آلبرت فردریک مامری(در فارسی مومری نیز خوانده می شود) (زاده ۱۰ سپتامبر ۱۸۵۵، دوور، کنت، انگلستان – ۲۴ اوت ۱۸۹۵، نانگا پاربات)، کوهنورد و نویسنده انگلیسی بود. اگرچه مامری به دلیل اولین صعودهای متعدد و متنوع خود در کوه های آلپ شناخته شده است، اما او به همراه با جی نورمن کولی، جفری هستینگز و دو گورکا ، اولین مردانی در تاریخ ثبت شده هستند که تلاش کرده اند به یکی از قله هشت هزار متری در هیمالیا صعود کنند.
تلاش نوآورانه و سبک بار آنها در نانگاپاربات در سال 1895 به پایان غم انگیزی ختم شد. مومری و هر دو گورکا در حین شناسایی چهره راخیوت کوه در سقوط بهمن جان باختند. هرمان بول، کوهنورد افسانه‌ای اتریشی، اولین مردی که به قله نانگاپاربات رسید، مومری را «یکی از بزرگترین کوهنوردان تمام دوران» توصیف کرده است.
آلبرت مامری در 10 سپتامبر 1855 در خانه میسون دیو به دنیا آمد. او پسر کوچک ویلیام ریگدن مامری و همسرش استر بود. پدر مامری دباغ و شهردار دوور بود. کسب و کار دباغی آنقدر رونق داشت که مامری بیشتر انرژی خود را صرف کوهنوردی و تحصیل در زمینه اقتصاد کند.
پدر آلبرت در سن 48 سالگی زمانی که او 13 سال سن داشت درگذشت. سپس مادرش او و بردار بزرگتر، ویلیام را برای تعطیلات به کوه های آلپ فرستاد. همان‌طور که آلبرت بعداً در کتاب خود، صعودهای من در کوه‌های آلپ و قفقاز نوشت، «صخره‌های ویا مالا و برف‌های تئودول شور و شوقی را در من برانگیخت که با افزایش سن من رشد کرد و تا حدی زیاد شد که زندگی و فکرم را شکل داد.»
در حالی که برادر بزرگتر درگیر امور دباغی و کارخانه چرم سازی شده بود، مامری جوان مشتاق بازگشت به کوه های آلپ بود و فرصتش را در سال 1871 به دست آورد. در این دیدار بود که توانست برای اولین بار کوه زیبای ماترهورن را ببیند. آلبرت در نامه ای به خانه نوشت که به سختی می تواند تصور کند روزی از این کوه ستبر بالا رود اما سه سال بعد از آن بود که با بدنی آماده به کوه بازگشت و با موفقیت به قله ماترهورن رسید. وی به طور عجیبی در بازگشت از قله نوشت که باید از علاقه به کوهنوردی دست بردارد اما گویی تقدیر نقشه ی دیگری در سر داشت.
احتمالا در همین زمان بود که با نورمن کولی و ویلیام سلینگزبی آشنا شد و به جای اینکه از کوهنوردی دست بردارد، بیشتر از گذشته اسیر آن شد. مامری در اینباره نوشت:
به محض اینکه از کوهی صعود می کنم انگار با آن کوه، دشت ها و جنگل هایش دوست می شوم. چقدر مشتاق دامنه هایی هستم که هر برجستگی آنرا می شناسم. هر صخره خاطرات شاد و خنده و شادی و دوستان گذشته را بیدار می کند.
اولین ماه عسل تاریخ در ماترهورن
آلبرت در یکی از سفرهای خود به کوه های آلپ، با مری پتریک، دختر یک وکیل اهل اکستر آشنا شد که او نیز از کوهنوردی لذت می برد. آنها در سال 1883 ازدواج کردند و صعود به قله ماترهورن را در ماه عسل خود قرار دادند. در اواسط تابستان بود و در حالی که آنها در بالای قله نشسته بودند و به کوه های آلپ با شکوهی که هر دو دوستشان داشتند نگاه می کردند.
در اواخر قرن نوزدهم هنوز ورزش های خطرناک مانند کوهنوردی مورد توجه نبودند با این حال آلبرت مومری به صعود ادامه می داد. کوهنوردی که بدون اینکه خودش بداند مسیر صدها هزار نفر در آینده را ترسیم می کرد. در همین زمان هم برخی از اولین صعودهای شاخص در تاریخ کوهنوردی را انجام داد که از بین آنها می توان به سوزنی دو گرپون در منطقه مون بلان، گرند چارموز، دورن هورن، خط الراس زمات و بسیاری موارد دیگر اشاره داشت.
