قله همهن: معرفی و راهنمای صعود

قله همهن با ارتفاع تقریبی ۳۶۰۰ متر یکی از قلل زیبای البرز مرکزی است که در منطقه لواسانات و در شمال روستای امامه واقع شده است. این قله بخشی از یک خط‌الراس طولانی است که از قله گل زرد در شرق آغاز می‌شود و با عبور از قلل متعددی مانند سیاه‌پلاس، فیل زمین، گاوبینی، سرسیاه‌غارها، پرسون، ریزان و آتش‌کوه به سمت غرب ادامه پیدا می‌کند و در نهایت به قله همهن ختم می‌شود.

این قله در جنوب غربی خود به روستای امامه و در شمال به روستاهای زایگان و لالون مشرف است. همچنین از سمت شمال، این قله به دره حسن‌در و از سمت شرق به قلل پیرزن‌کلوم و مهرچال متصل است. این قلل از طریق یک خط‌الراس نعلی‌شکل به هم متصل شده‌اند و با صعود به قله همهن می‌توان این خط‌الراس را مشاهده کرد.

مسیرهای صعود به قله هم هن

صعود به قله همهن از مسیرهای مختلفی امکان‌پذیر است که هر کدام از این مسیرها جذابیت‌های خاص خود را دارند. برخی از مسیرهای اصلی صعود به این قله عبارتند از:

1. مسیر روستای امامه، دشت مهرچال، قله همهن:
   • این مسیر که به عنوان مسیر نرمال برای صعود به قله همهن شناخته می‌شود، از روستای امامه آغاز می‌شود. در این مسیر ابتدا باید از دشت مهرچال عبور کنید و سپس به سمت قله همهن حرکت کنید.
2. مسیر روستای امامه، یال جنوب غربی قله (مسیر زمستانه):
   • این مسیر بیشتر در فصل زمستان استفاده می‌شود و از یال جنوب غربی به سمت قله همهن هدایت می‌شود.
3. مسیر گرمابدر، قله پیرزن‌کلوم، قله همهن:
   • در این مسیر ابتدا به قله پیرزن‌کلوم صعود می‌کنید و سپس از طریق یک خط‌الراس به سمت قله همهن حرکت می‌کنید.
4. سایر مسیرهای خط‌الراسی:
   • علاوه بر مسیرهای اصلی، صعود به قله همهن از طریق خط‌الراس‌های متعددی امکان‌پذیر است که به قله‌های اطراف متصل می‌شوند.

راهنمای صعود به قله همهن از مسیر نرمال

قله همهن با ارتفاع ۳۶۰۰ متر یکی از قلل زیبای البرز مرکزی است و معمولاً از طریق روستای امامه و دشت مهرچال به عنوان مسیر نرمال صعود می‌شود. این مسیر به دلیل دسترسی مناسب و پاکوب مشخص، در میان کوهنوردان محبوب است. در ادامه، جزئیات این مسیر صعود به قله همهن آورده شده است.

1. دسترسی به روستای امامه

برای صعود به قله همهن از مسیر نرمال، ابتدا باید به روستای امامه دسترسی پیدا کنید. این روستا در نزدیکی لواسان و شهرستان شمیرانات در استان تهران قرار دارد. دسترسی به روستای امامه از طریق جاده فشم و لواسان امکان‌پذیر است. از تهران به سمت فشم حرکت کرده و سپس وارد جاده لواسانات شوید. بعد از عبور از لواسان و طی مسیر، به روستای امامه خواهید رسید.

2. شروع مسیر صعود

• مبدا صعود: روستای امامه بالا.
• ارتفاع مبدا صعود: حدود ۲۲۰۰ متر.

پس از رسیدن به روستای امامه بالا و عبور از ۵۰۰ متر مانده به میدان اصلی روستا، باید وارد خیابان ۲۵ متری مهرچال شوید. این خیابان شما را به محل شروع پیاده‌روی هدایت می‌کند. حدود ۱ تا ۲ کیلومتر بالاتر از این خیابان، به یک پیچ تند خواهید رسید. در اینجا باید خودروی خود را پارک کرده و پیاده‌روی را آغاز کنید.

