علم کوه دومین قله بلند ایران به ارتفاع ۴۸۵۰ متر. منطقه تخت سلیمان. مازندران، کلاردشت، رودبارک.
علم‌کوه کوهی در شمال ایران است که دومین کوه بلند ایران پس از کوه دماوند است. علم‌کوه در پارهٔ مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای مازندران جای دارد. این کوه از دیدگاه تقسیمات کشوری، در منطقهٔ تخت سلیمان در شهرستان کلاردشت در استان مازندران قرار دارد. بیشتر شهرت این کوه به خاطر دیواره‌ای است که در دامنه شمالی آن واقع است و دارای فنّی‌ترین و سخت‌ترین مسیرهای سنگنوردی و دیواره‌نوردی در ایران میباشد.
ارتفاع علم کوه
ارتفاع قله علم کوه ۴۸۵۰ متر می باشد. در مجاور این قله نیز شاخک به ارتفاع ۴۷۸۰ متر واقع شده است. به طور کلی بنابر نظرات موجود، از ۳۵ تا ۴۰ قله بالای ۴۰۰۰ متر در منطقه تخت سلیمان یاد شده است.
بریم برای تور علم کوهعلم کوه روی نقشه
در نقشه زیر منطقه تخت سلیمان را می بینید. در این نقشه همچنین به مسیرهای پیمایش و کوهنوردی نیز اشاره شده است.
مسیرهای صعود علم کوه
مسیرهای صعود به قله علم کوه از چندین نظر بسیار متفاوت می باشد. مسیر سمت جنوب کوه که با چند ساعت کوهپیمایی ساده به قله میرسد. تا دیواره شمالی که شامل چند صد متر صعود در ارتفاعات بالا می گردد.
مسیر جنوبی – حصارچال
دسترسی مسیر جنوبی قله علم کوه از طریق کلاردشت، رودبارک، ونداربن میسر می باشد. برای رسیدن به پای کار در منطقه تنگ گلو باید از جاده خاکی تقریبا ۲۰ کیلومتری گذر کرد. جاده تا ناحیه ونداربن را می توان با سواری طی کرد. اما جاده ونداربن به تنگ گلو مناسب سواری نیست. پس از تنگ گلو مسیر کوهپیمایی به سمت حصارچال آغاز می شود. در حدود ۲ تا ۳ ساعت با سرعت معمول طول می کشد تا به منطقه حصارچال برسید. اکثر تیمها شب را در اینجا می گذرانند و فردا صبح برای قله اقدام می کنند. حصار چال در ارتفاع تقریبی ۳۸۰۰ متری قرار دارد.
پس از آن حرکت از پای مرجی کش به سمت قله امتداد می یابد. ادامه حرکت به سمت قله نیز دارای درگیری فنی نمی باشد. با سه چهار ساعت پیاده روی نیز به قله خواهید رسید.
- لطفا در نظافت منطقه بسیار کوشا باشید.
- شب هنگام غذای سبک بخورید تا در ارتفاع اذیت نشوید. هم هوایی را بخوانید.
- قبل از اقدام برای صعود آب و هوای منطقه را چک کنید.
- بهترین فصل صعود از این مسیر تیر و مرداد می باشد.
مسیر سیاه سنگ
دسترسی مسیر سیاه سنگ نیز از رودبارک می باشد. برای این صعود باید به قرارگاه کوهنوردی در ونداربن بروید. ارتفاع این قرارگاه در حدود ۲۲۰۰ متری می باشد. از اینجا پیاده روی آغاز می شود. در ابتدای مسیر به ناحیه کشتی سنگ، می رسید. سپس مسیر از پای کنگلک ها به سمت پناهگاه سرچال امتداد می یابد. ارتفاع پناهگاه سرچال ۳۸۰۰ متر می باشد.
اکثر تیمها برای صعود از سیاه سنگ در اینجا شب مانی می کنند. پس از سرچال مسیر از روی یخچال ادامه یافته تا دروازه جهنم و پس از آن علم چال می رسید. در علم چال باید به سمت چپ رفته و از سومین شن اسکی صعود کنید. مراقب باشید که شن اسکی ها را اشتباه نروید که به دردسر خواهید افتاد.
به سمت قله
پس از این قسمت به گردنه چالون خواهید رسید. از اینجا مسیر قله سیاه سنگ به شکل دست به سنگ آغاز می شود. این قسمت از مسیر دارای دو سه قسمت است که باید با دقت رد شوید. در زیر قله سیاه سنگ به سمت قله شاخک تراورس می کنید. پس از آن به جانپناه سیاه سنگ خواهید رسید. در روبرویتان قله شاخک قرار دارد. در اینجا قله شاخک را صعود نمی کنند و از سمت جنوبی آن قله را دور می زنند. با تراورس شاخک در زیر قله علم کوه مسیرتان با مسیر حصارچال یکی می شود. پس از طی دویست متر به قله میرسید.
