قله بلقیس کجاست؟ [راهنمای صعود به کوه بلقیس]

قله بلقیس یکی از زیباترین و برجسته‌ترین قله‌های ایران است که در منطقه مرزی بین استان‌های زنجان و آذربایجان غربی واقع شده است. این قله با ارتفاع ۳۳۵۰ متر بلندترین قله استان زنجان و از قلل سیمرغ محسوب می‌شود و به دلیل موقعیت جغرافیایی، چشم‌اندازهای بکر، و پیشینه تاریخی خود، یکی از مقاصد محبوب کوهنوردان و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی محسوب می‌شود. در ادامه به معرفی کامل قله بلقیس، مسیرهای صعود، ویژگی‌های طبیعی، و نکات کلیدی برای صعود خواهیم پرداخت.

قله بلقیس کجاست؟

قله بلقیس در ۸ کیلومتری شمال‌شرقی مجموعه باستانی تخت سلیمان و ۱۸ کیلومتری شهر دندی در بخش انگوران قرار دارد. این کوه مرز مشترک دو شهرستان ماهنشان و تکاب است و از سمت شمال به روستای علم‌کندی و از شرق به یاستی قلعه مشرف است. این قله از سلسله کوه‌های شرق دریاچه ارومیه است و در زمره جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران جای دارد. بقایای قلعه سنگی تخت بلقیس بر روی این کوه قرار دارد که در دوره ساسانیان به‌عنوان برج دیده‌بانی و محافظت از مجموعه تخت سلیمان استفاده می‌شده است.

شهرستان ماهنشان در فاصله 110 کیلومتری غرب شهر زنجان قرارگرفته است. از ویژگی های خاص منطقه ماه نشان همچنین می توان به کوه های آلاداغ لار اشاره نمود. گفتنیست این منطقه قدمتی چندهزار ساله دارد که آنرا در دل تاریخ جای می دهد.

مسیر صعود قله بلقیس

برای صعود به قله بلقیس سه مسیر اصلی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

1. مسیر جنوبی (روستای قراول‌خانه)
   • این مسیر رایج‌ترین و ساده‌ترین راه برای صعود به قله است. ابتدا از شهرستان دندی به سمت روستای قراول‌خانه حرکت می‌کنید. این مسیر نسبت به مسیر تخت سلیمان کوتاه‌تر است و با شیب ملایم و پاکوب مشخص، مناسب کوهنوردان با تجربه متوسط است. مسافت این مسیر از پای کار تا قله حدود ۸ کیلومتر است.
   • در طول مسیر، چشمه‌های فصلی متعددی برای تامین آب آشامیدنی وجود دارد، اما بهتر است قبل از حرکت از وجود آب در چشمه‌ها اطمینان حاصل کنید.
2. مسیر جنوب غربی (جاده معدن)
   • این مسیر از جاده معدن تخت سلیمان آغاز می‌شود و از نظر زمانی کوتاه‌تر است اما نسبت به مسیر جنوبی چالش بیشتری دارد. جاده معدن خاکی است و پس از زندان دیو و آبگرم تخت سلیمان به شمال‌شرق منحرف می‌شود. این مسیر به دره‌ای زیبا با رودخانه‌ای جاری می‌رسد و سپس به قله جنوبی می‌پیوندد.
3. مسیر شمال شرقی (از تکاب)
   • این مسیر از شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی و در جاده‌ای به طول ۳۰ کیلومتر به سمت تخت سلیمان آغاز می‌شود. این مسیر به دلیل طولانی‌تر بودن و نداشتن جان‌پناه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای کوهنوردانی که به دنبال ماجراجویی بیشتر هستند، جذابیت دارد.

صعود به قله بلقیس از مسیر روستای قراول خانه

این مسیر پرترددترین راه این کوه به شمار می رود. برای صعود از این مسیر باید ابتدا خودتان را به زنجان برسانید. سپس به طرف شهرستان دندی ادامه مسیر دهید. در ادامه راه به روستای قراول خانه خواهید رسید. این روستا به فاصله کمی از روستا و مجموعه تاریخی تخت سلیمان واقع شده است. مسیر جنوبی صعود به قله بلیقیس از این روستا شروع می شود.

