راهنمای کمک های اولیه در کوهنوردی

آشنایی با اصول اولیه کمک‌های اولیه در کوهنوردی، مهارتی حیاتی برای حفظ سلامتی و جان خود و سایر کوهنوردان در شرایط اضطراری است. در ادامه، به شرح جزئی‌تر و دقیق‌تر برخی از اقدامات کلیدی در این زمینه می‌پردازیم، همراه با مثال‌ها و توضیحات تکمیلی:

لازم به ذکر است که گذراندن دوره هایی مانند پزشکی کوهستان و کمک های اولیه برای کوهنوردان بسیار مهم و ضروری خواهد بود. همچنین در کنار این مقاله توصیه می کنیم مطالب “خطرات کوهنوردی” و “راهنمای داروها در کوهنوردی” را مطالعه نمایید.

مهمترین موارد کمک های اولیه در کوهنوردی

در ادامه مطلب به معرفی مهمترین موارد کمک های اولیه به همراه راهکارهای اصلی و کلی اشاره شده است

1. خونریزی:

• فشار مستقیم:
  • انتخاب محل مناسب: برای اعمال فشار مستقیم، نقطه‌ای را انتخاب کنید که نزدیک‌ترین محل به محل زخم باشد و خونریزی از آن نقطه صورت می‌گیرد.
  • استفاده از مواد مناسب: علاوه بر پارچه تمیز و پانسمان، می‌توانید از پدهای جاذب خون یا دستمال کاغذی نیز استفاده کنید.
  • میزان فشار: فشار باید به اندازه‌ای باشد که خونریزی متوقف شود، اما نه آنقدر زیاد که به بافت‌های زیرین آسیب برساند.
  • مدت زمان: فشار مستقیم باید تا زمانی که خونریزی به طور کامل متوقف شود، ادامه یابد.
• بالا نگه داشتن عضو:
  • ارتفاع مناسب: عضو زخمی را باید به ارتفاعی بالاتر از سطح قلب، به طور مثال تا ارتفاع شانه یا سر، بالا نگه دارید.
  • استفاده از وسایل کمکی: برای ثابت نگه داشتن عضو زخمی در ارتفاع مناسب، می‌توانید از بالش، آتل یا سایر وسایل موجود استفاده کنید.
• استفاده از بانداژ:
  • انتخاب بانداژ مناسب: نوع بانداژ باید با توجه به محل و شدت زخم انتخاب شود.
  • نحوه صحیح بانداژ: بانداژ باید به طور صحیح و محکم بسته شود تا از باز شدن زخم و خونریزی مجدد جلوگیری شود.
  • بررسی علائم: پس از بانداژ، باید به طور مرتب علائم حیاتی فرد مانند نبض و تنفس را بررسی کنید.

مثال: در صورت بریدگی عمیق در ساق پا، ابتدا با استفاده از یک پارچه تمیز یا پانسمان، به طور مستقیم روی محل زخم فشار اعمال کنید. سپس، ساق پا را با استفاده از یک بالش یا آتل در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب نگه دارید. در نهایت، با استفاده از یک بانداژ مناسب، زخم را به طور صحیح و محکم ببندید.

2. شکستگی:

در صورت بروز شکستگی در کوهنوردی:

1. آرامش خود را حفظ کنید.
2. محل وقوع حادثه را بررسی کنید.
3. با اورژانس یا گروه‌های امدادی تماس بگیرید.
4. علائم حیاتی فرد مصدوم را بررسی کنید.
5. شدت آسیب و محل شکستگی را ارزیابی کنید.
6. اطلاعات لازم را به گروه‌های امدادی اطلاع دهید.
7. عضو آسیب‌دیده را بی‌حرکت کنید.
8. خونریزی را متوقف کنید.
9. درد را کاهش دهید.
10. فرد مصدوم را گرم نگه دارید.
11. از مصدوم بخواهید آرام باشد و تحرک نداشته باشد.
12. به فرد مصدوم مایعات بدهید.
13. در صورت داشتن اطلاعات می توانید اقدام به آتل بندی عضو کنید.

نکات مهم:

• مصدوم را تا رسیدن کمک جابجا نکنید.
• استخوان شکسته را جا نیندازید.
• در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد خون، به گروه‌های امدادی اطلاع دهید.

