سبلان یا ، سولطان ساوالان سومین قله بلند ایران زمین به ارتفاع 4811 متر که بلندترین قله استان اردبیل است . کوه سبلان آتشفشانی خفته دارد و از زیباترین کوههای سرزمینمان است. از دیدنی های این کوه می باید به دریاچه زیبای قله، یخچال شمالی سبلان، پیست اسکی آلوارس، و صد البته آبگرم های فراموش نشدنی دامنه های سبلان که محل جلوس زرتشت پیامبر ایرانی دانست اشاره کرد. در این مطلب به هرآنچه راجع‌به قله سبلان باید بدانید اشاره کرده‌ایم از راهنمای صعود به سبلان تا مسیرهای صعود، نکات و هر آنچه که باید بدانید. بت موج کوه همراه باشید.
جاذبه های دیدنی نزدیک سبلان
- چندین چشمه آب گرم در دامنه کوه قرار دارد که معروف ترین آنها چشمه شابیل است که می توان از فواید آب درمانی، آن استفاده نمود.
- از دیگر جاذبه های نزدیک سبلان دریاچه آت گولو در شیروان دره و چشمه آب گرم قینرچه هستند.
- پل معلق مشکین شهر که طولانی ترین پل معلق خاورمیانه نام دارد در فاصله 58 کیلومتری کوه سبلان و در ارتفاع 80 متری واقع شده است.
ارتباط زرتشت و سبلان در چیست؟
در اساطیر می‌گویند که اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، بر روی قله‌‌ی سبلان بر زرتشت پیامبر نازل شده است. نقل است که زرتشت ۱۵ سال در میان دامنه‌های سبلان خلوت و با اهورامزدا راز و نیاز می‌کرد. کوه سبلان به همین دلایل بین مردم آذربایجان و عشایر منطقه مقدس است و گویا در قدیم افراد به قصد زیارت از آن بالا می‌رفته‌اند و آن را مکانی مقدس و یکی از هفت کوه بهشت می‌دانستند. هنوز نیز این تقدس در قسم یاد کردن به نام این کوه با لفظ “سولطان ساوالان” دیده می‌شود.
معتقدند که قبر پیامبر زرتشت در کنار دریاچه سبلان و در زیر یکی از تخته سنگ های آن قرار گرفته است.
پیست اسکی آلوارس
به علت اینکه همه قلل سبلان در ایام سال پوشیده از یخ و برف های دائمی هستند ، در این منطقه یک پیست اسکی به نام «الوارس» وجود دارد که مورد توجه گردشگران است. پیست اسکی آلوارس در 12 کیلومتری روستای آلوارس واقع شده و دارای بالابر و تله سیژ است. پیست اسکی آلوراس حدود هشت ماه از سال پوشیده از برف است.
دریاچه سبلان
یکی از طبیعت های زیبای کشورمان ایران که از دیدرس عموم مردم به دور است و برای دیدن ان باید کیلومترها پیاده روی و کوهنوردی کنید، دریاچه سبلان است. می توانید در میان بسیاری از جاذبه هایی که در ایران وجود دارد، به دیدن دریاچه ای زیبا بروید. قطعا پیاده روی در میان دشتی سر سبز، در نهایت کوهنوردی و رسیدن به قله یکی از مرتفع ترین قله های ایران و سپس روبرو شدن با دریاچه ای کوچک اما سحر آمیز در قله همگان را به وجد می آورد. با موج کوه همراه باشید.
موقعیت و مشخصات دریاچه سبلان
- دریاچه سبلان بر بالای قله قرار گرفته است.
- دریاچه سبلان، دریاچه ای آتش فشانی به شکل بیضی بوده که عمق تقریبی ۴۰ متر دارد. در نتیجه عمق آن یکی از دلایل منحصر به فرد بودن این دریاچه است.
- ابعاد دریاچه ۱۴۰ در ۸۰ متر است که اگر در قسمت جنوبی آن بایستید، ۲۵ متر از سطح دریاچه را می توانید اندازه گیری کنید.
- همچنین قسمت جنوبی این دریاچه به دلیل اینکه در تمام طول سال، آفتاب بر آن نمی تابد دارای پوشش برف و یخچال است.
- صخره ها و سنگ های آتشفشانی عظیمی دور تا دور دریاچه را پوشش داده اند که از جنس بازالت، آندزیت و تراکیت بوده و نا درون دریاچه امتداد یافته اند.