3. عبور از باغ تنگه و ورود به دشت مهرچال

پس از پارک خودرو در نزدیکی باغ تنگه، پیاده‌روی خود را از دره باغ تنگه آغاز کنید. در این مرحله باید خلاف مسیر رودخانه حرکت کنید. حدود ۲۰۰ متر جلوتر به یک دوراهی می‌رسید. در اینجا باید مسیر مستقیم را ادامه دهید (مسیر دره را انتخاب نکنید). این مسیر شما را به دشت مهرچال هدایت می‌کند.

پس از عبور از این مرحله، مسیر پاکوب به خوبی مشخص است و شما را به دشت مهرچال می‌رساند. در میانه مسیر ممکن است پاکوب‌های کوچک‌تری به سمت قلعه مازیار دیده شود که نیازی به پیگیری آن‌ها نیست. به مسیر اصلی پاکوب ادامه دهید تا وارد دشت مهرچال شوید.

4. صعود از یال سمت چپ و دسترسی به قله

وقتی به دشت مهرچال رسیدید، باید یال سمت چپ خود را برای صعود به قله همهن انتخاب کنید. این یال کم و بیش دارای پاکوب است که شما را به سمت بالای یال هدایت می‌کند. پس از عبور از این مسیر و رسیدن به بالای یال، قله همهن در سمت چپ شما دیده می‌شود و تنها چند دقیقه دیگر تا رسیدن به قله فاصله خواهید داشت.

5. رسیدن به قله همهن

پس از پیمایش مسیر یال و رسیدن به بالای آن، به قله همهن خواهید رسید. این قله با ارتفاع ۳۶۰۰ متر یکی از قلل زیبای منطقه البرز مرکزی است. از بالای قله، مناظر شگفت‌انگیز از قلل اطراف مانند پیرزن‌کلوم و مهرچال قابل مشاهده هستند.

صعود از مسیر دره

مسیر دره که مسیر نرمال برای صعود به قله همهن نیست، دارای چالش‌های بیشتری است. در این مسیر تا حدود یک ساعت ابتدای مسیر پاکوب مشخصی وجود دارد، اما پس از آن باید از طریق دست به سنگ شدن و عبور از مسیرهای سنگی، به ادامه مسیر بپردازید. این مسیر به دلیل وجود آبشارها و حوضچه‌های آب و همچنین بخش‌های سنگی بدون پاکوب، مناسب کوهنوردان حرفه‌ای‌تر است. پس از عبور از این چالش‌ها، مسیر به دشت مهرچال می‌رسد و از آنجا می‌توانید به سمت قله همهن حرکت کنید.

مشخصات فنی قله همهن

• ارتفاع قله: ۳۶۰۰ متر
• طول مسیر صعود و فرود: ۱۳ کیلومتر (رفت و برگشت)
• بهترین زمان صعود: فصل‌های بهار و تابستان، به‌ویژه از اردیبهشت تا تیر ماه
• جان‌پناه‌ها و چشمه‌ها: در مسیر به قله همهن جان‌پناهی وجود ندارد و چشمه‌ها در مناطق پایین‌تری از مسیر واقع شده‌اند، بنابراین به همراه داشتن آب کافی ضروری است.

چالش‌ها و خطرات موجود در مسیر

• مسیرهای سنگی و دست به سنگ: برخی از بخش‌های مسیر صعود به قله همهن به خصوص از مسیر دره نیاز به دست به سنگ شدن دارد و در این مناطق باید احتیاط بیشتری داشته باشید.
• پاکوب‌های گم‌شده: در برخی از بخش‌های مسیر، پاکوب از بین می‌رود و احتمال گمراه شدن در مسیر وجود دارد. به‌ویژه در مسیر بازگشت نیاز به دقت بیشتری هست.
• وضعیت آنتن‌دهی: در طول مسیر به سمت قله همهن، آنتن‌دهی موبایل در برخی بخش‌ها ضعیف و همراه با قطعی است.
• شرایط جوی: شرایط جوی در این منطقه به دلیل ارتفاع زیاد و نزدیکی به کوه‌های مرتفع، متغیر است. بهترین زمان برای صعود از اردیبهشت تا تیرماه است، اما باید قبل از صعود وضعیت آب و هوا را بررسی کنید.

مسیرهای دسترسی به منطقه امامه

• از تهران: از شرق تهران به سمت جاده فشم حرکت کرده و سپس وارد منطقه لواسانات شوید. مسیر دسترسی به روستای امامه از جاده لواسانات فراهم است.
• از کرج: از اتوبان کرج به تهران و سپس از اتوبان همت می‌توانید به منطقه شمیرانات و از آنجا به لواسانات دسترسی پیدا کنید.