3. سوختگی:

• خنک کردن:
  • استفاده از آب خنک: محل سوختگی را به مدت 20 تا 30 دقیقه با آب خنک (نه یخ) خنک کنید.
  • عدم استفاده از یخ: از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی محل سوختگی خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث تشدید آسیب شود.
  • استفاده از پمادهای ضد سوختگی: پس از خنک شدن محل سوختگی، می‌توانید از پمادهای ضد سوختگی استفاده کنید.
• پوشاندن محل سوختگی:
  • استفاده از گاز استریل: محل سوختگی را با گاز استریل و پانسمان بپوشانید.
  • عدم استفاده از پمبه یا پنبه: از پمبه یا پنبه برای پوشاندن محل سوختگی استفاده نکنید، زیرا می‌تواند به محل زخم بچسبد و جدا کردن آن دشوار شود.
• مراجعه به پزشک:
  • سوختگی‌های درجه دو و سه: در صورت سوختگی‌های درجه دو و سه، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
  • سوختگی‌های وسیع: در صورت سوختگی‌های وسیع، حتی اگر جزئی باشند، به پزشک مراجعه کنید.

مثال: در صورت سوختگی دست در اثر تماس با اجاق گاز کوهنوردی، ابتدا محل سوختگی را به مدت 20 تا 30 دقیقه با آب خنک خنک کنید. سپس، از پماد ضد سوختگی استفاده کنید و محل سوختگی را با گاز استریل و پانسمان بپوشانید. در صورت وجود علائمی مانند تاول، درد شدید یا عفونت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

قله کرماکوه؛ آسانترین 4000 متری منطقه علم‌کوه و تخت‌سلیمان

ددلیفت با Trap Bar؛ افزایش جادویی قدرت پا بدون کمردرد

4. سرمازدگی:

در صورت بروز سرمازدگی به موارد زیر توجه کنید

• گرم کردن:
  • استفاده از لباس گرم: فرد را با لباس گرم بپوشانید و از کیسه خواب یا پتو استفاده کنید.
  • نوشیدنی‌های گرم: به فرد نوشیدنی‌های گرم مانند چای یا سوپ بدهید.
  • ماساژ: عضو سرمازده را به آرامی ماساژ دهید.
• عدم استفاده از یخ:
  • ممنوعیت استفاده از یخ: از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی محل سرمازدگی خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث تشدید آسیب شود.
• مراجعه به پزشک:
  • سرمازدگی‌های شدید: در صورت سرمازدگی‌های شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
  • علائم هشدار: در صورت وجود علائمی مانند تاول، درد شدید یا تغییر رنگ پوست، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مثال: در صورت سرمازدگی انگشتان پا در اثر سرمای شدید کوهستان، ابتدا انگشتان پا را با استفاده از جوراب و پتو گرم کنید. سپس، به فرد نوشیدنی‌های گرم مانند چای بدهید. در صورت وجود علائمی مانند تاول یا درد شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

5. مارگزیدگی:

در صورت مارگزیدگی در کوهنوردی:

• آرامش خود را حفظ کنید.
• از دویدن و تحرک زیاد خودداری کنید.
• محل مارگزیدگی را با آب و صابون بشویید.
• عضو مارگزیده را بی‌حرکت کنید و در سطحی پایین‌تر از قلب قرار دهید.
• از هرگونه تلاش برای مکیدن زهر خودداری کنید.
• جواهرات و لباس‌های تنگ را از محل مارگزیدگی خارج کنید.
• علائم حیاتی فرد مصدوم را بررسی کنید.
• با اورژانس یا گروه‌های امدادی تماس بگیرید.
• اطلاعات لازم را به گروه‌های امدادی اطلاع دهید.
• تا رسیدن کمک، از مصدوم مراقبت کنید و او را گرم نگه دارید.

نکات مهم:

• مصدوم را تا رسیدن کمک جابجا نکنید.
• از بستن گره یا تورنیکت در محل مارگزیدگی خودداری کنید.
• به مصدوم قهوه، چای یا نوشیدنی‌های الکلی ندهید.
• سعی نکنید مار را شناسایی کنید.

6. ارتفاع‌زدگی:

ارتفاع زدگی در درجات مختلف رخ می دهد که به شکل ادم ریوی یا ادم مغزی می تواند با خطر مرگ همراه شود. در صورت بروز ارتفاع زدگی به موارد زیر توجه کنید.

