قله گاوکشان کجاست [راهنمای صعود به گاو کشان]

قله گاوکشان، با ارتفاع ۳۸۱۳ متر، بلندترین قله استان گلستان در شمال ایران (از قلل سیمرغ)و بخشی از رشته‌کوه البرز شرقی است. این قله در منطقه‌ای زیبا و منحصر به فرد به نام گاوکشان یا شاهکوه قرار دارد و خط‌الراسی به طول ۱۵ کیلومتر را تشکیل می‌دهد که به عنوان مرز طبیعی بین استان گلستان و سمنان شناخته می‌شود. خط‌الراس گاوکشان از شرق به غرب امتداد دارد و شمال آن جزو منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما و جنوب آن متعلق به حوضه آبریز رودخانه مجن است.

وجه تسمیه قله گاوکشان

نام “گاوکشان” به دلیل شباهتی است که کوهستان و قله‌های آن به “کهکشان” دارند و در گویش محلی این ناحیه، این نام به مرور به “گاوکشان” تبدیل شده است. همچنین، به دلیل بلندی و بزرگی قله و حضور صخره‌های سوزنی‌شکل و برج‌های سنگی متعدد، کوه گاوکشان به شکلی بی‌انتها و گسترده در نظر آمده که گویی به کهکشان‌های دوردست شباهت دارد. این نام‌گذاری به نوعی تجلی شکوه و عظمت طبیعی این منطقه نیز محسوب می‌شود که از دور به مانند یک رشته‌کوه بی‌پایان به نظر می‌رسد.

مسیرهای صعود به قله گاوکشان

این قله دارای دو مسیر رایج می باشد:

مسیر اول از روستای شاهکوه سفلی آغاز می‌شود که در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گرگان واقع شده است. این مسیر پس از عبور از جاده خاکی و طی حدود ۴ کیلومتر به چشمه سنگ بن می‌رسد و سپس به گردنه زین اسبی منتهی می‌شود. پس از گذر از گردنه، بدون شیب زیادی، تا قله مسیر ادامه دارد. این مسیر، که از سمت شمال به قله منتهی می‌شود، به دلیل داشتن چشمه و پاکوب مشخص، محبوبیت بیشتری دارد و بهترین زمان برای صعود آن در اواخر بهار و اوایل پاییز است.

مسیر دوم از شهر دیباج، واقع در ۵۵ کیلومتری شمال دامغان، شروع می‌شود و به عنوان مسیر جنوبی صعود به گاوکشان شناخته می‌شود. این مسیر پس از گذر از جاده خاکی و رسیدن به تنگه زندان ادامه دارد، که با دیواره‌های سنگی و رودخانه‌ای کوچک در کف آن، یکی از جاذبه‌های طبیعی مسیر است. در ادامه از چشمه سیاه عبور می‌کنید و سپس از طریق پاکوبی مشخص، به سمت قله هدایت می‌شوید.

هر دو مسیر به دلیل طبیعت بکر و منظره‌های دیدنی‌شان، از محبوبیت بالایی برخوردارند. با این حال، هر دو نیازمند تجهیزات مناسب و آمادگی جسمانی خوب هستند، چرا که بخش‌هایی از مسیر، از جمله گردنه‌ها و تنگه زندان، چالش‌برانگیز هستند و در برخی نقاط آنتن‌دهی موبایل محدود است.

راهنمای صعود به گاوکشان از مسیر شاهکوه

مسیر صعود به این قله از روستای شاهکوه سفلی یکی از محبوب‌ترین و متداول‌ترین مسیرها است و در ادامه به معرفی این مسیر و راهنمای صعود از آن خواهیم پرداخت.

آیا این فریم پلاستیکی می‌تواند مشکل عرق‌ کردن کوله‌ را حل کند؟

روپال، بلندترین دیواره جهان؛ روایت صعودهایی میان مرگ و افتخار

موقعیت جغرافیایی و دسترسی به روستای شاهکوه سفلی

روستای شاهکوه سفلی، نقطه شروع صعود به قله گاوکشان، در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گرگان و در ارتفاع ۲۵۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. برای دسترسی به این روستا دو مسیر اصلی وجود دارد:

• مسیر اول: از شهرستان گرگان و از طریق جاده توسکستان به سمت شاهرود می‌توانید حرکت کنید. در این مسیر، پس از عبور از روستای چهارباغ به یک دو راهی خواهید رسید که به سمت شاهکوه سفلی هدایت می‌شود.
• مسیر دوم: از شهرستان شاهرود و از طریق جاده مجن به سمت گرگان می‌توانید به شاهکوه سفلی دسترسی پیدا کنید. در این مسیر نیز پس از پیمودن حدود ۶۵ کیلومتر به یک دو راهی می‌رسید که شما را به این روستا می‌رساند.

