گرمازدگی; علت‌ها و علائم + آموزش ۸ روش‌ پیشگیری از گرمازدگی

سوراخ شدن لایه اوزون و گرم شدن روز به روز زمین طاقت همه را طاق کرده! گرمازدگی در اثر گرمای بیش از حد بدن اتفاق می افتد  که معمولاً در نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض یا فعالیت بدنی در دمای بالا رخ می‌دهد. جدی ترین شکل گرمازدگی، می تواند در صورتی رخ دهد که دمای بدن شما به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد. این عارضه بیشتر در ماه های تابستان اتفاق می افتد. گرمازدگی نیاز به درمان اورژانسی دارد. گرمازدگی درمان نشده می تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه ها و ماهیچه ها آسیب برساند. هرچه درمان به تعویق بی‌افتد، آسیب بدتر می‌شود و خطرات جدی یا مرگ را افزایش می‌دهد.

علائم گرمازدگی

از علائم گرمازدگی می توان به علامت‌های زیر اشاره کرد:

• دمای بدن بالا: دمای بدن ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر، علامت اصلی گرمازدگی است.
• تغییر وضعیت ذهنی یا رفتار: گیجی، بی قراری، گفتار نامفهوم، هذیان، تشنج و بی انرژی بودن همگی می توانند ناشی از گرمازدگی باشند.
• تعریق شدید: در گرمازدگی ناشی از هوای گرم، پوست شما با لمس گرم و خشک می شود. با این حال، در گرمازدگی ناشی از ورزش شدید، ممکن است پوست شما خشک یا کمی مرطوب شود.
• تهوع و استفراغ: ممکن است در معده خود احساس بیماری کنید یا استفراغ کنید.
• پوست برافروخته: با افزایش دمای بدن ممکن است پوست شما قرمز شود لپ‌هایتان گل بی‌اندازد.
• تنفس سریع و پی در پی: تنفس شما ممکن است سریع باشد و اکسیژن کافی به ریه‌هایتان نرساند.
• سردرد: ممکن است سر شما ضربان داشته باشد.
• ضربان قلب سریع: نبض شما ممکن است به میزان قابل توجهی افزایش یابد زیرا استرس گرمایی بار زیادی بر قلب شما وارد می کند تا به خنک شدن بدن شما کمک کند.

علت های گرمازدگی

بهتر است علت‌های گرمازدگی را بدانید تا خود را در معرض آن قرار ندهید. علت‌های گرمازدگی عبارت است از:

• قرار گرفتن در معرض یک محیط گرم: طبیعتا اولین علتی که می‌توانیم برای گرمازدگی به آن اشاره کنیم در معرض یک محیط گرم قرار گرفتن است. در یک نوع گرمازدگی که گرمازدگی بدون فشار (کلاسیک) نامیده می شود، قرار گرفتن در یک محیط گرم و مرطوب  برای مدت طولانی منجر به افزایش دمای مرکزی بدن می شود. اغلب در افراد مسن و در افراد مبتلا به بیماری مزمن رخ می دهد.
• فعالیت شدید: نوع دیگر، گرمازدگی ناشی از فعالیت بدنی شدید در هوای گرم است. هر فردی که در هوای گرم ورزش می کند یا کار می کند ممکن است دچار گرمازدگی ناشی از فعالیت شود، این نوع گرمازدگی هنگامی اتفاق می افتد که به دمای بالا عادت نداشته باشید. 

فعالیت های دیگری که گرمازدگی را تشدید می کنند:

• کم آبی بدن باعث کاهش تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن می شود.
• مصرف مشروبات الکلی می توانند بر توانایی بدن در تنظیم دما تاثیر بگذارند.
• پوشیدن لباس هایی که اجازه تبخیر راحت عرق را نمی دهند.