• فرود:
  • اولین اقدام: در صورت بروز علائم ارتفاع‌زدگی، اولین اقدام باید فرود به ارتفاع پایین‌تر باشد.
  • سرعت مناسب: فرود باید به آرامی و با سرعت مناسب انجام شود.
• استراحت:
  • استراحت کافی: به فرد مصدوم استراحت کافی بدهید.
  • عدم فعالیت: از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
• اکسیژن‌تراپی:
  • استفاده از کپسول اکسیژن: در صورت وجود کپسول اکسیژن، می‌توانید از آن برای کمک به فرد مصدوم استفاده کنید.
  • تنفس عمیق: به فرد مصدوم کمک کنید تا تنفس عمیق انجام دهد.
• مصرف مایعات:
  • نوشیدنی‌های گرم: به فرد مصدوم نوشیدنی‌های گرم مانند چای یا سوپ بدهید.
  • آب کافی: به فرد مصدوم آب کافی بدهید تا هیدراته بماند.
• مراجعه به پزشک:
  • علائم شدید: در صورت وجود علائم شدید مانند تهوع و استفراغ مداوم، سردرد شدید، تشنج یا از دست دادن هوشیاری، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مثال: در صورت بروز علائم ارتفاع‌زدگی مانند سرگیجه، تهوع و سردرد در حین صعود به قله، صعود را متوقف کرده و به ارتفاع پایین‌تر فرود بیایید. به فرد مصدوم استراحت کافی بدهید و او را تشویق به نوشیدن آب و مایعات گرم کنید. در صورت وجود علائم شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

7. گم شدن:

• آرامش:
  • حفظ آرامش: اولین قدم در صورت گم شدن، حفظ آرامش است.
  • عدم وحشت: وحشت و اضطراب فقط شرایط را بدتر می‌کند.
• توقف حرکت:
  • توقف در محل امن: در اولین فرصت، در یک محل امن توقف کنید.
  • انتخاب محل مناسب: محل امن باید به دور از خطرات احتمالی مانند پرتگاه، بهمن یا حیوانات وحشی باشد.
• جلب توجه:
  • استفاده از سوت: از سوت برای جلب توجه دیگران استفاده کنید.
  • ایجاد علامت: با استفاده از شاخه‌ها، سنگ‌ها یا پارچه، علامت‌های SOS ایجاد کنید.
  • استفاده از چراغ قوه: در شب، از چراغ قوه برای جلب توجه دیگران استفاده کنید.
• استفاده از تلفن همراه:
  • برقراری تماس: در صورت وجود آنتن، با تلفن همراه خود با پلیس یا گروه‌های امدادی تماس بگیرید.
  • استفاده از اپلیکیشن‌های مسیریاب: از اپلیکیشن‌های مسیریاب برای یافتن مسیر بازگشت به نقطه شروع استفاده کنید.
• صرفه جویی در مصرف منابع و جیره بندی

8. سقوط:

• بررسی مصدوم:
  • بررسی علائم حیاتی: ابتدا علائم حیاتی فرد مصدوم مانند نبض و تنفس را بررسی کنید.
  • کنترل خونریزی: در صورت وجود خونریزی، آن را متوقف کنید.
  • بی‌حرکت کردن عضو آسیب‌دیده: در صورت شکستگی یا آسیب به عضوی، آن را بی‌حرکت کنید.
• گرم نگه داشتن مصدوم:
  • استفاده از لباس گرم: فرد مصدوم را با لباس گرم بپوشانید و از کیسه خواب یا پتو استفاده کنید.
  • نوشیدنی‌های گرم: به فرد مصدوم نوشیدنی‌های گرم مانند چای یا سوپ بدهید.
• عدم جابجایی مصدوم:
  • ممنوعیت جابجایی: تا زمانی که از عدم وجود آسیب‌های جدی به ستون فقرات مطمئن نشده‌اید، از جابجایی فرد مصدوم خودداری کنید.
  • انتظار برای کمک: منتظر رسیدن گروه‌های امدادی بمانید و از انجام اقدامات خطرناک خودداری کنید.

مثال: در صورت سقوط فرد از ارتفاع و شکستگی پا، ابتدا علائم حیاتی او را بررسی کنید و در صورت نیاز، CPR را انجام دهید. سپس، خونریزی را متوقف کنید و پای آسیب‌دیده را با آتل بی‌حرکت کنید. فرد مصدوم را با لباس گرم بپوشانید و منتظر رسیدن گروه‌های امدادی بمانید.

