29 مه 1953: تنزینگ نورگی و سر ادموند هیلاری در یک لحظه تاریخی برای اولین بار بر فراز قله اورست ایستادند.
2 ژوئن 1953: با سرعت اواسط دهه 1950، خبر موفقیت اکسپدیشن اورست برای اولین بار به اطلاع عموم بریتانیا رسید. این همان روزی بود که ملکه الیزابت دوم تاجگذاری خود را برگزار کرد.
آن پنج شنبه باید برای بریتانیایی ها روز پرخاطره ای بوده باشد: در یک جبهه، هموطنی از کشورهای مشترک المنافع آنها (از نیوزلند) در بام جهان ایستاده بود. در جبهه داخلی، یک پادشاه جدید زن جوان و سرزنده جایگزین مردی شد که اگرچه معروف اما خجالتی بود، ولی کشورشان را در طول جنگ جهانی دوم با سختی هدایت کرد.
در اورست، جان هانت انگلیسی، رهبر اکسپدیشن بریتانیایی و دیگر اعضای تیم نشسته بودند و هنوز از موفقیت رفقای خود بی خبر بودند. هانت با پیش بینی تاج گذاری، امیدوار بود که تیم بتواند به موقع به قله برسد تا این دو تقریباً با هم اتفاق بیفتند.
پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!
اما او رفته رفته امیدش را از دست می داد، زیرا روزها بدون هیچ خبری از هیلاری و نورگی می گذشت. و سپس صعود..
هانت در کتاب خود به نام صعود به اورست اینگونه می نویسد”در چادر خودمان بعد از شام رادیو را روشن کردیم تا اخبار تاج گذاری را بشنویم. گوینده در تیتر دوم خلاصه خبر گفت: دیشب در لندن خبر فوق العاده ای مبنی بر صعود اورست توسط اکسپدیشن بریتانیا منتشر شد.”
احتمالاً گروهی که در چادر بودند به هم خیره شده بودند. ما گیج شده بودیم… با هیجان و شیفتگی فزاینده، بیشتر گوش دادیم. ملکه و نخست وزیر از طریق سفیر بریتانیا در کاتماندو تلگراف های تبریک برای ما ارسال کرده بودند. این خبر از طریق بلندگوهای مسیر تاج گذاری اعلام شده بود. جمعیت تشویق کرده بودند و ….»
با این حال در عین الهام بخش بودن، برخی از اولین صعود به اورست به عنوان نمادی از استعمار انتقاد می کنند. و استدلال هایی وجود دارد که نشان می دهد بی ربط هم نیست.
تبتی ها این قله را چومولانگما به معنای “الهه مادر جهان” می نامند. در نپالی، نام این کوه ساگارماتا است که گاهی به عنوان «سر آسمان» ترجمه میشود و گاهی به «کوهی که هیچ پرندهای نمیتواند بر فراز آن پرواز کند» ترجمه می گردد.
در زبان انگلیسی، ما آن را به نام یک غربی می شناسیم که ریاضیدان برجسته هندی را استخدام کرد که برای اولین بار ارتفاع اورست را محاسبه نمود و متوجه شد که در واقع بلندترین قله جهان است.
اما ما انسانها تغییر می کنیم و از سال 1953 تاکنون نیز تغییرات اجتماعی بزرگی رخ داده است. رویدادهای 2 ژوئن زمانی رخ داد که بریتانیای کبیر به سرعت به بحران هویت نزدیک میشد.
یان موریس، نویسنده و کاشف مشهور، در کتاب خود، تاج گذاری اورست، یک جامعه بریتانیایی را اینگونه توصیف میکند «سرانجام از ریاضتی که از زمان جنگ جهانی دوم به آن مبتلا شده بود، بیرون آمدند، اما در عین حال با از دست دادن امپراتوری بزرگ خود و زوال اجتنابناپذیر روبهرو شدند.» موریس به نوعی منتقد سیستم بود.
ماجراجویی یا رقابت بر سر استعمار
در حقیقت اولین ماجراجویی ها برای رسیدن به منابع جدید ثروت انجام شد. از این جمله می توان به کاشفانی مانند کریستوف کلمب یا واسکودوگاما اشاره کرد که دریاها را در جستجوی ابریشم، طلا و سایر موارد در نوردیدند. در دوره ابتدایی قرن بیستم نیز رقابت بین کشورهای قدرتمند برای صعود همچنان در جریان بود. از جمله این موارد می توان به اولین صعود دیواره آیگر اشاره نمود. قلل دیگر هم به نوعی مورد ادعای کوهنوردان کشورهای مختلف بودند. ایتالیایی ها در کی2، انگلیسی ها در اورست، امریکایی ها در کانگچنجونگا، ژاپنی ها در ماناسلو… و البته دیدگاه کوهنوردانی مانند مسنر این شرایط را تغییر داد و کوهنوردی به یک ورزش تبدیل شد.
پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!
همچنان هم رقابت برای منابع جدید وجود دارد. این بار در فضا.