راهنمای کوهنوردی و کوهپیمایی در هوای گرم

تحت چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار گرمازدگی شده‌اید انجام دادن این کارها می تواند به بهبود حال شما کمک کند:

• فعالیت های خود را متوقف کنید.
• سریعا به مکان خنک یا در سایه بروید.
• آب یا نوشیدنی خنک بنوشید.
• با هر وسیله ای که در دسترس است، خود را خنک کنید. دوش بگیرید یا کیسه های یخ یا حوله های سرد و مرطوب را روی سر، گردن، زیر بغل خود قرار دهید و با بادبزن باد بزنید. در صورت وخیم تر شدن علائم حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر دمای مرکزی بدن شما به بالای ۴۰ درجه سانتی گراد برسد ( توسط دماسنج مقعدی اندازه گیری می شود) نیاز به مراقبت های پزشکی دارید.

عوارض گرمازدگی

حواستان میزان دمای بدنتان باشد وگرنه بالا بودن دمای بدن در مدت زمان طولانی، عوارض خطرناکی را به همراه دارد. این عوارض شدید عبارتند از:

• آسیب به اندام های حیاتی: اگر در صدد پایین آوردن گرما بدن خود اقدام نکنید گرمازدگی می‌تواند باعث تورم مغز یا سایر اندام‌های حیاتی شود و ممکن است آسیب‌های ناشی از آن جبران نشدنی و دائمی باشد.
• مرگ: اگر به فکر درمان سریع و درست گرمازدگی نباشید می‌تواند کشنده باشد.

چه عواملی علائم گرمازدگی را تشدید می‌کنند؟

هرکسی ممکن است دچار گرمازدگی شود، اما برخی از ریسک گرمازدگی را افزایش می دهند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن بالا یا کم
  خطر گرمازدگی در نوزادان و کودکان زیر ۴ سال و بزرگسالان بالای ۶۵ سال بیشتر است. توانایی بدن در تنظیم درجه حرارت در افراد کم سن و سال کاملاً تکامل نیافته است. در افراد مسن نیز ممکن است به دلیل بیماری، مصرف دارو یا سایر عوامل این توانایی کاهش یابد.
• داروهای خاص
  داروهایی که توانایی بدن در هیدراته ماندن و واکنش مناسب به گرما را تحت تاثیر قرار می دهند. این داروها شامل داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی، کاهش علائم آلرژی، مسکن ها یا داروهای کاهنده علائم روانپزشکی از جمله داروهای ضد روان پریشی هستند. به علاوه برخی از داروهای غیرقانونی، مانند کوکائین و آمفتامین نیز می توانند دمای بدن را افزایش دهند.
• چاقی
  وزن اضافی بر توانایی بدن در تنظیم درجه حرارت تاثیر بسیاری دارد و موجب حفظ گرمای بیشتری می شود.
• تغییرات ناگهانی دما
  اگر به گرما عادت نداشته باشید، مستعد ابتلا به بیماری های مرتبط با گرما مانند گرمازدگی هستید. سفر از یک منطقه با آب و هوای سرد به مکانی با آب و هوای گرم یا زندگی در منطقه ای که موج گرمای اولیه داشته باشد، فرد را در معرض خطر بیماری مرتبط با گرما قرار می‌دهد زیرا بدن عادت به دمای بالاتر نداشته است.
• شاخص حرارت بالا
  شاخص گرما یک مقدار درجه حرارت واحد است که احساسی را که دمای خارج از منزل و رطوبت به فرد می دهد، در نظر می گیرد. وقتی رطوبت زیاد است، عرق به راحتی تبخیر نمی شود و بدن در خنک سازی با مشکل مواجه شده و فرد را مستعد گرمازدگی و گرماگرفتگی می کند. هنگامی که شاخص گرما ۳۳ درجه سانتیگراد یا بالاتر است، باید احتیاط کنید تا بدنتان را خنک نگه دارید.