- فصل صعود این مسیر تیر و مرداد می باشد.
- در عبور از قسمت های سنگی مراقب ریزش باشید.
- احتمال گم شدن در بین دهلیزهای مسیر زیاد است.
- در موقع بازگشت از گردنه چالون به کف علم چال یادتان بماند. اولی نه ، دومی نه ، سومی (سومین شن اسکی را باید پایین بروید.)
- مسافت صعود زیاد است از سرچال تا گردنه چالون تقریبا نیمی از مسیر می باشد.
گرده آلمانها
سخت تر و فنی تر از مسیر سیاه سنگ با چند کراکس فنی و نیاز به کار با طناب و ابزار گذاری و کارفنی جدی. ابتدای مسیر تا کف علم چال با مسیر سیاه سنگ یکسان می باشد. با رسیدن به علم چال باید به سمت راست حرکت کرده و جلو بروید تا به زیر قسمت شانه کوه برسید. نشانه این قسمت سکوی پناهگاه جلو یا سکوی آرش می باشد. پس از آن به سمت گردنه بالا می روید. در اینجا دقت کنید که نرسیده به گردنه و از زیر قله شانه کوه باید تراورس کنید. با تراورس کردن به گردنه بین شانه کوه و گرده میرسید. از اینجا مسیر گرده شروع می شود.
صعود به علم کوه از گرده آلمانها
- در ابتدای مسیر یک برج ۱۵ متری قرار دارد که از ۵ متری زیر بالای آن و از سمت راست تراورس می شود.
- سپس این برج را دست به سنگ فرود آمده و به سمت جلو ادامه می دهید. در اینجا از یک شکاف بزرگ رد می شوید.
- مسیر ادامه می یابد تا به اولین کراکس مسیر یعنی دو رکابی برسید. در ناحیه دو رکابی کارگاه وجود دارد. در اینجا باید از سمت راست صعود کنید. صعود طبیعی آن سخت نیست و شاید ۵.۹ باشد. اما زیر پایتان خالی است.
- پس از سی متر صعود به یک رول میرسید از اینجا یک طول تا زیر سه رکابی یا پله غول راه هست.
- در سه رکابی یک پله رکاب سیم بکسلی موجود می باشد. پای چپتان باید روی آخرین پله قرار بگیرد. پای راستتان را لبه شکستگی قرار داده. از منقاری بگیرید و بیرون بروید.
- مسیر در اینجا به سمت تراورس بزرگ ادامه می یابد.
- تروارس بزرگ حدود ۱۵۰ متر به سمت راست و تا زیر ناحیه قیف یخ می رود.
- در انتهای تراورس بزرگ باید به سمت بالا صعود کنید. پس از ۱۰۰ متر صعود رو به بالا به قیف یخی می رسید.
- از قیف یخ تروارسی کوتاه شما را به کراکس سوم مسیر به عنوان تک رکابی میرسد.
- تک رکابی یک سه جاف است که البته از سمت راستش هم راه در رو دارد.
- با طی این قسمت به سنگ سماور می رسید.
- وقتی که سنگ سماور را دیدید باید به سمت چپ بپیچید و دو طول دیگر صعود کنید تا گرده به پایان برسد. در آخرین طول سنگ سماور دقیقا در پشت سرتان می بینید.
- در پایان از گرده به سمت چپ می پیچید و بعد از دقایقی به قله خواهید رسید.
نکات صعود گرده
- برای صعود گرده حتما باید اصول کار با طناب و کارفنی را بدانید. و ابزارگذاری و کارگاه را به درستی بشناسید.
- در تیم های کوچک صعود کنید.
- پیش از صعود حتما تمرینات فنی داشته باشید.
- چند ابزار سایز متوسط همراه خود ببرید. فرند سایز یک تا دو مناسب می باشد.
دیواره علم کوه
فنی ترین دیواره ایران ، بسیار زیبا و دلربا ، اما جدی و خطرناک . نیاز به آمادگی کافی فنی و قله نوردی برای صعود به این دیواره وجود دارد. ارتفاع خود دیواره تقریبا ۵۵۰ متر می باشد. جنس آن از گرانیت متخلخل بوده و به رنگ حنایی است.
مسیرهای زیادی در این دیواره کار شده اند: از جمله آنها به مسیر هاری رست یا هری رست، فرانسوی ها، لهستان ۵۲ و ۴۸، ایتالیایی ها، ایرانی ها و البته چندین مسیر دیگر. در ادامه توضیحاتی پیرامون دو مسیر دیواره ارایه می گردد.
مسیر هری رست یا مسیر هاری رست
این مسیر در فصل صعود معمول آسانترین مسیر دیواره می باشد. البته به طور نسبی.