پوشش گیاهی و جانوری منطقه

• پوشش گیاهی: در مسیر صعود به قله همهن، گیاهان متنوعی مانند گل پر، گزنه، گون، آویشن، بابونه و بسیاری دیگر از گیاهان دارویی و کوهستانی مشاهده می‌شود.
• پوشش جانوری: در این منطقه حیواناتی مانند کل و بز، گرگ، خرس و روباه زندگی می‌کنند. همچنین پرندگان متنوعی همچون بلدرچین وحشی، سینه‌سرخ، عقاب طلایی و کبک معمولی در این منطقه دیده می‌شوند.

راهنمای صعود زمستانی همهن

صعود زمستانه به قله همهن به دلیل وجود برف و یخ، نیاز به تجهیزات فنی بیشتری مانند کرامپون، کلنگ یخ و دیگر تجهیزات مخصوص صعودهای زمستانه دارد. در گزارش‌های صعود زمستانه به این قله، ذکر شده که شیب‌های برفی و تیغه‌های صخره‌ای در مسیر وجود دارد که نیازمند تجربه بالا در کوهنوردی زمستانه است.

یکی از گروه‌هایی که در زمستان ۱۳۹۵ به قله همهن صعود کرده‌اند، گزارش داده‌اند که شیب‌های بسیار تند و برف سنگین، کار صعود را مشکل کرده است و نیاز به برف‌کوبی طولانی بوده است. این گروه پس از حدود ۹ ساعت پیمایش و عبور از مسیرهای صخره‌ای و تیغه‌های خطرناک، به قله فرعی همهن رسیده‌اند. به دلیل شرایط دشوار و خستگی گروه، تصمیم گرفته شد که به جای ادامه مسیر به قله اصلی، از مسیر دیگری فرود داشته باشند.

مسیر زمستانه این قله از طریق یال جنوب غربی از روستای امامه آغاز می‌شود. این مسیر به دلیل شرایط جوی سرد، برف سنگین و نیاز به تجهیزات زمستانی، برای کوهنوردان با تجربه و دارای تجهیزات فنی مناسب توصیه می‌شود.

1. دسترسی به روستای امامه

برای شروع صعود زمستانه، ابتدا باید به روستای امامه برسید که در منطقه لواسانات واقع شده است. دسترسی به این روستا از طریق جاده فشم و لواسان امکان‌پذیر است. مسیر دسترسی به روستای امامه از تهران با عبور از جاده فشم فراهم می‌شود. پس از ورود به لواسان، به سمت روستای امامه حرکت کرده و به روستای امامه بالا بروید.

• مبدا صعود: روستای امامه بالا.
• ارتفاع مبدا صعود: حدود ۲۲۰۰ متر.

2. شروع صعود از یال جنوب غربی

صعود زمستانه از یال جنوب غربی قله همهن آغاز می‌شود. این مسیر در مقایسه با مسیر نرمال که از دشت مهرچال عبور می‌کند، چالش‌های بیشتری به همراه دارد. از روستای امامه بالا، باید به سمت یال جنوب غربی حرکت کنید. این یال در ابتدا دارای شیب ملایمی است، اما به مرور شیب آن افزایش می‌یابد.

3. تجهیزات فنی مورد نیاز

صعود زمستانه به قله همهن به دلیل وجود برف سنگین، یخ و بادهای سرد نیازمند تجهیزات فنی کامل است. برخی از تجهیزاتی که برای این صعود ضروری هستند شامل موارد زیر می‌شود:

• کرامپون: برای عبور از مسیرهای یخی و برفی.
• کلنگ یخ: برای صعود از شیب‌های تند و برف‌چال‌ها.
• گتر: برای جلوگیری از ورود برف به کفش‌ها.
• لباس‌های ضدآب و بادگیر: برای محافظت در برابر باد و سرما.
• کفش‌های مخصوص کوهنوردی زمستانه: برای جلوگیری از سرمازدگی و راحتی در برف.

4. مسیر صعود از یال جنوب غربی

در ابتدای مسیر، پس از عبور از روستای امامه، وارد یال جنوب غربی قله می‌شوید. این یال در ابتدا به آرامی ارتفاع می‌گیرد، اما پس از مدتی، شیب آن افزایش پیدا می‌کند. به دلیل وجود برف و یخ در زمستان، این بخش‌ها نیاز به برف‌کوبی و استفاده از کرامپون و کلنگ یخ دارند.

