برای تبدیل شدن به یک مربی در زمینه های مختلف کوهنوردی مانند کوهپیمایی، یخ و برف یا سنگنوردی نیاز به گذراندن دوره های مختلفی از جمله دوره های مقدماتی، پیشرفته، پزشکی کوهستان، کار با جی پی اس و غیره وجود دارد. اما آیا صرفا گذراندن دوره ها برای تبدیل شدن به مربی کارکشته و ماهر کافیست. قطعا نه. ما در این مقاله با بهره گیری از دیدگاه های جامعه کوهنوردی و همچنین بررسی عملکرد بهترین مربیان در این زمینه مجموعه ای از صفات و ویژگی ها را گرد هم آورده ایم که زیبنده مربیان کوهنوردی خواهد بود.
مهمترین صفات و ویژگی های یک مربی کوهنوردی
1. تسلط بر مهارت‌های کوهنوردی:
مربی کوهنوردی باید در زمینه‌های مختلف کوهنوردی مانند صعود و فرود از انواع مسیرها (سنگی، یخی، ترکیبی)، مسیریابی با استفاده از نقشه، قطب نما و GPS، استفاده از ابزار و تجهیزات فنی (طناب، یومار، کارابین، کرامپون و …)، شناخت خطرات کوهستان و نحوه پیشگیری از آنها، و کمک‌های اولیه کوهستان تخصص و مهارت کافی داشته باشد.
مثال: مربی باید بتواند انواع گره‌های مورد استفاده در کوهنوردی را به درستی آموزش دهد و نحوه استفاده از ابزارهای فنی را به طور عملی به کوهنوردان نشان دهد.
2. توانایی آموزش:
مربی باید مفاهیم پیچیده کوهنوردی را به طور واضح، مختصر و قابل فهم به کوهنوردان در سطوح مختلف (مبتدی، متوسط و پیشرفته) آموزش دهد. آشنایی با روش ها و تکنیک های مختلف آموزش برای انتقال درست مفاهیم اهمیت دارد.
مثال: مربی می‌تواند از تصاویر، فیلم‌ها و شبیه‌سازی‌ها برای آموزش مفاهیم پیچیده استفاده کند.
3. تجربه عملی:
مربی باید تجربه عملی کافی در صعود به کوه‌ها در شرایط مختلف آب و هوایی (گرم، سرد، بارانی، برفی) و جغرافیایی (کوه‌های مرتفع، صخره‌ها، یخچال‌ها) داشته باشد. این مهم تنها با انجام تکنیک های مختلف در شرایط واقعی امکان پذیر است. مربی باید تجربه صعود به قله‌های مرتفع، صعودهای فنی و زمستانه را داشته باشد.
مثال: کارگاه زدن در مسیرهای بلند و شرایط واقعی مانند گرده آلمانها و دیواره علم کوه با شرایط کلاس متفاوت است.
4. مهارت‌های بین فردی:
مربی باید صبور، دلسوز، و قادر به ایجاد انگیزه در کوهنوردان باشد. به همین دلیل خود مربی باید انگیزه کافی برای اجرای برنامه های بهتر و با هدف داشته باشد. به قول معروف اشتیاق مسری است.
مثال: مربی باید بتواند با کوهنوردان با سطوح مختلف مهارت و تجربه به طور موثر ارتباط برقرار کند و آنها را به ادامه تلاش و پیشرفت تشویق کند.
5. مهارت‌های حل مسئله:
مربی باید قادر به پیش‌بینی خطرات احتمالی در کوهستان و حل مشکلات مختلفی باشد که ممکن است در حین صعود به وجود آید. دیدگاه سناریو محور از مهارت هایی است که یک مربی کوهنوردی را قادر می سازد از یک تکنیک در شرایط مختلف بهره ببرد.
مثال: مربی باید بتواند در شرایطی مانند گم شدن، طوفان، و یا مصدومیت کوهنورد، به طورمفید و موثر تصمیم‌گیری و اقدام کند.
6. توانایی رهبری:
مربی باید بتواند گروهی از کوهنوردان را با نظم و انسجام رهبری کند. سازماندهی و ایجاد گروه با روند کاری مشخص و تعریف شده باعث می شود شاگردان اهمیت دوره های آموزشی را به درستی درک کنند.
مثال: مربی باید وظایف مختلف را بین اعضای گروه تقسیم کند، و در مواقع لزوم تصمیمات قاطعانه اتخاذ کند.
7. آگاهی از ایمنی:
مربی باید به تمام اصول ایمنی کوهنوردی آگاه باشد و آنها را به کوهنوردان آموزش دهد. کوهنوردی و شاخه های آن جز ورزش های خطرناک دسته بندی می شوند پس توجه به ایمنی، اهمیت حیاتی دارد.
مثال: مربی باید قبل از شروع هر صعود، شرایط آب و هوایی و وضعیت مسیر را بررسی کند و از تجهیزات مناسب استفاده کند.
8. علاقه به کوهنوردی:
مربی باید شور و اشتیاق به کوهنوردی را در کوهنوردان ایجاد کند. بدون علاقه همه چیز در حد انجام وظیفه باقی می ماند.