- در نتیجه هیچ شیاری درون دریاچه وجود ندارد.
- آب آن از بارش باران و آب شدن برف قله تامین می شود.
- درون دریاچه سبلان هیچ موجود زنده ای زندگی نمی کند. چرا که آب آن، جزو آبهای بسیار سبک سولفاته کلسیت سدیک بوده.
- در نتیجه دارای سلیس فراوان است. این موضوع به شفافیت و آینه ای شدن سطح دریاچه کمک کرده است.
- آب دریاچه در تمام طول سال به جز ماه های تابستان از اوایل تیر تا اوایل شهریور یخ بسته است.
- آخرین فوران این کوه 10 هزار سال پیش بوده است. مطالعات نشان می‌دهد این کوه همچنان فعال است و یکی از دلایل فعالیت آن آبهای گرمی است که در دامنه کوه جاری است.
دریاچه به شکل قیف است و سه ارتفاع 4.10 متر، 10.80 متر و 16 متر به ثبت رسید که نشان می‌دهد در مرکز دریاچه بیشترین عمق آن را شاهد هستیم.
مسیرهای صعود به کوه سبلان
- مسیر شمال شرقی ( مسیر رایج) که از آبگرم شابیل به بالا می رود.
- مسیر غربی، که از کنار دریاچه قره گل شروع می شود.
- مسیر جنوبی که از سمت جنوب آغاز می گردد و در نزدیکی قله به وسیله یال شرقی به قله میرسد.
- یخچالها.
- گرده آذری ها.
صعود به سبلان از جبهه جنوبی
- شروع این مسیر از پیست اسکی آلوارس است .
- پیست اسکی آلوارس در۳۰ کیلومتری شهرستان سرعین در استان اردبیل واقع است.
- مسیر از سنگ‌های بزرگ مملو بوده و سخت ترین مسیر صعود محسوب می‌شود.
- ضمن این که پناهگاهی هم در مسیر برای استراحت و شب مانی وجود ندارد.
- صعود از این مسیر را در زمستان انجام دهید زیرا شیب زیاد صعود با توجه به سنگی بودن مسیر، برای فصل‌های دیگر توصیه نمی‌شود اما در زمستان می‌توانید بصورت مستقیم صعود کنید.
- در این جبهه احتمال وقوع بهمن بیشتر است که لازم است اصول پیمایش در برف را بدانید و از حرکت زیگزاگی پرهیز کنید.
صعود به سبلان از جبهه غربی
- مسیر رضوان دره که مسیری بسیار زیبا است و باید برای رسیدن به آن از روستای شاییل گذشت.
- جانپناه غربی در این مسیر واقع است.
- در جبهۀ غربی قله سلطان و در کنار جانپناه غربی، سنگی به شکل عقاب به نام قارتال (در ترکی آذربایجان به معنی عقاب) قرار دارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده است.
- این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است. از ویژگی‌های این مسیر تابش دیرهنگام آفتاب است و باعث می‌شود صعود صبحگاهی سرمای بیشتری داشته باشد.
- همچنین شن اسکی بعد از جانپناه تا قله، ممکن است در صعود انرژی زیادی از شما بگیرد و در بازگشت برای شما خطرآفرین باشد.
- چانپناه این جبهه در ارتفاع ۴۲۰۰ متری قرار دارد که هم ارتفاع بارگاه سوم و پناهگاه سیمرغ دماوند است.
راحت ترین مسیر صعود به سبلان کدام است؟
- این مسیر در جبهه شمال شرقی کوه واقع شده است.
- این جبهه متداول‌ترین مسیر برای صعود به سبلان است که مانند جبهه‌ی غربی، از شابیل آغاز می‌شود. بدین ترتیب میتوان نتیجه گرفت که این مسیر آسان‌تر است.
- آبگرم شابیل در ۵۰ کیلومتری شهرستان مشگین شهر و ۲۵ کیلومتری شهرستان لاهرود قرار دارد.
- در شابیل لندرور‌هایی قرار دارند. در مدت زمان حدودً ۴۰ دقیقه در مسیری پرپیچ و خم و پر از دست انداز کوهنوردان را به پناهگاه سبلان می‌رسانند.
- اگر ساعت از ۳ و ۴ بعد از ظهر دیرتر نباشد میتوان از مناظر دامنه‌های سبلان هم نهایت لذت را برد.