در طول مسیر، باید به جهت باد و شرایط برف توجه کنید، زیرا ممکن است برخی نقاط یال به دلیل برف‌چال‌ها و برف‌های انباشته شده خطرناک باشند. همچنین بهتر است در طول مسیر از تجربیات کوهنوردان دیگر که این مسیر را پیموده‌اند استفاده کنید و مسیرهای به‌روز شده را بررسی کنید.

5. چالش‌های صعود زمستانه

صعود زمستانه به قله همهن چالش‌های ویژه‌ای دارد که به دلیل شرایط جوی و زمستانی نیاز به آمادگی بیشتر دارند:

• شیب‌های تند و برف‌چال‌ها: در طول مسیر صعود از یال جنوب غربی، شیب‌های تندی وجود دارد که با برف‌چال‌ها پوشیده شده‌اند. این مناطق نیازمند استفاده از کلنگ یخ و تکنیک‌های برف‌کوبی هستند.
• خطرات بهمن: در برخی از بخش‌های مسیر، به‌ویژه در فصل زمستان، خطرات بهمن وجود دارد. بهتر است قبل از صعود، شرایط بهمن و وضعیت برف را بررسی کنید و از تجهیزات بهمن‌یاب استفاده کنید.
• دمای پایین و بادهای سرد: به دلیل ارتفاع زیاد و فصل زمستان، دمای هوا به شدت پایین است و بادهای سرد ممکن است خطر سرمازدگی ایجاد کنند. بنابراین داشتن لباس‌های گرم و تجهیزات مناسب بسیار ضروری است.
• کاهش دید: در زمستان به دلیل شرایط جوی ناپایدار ممکن است با کاهش دید به دلیل مه یا بارش برف مواجه شوید. در چنین شرایطی داشتن GPS یا نقشه مناسب به همراه قطب‌نما بسیار مفید خواهد بود.

6. رسیدن به قله همهن

پس از عبور از یال جنوب غربی و پشت سر گذاشتن شیب‌های برفی و یخی، به قله همهن با ارتفاع ۳۶۰۰ متر خواهید رسید. در بالای قله، مناظر زیبایی از قله‌های اطراف مانند پیرزن‌کلوم و مهرچال به چشم می‌خورد. با توجه به فصل زمستان، بهتر است زمان کمتری را روی قله بمانید تا از سرمای شدید در امان بمانید.

7. فرود از مسیر زمستانه

برای فرود از قله همهن، می‌توانید از همان یال جنوب غربی که صعود کرده‌اید استفاده کنید. در طول مسیر فرود، به دلیل شیب‌های برفی و یخی، استفاده از تکنیک‌های فرود با کلنگ و کنترل سرعت بسیار مهم است. بهتر است در فرود با احتیاط بیشتری عمل کنید تا از سر خوردن یا افتادن جلوگیری کنید.

8. مدت زمان صعود و فرود

• زمان صعود: بسته به سرعت گروه و شرایط جوی، صعود زمستانه به قله همهن می‌تواند بین ۷ تا ۹ ساعت طول بکشد.
• زمان فرود: فرود معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود و ممکن است حدود ۴ تا ۵ ساعت زمان ببرد.
• کل زمان صعود و فرود: بین ۱۱ تا ۱۴ ساعت بسته به شرایط جوی و توانایی گروه.

نکات پایانی برای صعود زمستانی به قله همهن

• آب کافی به همراه داشته باشید: در مسیر صعود به قله همهن چشمه‌ها و منابع آب زیادی وجود ندارد و باید آب کافی با خود به همراه داشته باشید.
• برنامه‌ریزی برای مسیر بازگشت: در برخی نقاط مسیر پاکوب از بین می‌رود و در صورت عدم دقت ممکن است به مسیر نادرست هدایت شوید. بهتر است از GPS برای راه‌یابی استفاده کنید و طوری برنامه‌ریزی کنید که به تاریکی نخورید.
• تجهیزات فنی: برای صعودهای زمستانه حتماً تجهیزات فنی مناسب به همراه داشته باشید و از خطرات مسیر آگاه باشید.

در نهایت، قله همهن یکی از قله‌های زیبای البرز مرکزی است که با طبیعت بکر و منظره‌های شگفت‌انگیز، هر ساله میزبان کوهنوردان بسیاری است.