مشخصات کلی مسیر

• ارتفاع پای کار: ۲۳۰۰ متر
• ارتفاع قله بلقیس: ۳۳۵۰ متر
• مسافت از پای کار تا قله: ۸ کیلومتر
• زمان تقریبی صعود: ۴ تا ۵ ساعت
• وضعیت آنتن‌دهی موبایل: تنها در روستا و گاهی در بالای قله
• دسترسی به آب: در این مسیر، چندین چشمه فصلی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای تامین آب استفاده کنید.

شروع مسیر

1. دسترسی به روستای قراول‌خانه: برای آغاز صعود، ابتدا باید به شهرستان دندی در استان زنجان بروید. از دندی، مسیر خود را به سمت روستای قراول‌خانه ادامه دهید. این روستا در نزدیکی جاده اصلی و مجموعه باستانی تخت سلیمان واقع شده است.
2. پارک خودرو: در ورودی روستا و نزدیک جاده می‌توانید خودروی خود را پارک کنید. از کنار دیوار امامزاده که در مجاورت جاده است، پاکوب مشخصی آغاز می‌شود.

مسیر صعود

1. ابتدای مسیر: پس از حرکت از کنار دیوار امامزاده، مسیر وارد دره‌ای می‌شود که رودخانه‌ای کوچک در آن جریان دارد. باید در سمت راست رودخانه ادامه دهید و از پاکوب مشخصی که به‌وضوح دیده می‌شود، حرکت کنید. این بخش از مسیر شیب کمی دارد و برای گرم کردن عضلات مناسب است.
2. رسیدن به چمنزارها: حدود ۲ ساعت پس از شروع پیمایش، به ارتفاع ۲۹۰۰ متری و چمنزارهای سرسبزی می‌رسید. این مکان مناسب برای استراحت کوتاه و صرف صبحانه است. در اینجا می‌توانید از چشمه‌های فصلی موجود آب آشامیدنی تهیه کنید.
3. ادامه مسیر به سمت یال صعود: پس از استراحت، مسیر به سمت یالی با شیب متوسط ادامه پیدا می‌کند. پاکوب روی یال کاملاً مشخص است و در طول مسیر سنگ‌چین‌هایی دیده می‌شود که به عنوان راهنما عمل می‌کنند. این بخش نیاز به کمی تلاش بیشتر دارد، اما مناظر اطراف انگیزه لازم را برای ادامه مسیر فراهم می‌کند.
4. گردنه کوچک: با ادامه مسیر و رسیدن به ارتفاعات بالاتر، به یک گردنه کوچک خواهید رسید. از این نقطه، جاده خاکی معدن در بالا دست قابل مشاهده است. اینجا محل مناسبی برای یک استراحت کوتاه قبل از ادامه صعود است.
5. صعود نهایی به قله: مسیر پس از گردنه به‌صورت تراورس به سمت قله فرعی ادامه می‌یابد. در این بخش، شیب مسیر تندتر می‌شود و نیاز به دقت بیشتری دارد. پس از عبور از قله فرعی، با یک پیمایش کوتاه به قله اصلی بلقیس خواهید رسید. این صعود حدود ۴ تا ۵ ساعت طول می‌کشد.

صعود به قله بلقیس از طریق مسیر معدن آهن

برای صعود به بلقیس از طریق این مسیر باید خودتان را به منطقه جاده تکاب تخت سلیمان برسانید. در اینجا یک پمپ بنزین وجود دارد که ابتدای جاده معدن قرار گرفته است. جاده معدن حدود 12 کیلومتر جاده خاکی می باشد.

پس از رسیدن به انتهای جاده مسیر صعود مشخص است. ارتفاع پای کار حدود 2500 متر می باشد و مسافت تا قله نیز 5 کیلومتر است. مسیر صعود به قله بلقیس از طریق جاده معدن درگیری فنی ندارد.

الکساندر هوبر؛ یک فیزیکدان بر علیه جاذبه شورش می‌کند

مسیر لهولا در اورست؛ دروازه ای به خطر و شکوه

صعود به قله بلقیس از طریق مسیر گوسفندسرا

برای صعود از طریق این مسیر باید خودتان را به منطقه تخت سلیمان در 35 کیلومتری تکاب برسانید و سپس عازم روستای نصرت آباد شوید. از روستای نصرت آباد نیز باید به سمت روستای شیرمرد ادامه داد. نرسیده به روستای شیرمرد در سمت راست یک جاده خاکی وجود دارد که پس از طی مسافتی به یک دوراهی خواهید رسید. مسیر اصلی به سمت معدن در سمت چپ جاده است و مسیر خاکی سمت راست به گوسفندسرا منتهی می شود.