- اما به هر حال می‌توانید وسایل خود را با لندور به سمت پناهگاه بفرستید. دامنه ها را تا پناهگاه پیاده طی کنید.
- مسیری که بدون توقف در حدود ۴ ساعت طی می‌شود.
- باید طوری حرکت کرد که قبل از تاریکی هوا به پناهگاه رسید.
- مسیر شابیل تا پناهگاه بسیار زیباست.
- دشت‌هایی وسیع و سرسبز با سنگ‌های آتشفشانی بزرگ.
- میتوان گفت فارغ از اینکه صعود به سبلان انجام شود یا نه همین پیاده‌روی خود به عنوان خاطره‌ای ارزشمند و بی‌نظیر در ذهن خواهد ماند.
- با ارتفاع گرفتن و بالارفتن ، کم کم از دور، پناهگاه و حسینیه پناهگاه با منارههایش دیده می‌شود.
عبور از پناهگاه
- پس از پناهگاه به سمت قله مسیر تغییر می کند.
- پس از عبور از یک قسمت که در راست و چپ سنگی هست.
- به قسمت های برفچالی و پر شیب تر زیر قله میرسید.
- پس از طی این برفچالها به قله دست می یابید.
بهترین فصل سفر به سبلان
بهترین زمان سفر به سبلان برای علاقمندان به اسکی، زمستان است. اما برای گردش در طبیعت و کوهنوردی تابستان راهی سبلان شوید. بهترین زمان صعود به سبلان در ماه های خرداد و تیر تا پایان شهریور که دمای هوا بالاتر و شرایط جوی مناسب تر است ، می باشد. حتما هنگام سفر به سبلان کفش مناسب پیاده روی، لباس گرم اضافه، کلاه، عینک، ضدآفتاب، عصای کوهنوردی، جعبه کمک های اولیه، آب و غذای سبک همراهتان باشد. صعود زمستانی این قله هم برای کارآزموده ها عالی خواهد بود.
نکات مهم در صعود به سبلان
نکات زیر را در زمان صعود به سبلان به یاد داشته باشید:
- سعی کنید زودهنگام قله را صعود کنید و تا بعد از ظهر به پایین بازگردید. در عصر با مه آلود شدن هوا احتمال گم کردن مسیر وجود دارد.
- قبل از صعود به قله سبلان یکی دو قله چهارهزار متری را به منظور هم هوایی صعود کنید.
وسایل لازم برای صعود به قله سبلان
در ادامه این مطلب به لوازم مورد نیاز برای صعود به قله سبلان در فصول گرم سال (از خرداد تا شهریور) اشاره کرده ایم:
کوله پشتی (کوله پشتی 40 تا 50 لیتری مناسب است.) می توانید یک کوله پشتی کوچک به عنوان کوله حمله با خود ببرید.
- کاپشن کوهنوردی
- کاپشن پلار
- دستکش پنج انگشتی
- کلاه گرم
- عینک آفتابی
- کلاه آفتابی
- کرم ضد آفتاب
- لباس بیس
- شلوار کوهنوردی
- کفش کوهنوردی سبک تا نیمه سنگین
- جوراب کوهنوردی مناسب
- غذای کافی + یک وعده غذای اضافی
- ظرف آب
- کیسه خواب
- زیرانداز
- چادر کوهنوردی سه فصل
- سرشعله و کپسول
- ظروف کمپینگ و چاقو و چنگال
- کیت کمک های اولیه
- چراغ پیشانی با باتری اضافی
صعود یک روزه به سبلان
در صورت داشتن آمادگی کافی صعود یک روزه به سبلان از جبهه های مختلف امکان پذیر می باشد. البته هم هوایی مناسبی نیز باید داشته باشید.
