یکی از هیجان انگیزترین مسابقات دو و میدانی، مسابقات دوی امدادی است که به عنوان نمونه نهایی کار تیمی و هماهنگی در نظر گرفته می شود. البته باید اشاره کرد که روش امدادی فقط مختص به دو نیست و در سایر رشته ها مانند شنا نیز برگزار میشود. در این مقاله به تعریف دوی امدادی، تاریخچه، انواع و رکوردها، قوانین و…خواهیم پرداخت. با موج کوه همراه باشید.

دوی امدادی چیست؟

دوی امدادی نوعی مسابقه دو است که در آن اعضای یک تیم به نوبت قسمت های مسابقه را تکمیل می کنند. مسابقات امدادی فقط در دویدن برگزار نمی شود بلکه در رشته های دیگر مانند شنا، اسکی صحرایی، بیاتلون یا اسکیت روی یخ نیز رواج دارد. این مسابقات به عنوان قسمتی از بازی های المپیک در بین رشته های دو و میدانی جای می گیرند. در این نوع مسابقه معمولا یک شی که اغلب چوب امدادی است به صورت دست به دست توسط ورزشکاران حمل شده و به ورزشکار بعدی خواهد رسید. این فرآیند تا رسیدن به خط پایان ادامه پیدا خواهد کرد.

تاریخچه دو امدادی

این مفهوم ریشه در یونان باستان و کلا دنیای قدیم دارد. جایی که چوب پیام باید توسط تعدادی پیک دست به دست منتقل می شد تا به مقصد برسد. مسابقات امدادی در حدود سال 1883 در امریکا آغاز شد. روش اصلی این بود که یک پرچم توسط شرکت کننده ها حمل می شد. البته پرچم دست و پاگیر بود و چوب امدادی که شامل یک استوانه توخالی از چوب یا پلاستیک می شد در سال 1893 معرفی گردید.

با این حال اولین حضور این مسابقات در دنیای مدرن به المپیک 1912 باز میگردد. پس از آن در سال 1928 مسابقات زنان نیز در المپیک جای گرفت.

انواع دو های امدادی

در المپیک برای مردان و زنان 2 شاخه (4×100 متر)400 متر و (4×400 متر)1600 متر برگزار می گردد. در برخی مسابقات غیر المپیکی نیز مسافت های 800، 3200 و 6000 متر نیز برگزار می شوند که البته کمتر رایج هستند.

دو امدادی 400 متر (4×100 متر)

در مسابقه 4×100 متر یک تیم متشکل از چهارنفر، هر یک مسافت 100 متر را در یک خط مشخص می دوند. در طول هر دویدن ورزشکار باید چوب امدادی را به همراه داشته باشد و آنرا به عضو بعدی تحویل دهد. تعویض چوب بایست در یک منطقه تغییر 20 متری، واقع در 10 متر قبل و 10 متر بعد از شروع هر قسمت انجام شود.

در صورتی که هر یک از اعضای تیم دوی امدادی در حین واگذاری چوب امدادی را رها کند یا اگر تحویل آن در خارج از منطقه مجاز انجام گیرد، تیم رد صلاحیت خواهد شد. معمولا سریعترین دونده هر تیم را به عنوان آخرین نفر قرار می دهند.

دوی امدادی 4×100 متر در بخش مردان اولین بار در المپیک سال 1912 استکهلم برگزار گردید و اولین مسابقه زنان این رشته هم مربوط به سال 1928 می باشد.

رکورد دو امدادی 4×100 متر

• مردان: 36.84 ثانیه توسط تیم جامائیکا در المپیک لندن 2012
• زنان: 40.82 ثانیه توسط تیم امریکا در المپیک 2012 لندن

دوی امدادی 1600 متر (4×400 متر)

قوانین مسابقه 4×400 متر شباهت زیادی به 4×100 متر دارد. اعضای تیم باید چوب امدادی را به عضو تیم بعدی در همان منطقه تغییر 20 متر بدهند. با این حال، یک تفاوت اساسی وجود دارد. در حالی که عضو اول 400 متر را در یک خط مشخص می دود، اعضای بعدی یک تیم می توانند خطوط را با هم عوض کنند که از پشت و مستقیم در در نیمه راه دوم شروع می شود. (مسابقه در یک دور کامل پیست انجام شده و اعضای کنار هم هستند.) به طور کلی دوندگان 400 متر برای خط داخلی که کوتاهترین مسیر برای رسیدن به خط پایان است با همدیگر رقابت می کنند.

