آبرسانی به بدن در حین کوهنوردی و کوهپیمایی اهمیت زیادی دارد و این میزان اهمیت کمتر از غذا خوردن نیست. مصرف انواع نوشیدنی برای کوهنوردی که آب هم در راس آن قرار دارد باعث حفظ عملکرد بدن در طولانی مدت می شود. همچنین کم آبی می تواند باعث گرمازدگی، سرمازدگی، افت عملکرد یا مشکلاتی از این دست شود.

اما چند سوال در اینجا مطرح می شود. اولین اینکه بهترین نوشیدنی برای کوهنوردی چیست؟ چه چیزهای دیگری می تواند نوشید؟ چقدر و چه مقدار مایعات باید به بدن خود برسانیم و …

در این مقاله به بررسی مهمترین نکات پیرامون نوشیدنی برای کوهنوردی می پردازیم و انواع مایعات را از حیث تاثیرات با هم مقایسه خواهیم کرد. به یاد داشته باشید چیزی که فرق خوب با عالی را ایجاد می کند توجه به جزییات است.

بهترین نوشیدنی برای کوهنوردی چیست؟

آب

وقتی صحبت از بهترین نوشیدنی به میان می آید، آب برنده واقعی است. نوشیدن آب در حفظ احساس خوب و تامین مایعات مورد نیاز بدن شما بسیار موثر است. آب را می توان در مسیر از رودخانه ها و جویبارهای جاری جمع کرد، به این معنی که می توانید منابع خود را در مسیر پیاده روی دوباره پر کنید. اگر قرار است در یک پیاده روی طولانی باشید، آوردن یک دستگاه تصفیه آب می تواند ارزشش را داشته باشد. صرف نظر از طول مسیر پیاده روی خود، بایست آب کافی همراه داشته باشید. اگر فقط یک نوع نوشیدنی را انتخاب می کنید، باید آب باشد. این مورد به خصوص در روزهای گرم اهمیت دارد.

برای اینکه مطمئن شوید آب کافی به بدنتان می رسد چند نکته زیر را در نظر داشته باشید:

• در تابستان از کیسه آب یا کمل بک استفاده کنید. به این شکل تنبلی در نوشیدن آب از بین رفته و مطمئن می شوید که آب کافی به بدن شما میرسد.
• در زمستان از فلاسک استفاده کنید. داشتن یک فلاسک به معنای دسترسی به آب گرم است. به غیر از این می توانید آب داغ فلاسک را با برف مخلوط کرده و در نتیجه آب ولرم بیشتری خواهید داشت.
• در کوله پشتی خود یک بطری اضافی نوشیدنی داشته باشید. این نوشیدنی می تواند آب میوه یا چیز دیگر باشد اما در مواقع حساس همین مقدار هم باعث تاثیر زیادی خواهد شد.

توجه داشته باشید که در زمستان هم با وجود عدم احساس تشنگی بدن شما مقادیر زیادی از مایعات از دست می دهد که لازم است جایگزین شوند.

آب میوه

آب میوه به علت داشتن قند طبیعی می تواند به حفظ سطح انرژی شما کمک کند. البته باید توجه داشت که مصرف زیاد قند حتی به شکل طبیعی هم می تواند باعث به هم ریختن تعادل قندی بدن شما شود. پس همچنان آب را به عنوان اولین گزینه در نوشیدنی برای کوهنوردی در نظر داشته باشید.

در مورد آب میوه های مصنوعی هم باید گفت که تقریبا تمامی این آب میوه ها با شکر شیرین می شوند. شکر به دلیل ضریب گلیسمی بالا به سرعت جذب بدن شده و انرژی آزاد می کند و این باعث می شود مقادیر زیادی انسولین در بدن آزاد گردد. در نتیجه شما در یک چرخه مصرف قند پی در پی قرار خواهید گرفت.

نمی توان گفت مصرف آب میوه به این شکل کاملا مضر است اما همواره متوجه تاثیر آن بر بدن باشید.

به عنوان یک پیشنهاد تجربی استفاده از شربت های خانگی رقیق هم خالی از لطف نیست که می توانید تجربه کنید. ترکیب یک شربت آلبالوی رقیق در کمل بک جالب خواهد بود.

نوشیدنی های ورزشی

نوشیدنی های ورزشی یک حسن ورزشی دارند که برای ورزشهای استقامتی مثبت است. این نوشابه ها دارای الکترولیت هستند. الکترولیت ها نیز مانند پتاسیم مسئول کنترل بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن شما می باشند که از جمله آنها می توان به انقباضات عضلانی و تکانه های عصبی اشاره کرد. ورزش شدید باعث از دست دادن الکترولیت ها می شود که به شکل خستگی یا گرفتگی عضلانی می تواند بروز کند. با مصرف نوشیدنی ورزشی برای کوهنوردی می توانید به پر کردن مجدد این الکترولیت ها کمک کنید.

یک راهکار دیگر به خصوص برای برنامه های چند روزه استفاده از قرصهای حاوی الکترولیت مانند او آر اس می باشد که می توان به آب نوشیدنی اضافه کرد. این مورد به خصوص در زمانهایی که از آب برف استفاده می کنید می تواند موثر واقع شود.

