صعود زمستانی دماوند یکی از برنامه های جالب و چالشی در فصل زمستان است که می تواند به عنوان یک هدف برای یک کوهنورد در نظر گرفته شود و یا پایه ای محکم برای صعودهای سنگین تر مانند برنامه های چند روزه زمستانی در کوههای ایران یا برنامه های برون مرزی باشد. با این حال اگر دوست دارید به دماوند در زمستان صعود کنید باید هم از نظر آمادگی جسمانی و هم از نظر تجهیزات و هم آگاهی در سطح درستی قرار بگیرید. بنابراین در ادامه این مقاله به برخی از مهمترین نکات اشاره کرده ایم که می تواند برایتان مفید واقع شود.

نکات صعود زمستانی دماوند

افزایش مسافت نسبت به صعود تابستانی

یکی از نکات صعود زمستانه دماوند، افزایش مسافت پیمایش نسبت به صعود تابستانی آن است. در فصل زمستان به طور نمونه درباره مسیر جنوبی باید پیمایش خود را از کنار جاده آسفالت آغاز کنید و مسیر پیمایش گرده شرقی هم از قریه ملار آغاز میشود. پس چند کیلومتر بیشتر باید طی کنید. این چند کیلومتر بیشتر به معنای طی ارتفاع بیشتر هم خواهد بود. به طور نمونه روستای ملار به عنوان مبدا احتمالی صعود زمستانی شما در حدود 2300 متر ارتفاع دارد.

این به معنای آن است که تا قله می بایست 3300 متر عمودی صعود نمایید. این مقایسه باعث ایجاد بینش در مورد ارتفاع و مسافت خواهد گردید. برای اینکه مطلب روشن شود با مثالی ادامه میدهم : ارتفاع گنجنامه مبدا صعود الوند حدودا 2100 متر میباشد و ارتفاع قله الوند حدود 3400 متر، یعنی اختلاف ارتفاع شما در صعود الوند 1300 متر خواهد بود. پس برای صعود زمستانی دماوند تقریبا باید دو و نیم برابر این ارتفاع صعود و به همین نسبت هم پیمایش داشته باشید.

نتیجه اینکه بایست خودتان را برای پیمایشی مشخصا طولانی تر برای صعود زمستانی دماوند آماده کنید. در صورتی که هنوز در صعود زمستانی قللی مانند توچال و سرکچال و سبلان مشکل دارید، توصیه من این خواهد بود که فعلا برای صعود به دماوند زود خواهد بود. این یک نکته کلیدی است که روی تمام موارد دیگر سایه خواهد انداخت.

سرمای زیاد در صعود زمستانی به دماوند

یکی دیگر از نکات صعود زمستانی دماوند که باید به آن توجه کرد، سرمای زیاد است، که در صورت وجود باد تا منفی پنجاه درجه هم احساس خواهد شد. دمای هوا در محل بارگاه سه را باید در حدود منفی ده تا منفی 20 درجه باید در نظر بگیرید. موارد زیر را برای کنترل این عامل در نظر داشته باشید.

• قبل از اقدام به صعود زمستانی دماوند، فرآیند هم هوایی خود را به خوبی تکمیل کنید. به طوری که در هفته های ماقبل برنامه حداقل دو یا سه بار ارتفاع حدود 4000 متر را لمس کرده باشید. لمس کردن به معنای توقف حداقل دو سه ساعتی در این ارتفاع می باشد.
• مصرف آب کافی را در برنامه داشته باشید. با یک کپسول 230 گرمی تقریبا می توان 8 تا 12 لیتر آب برف تهیه کرد. این عدد تحت تاثیر نوع سرشعله می تواند متغیر باشد. پس از رسیدن به محل کمپ و در طول صعود برای دریافت آب کافی برنامه ریزی کنید. از فلاسک استفاده کنید. آب را می توانید به صورت سوپ نیز دریافت کنید.
• چرب کردن دست و پا ، یک روش قدیمی اما همچنان کارآمد که باعث افزایش جریان خون در اعضای کوچک بدن مانند انگشتان پا و دست می گردد. در حین چرب کردن دست و پا قدری ماساژ هم در نظر بگیرد.
• خوردن گرمی مانند زنجبیل و فلفل و آجیل باعث افزایش دمای بدن میشود که معمولا تاثیر خوبی دارد. البته مصرف بیش از حد این مواد هم میتواند باعث به هم ریختن ضربان قلب شود. پس پیش از صعود در شرایط کنترل شده این موارد را آزمون کنید.