آغاز مسیر و مسیر خاکی تا چشمه سنگ بن

صعود به قله گاوکشان از روستای شاهکوه سفلی آغاز می‌شود. در ابتدای روستا، یک جاده خاکی وجود دارد که اولین مرحله از مسیر صعود به شمار می‌رود. این جاده خاکی به سمت چشمه‌ای معروف به چشمه سنگ بن امتداد دارد. طول این جاده حدود ۴ کیلومتر است و در کنار مناظر زیبا، شما را به چشمه سنگ بن هدایت می‌کند که یکی از نقاط اصلی استراحت و دسترسی به آب آشامیدنی در طول مسیر به شمار می‌رود. این بخش از مسیر به‌راحتی با پیاده‌روی طی می‌شود و شیب نسبتاً کمی دارد.

ادامه مسیر از چشمه سنگ بن به سمت گردنه زین اسبی

پس از رسیدن به چشمه سنگ بن، استراحت کوتاهی توصیه می‌شود تا برای مراحل دشوارتر صعود آماده شوید. از این نقطه، مسیر به سمت چپ تراورس می‌کند و تپه‌ای را دور می‌زنید تا به منطقه‌ای کم‌شیب و مسطح برسید. این ناحیه، فرصتی برای مشاهده مناظر اطراف و خط‌الراس زیبای گاوکشان را فراهم می‌کند. پس از این منطقه، مسیر به سمت شن اسکی تغییر می‌کند و شیب به‌تدریج افزایش می‌یابد.

در ادامه، از این بخش مسیر باید از کنار رگه‌های سنگی عبور کنید تا به گردنه‌ای به نام گردنه زین اسبی برسید. این گردنه به‌نوعی راهنمایی طبیعی برای مسیر صعود محسوب می‌شود. در این نقطه، نمای قله گاوکشان کاملاً آشکار می‌شود و می‌توانید قله را در دوردست مشاهده کنید. این گردنه از نقاط کلیدی مسیر به حساب می‌آید و معمولاً کوهنوردان در اینجا استراحت کوتاهی می‌کنند و برای آخرین مرحله از صعود آماده می‌شوند.

صعود نهایی به قله گاوکشان

از گردنه زین اسبی تا قله شیب ملایم‌تر است و مسیر به‌صورت پاکوب مشخص ادامه می‌یابد. در این بخش، ارتفاع به‌سرعت افزایش پیدا می‌کند و با نزدیک شدن به قله، دید بهتری از کوهستان اطراف و مناظر بکر منطقه به دست می‌آورید. این مرحله از مسیر به‌آسانی طی می‌شود و نیازمند استقامت بدنی و آمادگی جسمانی برای صعود به ارتفاعات است. پس از پیمودن این بخش، شما به قله گاوکشان با ارتفاع ۳۸۱۳ متر خواهید رسید و می‌توانید از چشم‌انداز فوق‌العاده این نقطه لذت ببرید.

نکات مهم در طول مسیر

1. دسترسی به آب: چشمه سنگ بن، نقطه‌ای مناسب برای تأمین آب آشامیدنی در طول مسیر است. در این نقطه، می‌توانید بطری‌های آب خود را پر کنید؛ زیرا در بخش‌های بالاتر مسیر دسترسی به آب وجود ندارد.
2. وضعیت آنتن‌دهی موبایل: در برخی از بخش‌های مسیر، به‌ویژه در نواحی پایین‌تر، امکان آنتن‌دهی موبایل وجود دارد، اما در ارتفاعات بالاتر ممکن است آنتن‌دهی ضعیف باشد.
3. تجهیزات مورد نیاز: به دلیل وجود شن اسکی و شیب‌های تند، همراه داشتن کفش مناسب کوهنوردی و باتوم توصیه می‌شود. همچنین داشتن لباس گرم، بادگیر، کلاه، کرم ضد آفتاب و عینک آفتابی نیز از دیگر ملزومات صعود هستند.