یخچالهای سبلان و صعود از یخچالها
نخستین بار در سال ۱۸۸۵ وجود یخچال ها در سبلان گزارش شد. در این گزارش کاسه یخچالی توصیف شد که حدود یک کیلومتر طول و۳۳۰ متر عرض آن بود و تا حدود ۳۸۰۰ متر پایین می آمد.اما این گزارش انعکاس وسیعی پیدا نکرد. بوبک در سال ۱۹۳۴ این یخچال ها را از دور مشاهده کرد و خط برف را بین ۳۹۰۰ تا ۴۰۰ متر تخمین زد. در سال های ۱۹۶۸ و ۱۹۶۹شوایتزر مطالعات گسترده ای را در این ناحیه انجام داد؛ او هفت یخچال را برشمرد و از موقعیت آنها کروکی تهیه کرد.اگرچه ایستگاه هواشناسی روی خود کوه وجود ندارد، ولی بر اساس ارتفاع کوه و برون یابی داده های ایستگاه های اطراف بارش سالانه آن بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ میلی متر تخمین زده شده است. بارش که تقریبا بدون استثنا به صورت برف در پاییز و زمستان و بهار است یخچال ها را تغذیه می کند.
یخچال شمالی کوه سبلان
این یخچال بزرگ ومرتفع که دقیقاًدرجناح شمالی قله قرارگرفته وازدور دست های هرنقطه از شهرها ی مشگین ولاری به وضوح مشخص است،از ارتفاع ۴۱۵۰مترشروع شده تاقلل سبلان امتداد دارد.عرض این یخچال زیاد است و باشیب بسیار تندی درپی یک شکاف یخچالی به قله می رسد.ریزش سنگ دراطراف یخچال وجودداردودرپاییز ازیخ مستحکم برخوردار می شود.
یخچال هرم داغ سبلان
درکاسه بزرگ غربی قلل هرم و کسره داغ یخچال بزرگی قراردارد. شعبات آن به صورت زبانه های مرتفع دردل شاخک های هرم داغ ارتفاع گرفته است.
عرض این یخچال بسیار زیاد است و زبانه های آن باشیب تندی به لبه خط الرأس قلل هرم داغ می رسند.
یخچال کسر داغ سبلان
دو قسمت مجزا از یخچال کسره داغ در ارتفاع ۴۰۰الی ۴۳۵۰متر،دوجناح شمال وشمال شرقی این قله مرتفع را دربرگرفته اند.این دویخچال راگرده ای سنگی وریزشی ازیکدیگر جدا می نماید. درحاشیه هر دو یخچال کسره داغ نزدیکی گرده فوق الذکر ریزش سنگ جریان دارد.
یخچال شرقی قله سبلان
تکه یخچال شرقی سبلان واقع درلبه یال شرقی قله به سمت شمال. این یخچال ارتفاع ۳۹۰۰متر تا۴۵۰۰متردرزیرقله محراب ارتفاع گرفته وازپیچ یخچالی خاصی برخوردار است. شیب آن در قسمت های انتهایی تند و کمی ریزشی است.
8 نکته مهم راجع‌به صعود یخچال ها
- معمولا اکثر کسانی که جهت صعود یخچال برنامه دارند چادر خود را روی مورن های یخچال با فاصله ای نسبتا کم از یخچال برپا می کنند. روز صعود سریع تر و راحت تر به ابتدای مسیر صعود دست یابند.
- یخچال شمالی سبلان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان فنی ایران بود. همواره محل برگزاری کلاس های آموزشی و اردوهای فدراسیون بوده است.
- ارتفاع منطقه، نوع یخ و گستره وسیع یخچال از ویژگی هایی است که جهت اینگونه برنامه ها حایز اهمیت است.
- بزرگترین یخچال در دامنه تند شمالی قله اصلی یا قله شرقی قرار دارد.
- ازجمله دیگریخچال های سبلان می بایدازنقاط کوچکتری چون یخچال های شمال غربی،تکه برفچال جنوبی قوشالارویخچال های کوچک حد فاصل هرم داغ وکسره داغ نام برد.
- مسیر پیاده روی دسترسی به این یخچال از دره ای نسبتا وسیع قبل از پناهگاه مقدس اردبیلی که دقیقا روبه روی رخ یخچال است میسر می شود.
- مسیر به تدریج شیب می گیرد تا به مورن های یخچال می رسد که حرکت روی آنها کمی با دشواری همراه است.
- برای صعود به یخچال در کرده های دو نفری صعود کنید.
سرعت عمل و نکات فنی
- قبل از صعود به یخچال حتما هم هوایی کنید تا دچار کندی صعود نگردید.
- رمز صعود ایمن در یخچال ها سرعت عمل است.
- با سرعت عمل از گزند ریزش سنگها در امان خواهید بود.
- کار با پیچ یخ و طناب را بدانید. ماهر باشید.
- تبر و کرامپونهایتان را تیز کنید.