9. حیوان وحشی:

• حفظ آرامش:
  • عدم تحرک ناگهانی: از حرکات ناگهانی و سریع خودداری کنید.
  • حفظ فاصله: فاصله خود را با حیوان وحشی حفظ کنید.
• عدم تماس چشمی:
  • عدم خیره شدن: از خیره شدن به چشمان حیوان وحشی خودداری کنید.
  • حفظ آرامش: سعی کنید آرام باشید و از انجام حرکات تحریک‌آمیز مانند فریاد زدن یا دویدن خودداری کنید.
• استفاده از اسپری دفع حیوانات:
  • حمل اسپری: در صورت امکان، اسپری دفع حیوانات وحشی به همراه داشته باشید.
  • استفاده صحیح: در صورت حمله حیوان وحشی، از اسپری طبق دستورالعمل استفاده کنید.
• پناه گرفتن:
  • محل امن: در صورت امکان، به یک محل امن مانند پناهگاه یا درخت پناه ببرید.
  • بالا رفتن: از درخت یا هر ارتفاع دیگری بالا بروید تا از دسترس حیوان وحشی دور باشید.
• اطلاع‌رسانی:
  • تماس با گروه‌های امدادی: در صورت حمله حیوان وحشی، با گروه‌های امدادی یا پلیس تماس بگیرید.

مثال: در صورت مواجهه با خرس در کوهستان، از حرکات ناگهانی و سریع خودداری کنید. فاصله خود را با خرس حفظ کنید و از خیره شدن به چشمان او خودداری کنید. اگر خرس به شما نزدیک شد، از اسپری دفع حیوانات استفاده کنید یا به یک محل امن مانند پناهگاه یا درخت پناه ببرید.

10. رعد و برق:

رعد و برق یکی از خطرات جدی در کوهنوردی است.

در صورت مواجهه با رعد و برق:

• از پناه بردن در زیر درختان بلند، تک صخره‌ها و خط الراس‌ها خودداری کنید.
• به دنبال پناهگاه مناسب مانند غار یا پناهگاه‌های کوهستانی باشید.
• در صورت عدم وجود پناهگاه، در یک فضای باز خم شوید و زانوهای خود را بغل کنید.
• از دراز کشیدن روی زمین خودداری کنید.
• وسایل فلزی مانند باتوم کوهنوردی، موبایل و جواهرات را از خود دور کنید.
• از دویدن و حرکت سریع خودداری کنید.
• تا پایان طوفان، در محل امن خود بمانید.

نکات مهم:

• قبل از صعود، از وضعیت آب و هوا اطلاع پیدا کنید.
• در صورت پیش‌بینی رعد و برق، از صعود خودداری کنید.
• از تجهیزات مناسب کوهنوردی، از جمله کفش مناسب و لباس ضد آب استفاده کنید.
• به هشدارهای گروه‌های امدادی و محلی توجه کنید.

با رعایت این نکات، می‌توانید از خطرات رعد و برق در امان بمانید.

11. گزیدگی حشرات:

• جلوگیری از خارش:
  • استفاده از یخ: برای کاهش درد و تورم، از یخ در محل گزش استفاده کنید.
  • عدم خاراندن: از خاراندن محل گزش خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث عفونت شود.
• استفاده از داروهای ضد حساسیت:
  • آنتی‌هیستامین: در صورت بروز علائم آلرژی مانند تورم شدید یا مشکل در تنفس، از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده کنید.
  • مراجعه به پزشک: در صورت بروز علائم شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مثال: در صورت گزش زنبور در کوهستان، ابتدا محل گزش را با یخ خنک کنید. از خاراندن محل گزش خودداری کنید و در صورت بروز علائم آلرژی مانند تورم شدید یا مشکل در تنفس، از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده کنید.