زمان مناسب برای صعود

بهترین زمان برای صعود به قله گاوکشان، اواخر بهار و اوایل پاییز است. در این زمان‌ها، آب‌وهوای منطقه معتدل بوده و از سرما و یخ‌زدگی زمستانی خبری نیست. صعود زمستانی این قله نیز ممکن است، اما نیازمند تجهیزات کامل زمستانی و آمادگی فیزیکی بالا است. تابستان‌ها نیز به دلیل گرمای منطقه و افزایش جمعیت در مسیر صعود، ممکن است شرایط مناسبی برای صعود نباشد.

چالش‌های مسیر

هرچند مسیر صعود از شاهکوه سفلی از نظر پاکوب مشخص است، اما به دلیل وجود شن اسکی و شیب‌های متناوب در برخی نقاط، انرژی بیشتری نیاز است. تراورس‌ها و مناطق شن اسکی ممکن است برای افرادی که تجربه کافی ندارند، دشوار باشد. همچنین، مسیر خاکی ابتدایی و گردنه زین اسبی ممکن است در روزهای بارانی و مرطوب خطر لغزش داشته باشد، بنابراین توجه به وضعیت آب‌وهوا در زمان صعود اهمیت زیادی دارد.

• پوشش موبایل: در بعضی قسمت ها وجود دارد.
• دسترسی به آب: چشمه سنگ بن
• مسافت پای کار تا قله: 7.5 کیلومتر (رفت و برگشت حدود 15 کیلومتر)
• بهترین زمان صعود اواخر بهار و اوایل پاییز

صعود به قله گاوکشان از دیباج

یکی از مسیرهای اصلی و چالش‌برانگیز برای صعود به این قله از سمت جنوبی آن و از طریق شهر دیباج است. این مسیر از دیباج آغاز می‌شود و پس از عبور از مناظر زیبا، به قله گاوکشان می‌رسد. در ادامه به معرفی مسیر صعود از دیباج و نکات ضروری می‌پردازیم.

موقعیت جغرافیایی و دسترسی به دیباج

دیباج شهری کوچک و کوهستانی است که در شمال استان سمنان و حدود ۵۵ کیلومتری شهرستان دامغان قرار دارد. برای رسیدن به دیباج، از دامغان می‌توانید به سمت شمال حرکت کنید و پس از حدود یک ساعت رانندگی به این شهر برسید. دیباج نقطه آغاز صعود به قله گاوکشان از سمت جنوبی است و به دلیل شرایط طبیعی و جاذبه‌های بکرش، این مسیر میان کوهنوردان حرفه‌ای محبوبیت دارد.

شروع مسیر از دیباج به سمت سرچشمه و تنگه زندان

صعود به قله گاوکشان از دیباج با عبور از جاده‌ای خاکی به سمت سرچشمه آغاز می‌شود. این جاده با تابلوهایی مشخص شده و به سمت شمال شرق دیباج امتداد دارد. فاصله دیباج تا سرچشمه حدود ۷ کیلومتر است و این بخش از مسیر با خودرو قابل دسترسی است. از سرچشمه، مسیر خاکی به مدت حدود ۱۰ کیلومتر دیگر ادامه می‌یابد تا به دهانه تنگه‌ای به نام تنگه زندان برسید.

تنگه زندان یکی از جاذبه‌های منحصر‌به‌فرد این مسیر است و ویژگی‌های طبیعی خاصی دارد. عرض تنگه حدود ۱۰ متر است و دیواره‌های بلند سنگی آن را احاطه کرده‌اند. در کف این تنگه، رودخانه‌ای کوچک جریان دارد که در فصل بهار و هنگام بارندگی پرآب‌تر می‌شود و طراوت خاصی به این منطقه می‌بخشد. عبور از این تنگه نیاز به دقت و مهارت دارد، زیرا سطح آن سنگی است و در صورت بارش باران می‌تواند لغزنده باشد.

ادامه مسیر از تنگه زندان تا چشمه سیاه

پس از عبور از تنگه زندان، مسیر به‌صورت پاکوب مشخصی ادامه پیدا می‌کند که در امتداد رودخانه کوچک این تنگه جریان دارد. این پاکوب شما را به سمت شرق هدایت می‌کند و به تدریج ارتفاع می‌گیرد. در ادامه، پس از پیمودن مسیری، به چشمه‌ای به نام چشمه سیاه می‌رسید. چشمه سیاه نقطه‌ای مناسب برای استراحت و پر کردن بطری‌های آب است. این چشمه در ارتفاع بالاتری قرار دارد و یکی از آخرین نقاط تأمین آب در طول مسیر صعود به قله محسوب می‌شود.