قهوه و چای

در حقیقت حجم بیشتر یک نوشیدنی قهوه یا چای آب است که می تواند به دریافت مایعات کمک کند. از آن گذشته این دو نوشیدنی به دلیل داشتن محرک هایی مانند کافئین، خستگی را سرکوب کرده و باعث احساس شادابی بیشتر می شوند.

اما هر دوی اینها یک اشکال دارند. هم چای و هم قهوه باعث دفع آب بیشتر می شوند پس باید در میزان مصرف آنها دقت کرد. همچنین در حالت معمول هم شب خوابی در کمپ و چادر خیلی آسان نیست و مصرف قهوه به خصوص در ساعات پیش از خواب می تواند کیفیت خواب را هم کاهش دهد.

به عنوان یک پیشنهاد می توانید مصرف قهوه و چای را به صبح تا ظهر محدود کنید و میزان آن را هم در سطح منطقی نگه دارید.

سوپ های رقیق

یکی از بهترین تغذیه ها به خصوص کسانی که در یک ارتفاع تازه کار هستند مصرف سوپ های رقیق می باشد. این سوپ ها بر خلاف غذاهای جامد به راحتی هضم شده و دارای میزان زیادی از املاح هم می باشند. همچنین می توان سوپ رقیق را به راحتی در فلاسک حمل کرده و در زمان لازم مصرف کرد.

به طور مثال اگر برای بار اول راهی ارتفاعات بالا مثل صعود به دماوند می شوید و قصد دارید در ارتفاع 4000 متری شبمانی داشته باشید حتما وعده غذایی را با سوپ شروع کنید. پس از 2-3 ساعت اگر متوجه شدید که در شرایط خوبی به سر می برید می توانید به سراغ غذاهای سنگین تر مثل ماکارونی بروید.

نوشابه های انرژی زا

نوشابه های انرژی زا به طور کلی حاوی قند، کافئین و گروه ویتامین های بی هستند که روی رفع یا سرکوب خستگی اثر مثبتی دارند. اما مصرف اینها به عنوان نوشیدنی برای کوهنوردی نیز به دلیل داشتن قند و کافئین دارای محدودیت هایی هست که بایست به آنها توجه شود.

نوشابه

نوشابه یکی از موارد عشق و نفرت در بین انواع نوشیدنی هاست. این نوشیدنی دارای مقادیر بالای قند است که می تواند باعث به هم خوردن تعادل قندی بدن شود اما تجربه نشان می دهد استفاده از نوشابه در ارتفاع به غیر از بحث فیزیکی اثر روانی مثبتی به همراه دارد. شما می توانید یکی دو بطری نوشابه نیز به همراه ببرید اما همچنان آب گزینه اصلی نوشیدنی برای کوهنوردی به شمار می رود.

چه زمانی بنوشیم؟

قبل از شروع

زمان طلایی نوشیدن مایعات حتی از چند روز قبل از کوهنوردی آغاز میشود. در اینجاست که شما به راحتی به مایعات دسترسی دارید. همچنین نوشیدن آب قبل از شروع برنامه هم یک راهکار خوب است. به طور مثال زمانی که از خانه به سمت مبدا حرکت کوهنوردی راه می افتید یکی دو لیوان آب در منزل میل کنید. همین تغییرات ناچیز تاثیر زیادی ایجاد خواهد کرد.

در حین حرکت

طوری برنامه ریزی کنید که در هر ساعت بین 300 تا 500 میلی لیتر مایعات بنوشید. همانطور که پیشتر گفتیم به همراه داشتن کیسه آب یا کمل بک در تابستان و فلاسک در زمستان برای اطمینان از دریافت مایعات کافی لازم خواهد بود.

یک کار اشتباه دیگر این است که آب نخورید و سپس بعد چند ساعت حجم زیادی از مایعات بنوشید. این آب بیشتر از بدن دفع شده و البته امکان دل درد و نفخ هم وجود دارد.

پس از کوهنوردی

پس از پایان کوهنوردی حتما مایعات از دست رفته را جایگزین کنید. طوری برنامه ریزی کنید که به ازای هر کیلو وزن از دست رفته یک و نیم برابر آب بنوشید. البته توجه داشته باشید که در اینجا هم این نوشیدن نباید به صورت یک دفعه انجام می شود. می توانید در طول یکی دو ساعت پس از پایان برنامه مایعات بدن را تدریجا جایگزین کنید.

علائم کم آبی در کوهنوردی

بدن ما یک سیستم هوشمند است و علائم کم آبی از خود بروز می دهد که به آنها بایست توجه داشته باشید:

• ادرار نکردن
• ادرار تیره و پررنگ
• خستگی غیر معمول و احساس کرختی و بی حالی
• سرد بودن دست و پا
• سردرد

در مجموع توجه داشته باشید که 70% بدن ما از آب تشکیل می شود و بسیاری از عملکردهای حیاتی از جمله فعالیت های مغز به حفظ میزان مایعات بستگی دارد. توجه به این موضوع در برنامه بعدی احتمالا باعث تغییرات خوبی در نحوه صعود شما خواهد شد.