او به همراه برگنر، پتروس و جنتینا در 3 سپتامبر 1979 توانستند مسیر خط الراس زمات در ماترهورن را برای اولین بار صعود کند. در سال 1894 نیز دوست جوان خود، دوک آبروزی (که بعدا نقش مهمی در اکتشافات کی2 ایفا کرد) از طریق همین مسیر به بالای ماترهورن برد.
مومری گهگداری هم با همسرش مری پتریک یا با دوستش لیلی بریستو به کوهنوردی می پرداخت.
اما اولین باری که پای آلبرت به هیمالیا باز شد در سال 1880 بود. در آن سال مادر مومری در گذشت و او نیز تصمیم گرفت در دوور بماند و به برادرش در کسب و کار خانوادگی کمک کند. از درآمدهای همان دوره هم توانست خانه ای در لیبورن بخرد و به همراه مری و دخترشان هیلدا که در سال 1885 به دنیا آمد در آنجا ساکن شد.
آلبرت برای کمک به برادر به سختی کار می کرد و نیم نگاهی هم به نحوه اداره شهرداری داشت. او در همین زمان هم به تدوین کتابی با عنوان فیزیولوژی صنعت به همراه جان هابسون پرداخت که اثری پیشگام بر روی تئوری نظریه مصرف ناکافی در اقتصاد به شمار می رود. این نظریه در زمانی که اقتصاد کلان کلاسیک بر پایه صرفه جویی متمرکز بود، بسیار بحث برانگیز از کار درآمد.
بازگشت به عشق اول و آخر
با این حال قلب آلبرت مامری همچنان در گروی کوه های محبوبش بود، اما از ترس اینکه بعدا فرصتی برای نوشتن به دست نیاید شروع به نوشتن زندگی نامه و شرح صعودهایش کرد. سپس در سال 1895 بود که فرصت بازگشت به هیمالیا و تلاش برای صعود نانگاپاربات، نهمین کوه بلند جهان به دست آمد. نانگاپاربات 8125 متری در انتهای رشته کوه های هیمالیا در کشمیر تحت کنترل پاکستان و نزدیکی مرز افغانستان/چین قرار دارد. ترکیب نانگاپاربات به معنای کوه برهنه است و به این نکته اشاره می کند که به دلیل شیب های تند آن حتی برف هم روی دامنه هایش باقی نمی ماند. نانگا همچنین به عنوان کوه قاتل هم شناخته می شود.
اکسپدیشن نانگاپاربات در سال 1895 یک تلاش کوهنوردی مهم برای کاوش و صعود به نانگاپاربات، نهمین کوه مرتفع جهان، واقع در هیمالیا در پاکستان بود. این اکسپدیشن توسط مامری رهبری می شد.
متأسفانه، اکسپدیشن با عواقب غم انگیزی روبرو شد، زیرا مامری به همراه دو همراه گورکا، ج. بروس و آر اولسن در طول صعود ناپدید شدند و سرنوشت آنها برای سالها ناشناخته باقی ماند. اعتقاد بر این است که آنها به ارتفاع بالایی رسیدند اما با شرایط چالش برانگیز مواجه شدند و هرگز نتوانستند برگردند. یکی از گزینه های اصلی دلیل مرگ آنان وقوع بهمن است.
نانگاپاربات در طول تاریخ به دلیل زمین سخت و آب و هوای غیرقابل پیش بینی، چالش بزرگی برای کوهنوردان بوده است. سفرهای بعدی به نانگاپاربات به اکتشاف و درک این کوه کمک کرد و از آن زمان تاکنون با موفقیت صعود کرده است. با این حال، اکسپدیشن 1895 به عنوان یک تلاش پیشگامانه به یاد می‌آید که با مشکلات قابل توجهی مواجه شد و بخشی از تاریخ کوهنوردی باقی مانده است.
آلبرت مامری میراثی از صعود برخی از جالب ترین مسیرها در کوه های آلپ در پشت سر خود باقی گذاشت. کتاب وی با عنوان صعودهای من در آلپ و قفقاز یکی از آثار کلاسیک و ماندگار در ادبیات کوهنوردی جهان به شمار می رود.
همه کوه ها محکوم به عبور از سه مرحله هستند: یک قله غیرقابل دسترسی، سختترین صعود در بین کوه ها، یک روز آسان و لذت بخش برای یک خانم.
آلبرت فردریک مومری، صعودهای من در آلپ و قفقاز