این گوسفندسرا در واقع پای کار مسیر شمال غربی قله بلقیس به ارتفاع تقریبی 2400 متر به شمار می رود. در اینجا باید از دره ای که منتهی به یال می شود عبور کرده و سپس روی یال پاکوب تا قله قرار بگیرید. قله فرعی بلقیس در انتهای این پاکوب قرار دارد که با دست به سنگ مختصری به قله اصلی خواهید رسید.

درجه سختی قله بلقیس

صعود به قله بلقیس دارای به جز حدفاصل بین دو قله دارای درگیری فنی خاصی نیست. برای صعود نیز تقریبا 1000 متر ارتفاع گیری در پیش می باشد. حدود مسافت صعود و فرود برای این قله نیز بسته به مسیرهای مختلف 10-15 کیلومتر است. البته زمستانهای این منطقه بسیار سرد می باشند، اما می توان سختی صعود را به قللی مانند دارآباد یا الوند مقایسه نمود.

ویژگی‌های طبیعی

قله بلقیس از دو قله اصلی و فرعی تشکیل شده است که بین آن‌ها یک دریاچه زیبا قرار دارد. این دریاچه از ذوب شدن برف‌های زمستانی تشکیل می‌شود و بیشتر ایام سال قابل مشاهده است، هرچند به دلیل کمبود بارش، در برخی از تابستان‌ها خشک می‌شود. از فراز قله در روزهای آفتابی و صاف می‌توان قله‌های مرتفع دیگری مانند سهند و سبلان را نیز مشاهده کرد. این قله به‌دلیل وجود گیاهان دارویی و جانوران وحشی متنوع، ارزش زیست‌محیطی زیادی دارد.

پوشش گیاهی

دامنه‌های قله بلقیس زیستگاه گیاهان دارویی و خوراکی متعددی همچون ریواس، گزنه، آویشن، اسطوخودوس، کشمک، مرزه، ترشجه، بولاغ‌اوتی، شیرین‌بیان و مرزنجوش است. بهار و تابستان فصل مناسبی برای دیدن این تنوع گیاهی است و بوی گیاهان معطر تجربه‌ای به یادماندنی را برای کوهنوردان رقم می‌زند.

گونه‌های جانوری

این منطقه از نظر حیات وحش نیز غنی است و جانورانی مانند روباه، شغال، گراز، گرگ، و خرگوش در آن یافت می‌شوند. از نکات مهم برای کوهنوردان توجه به حضور افعی بلقیس است که یکی از مارهای سمی و خطرناک منطقه به شمار می‌آید. این افعی به رنگ قهوه‌ای و سبز تیره است و با سنگ‌های اطرافش استتار می‌کند.

نکات کلیدی برای صعود

1. آمادگی جسمانی: صعود به قله بلقیس به آمادگی جسمانی بالا و تمرین‌های پیشین کوهنوردی نیاز دارد. این مسیرها با توجه به ارتفاع بالا و طول مسافت، برای کوهنوردان باتجربه و آماده مناسب هستند.
2. تجهیزات موردنیاز: همراه داشتن لوازم ضروری کوهنوردی از جمله کفش کوهنوردی مناسب، کوله‌پشتی سبک، لباس گرم و ضدآب، تجهیزات ایمنی، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب، و چادر در صورت نیاز به شب‌مانی اهمیت زیادی دارد.
3. شرایط جوی: بهترین فصل برای صعود به قله بلقیس بهار و تابستان است. در این فصول، هوا معتدل‌تر است و برف‌های زمستانی تا حد زیادی آب شده‌اند. قبل از حرکت حتماً پیش‌بینی وضعیت هوا را بررسی کنید، زیرا تغییرات جوی در ارتفاعات می‌تواند خطرناک باشد.
4. دسترسی به آب: با وجود چشمه‌های فصلی در ابتدای مسیر و در امتداد رودخانه، بهتر است همیشه مقدار کافی آب آشامیدنی به همراه داشته باشید.
5. وضعیت آنتن‌دهی: در بیشتر نقاط مسیر آنتن‌دهی موبایل ضعیف است و تنها در روستا و گاهی بر فراز قله امکان ارتباط وجود دارد. بنابراین، بهتر است برای مواقع اضطراری آمادگی داشته باشید.

اطلاعات کلی درباره قله بلقیس

این جدول اطلاعات کلی و مفید درباره قله بلقیس و شرایط صعود را به‌طور خلاصه ارائه می‌دهد.