چشمه سیاه به دلیل موقعیت خاصش در این مسیر، محلی است که بسیاری از کوهنوردان توقف کوتاهی در آن دارند تا برای ادامه مسیر آماده شوند. از این نقطه، شما به پاکوبی مشخص هدایت می‌شوید که به سمت قله گاوکشان ادامه دارد. مسیر پس از چشمه وارد بخش‌های سنگی و صخره‌ای می‌شود و نیازمند آمادگی جسمانی و تجهیزات مناسب کوهنوردی است.

صعود نهایی از چشمه سیاه به سمت قله

پس از گذر از چشمه سیاه، مسیر به تدریج دشوارتر و شیب‌ها تندتر می‌شوند. این بخش از مسیر، بیشتر از بخش‌های قبلی به دقت و تمرکز نیاز دارد، زیرا مسیر پاکوب از میان صخره‌ها و سنگ‌ها عبور می‌کند و در برخی نقاط نیاز به تراورس و صعود از بخش‌های صخره‌ای دارد. در این مرحله، ارتفاع به سرعت افزایش می‌یابد و شما به سمت یال اصلی قله گاوکشان پیش می‌روید.

مسیر به‌تدریج شما را به سمت گردنه‌ها و شیب‌های پرچالش هدایت می‌کند. صعود از این بخش نیازمند مهارت و استفاده از باتوم و کفش‌های مناسب کوهنوردی است. پس از حدود ۲ تا ۳ ساعت پیمایش در این منطقه، به قله گاوکشان خواهید رسید. این قله به دلیل ارتفاع بلند و موقعیت جغرافیایی خود، منظره‌ای شگفت‌انگیز از رشته‌کوه البرز شرقی و دشت‌های اطراف را به نمایش می‌گذارد. در روزهای آفتابی و با دید مناسب، می‌توانید چشم‌اندازهای زیبایی از قله‌های مجاور و طبیعت بکر این منطقه را مشاهده کنید.

نکات مهم در طول مسیر

تجهیزات ضروری: همراه داشتن کفش مناسب کوهنوردی، کلاه ایمنی، باتوم، لباس گرم و بادگیر ضروری است. همچنین کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی برای محافظت از پوست و چشمان در ارتفاعات بالا توصیه می‌شود.

دسترسی به آب: در طول مسیر چشمه‌هایی مانند چشمه سیاه وجود دارند که برای تأمین آب مناسب هستند. با این حال، توصیه می‌شود بطری‌های آب خود را به‌خوبی پر کنید و از مصرف بهینه آب اطمینان حاصل کنید.

وضعیت آنتن‌دهی موبایل: در بیشتر نقاط این مسیر، آنتن‌دهی موبایل ضعیف است و بهتر است قبل از آغاز مسیر، با اعضای تیم خود هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.

بهترین فصل صعود به گاوکشان

بهترین فصل برای صعود به قله گاوکشان اواخر بهار (خرداد) و اوایل پاییز (مهر و آبان) است. در این فصول، شرایط آب و هوایی معتدل‌تر و مسیرها مناسب‌تر هستند. در فصل بهار، طبیعت منطقه سرسبز و پرآب است و چشمه‌ها پرآب هستند که صعود را لذت‌بخش‌تر می‌کند. اوایل پاییز نیز به دلیل کاهش گرمای تابستان و هوای خنک، بهترین شرایط برای صعود فراهم می‌شود و مناظر زیبای پاییزی با رنگ‌های متنوع درختان، چشم‌انداز بی‌نظیری را پیش روی کوهنوردان قرار می‌دهد.

در زمستان نیز صعود به گاوکشان امکان‌پذیر است، اما این فصل نیازمند آمادگی فیزیکی بالا و تجهیزات کامل زمستانی از جمله کرامپون، لباس‌های گرم و ضد آب، و تجهیزات ایمنی است، زیرا برف و یخ‌بندان مسیر را چالش‌برانگیز می‌کند.