پیشگیری از گرمازدگی

• لباس های گشاد و خنک بپوشید: پوشیدن لباس های سبک و غیر چسبان به تعریق کمتر کمک می کند؛ انگار که پنکه‌ی اختصاصی همراه خود دارید!
• مایعات زیاد بنوشید: نوشیدن آب و خوردن میوه‌های خنک تابستانی باعث می‌شود بدن شما هیدراته بماند تا عرق کند و دمای بدن را در حالت طبیعی حفظ کند.
• از کار کردن در ساعات اوج گرما خودداری کنید: ورزش کردن یا فعالیت های فیزیکی را به بخش های خنک تر روز مثل صبح زود یا عصر موکول کنید. در هوای گرم از فعالیت های شدید اجتناب کنید، مایعات بنوشید و در مکان های خنک بمانید.
• از خود در برابر آفتاب سوختگی محافظت کنید:  هنگام خروج از منزل کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید. کرم ضد آفتاب SPF15 فراموش نشود! در استفاده از کرم ضدآفتاب سخاوتمندانه عمل کنید و هر دو ساعت کرم ضدآفتاب خود را تمدید کنید. آفتاب سوختگی بر توانایی بدن شما برای خنک کردن تاثیر می‌گذارد.
• در مصرف دارو‌های خاص احتیاط کنید: اگر داروهایی مصرف می کنید که می توانند بر توانایی بدن شما برای هیدراته ماندن و دفع گرما تأثیر بگذارند، مراقب مشکلات مربوط به گرما باشید.
• اگر بیماری خاصی دارید احتیاط کنید: اگر داروی خاصی مصرف می کنید یا شرایط خاصی دارید که خطر ابتلا به مشکلات گرما را افزایش می‌دهد از ماندن در گرما اجتناب کنید و در صورت مشاهده علائم گرمازدگی سریع به پایین آوردن دمای بدن خود اقدام کنید. از انجام ورزش یا فعالیت‌های شدید در گرما دوری کنید.
• به گرما عادت کنید: اگر به سبب شرایط مجبور به ورزش یا فعالیت در هوای گرم هستید سعی کنید زمان کمتری را در گرما سپری کنید تا بدنتان به گرمای هوا عادت کند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بدن شما به گرمای هوا عادت کند و با آن سازگار شود.
• داخل ماشین پارک شده در معرض گرما ننشینید: این یکی از علت‌های مرگ و میر ناشی از گرما در کودکان است. هنگامی که ماشین شما در زیر آفتاب پارک است می‌تواند در عرض ۱۰ دقیقه دمای آن به بیش از ۲۰ درجه سانتی گراد افزایش یابد. حتی اگر شیشه‌های ماشین را پایین داده و در سایه پارک کرده‌اید هرگز در ماشین خاموش منتظر نمانید.

درمان گرمازدگی

درمان گرمازدگی بر روی خنک کردن بدن تا دمای معمولی تمرکز دارد تا از آسیب به مغز و اندام های حیاتی جلوگیری یا این موارد را کاهش دهد. به نقل از mayoclinic در درمان گرمازدگی از روش های زیر استفاده می شود:

• در آب سرد غوطه ور شوید. ثابت شده است که حمام آب سرد یا یخ موثرترین راه برای کاهش سریع دمای بدن است. هر چه سریعتر غوطه ور شدن در آب سرد را دریافت کنید، خطر مرگ و آسیب اندام کمتری خواهید داشت.
• از تکنیک های خنک کننده تبخیری استفاده کنید. اگر غوطه ور شدن در آب سرد در دسترس نباشد، کارکنان مراقبت های بهداشتی ممکن است سعی کنند دمای بدن شما را با استفاده از روش تبخیر کاهش دهند. در حالی که هوای گرم روی بدن شما می‌چرخد، آب خنک روی بدن شما می‌چرخد و باعث تبخیر آب و خنک شدن پوست شما می‌شود.
• پیچیدن فرد گرمازده در یخ یا پتوهای خنک کننده مخصوص. روش دیگر این است که شما را در یک پتوی خنک کننده مخصوص بپیچند و روی کشاله ران، گردن، پشت و زیر بغل خود کمپرس یخ بمالند تا دمای بدن شما کاهش یابد.
• به شما داروهایی بدهد که لرزش را متوقف کند. اگر درمان‌های کاهش دمای بدن شما را لرزاند، ممکن است پزشک به شما یک شل‌کننده عضلانی مانند بنزودیازپین بدهد. لرز دمای بدن شما را افزایش می دهد و درمان را کم اثر می کند.

 در فصول گرم سال باید بیشتر به تغذیه و بدن خود توجه داشته باشید تا گرمازده نشوید در این مقاله همه چیز در مورد گرمازدگی را شرح داده‌ایم. فوت و فن شما برای جلوگیری از گرمازده شدن چیست؟