کوله کشی و تجهیزات سنگین

یکی دیگر از نکات صعود زمستانی دماوند که باید به آن توجه کرد، حمل تجهیزات نسبتا سنگین تر نسبت به فصل گرم سال خواهد بود. یک جفت کفش کوهنوردی دوپوش تقریبا دو برابر یک پوتین کوهپیمایی وزن دارد. وزن کت پر، پوشاک اضافه، کلنگ و.. نیز به کوله پشتی اضافه میشود که حدودا وزن کوله را پنج کیلوگرم سنگینتر از فصل گرم خواهد کرد. پس باید برای وزن بیشتر آماده باشید. کلید کار در اینجا قدرت است و باید بدانید که استقامت در کوهنوردی بدون قدرت یعنی هیچ. پیشنهاد میکنم مطلب قدرت در کوهنوردی را برای آگاهی بیشتر مطالعه کنید.

مهارت فنی

واقعیت این است که اکثر مسیرهای دماوند( به غیر از گرده شرقی یا تیغه های یخار و یخچال یخار و دوبی سل و سیوله) درگیری فنی خاصی ندارند. اما در فصل زمستان امکان یخزدگی مسیر وجود دارد و معمولا در آخر فصل و ابتدای بهار امکان یخزدگی هم بیشتر می شود. به نظر من برای فصل زمستان بایست کرامپون و کلنگ را برای اکثر مسیرها به همراه داشته باشید. هر چند که در 80 درصد موارد استفاده نخواهد شد، اما آن بیست در صد می تواند بسیار مشکل ساز باشد. به خصوص داشتن کلنگ به شما کمک خواهد کرد که بتوانید از بعضی تراورس ها در مسیر به نحو ایمن گذر کنید.

هوای خراب در بالاتر

یکی از نکات صعود زمستانی دماوند توجه به هواب سردتر و باد بیشتر موجود در بالاتر است. اگر در ارتفاع 4500 متری احساس سرما میکنید، حتما لباس اضافه کنید. در بالاتر به طور منطقی و طبیعی هوا خرابتر و سردتر است. شاید این نکته بدیهی به نظر میرسد، اما بارها دیده ام که افراد بدون توجه به این نکته عمل میکنند.

قرار نیست زجر بکشید.

توجه کنید که شما در حال تمرین در مدرسه شائولین نیستید، پس قرار نیست زجرکش شوید. در هنگام صبح اگر احساس سرما می کنید، با کت پر شروع به صعود کنید، پس از چند دقیقه جریان خون در بدن به حرکت در آمده و احساس لذت از صعود شروع میشود. پس از آن قبل از اینکه عرق کنید. لباستان را کم کنید. سر و گردن را برای محافظت در برابر سرما بپوشانید تا بتوانید دمای بدن را کنترل کنید. البته بیش از حد لباس پوشیدن هم باعث عرق کردن می شود که مشکلات خود را به همراه خواهد داشت. فشار آوردن مربوط به زمان تمرین بود، به جای تلاش بیش از حد سعی کنید با هوشتان صعود کنید.

