اولین زنان صعود کننده اورست، یکی الهام بخش، یکی در معرض فراموش شدن و یکی ناپدید شده. این عکس لحظه ای را ثبت کرده است که دیگر هیچگاه فرا نخواهد رسید. سه زن اول صعود کننده اورست، در کنار همدیگر لبخند می زنند. هیچ کدام از آنها دیگر در جهان نیستند!
این عکس توسط ایزابل آگرستی، یک کوهنورد زن فرانسوی در آگوست 1979در شامونی گرفته شد. در آن تابستان توسط هنری آگرستی از مدرسه انسا دوره ای برگزار شد که در آن جنکو تابئی از ژاپن، فانتوگ از تبت و وندا روتکویچ از لهستان دعوت شده بودند. زنان مدعو برای سه شب پشت سر هم سخنرانی داشتند.
اولین صعود کننده
تابئی، یک معلم پیانو و بعدا نویسنده و همچنین متخصص حفاظت از محیط زیست، اولین زنی بود که توانست در 17 می 1975 اورست را صعود کند. او در ژاپن فقیر پس از جنگ جهانی دوم متولد شد و مانند بسیاری از همنسلان خود کوچک و ضعیف بود. اما این ضعف تا همیشه با او نبود. همانطور که ژاپن هم برای همیشه فقیر نماند.
جنکو در زمان صعود اورست 35 ساله بود و یک کودک سه ساله نیز داشت که همسرش از وی مراقبت می کرد. او همچنین بر اساس وبسایتش 13 قله بالای 7000 متر دیگر را صعود کرد و توانست به 60 الی 70 قله به عنوان بلندترین قلل کشورهای مختلف صعود کند. او به همین اندازه نیز درگیر حفاظت از محیط زیست بود و در پروژه های مختلف پاکسازی کوهستان شرکت نمود.
او همچنین باید در برابر افکار عمومی دوران خود شجاعت نشان می داد: این که مادران باید در خانه بمانند و از خانواده خود مراقبت کنند و زنان از نظر جسمی قادر به صعود در ارتفاع نیستند.
جانکو تابئی در سال 2016 به دلیل سرطان و در 77 سالگی درگذشت.
تقریبا ناشناخته
گرچه ممکن بود به غیر از این باشد. اما کمتر کوهنوردی امروزه فانتوگ (در زبان چینی پان دو نیز خوانده میشود.) کسی که اورست را تنها 11 روز پس از حضور در کوه، به عنوان اولین زن از سمت تبت صعود کرد، میشناسد. او در یک خانواده فقیر روستایی متولد شد و در 8 سالگی به دلیل مرگ پدر و مخارج زندگی مجبور شد کار کند.
من مجبور بودم بارهای 30 تا 35 کیلویی را در جاده های کوهستانی هیمالیا برای بیش از ده ساعت هر روز جابجا کنم. در حالی که تنها 13 سال سن داشتم.
مصاحبه فانتوگ با سی سی تی وی
در سن 20 سالگی و در هنگام کار در یک کارخانه، با توجه به شرایط جسمانی و قدرت خوبش برای تیم کوهنوردی چین انتخاب شد. او در سال 1959 موستاق آتا در پامیر را صعود کرد.
در زمان صعود اورست، فانتوگ 37 ساله بود و سه فرزند داشت. به گفته سی سی تی وی، وی در مورد تلاش نهایی قله گفت:”در آن زمان، من تصمیم گرفتم که به قله برسم و این کار را به نمایندگی از 400 میلیون خواهر چینی خود انجام دادم تا ثابت کنم که ما زنان می توانیم پابه پای مردان تلاش کنیم.”
در روی قله از وی یک نوار قلب 7 دقیقه گرفته شد، اما هیچ علامت غیرمعمولی نداشت.
زنان چینی اراده فوق العاده ای دارند. سختی ها نمی توانند ما را متوقف کنند. ما توانستیم از بلندترین قله جهان بالا برویم. در واقع نیمی از آسمان را ما نگه می داریم.