درجه سختی قله گاوکشان

قله گاوکشان به طور کلی در دسته قله‌های با درجه سختی متوسط تا سخت قرار می‌گیرد. صعود به این قله، به خصوص از مسیر دیباج، نیازمند آمادگی جسمانی خوب، تجربه کوهنوردی، و آشنایی با مسیرهای کوهستانی است. مسیرهای صعود شامل بخش‌هایی با شیب تند، شن اسکی، و صخره‌های سنگی هستند که صعود را چالش‌برانگیز می‌کنند.

مسیر شاهکوه نسبتاً راحت‌تر و دارای پاکوب مشخصی است، اما در برخی نقاط دارای شیب‌های تند و شن اسکی است که به انرژی زیادی نیاز دارد. مسیر دیباج به دلیل عبور از تنگه زندان و بخش‌های سنگی و صخره‌ای، درجه سختی بالاتری دارد و به تجهیزات اضافی مانند کلاه ایمنی و دستکش نیازمند است.

به طور کلی، گاوکشان مناسب کوهنوردانی است که تجربه کافی در صعودهای بلند و مسیرهای با شیب زیاد را دارند.

در اینجا اطلاعات کلی درباره قله گاوکشان به صورت جدول آورده شده است:

تجهیزات مورد نیاز برای صعود گاوکشان

برای صعود به قله گاوکشان، تجهیزات مناسب و کافی اهمیت بسیاری دارد، به‌ویژه به دلیل وجود شیب‌های تند، شن اسکی، و بخش‌های سنگی. در ادامه، تجهیزات مورد نیاز برای این صعود ذکر شده است:

تجهیزات اصلی کوهنوردی

1. کفش کوهنوردی مقاوم: برای مواجهه با مسیرهای سنگی و شن اسکی.
2. باتوم کوهنوردی: برای حفظ تعادل و کاهش فشار بر زانوها در مسیرهای شیب‌دار.
3. کلاه ایمنی: به‌خصوص در مسیر دیباج که بخش‌های سنگی و صخره‌ای بیشتری دارد.
4. کوله‌پشتی با حجم مناسب: ترجیحاً ۳۰ تا ۴۰ لیتر برای حمل تجهیزات لازم.

پوشاک مناسب

1. لباس‌های لایه‌بندی‌شده: لایه پایه برای رطوبت‌گیری، لایه میانی برای گرما، و لایه بیرونی برای محافظت در برابر باد و باران.
2. بادگیر و بارانی: برای محافظت در برابر بادهای سرد و بارش احتمالی.
3. دستکش گرم و ضد آب: به‌خصوص در صعودهای فصل‌های سرد.
4. کلاه و گردن‌پوش: برای محافظت در برابر سرما و باد.

لوازم کمپینگ و شب‌مانی (در صورت نیاز)

1. چادر سبک و مقاوم: به دلیل نبود جانپناه، در صورت برنامه‌ریزی برای شب‌مانی ضروری است.
2. کیسه خواب مناسب فصل: به‌ویژه در صعودهای بهاری و پاییزی که هوا خنک است.
3. زیرانداز عایق: برای جلوگیری از انتقال سرما از زمین.

لوازم تغذیه و آب‌رسانی

1. آب به مقدار کافی: به دلیل محدودیت منابع آب در برخی فصول.
2. ظروف نگهدارنده غذا: برای حمل مواد غذایی انرژی‌زا و سبک.
3. گاز یا اجاق کوچک کمپینگ: برای تهیه غذا یا نوشیدنی گرم.

تجهیزات ایمنی و کمک‌های اولیه

1. کرم ضد آفتاب و عینک آفتابی: برای محافظت از پوست و چشم‌ها در برابر اشعه UV.
2. کیف کمک‌های اولیه: شامل بانداژ، باند کشی، چسب زخم و مسکن.
3. چراغ قوه یا هدلامپ با باتری اضافی: در صورت برگشت در تاریکی.

ابزارهای ناوبری و ارتباطی

1. GPS یا نقشه و قطب‌نما: برای آگاهی از مسیر، به‌ویژه در مسیر دیباج که بخش‌هایی از آن پاکوب مشخصی ندارد.
2. تلفن همراه با پاوربانک: اگرچه در برخی نقاط آنتن‌دهی محدود است، همراه داشتن تلفن برای مواقع اضطراری ضروری است.

با همراه داشتن تجهیزات فوق و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توانید تجربه‌ای ایمن و لذت‌بخش از صعود به قله گاوکشان داشته باشید.