این مسابقات در رده مردان برای اولین بار در سال 1912 و در رده زنان برای نخستین بار در سال 1972 برگزار گردید. در المپیک 2020 توکیو برای اولین بار مسابقات مختلط 4×400 متر با حضور دو مرد و دو زن در هر تیم برگزار شد.

رکورد دو امدادی 4×400 متر

رکوردهای دو امدادی به نقل از olympics به شرح زیر هستند:

• مردان: 2:54.29 توسط امریکا در طول مسابقات جهانی 1993
• زنان: 3:09.17 توسط اتحاد جماهیر شوروی در طول سئول 1988
• مختلط: 3:09.34 توسط امریکا در مسابقات جهانی 2019

مسابقات امدادی بلند

این مسابقات در المپیک برگزار نمی شوند اما محبوبیت روزافزونی بین گروههای مختلف با آمادگی جسمانی های متفاوت به دست آورده اند. بعضی از این مسابقات حتی تا 36 نفر را نیز در بر می گیرند. طول این مسابقات نیز بسیار متفاوت است. طولانی ترین مسابقه دوی امدادی جهان، جام پرنس تاکاماتسو ژاپن است که به مسافت 1064 کیلومتر امتداد می یابد.

قوانین دوی امدادی

هر دونده باید چوب امدادی را در یک منطقه خاص که معمولا با مثلث هایی در مسیر مشخص می شوند، تحویل دونده بعدی دهد. در دوی امدادی، دونده ها اغلب از نقطه رد کردن کور استفاده می کنند که در آن دونده دوم روی نقطه ای که در تمرین از پیش تعیین شده می ایستد و زمانی که دونده اول به علامت بصری روی مسیر خود می رسد(معمولا مثلث کوچکتر) شروع به دویدن می کند. دونده دوم پس از چند قدم دست خود را پشت سر خود باز می کند تا آن زمان چوب امدادی را از دونده اول بگیرد. در این وضعیت معمولا از یک پیام شنیداری مانند”بگیر” برای چند بار استفاده می شود تا گیرنده دستش را دراز کند.

احتمال محرومیت یک تیم در شرایط زیر وجود دارد:

• از دست دادن چوب امدادی(بنا به قانون IAAF شماره 170.6 انداختن چوب منجر به محرومیت نمی شود.)
• ایجاد یک پاس نامناسب مخصوصا در هنگام عدم عبور از منطقه تبادل
• شروع غلط (معمولا یک بار باعث حذف می شود اما در برخی رقابت ها 2 بار ملاک است.)
• سبقت نادرست از رقیب دیگر
• جلوگیری از عبور سایر رقبا
• مانع تراشی، عبور نامناسب و ایجاد تداخل با رقبا

یک استراتژی عمومی پذیرفته شده در مسابقات دوی امدادی به شرح زیر است:

• نفر اول: دومین فرد سریع تیم
• نفر دوم: سومین فرد سریع تیم
• نفر سوم: کندترین فرد تیم
• نفر چهارم: سریعترین فرد تیم

البته اگر یک دونده در نقطه شروع و استارت از سایرین بهتر باشد به قسمت اول مسابقه منتقل خواهد شد تا استارت بهتر انجام شود.

چوب امدادی چیست؟

به نقل از liveabout چوب امدادی یک لوله صاف، توخالی و یک تکه است که از چوب یا فلز یا مواد سخت دیگر ساخته می شود.

مشخصات چوب امدادی به شرح زیر است:

• طول این چوب بین 28 تا 30 سانتیمتر
• محیط بین 12 تا 13 سانتیمتر
• وزن چوب امدادی باید حداقل 50 گرم باشد.