یبوست در کوهنوردی و ارتفاع: علل، علائم و درمان

یکی از مشکلات شایع در برنامه های کوهنوردی به خصوص برنامه های کوهنوردی طولانی و چندروزه، طبیعت گردی و کمپینگ، مشکلات گوارشی است. مشکلات گوارشی باعث کاهش شدید عملکرد، خستگی زودرس و عدم موفقیت در برنامه می شوند. یکی از شایعترین مشکلات در این زمینه نیز یبوست است که عوارض خاص به خود را همراه دارد. اما علل و علائم یبوست در کوهنوردی چیست و چگونه می توان برای پیشگیری و درمان آن اقدام کرد. ما در این مقاله به بررسی این مورد می پردازیم.

یبوست چیست؟

یبوست که به آن خشکی مزاج هم می‌گویند، عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که در آن، دفع مدفوع به طور کمتر از سه بار در هفته، سفت و دشوار و گاه همراه با درد و ناراحتی انجام می‌شود.

علل یبوست:

• تغییرات رژیم غذایی: کمبود فیبر، مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، چربی و گوشت قرمز، و کمبود مایعات
• تغییرات در برنامه ی ورزشی: کمبود فعالیت بدنی
• کم آبی بدن: تعریق زیاد، اسهال، تب و عدم مصرف مایعات کافی
• داروها: برخی از داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد درد و داروهای فشار خون
• بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری سلیاک، بیماری پارکینسون و دیابت
• بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث یبوست شود.
• سایر عوامل: استرس، سفر، تغییرات هورمونی و پیری

علائم یبوست:

• دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
• مدفوع سفت و خشک
• دفع مدفوع با زور و فشار
• احساس تخلیه ناقص روده
• درد شکم
• نفخ
• از دست دادن اشتها
• سردرد
• خستگی

علل یبوست در کوهنوردی:

برخی از مهمترین علل یبوست در کوهنوردی به شرح زیر هستند.

دلایل اصلی یبوست در کوهنوردی عبارتند از:

1. تغییرات در رژیم غذایی:

دیواره پل‌خواب: بهشت سنگنوردان در دل جاده چالوس

صعود به قله دست‌نخورده کارجیانگ؛ روایت شجاعانه دو کوهنورد چینی

• کمبود فیبر: در طول کوهنوردی، ممکن است به اندازه کافی غذا و به خصوص فیبر دریافت نکنید. همچنین ممکن است به غذاهایی دسترسی نداشته باشید که به طور معمول می خورید.
• مصرف زیاد غذاهای یبوست زا: غذاهای فرآوری شده، غذاهای پرچرب، گوشت قرمز و لبنیات می توانند یبوست را بدتر کنند. پرخوری نیز می تواند در بعضی اوقات به یبوست بیانجامد.

2. تغییرات در برنامه ی ورزشی:

• فعالیت بدنی ناگهانی: کوهنوردی می تواند یک فعالیت بدنی شدید باشد که می تواند بر سیستم گوارش شما تأثیر بگذارد.
• عدم فعالیت بدنی کافی: کمبود فعالیت بدنی در طول روز می تواند یبوست را تشدید کند. این مورد در برنامه های بلند مانند صعود به قلل 7000 و 8000 متری در زمان اقامت در بیس کمپ رایج تر است.

3. کم آبی بدن:

• تعریق زیاد: در ارتفاعات بالا، بدن شما به سرعت آب از دست می دهد. کم آبی بدن می تواند منجر به یبوست شود.
• مصرف ناکافی مایعات: نوشیدن آب کافی در طول کوهنوردی برای جبران تعریق و حفظ تعادل مایعات بدن ضروری است.

4. بیماری ارتفاع:

• تهوع، استفراغ و اسهال: بیماری ارتفاع می تواند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود. این امر می تواند منجر به کم آبی بدن و یبوست شود.

5. داروها:

• مصرف برخی داروها: برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد درد و داروهای فشار خون می توانند یبوست ایجاد کنند.

