سیر تکامل تجهیزات و پوشاک کوهنوردی

دوران پیش از تاریخ تولد کوهنوردی (4000 قبل از میلاد – 1786 میلادی)

انسانها از همان ابتدا با عبور از کوههای آلپ و قرار دادن نذورات خود در ارتفاعات، کوهنوردی را آغاز کردند. اما فقط در اواسط قرن هجدهم بود که اروپایی ها – که به دلیل ثروت ایجاد شده توسط تولید، وقت مازاد داشتند. – نگاه خود را به کوهستان معطوف کردند. در واقع در سالهای 1760 – همزمان با آغاز عصر صنعتی – دانشمند سوییسی به نام دی سوسور کوهنوردی را به جهان ارایه داد. این دانشمند مبهوت زیبایی مون بلان شد و برای اولین صعودکننده آن جایزه نقدی تعیین کرد. آنچه که در پی آن روی داد، صعود اولین قله تنها با هدف ورزشی و ظهور کوهنوردی واقعی بود.

لباس کوهنوردی – دوران پیش از تاریخ

جسد مومیایی شده مرد یخی تیرول به نام اتزی در سال 1991 در کوههای آلپ و ارتفاع تقریبی 3500 متری کشف شد. لباس وی در مورد پوشاک کوهنوردی در 3400 سال پیش از میلاد به ما اطلاعات داد. اتزی یک شنل بافته شده از گیاهان، کفش چرمی ضدآب، کت و پارچه پوستی از پوست گوسفند، شلوار چسبان از پوست بز، کمربند و کلاه پوست خرس با بند چانه چرمی به همراه داشت.

لباس کوهنوردی اولیه

ژاک بالمات و دکتر میشل پاکارد هنگام صعود به مون بلان در 8 آگوست 1786، ورزش کوهنوردی را آغاز کردند. آنان لباس پیمایش در دره ها را پوشیده بودند و تنها تجهیزات آنها یک تیرچوبی با یک بست فلزی در انتهای آن بود.

عصر طلایی آلپینیسم و دوره پس از آن

عصر طلایی آلپینیسم به دوره صعود کوههای بلند در آلپ اشاره می کند. این تلاشها به صعود کوههای بلند در امریکا، آفریقا، آند و هیمالیا نیز گسترش یافت. در آمریکای شمالی، قله سنت الیاس در سال 1897 صعود شد. دنالی ، فرصت الهام بخش بعدی را ایجاد کرد و پس از چند شکست و ادعای تقلبی برای صعود قله، نهایتا در سال 1913 یک کشیش و دو نگهدارنده سگ بر بلندای آن ایستادند. دنالی تنها بلندترین قله در امریکای شمالی نبود بلکه به دلیل قرارگیری در آلاسکا، هوای بسیار سردی داشت که آن را شبیه به کوههای بلند در هیمالیا می کرد.

تجهیزات کوهنوردی در عصر طلایی و پس از آن

لباس کوهنوردی معمولی در عصرطلایی شامل لایه های پشمی و پارچه ای بود که باید به آن کلاه حصیری، یک عینک و یک عنصر شبیه به پانسمان را افزود. در زمان صعود دنالی یکی از کوهنوردان یک پتو نیز به دور خود اضافه کرده بود!

اواخر دهه 1870 بود که زنان پا به کوهنوردی گذاشتند و اینجا بود که ملاحظات اجتماعی با تنظیم پوشاک برای کوهنوردی درگیر شدند.

دوران طلایی در عمل تغییری در پوشاک ایجاد نکرد. آنچه که کوهنوردان این دوره می پوشیدند، همان چیزی بود که در زمستان نیز به طور معمول به تن داشتند. البته استفاده بیشتر از پشم را نباید نادیده گرفت.

کوه اتنا: غول خروشان سیسیل

صعود قریب‌الوقوع به قله دائولاگیری، 2 ایرانی در مسیر

ارتفاعات جدید در دوران بین جنگ(1918-1939)

پس از جنگ جهانی اول، اولین قله ها در هیمالیا، از جمله مسیرهای ورود به منطقه اورست، بررسی شدند و تلاشهای مهمی انجام گردید. کوهنوردان همچنین توانستند چندین قله 7000 متری مانند ناندادوی و کمت را صعود کنند. در سال 1938، آیگر برای اولین بار از دیواره شمالی صعود شد. یک سال بعد یک تیم لهستانی توانست بر قله ناندادوی بایستد و البته شروع جنگ بود که باعث توقف یک باره همه تلاش ها شد.