12. گرمازدگی:

• خنک کردن:
  • انتقال به مکان خنک: فرد مصدوم را به یک مکان خنک و سایه‌دار منتقل کنید.
  • استفاده از لباس خنک: لباس‌های خنک و گشاد به تن فرد مصدوم بپوشانید.
  • استفاده از یخ: برای کاهش دمای بدن، از یخ در زیر بغل، کشاله ران و گردن استفاده کنید.
• نوشیدنی‌های خنک:
  • آب خنک: به فرد مصدوم آب خنک یا مایعات الکترولیت مانند ORS بدهید.
  • عدم مصرف کافئین: از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای خودداری کنید.
• استراحت:
  • عدم فعالیت: تا زمانی که دمای بدن فرد مصدوم به حالت طبیعی بازنگشته است، از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
  • استراحت کافی: به فرد مصدوم استراحت کافی بدهید.
• مراجعه به پزشک:
  • علائم شدید: در صورت وجود علائم شدید مانند تهوع و استفراغ مداوم، سرگیجه شدید یا از دست دادن هوشیاری، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مثال: در صورت گرمازدگی در حین کوهنوردی، فرد مصدوم را به یک مکان خنک و سایه‌دار منتقل کنید. لباس‌های خنک و گشاد به تن او بپوشانید و از یخ برای کاهش دمای بدنش استفاده کنید. به او آب خنک یا مایعات الکترولیت مانند ORS بدهید و تا زمانی که دمای بدنش به حالت طبیعی بازنگشته است، از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.

نکات کلی:

• یادگیری اصول کمک‌های اولیه: قبل از هر صعودی، اصول اولیه کمک‌های اولیه را یاد بگیرید.
• همراه داشتن جعبه کمک‌های اولیه: در هر صعودی، یک جعبه کمک‌های اولیه به همراه داشته باشید.
• آگاهی از خطرات: قبل از صعود، از خطرات احتمالی مسیر و منطقه مورد نظر خود اطلاع پیدا کنید.
• برقراری ارتباط: قبل از صعود، برنامه خود را به اطلاع یک نفر دیگر برسانید و زمان تقریبی بازگشت خود را مشخص کنید.
• عقل سلیم: در هر شرایطی، از عقل سلیم خود استفاده کنید و از انجام اقدامات خطرناک خودداری کنید.

با رعایت نکات ایمنی و یادگیری اصول اولیه کمک‌های اولیه، می‌توانید از صعودی ایمن و لذت‌بخش در کوهستان لذت ببرید.

محتویات جعبه کمک های اولیه کوهنوردی

جعبه کمک های اولیه کوهنوردی ابزاری حیاتی برای هر کوهنورد است که می‌تواند در مواقع ضروری جان انسان را نجات دهد. محتویات این جعبه باید به گونه‌ای باشد که بتواند به طور موثری به جراحات و بیماری‌های رایج در کوهنوردی رسیدگی کند.

در اینجا لیست کاملی از محتویات جعبه کمک های اولیه کوهنوردی ارائه می‌شود:

وسایل پانسمان:

• باند استریل در اندازه‌های مختلف
• پد استریل
• گاز استریل
• چسب زخم در اندازه‌های مختلف
• باند کشی
• پنس
• قیچی
• سنجاق قفلی
• دستمال مرطوب ضدعفونی کننده
• پد الکلی

داروها:

• مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
• ضد تهوع
• ضد اسهال
• آنتی هیستامین
• ضد آفتاب
• کرم ضد سوختگی
• پماد ضد قارچ
• قطره چشمی
• داروهای شخصی (در صورت نیاز)

تجهیزات:

• آتل
• بانداژ کشی
• پد گرم کننده
• کیسه یخ
• سوت
• چراغ قوه
• پتو نجات

نکات مهم:

• قبل از هر صعودی، محتویات جعبه کمک های اولیه خود را بررسی کنید و در صورت نیاز آنها رامجددا مرتب کنید.
• نحوه استفاده از تمام تجهیزات و داروهای موجود در جعبه را یاد بگیرید.
• جعبه کمک های اولیه خود را در مکانی خنک و خشک نگهداری کنید.
• تاریخ انقضای داروها را به طور مرتب بررسی کنید.

علاوه بر موارد ذکر شده، ممکن است شما به موارد زیر نیز نیاز داشته باشید:

• کتاب راهنمای کمک های اولیه
• ماسک تنفس مصنوعی
• دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED)

انتخاب محتویات جعبه کمک های اولیه به عوامل مختلفی مانند:

• نوع و سختی صعود
• تعداد افراد گروه
• تجربه و دانش اعضای گروه
• شرایط آب و هوایی

بستگی دارد.

همیشه بهتر است محتویات جعبه کمک های اولیه خود را با یک متخصص پزشکی یا مربی کوهنوردی مشورت کنید.