرد آنها تأثیر بگذارد. نمونه هایی از داروهای تحت تاثیر شامل داروهای سرطانی خاص (مانند داساتینیب، لاپاتینیب، سونیتینیب)، پرازیکوانتل، ریلپیویرین و غیره است.
اگر پزشک به شما دستور داده است که برای پیشگیری از حمله قلبی یا سکته (معمولاً 81 تا 162 میلی گرم در روز) آسپرین با دوز پایین مصرف کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری به شما بدهد. از دکتر یا داروساز خود برای جزئیات بیشتر سوال کنید.
این دارو ممکن است با برخی از آزمایش‌های آزمایشگاهی (از جمله آزمایش‌های پوستی) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و همه پزشکان شما از مصرف این دارو مطلع هستند.
هشدار: استفاده از داروها دارای عوارض کنترل نشده می باشد و ممکن است با خطرات جدی همراه شوند. حتما از داروهای مختلف تحت نظارت تیم پزشکی استفاده نمایید.
یک نظر در “دگزامتازون در کوهنوردی: نکات و عوارض مهم”
البته بعضیا گند استفاده از دگزا رو درآوردن تو تابستون مسیر دماوند کلی سرنگ می بینی. یکی نیست بگه مگه حلوا میدن اون بالا که چی بشه