پس از صعود سه انگشت پایش را به دلیل سرمازدگی از دست داد.
در سالهای پس از صعود، فانتوگ پنچ بار به عنوان نماینده در کنگره ملی مردم انتخاب شد. وی به همراه همسرش به شهر زادگاهش در استان جیانگ سو، نقل مکان کرد و به عنوان معاون مدیر کمیسیون ورزش و فرهنگ جسمی در آنجا به فعالیت پرداخت. فانتوگ پرچم المپیک را در بازیهای المپیک پکن در سال 2008 به ورزشگاه حمل کرد. سال بعد و در سن 70 سالگی در مراسم “60 سال، 60 افسانه” در مرکز ملی ورزشهای المپیک در پکن مورد تقدیر قرار گرفت. وی در سال 2014 در سن 75 سالگی و به علت بیماری دیابت درگذشت.
واندا
کوهنورد بزرگ لهستانی، وندا روتکویچ در سن 35 سالگی و در تاریخ 16 اکتبر 1978 به سومین زن و اولین لهستانی و همچنین اولین زن اروپایی تبدیل شد که توانست به اورست صعود کند. وی 10 سال بعد توانست به عنوان اولین زن بر قله کی2 بایستد. وندا قبل از مرگش در کانگچنجونگا در سال 1992، توانسته بود 8 قله 8000 متری را صعود کند.
در سال 1974، روتکویچ برای صعود به قله کمونیسم در پامیر روسیه بود که با آرلن بلام از امریکا دیدار کرد. آنها در مورد تشکیل یک برنامه صعود از زنان با یکدیگر صحبت کردند. وندا از رفتار نابرابر بین زنان و مردان ناامید بود و می خواست چند تیم کاملا زنانه تشکیل دهد. (بلام در سال 1978 صعود زنان به آناپورنا را سرپرستی کرد.) روتکویچ، کریستینا پالموسکا، آنا زروینسکا به عنوان اولین تیم از زنان، نانگاپاربات را در سال 1985 صعود کردند.
روتکویچ در کانگچنجونگا با کوهنورد مکزیکی کارلوس کارسولیو صعود می کرد. طبق نوشته های سایت اورست هیستوری، این دو نفر در ساعت 3:30 دقیقه بامداد از کمپ 7950 متری شروع کردند و کارسولیو پس از حدود 12 ساعت و در میان برف عمیق به قله رسید. در حال فرود، در حدود 8200 متری با روتکویچ مواجه شده بود، وندا بیان کرده که قصد بیواک دارد تا روز بعد برای قله تلاش کند. او هرگز برنگشت و هرگز پیدا نشد.
کارلوس بعدا به مجله کلایمبینگ گفت: واندا دوست بسیار صمیمی و یک زن بسیار خوب با حس شوخ طبعی بود. او بسیار باهوش بود. کانچن جونگا یکی از روزهای سخت زندگی من بود. [پس از قله] وارد غار کوچکی شدم که واندا در آن قرار داشت… و هر دوی ما در وضعیت بسیار بسیار سختی قرار داشتیم، شبی بسیار سرد، یکی از سردترین شب های زندگی من. واندا خیلی سرسخت بود. می خواست برود بالا، با اینکه خیلی کند بود. من نمی توانستم به او بگویم بالا نرود. حداقل نه به طور مستقیم. من جرات نداشتم جلوی رویای او را بگیرم. می‌دانستم که حتی اگر زندگی‌اش را به خطر بیندازد، این تصمیم خودش بود. وقتی اتفاقات بعدی را به یاد می‌آورم، بارها گریه می‌کنم. به غاری در پایه دیواره پایین آمدم و برای زمانی که واندا آمد قمقمه درست کردم. دو روز آنجا منتظر ماندم و او هرگز نیامد.
مورخ هیمالیا، الیزابت هاولی در امریکن آلپاین جورنال نوشت:” وندا روتکویچ به عنوان یکی از بزرگان کوهنوردی در تاریخ ثبت خواهد شد.”