6. سایر عوامل:

• استرس: استرس می تواند بر عملکرد سیستم گوارش تأثیر بگذارد و یبوست را بدتر کند.
• خستگی: خستگی ناشی از کوهنوردی می تواند بر عملکرد روده ها تأثیر بگذارد.
• سفر: تغییر در برنامه ی سفر و عادات غذایی می تواند بر عملکرد روده ها تأثیر بگذارد.
• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان می تواند یبوست را تشدید کند.

علایم و نشانه های یبوست در کوهنوردی:

یبوست در کوهنوردی مشکلی شایع است که می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این عارضه می تواند تجربه ی کوهنوردی شما را ناخوشایند کند و حتی منجر به مشکلات سلامتی شود.

برخی از علایم و نشانه های یبوست در کوهنوردی عبارتند از:

• مدفوع سفت و خشک: مدفوع به سختی دفع می شود و ممکن است احساس کنید که به طور کامل تخلیه نشده اید.
• دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته: دفع مدفوع کمتر از حد معمول می تواند نشانه یبوست باشد.
• زور زدن هنگام دفع مدفوع: برای دفع مدفوع مجبور به فشار آوردن زیاد به شکم خود هستید.
• درد شکم: یبوست می تواند باعث درد، نفخ و گرفتگی عضلات شکم شود.
• احساس پری در شکم: ممکن است احساس کنید که شکم شما پر است و نفخ کرده است.
• از دست دادن اشتها: یبوست می تواند باعث از دست دادن اشتها و بی میلی به غذا شود.
• سردرد: یبوست می تواند باعث سردرد شود.
• خستگی: یبوست می تواند باعث خستگی و بی حالی شود.

در موارد شدیدتر، ممکن است علائمی مانند:

• خونریزی مقعدی: فشار بیش از حد هنگام دفع مدفوع می تواند منجر به خونریزی مقعدی شود.
• شقاق مقعد: پارگی در پوشش داخلی مقعد می تواند دردناک و التهابی باشد.
• هموروئید: رگ های متورم و ملتهب در مقعد یا رکتوم می تواند باعث درد، خارش و خونریزی شود.

روش های پیشگیری از یبوست در کوهنوردی:

یبوست در کوهنوردی مشکلی شایع است که می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این عارضه می تواند تجربه ی کوهنوردی شما را ناخوشایند کند و حتی منجر به مشکلات سلامتی شود.

با رعایت برخی نکات ساده می توانید از یبوست در کوهنوردی پیشگیری کنید:

1. رژیم غذایی مناسب:

• مصرف فیبر کافی: فیبر به حرکت روده ها و نرم شدن مدفوع کمک می کند. منابع خوب فیبر شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند. استفاده از میوه خشک در زمان کوهنوردی می تواند از گزینه ها باشد.
• مصرف مایعات زیاد: کم آبی بدن می تواند منجر به یبوست شود. در طول کوهنوردی، به طور منظم آب، چای گیاهی و آب میوه بنوشید.
• محدود کردن مصرف غذاهای یبوست زا: غذاهای فرآوری شده، غذاهای پرچرب، گوشت قرمز و لبنیات می توانند یبوست را بدتر کنند.
• مصرف پروبیوتیک ها

2. فعالیت بدنی منظم:

• ورزش منظم: ورزش منظم می تواند به حرکت روده ها و جلوگیری از یبوست کمک کند.
• فعالیت بدنی متعادل: از فعالیت بدنی ناگهانی و شدید خودداری کنید. از صعود کردن با سرعت بالا اجتناب کنید. اجازه دهید بدن با شرایط ارتفاع منطبق شود.

3. عادات منظم:

• اجابت مزاج منظم: هنگامی که احساس نیاز به دفع مدفوع دارید، به دستشویی بروید. یکی از مواردی که می تواند باعث یبوست شود تنبلی کردن در اجابت مزاج است.
• مدیریت استرس: استرس می تواند بر عملکرد سیستم گوارش تأثیر بگذارد و یبوست را بدتر کند.