مثال: مربی می‌تواند با به اشتراک گذاشتن تجربیات و خاطرات خود از صعودهای مختلف، علاقه کوهنوردان به این فعالیت را افزایش دهد.
9. توانایی حفظ تناسب اندام:
مربی باید از نظر جسمانی سالم و متناسب باشد تا بتواند در صعودهای کوهنوردی شرکت کند. این مورد هم بر کاریزمای لازم برای رهبری کلاس و هم بر کیفیت دوره های آموزشی تاثیر خواهد داشت.
مثال: بحث مربیگری در کوهنوردی بیشتر یک فرآیند استاد-شاگردی است که شاگردان باید مهارت ها را در حین اجرا یاد بگیرند.
10. تعهد به اخلاق کوهنوردی:
مربی باید به اصول اخلاقی کوهنوردی مانند احترام به محیط زیست، حفظ زیبایی‌های طبیعی کوهستان، احترام به مردم محلی و کمک به همنوردان در مواقع نیاز پایبند باشد.
مثال: مربی می‌تواند با جمع‌آوری زباله‌ها در کوهستان و آموزش کوهنوردان به حفظ محیط زیست، به حفظ زیبایی‌های طبیعی کوهستان کمک کند.
11. قدرت صبر و شکیبایی:
مربی باید در برابر اشتباهات و ندانستن‌های کوهنوردان صبور باشد و به آنها فرصت یادگیری و پیشرفت بدهد. توان یادگیری افراد با هم متفاوت است اما باید توجه داشت که حتی افراد با یادگیری پایینتر هم می توانند با توسل به اشتیاق و تکرار، تبدیل به کوهنوردانی عالی شوند.
مثال:
- مربی می‌تواند با تشویق کوهنوردان به تلاش و ممارست، صبر و شکیبایی آنها را در مسیر یادگیری افزایش دهد.
- مربی می‌تواند با دادن فرصت‌های متعدد به کوهنوردان برای تمرین و یادگیری، به آنها کمک کند تا از اشتباهات خود درس بگیرند و پیشرفت کنند.
12. توانایی ایجاد اعتماد:
مربی باید بتواند اعتماد کوهنوردان را به خود جلب کند تا آنها به رهبری و آموزش‌های او اعتماد کنند. این اعتماد سازی را حتی می توان پیش از شروع دوره آغاز کرد. از روش های اعتمادسازی می شود به ارایه برنامه دقیق روزانه برای دوره، نظم ظاهری مربی و مواردی از این دست اشاره نمود.
مثال:
- مربی می‌تواند با صداقت، رازداری و حفظ نظم و انضباط در گروه، اعتماد کوهنوردان را جلب کند.
- مربی می‌تواند با اشتراک گذاشتن تجربیات و دانش خود با کوهنوردان، و با نشان دادن مهارت و تخصص خود، اعتماد آنها را به خود جلب کند.
13. توانایی انگیزه‌بخشی:
مربی باید بتواند در کوهنوردان انگیزه ایجاد کند تا آنها به تلاش و پیشرفت خود ادامه دهند.
مثال:
- مربی می‌تواند با تعریف داستان‌های الهام‌بخش از کوهنوردان دیگراز جمله بهترین کوهنوردان جهان، و تشویق کوهنوردان به چالش کشیدن خود، انگیزه آنها را افزایش دهد.
- مربی می‌تواند با تعیین اهداف واقع‌بینانه و قابل دسترس برای کوهنوردان، و با تشویق آنها به جشن گرفتن موفقیت‌های خود، انگیزه آنها را برای ادامه تلاش حفظ کند.
14. توانایی ارائه بازخورد سازنده:
مربی باید بتواند به کوهنوردان بازخورد سازنده ارائه دهد تا آنها نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند و در مسیر پیشرفت قرار بگیرند.
مثال:
- مربی می‌تواند با ارائه بازخورد مثبت و منفی به طور خصوصی، و با ارائه راهکارهای عملی برای بهبود عملکرد، به کوهنوردان در مسیر پیشرفت کمک کند.
- مربی می‌تواند با تمرکز بر نقاط قوت کوهنوردان و تشویق آنها به استفاده از این نقاط قوت برای غلبه بر نقاط ضعف خود، به آنها در مسیر پیشرفت کمک کند.
15. آشنایی با اصول تغذیه در کوهنوردی:
مربی باید از اصول تغذیه در کوهنوردی آگاه باشد و به کوهنوردان در مورد انتخاب و مصرف غذاهای مناسب در حین صعود آموزش دهد. توجه به اصول تغذیه در ورزش از جمله تغذیه در کوهنوردی اهمیت بسزایی در نتیجه گیری ورزشکاران یا شکست آنها دارد و یک مربی باید به درستی به این موضوع واقف شود.
مثال:
- مربی می‌تواند با تهیه یک برنامه غذایی مناسب برای صعود، و آموزش کوهنوردان در مورد نحوه مصرف صحیح آب و غذا در کوهستان، به آنها در حفظ سلامتی و انرژی خود در طول صعود کمک کند.
- مربی می‌تواند با آموزش کوهنوردان در مورد تغذیه به آنها کمک کند تا در طول صعودهای خود بهترین نتیجه را بگیرند.