- معمولا حرکت از پناهگاه خرابه کف علم چال آغاز می شود. تیم ها یا از کف یا از بالا به سمت گل سنگها می روند. در گل سنگها باید از یک مسیر سنگی پر شیب پس از یک شکاف یخچالی گذشت تا به پای شروع دیواره رسید. مسیر هاری رست در سمت چپ دیواره قرار دارد. پس از صعود تا پنجاه متری کارگاه لهستان ۵۲ باید به چپ بپیچید و به سمت قیف هاری رست بروید.
- طول اول و دوم و سوم درجه ۵.۸ یا ۵.۹ دارند. این سه طول را می توانید در دو طول صعود کنید که باعث می شود زمان بیشتری حفظ کنید. سپس به زیر کلاهک بزرگ میرسید. کلاهک بزرگ به طور معمول مصنوعی صعود می شود در سمت چپ آن فاصله دو سه تا از میانی ها زیاد است. پس از آن به سمت بالا ادامه خواهید داد تا به زیر کلاهک کوچک برسید. کلاهک کوچک هم معمولا مصنوعی صعود می شود اما کوتاه است. با طی یک طول دیگر به کارگاه یخ یا دوراهی دیواره میرسید که در سمت راست با ادامه وارد مسیر فرانسوی ها می گردید. در اینجا شما می بایست به سمت بالا ادامه دهید. دو سه طول جلوی شما درجه ۵.۱۰ دارند. طول آخر اما به نظر درجه بیشتری دارد که می شود آنرا مصنوعی هم صعود کرد. پس از آن وارد ریزشی ها می شوید. ریزشی های مسیر هاری رست طولانی ترین ریزشی دیواره می باشد. حدودا سه طول. اصلا سخت نیست اما دقت زیادی می طلبد. به نظرم مشکل اکثر تیمها در این قسمت خالی شدن انرژی هست نه سختی. پس از سه طول از سمت شرق قله علم کوه به خط الراس خواهید رسید.
نکات مسیر هری رست یا مسیر هاری رست
- حتما قبل از اقدام برای صعود دیواره برنامه ریزی تمرین خوبی داشته باشید. در چند دیواره بلند صعود چند طوله داشته باشید.
- روی قله نوردی به خوبی کار کنید. صعود در دیواره های مرتفع ترکیبی از سنگنوردی و قله نوردی می باشد.
- حداقل دو سال تجربه سنگنوردی منظم برای صعود به دیواره علم کوه الزامی می باشد.
- سرعت عمل داشته باشید. سرعت عمل را تمرین کنید. سرعت یعنی ایمنی.
مسیر فرانسوی ها
- طولانی ترین مسیر دیواره به حدود ۱۷ طول می باشد.
- تا ناحیه کارگاه یخ با مسیر هاری رست یکی می باشد.
- از اینجا باید به سمت چپ بپیچید.
- با چند متر ترواوس به طاقچه آرش خواهید رسید.
- با ادامه مسیر از دو پاندولی دارای سیم بکسل باید بگذرید. این قسمت بسیار زیبا و دیدنی می باشد.
- از اینجا باید حدود ۱۵ متر به سمت بالا صعود کنید و مجددا به سمت راست ادامه دهید. در اینجا به گربه رو می رسید که نشانه آن دیدن سنگ عدس یا آینه هست. حدودا ۱۵ ۲۰ متر عمودی باید صعود کنید. این قسمت ها به صورت طبیعی مصنوعی صعود می شوند.
- با ادامه به سمت راست به یک طاقچه می رسید. دقت کنید که طاقچه قمقمه بعدی می باشد. از طاقچه قمقمه یک طول خفته باید ادامه دهید که به داخل قیف برسید. سپس با ورود به قیف ۳ طول پنجاه متری جلوی شماست. طول اول را طبیعی ، طول دوم هم طبیعی مصنوع و طول سوم هم طبیعی صعود می شود. نشانه پایان طول سوم یک رول روی یک تخته سنگ در سمت راستتان می باشد. در اینجا با ۵۰ متر صعود ریزشی در چند متری قله روی خط الراس قرار می گیرد.
نکات مسیر فرانسوی ها :
- مسیر فرانسه بسیار زیبا می باشد و مانند تالاری است که دیواره را به خوبی می بینید.
- اما مسیری طولانی است. پس باید سریع کار کنید.
- سه نفری صعود کردن را کنار بگذارید. فقط درد سر است.
- چند عدد کیل و فرند سایز متوسط در این مسیر می تواند کارتان را راحت کند. در چند قسمت از مسیر به ابزار گذاری نیاز پیدا می کنید.
- مسیر ترکیبی از مصنوعی و طبیعی هست. پس حتما روی هر دو کار کنید.
نوشته مهدی جباریان