4. هم هوایی مناسب

• هم هوایی درست و تدریجی باعث کاهش مشکلات گوارشی از جمله یبوست در ارتفاعات می شود.

روش های درمان یبوست در کوهنوردی:

در صورت ابتلا به یبوست در کوهنوردی، می توانید اقدامات زیر را برای درمان آن انجام دهید:

1. پیشگیری از یبوست:

• رژیم غذایی مناسب: فیبر کافی و مایعات زیاد مصرف کنید و از غذاهای یبوست زا خودداری کنید.
• فعالیت بدنی منظم: به طور منظم ورزش کنید.
• عادات منظم: به طور منظم اجابت مزاج کنید و استرس خود را مدیریت کنید.

2. درمان های خانگی:

• افزایش مصرف فیبر: میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات منابع خوبی از فیبر هستند.
• نوشیدن مایعات زیاد: آب، چای گیاهی و آب میوه بنوشید.
• مصرف ملین های طبیعی: ملین های طبیعی مانند آلوئه ورا، انجیر و برگه زرد آلو می توانند به حرکت روده ها کمک کنند.
• استفاده از تنقیه: در موارد شدید یبوست می توانید از تنقیه استفاده کنید.

3. داروها:

• ملین ها: ملین های مختلفی مانند ملین های محرک، اسموکتیک و نرم کننده مدفوع وجود دارند. با پزشک خود در مورد اینکه کدام نوع برای شما مناسب است صحبت کنید.
• داروهای ضد درد: داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می توانند به تسکین درد شکمی ناشی از یبوست کمک کنند.

4. کاهش ارتفاع

• در نهایت در صورت عدم بهبودی کاهش ارتفاع می تواند به عنوان یک راهکار درمانی برای بیماری یبوست شناخته شود.

داروهای یبوست

داروهای یبوست به دو دسته ی اصلی تقسیم می شوند:

1. ملین ها:

ملین ها داروهایی هستند که به حرکت روده ها و دفع مدفوع کمک می کنند. انواع مختلفی از ملین ها وجود دارد که هر کدام به روش های مختلف عمل می کنند:

• ملین های محرک: این نوع ملین ها با تحریک عضلات روده به حرکت آنها و دفع مدفوع کمک می کنند. نمونه هایی از ملین های محرک شامل بیزاکودیل (سنالاک)، کاسکارا و روغن کرچک می باشند.
• ملین های اسموکتیک: این نوع ملین ها با جذب آب به داخل روده ها، مدفوع را نرم تر کرده و دفع آن را آسان تر می کنند. نمونه هایی از ملین های اسموکتیک شامل لاکتولوز (نولاکتوز) و نمک های منیزیم (مانند شیر منیزیم) می باشند.
• ملین های نرم کننده مدفوع: این نوع ملین ها با افزایش حجم مدفوع، حرکت روده ها را آسان تر می کنند. نمونه هایی از ملین های نرم کننده مدفوع شامل پسیلیوم (متاموسیل) و داکسیل (دوسپاتال) می باشند.

2. تنقیه:

تنقیه نوعی درمان است که در آن مایعات به طور مستقیم به داخل رکتوم و روده بزرگ تزریق می شود. تنقیه می تواند به تخلیه سریع روده ها و رفع یبوست کمک کند.

نکته:

• مصرف خودسرانه داروها می تواند خطرناک باشد. قبل از مصرف هر گونه داروی یبوست، با پزشک خود یا یک داروساز مشورت کنید.
• پزشک یا داروساز می تواند با توجه به شرایط شما، نوع مناسب ملین یا تنقیه را به شما توصیه کند.
• در صورت یبوست شدید یا همراه با علائم دیگری مانند درد شکم شدید، خونریزی مقعدی یا تب، به پزشک مراجعه کنید.