تجهیزات کوهنوردی در دوران بین دو جنگ

مقدار کمی از تغییرات در این دوره ایجاد شدند. الیاف طبیعی پشم و پنبه هنوز هم کاربرد اصلی را داشت. پارچه برزنت ضد آب که برای مسافرتهای دریایی ساخته شده بود نیز به عنوان بخشی از منسوجات به کوهنوردی اضافه شد. به شکلی باید گفت در این دوره بود که لایه بندی در پوشاک شکل گرفت.

در همین زمان بود که مالوری در نزدیکی قله اورست مفقود شد و سپس جسد وی در سال 1999 کشف شد. لباس های تن وی از جنس گاباردین، پشم، پنبه و ابریشم بود. یک تحقیق برای شبیه سازی تجهیزات مالوری انجام گردید و در پی آن محققان دریافتند که نحوه لباس پوشیدن وی بسیار موثر بوده است.

عصر مدرن – پیش به سوی بلندترین قلل (1950-1980)

اولین صعود به یک قله 8000 متری در سال 1950 با رسیدن به قله آناپورنا انجام شد. اورست در سال 1953 توسط تنزینگ نورگی و ادموند هیلاری صعود شد. در سالهای 1970 نیز سبک کوهنوردی به سمت صعودهای فنی تر و تیم های کوچک تغییر جهت یافت. این در حالی بود که اولین صعودها با تکیه بر روشهای محاصره ای انجام میشد. همین تلاشها باعث تغییر استانداردها گردید و تجهیزات و پوشاک کوهنوردی به شاخه های بی شماری تبدیل شدند که هر یک عملکردی خاص داشت.

لباس کوهنوردی – دوران مدرن

جنگ جهانی دوم و سالهای پس از آن شاهد پیشرفت تجهیزاتی مانند اکسیژن، عرضه بی پایان منسوجات نایلونی و میخ های ارزان بود. سنتز الیاف مصنوعی حاصل از مشتقات نفتی باعث سبکتر شدن لباس و مقاومت در برابر آب و باد می شد. لایه های پشمی تبدیل به البسه زیرین شدند، چرا که این ماده حتی با وجود رطوبت نیز بر خلاف نخ توان گرمایی خود را حفظ می کند. ظهور پوشاک ضدآب با قابلیت تنفس در دهه 1970 منجر به بروز مرحله ای دیگر در لباس کوهنوردی شد.

کوهنوردی امروز

کوهنوردی امروز دنیا شباهت کمی به آنچه در آغاز بود دارد. سنگنوردی سالنی، بولدرینگ، صعودهای ورزشی، دیواره نوردی، شاخه هایی هستند که احتمالا هیچ گاه پا بر روی یک قله یخی نخواهند گذاشت. بازی های مختلف منشعب از کوهنوردی حتی گاها در تضاد ساختاری با یکدیگر هستند. در هر صورت می توان گفت یک چیز همچنان مشترک است و آنهم ماهیت صعود می باشد. همه شاخه های کوهنوردی امروز همچنان صعود می کنند. و البته صعود در اولین فلسفه خود به خاطر صعود انجام میشود.

لباس کوهنوردی – امروز

برای صدها سال کوهنوردی آنچیزی را که پیدا می کردند، پوشیدند. اما با سختتر شدن و جدی تر شدن کوهنوردی، ابزارها، تکنیکها و لباسها نیز تخصصی تر میشوند. فرم برای پیروی از عملکرد تکامل پیدا می کند.

اگر چه همچنان هم می توان با یک تیشرت نخی و شلوار جین پا به کوهستان گذاشت. اما کوهنوردی واقعی در اینروزها با وجود الیافی مانند گرتکس، کولار، پوشاک گرم شونده برقی، انواع و اقسام کفش و صدها و شاید هزاران قطعه از تجهیزات مختلف شکلی کاملا متفاوت از روزهای شروع خود دارد.