هواشناسی

صعود به قله دماوند خیلی سخت نیست، اما میتواند غیر ممکن باشد. یکی از نکات صعود زمستانی دماوند که باید به آن توجه کنید، وضعیت هواست. فقط و فقط در صورتی که هوای خوب در پیش است اقدام به صعود نمایید. هوای دماوند در صورت طوفانی بودن می تواند به شدت خطرناک باشد که دلیل آنهم منفرد بودن قله و اختلاف ارتفاع زیاد نسبت به قلل مجاور می باشد. پس صعود در هوای خراب ممنوع.

حتما کاپشن و دستکش پر ببرید

حتی در صورتی که قصد صعود یکروزه زمستانی دماوند دارید نیز با خودتان کاپشن پر و دستکش پر ببرید. هیچ کدام از لایه های پوشاک گرمای مناسب لایه بندی پر را ایجاد نمی کند و این چیزیست که در دمای 20-30 درجه زیر صفر می تواند اهمیت حیاتی داشته باشد. دقت کنید که کاپشن پر به خوبی روی پهلوهای شما را بگیرد و دستکش پر هم به خوبی مچ دستتان را بپوشاند.

حتما یک ابزار یخ ببرید

مسیر جنوبی دماوند به طور معمول در فصل زمستان نیاز به کرامپون ندارد اما در مسیر شمالی و غربی و البته یالهای فرعی معمولا به کرامپون نیاز خواهد بود. با این وجود حتی در صورتی که قصد صعود مسیر جنوبی را دارید نیز با خودتان یک کلنگ یا کرامپون ببرید. بعضا قسمت تپه گوگردی در زیر قله به شدت یخ می زند و عدم همراه داشتن تجهیزات می تواند به بهای گزافی تمام شود. در اوایل فروردین 1393 شاهد سرخوردن 30 متری یک کوهنورد در تپه گوگردی بودم که خوشبختانه بدون حادثه گذشت اما می توانست طوری دیگری باشد.

فلاسک ببرید

از مهمترین مشکلات محتمل تحت تاثیر کم آبی می توان به خستگی زودرس در کوهنوردی اشاره کرد. کم آبی بدن همچنین می تواند باعث افزایش تصاعدی خطراتی مانند سرمازدگی و هیپوترمی شود. با این وجود بطری آب به راحتی در سرمای سخت دماوند یخ می زند. پس باید با خودتان یک فلاسک ببرید. یک فلاسک 750 سی سی تا یک لیتری معمولا کفایت می کند، البته نیاز کلی بدن به مایعات را برطرف نخواهد کرد اما فلاسک های بزرگتر هم عموما بیش از حد سنگین هستند و حمل آنها از نظر انرژی مقرون به صرفه نیست. بهتر است به جای آب ساده از چند قند یا نبات برای شیرین کردن آب فلاسک استفاده کنید تا در حین نوشیدن قدری هم کربوهیدرات ساده دریافت کنید.

حتما قبل از تاریک شدن هوا به ارتفاع امن بازگردید

سالها پیش در حال صعود زمستانی دماوند بودم که در حدود ساعت 3 و 15 دقیقه بعد از ظهر با تیمی شامل 4 کوهنورد (2 دختر و 2 پسر) در ارتفاع 5300 متری مواجه شدم. با توجه به گفته یکی از نفرات تیم و همچنین مشاهده شرایط از سرپرست درخواست کردم به پایین بازگردند اما توجهی نکرد. ما در ساعت 8 شب به پارکینگ رسیده بودیم و چراغ پیشانی نفرات در ارتفاع بالای 5000 متری مشخص شد. بعدا متوجه شدم که نفرات با حادثه مواجه شده و فردای آنروز با هلی کوپتر از منطقه تخلیه شده بودند. با توجه به اطلاعات موجود نفرات آن تیم با قطع عضو به دلیل سرمازدگی مواجه شدند. خلاصه مطلب حتما قبل از تاریک شدن هوا به منطقه امن و ارتفاعات پایینتر بازگردید. قله تا ابد در جای خود باقی می ماند و شما هم می توانید در شرایط بهتری در زمستان به دماوند صعود کنید.