یخ‌شکن یا کرامپون قابی فلزی است که در زیر خود دارای تیغه‌های فلزی نوک تیز میباشد. این تیغه‌ها با فرو رفتن در یخ و برف مانع سر خوردن فرد می‌شوند. مدل‌های اولیه کرامپون که دارای ده تیغه بودند در سال ۱۹۳۰ جای خود را به کرامپون‌هایی با دو تیغه اضافی در جلو دادند که به کرامپونهای دوازده تیغه‌ای معروف هستند. شما همچنین میتوانید برای مشاهده چک لیست لوازم کوهنوردی روی لینک کلیک کنید.
تیغه‌های جلوی کرامپون نیاز به کندن جای پا را حذف کردند و به فرد اجازه گام برداشتن بر روی سطح شیب‌دار برفی و یخی را می‌دهند. کرامپونهای حاضر که جهت فعالیت‌های عمومی کوهنوردی طراحی شده‌اند هم دوازده تیغه و هم مدل‌های سبکتر ده تیغه هستند ولی همه آنها دارای تیغه‌های جلویی هستند……
اکثر کرامپونها از فولاد مولیبدیوم- کرم ساخته شده‌اند که آلیاژی بسیار قوی و سبک وزن است. اما بعضی هم از آلومینیوم هواپیما ساخته می‌شوند که از فولاد سبکتر است ولی بسیار ظریف و نرم‌تر از آن است و برای راه رفتن روی سنگ‌ها شکننده میباشد. مسیرهای برفی معمولاُ شامل فواصل کوتاه سنگ و صخره نیز می‌شوند. کرامپونها باید توانایی طی چنین مسیرهایی را داشته باشند اما استفاده زیاد در این مسیرها باعث کند شدن تیغه‌های آنها می‌شود.
انواع کرامپون
از لحاظ روش اتصال کرامپون به کفش می‌توان آنها را به چهار دسته تقسیم کرد:
یخ شکن های کشی (traction ice cleat)
- این نوع از کرامپونها چند سالیست وارد بازار شده اند.
- از مزایای آنها قیمت مناسب می باشد.
- همچنین روی انواع کفش ها نصب می شوند.
- شکل تیغه های متفاوتی نیز دارند. موارد مصرفشان بیشتر در کوهپیمایی و دوی کوهستانی می باشد.
- از یخ شکن های شش شاخه و چهار شاخه مناسبترند.
کرامپون های پاشنه ای (Instep)
- همان یخ شکن های متداول کوهپیمایی هستند که عموما دارای ۴ یا ۶ شاخه بوده و اصولا در کوهنوردی به کار نمی آیند.
- در شکل زیر یک نمونه از کرامپون های پاشنه ای ۶ شاخه دیده می شود.
کرامپونهای بندی
(Strap-on aka Walking)
- دراين نوع از كرامپون كه با هر نوع كفشي كار ميكند.
- به سادگي توسط بندهايي كه به صورت شبكه بافته شده است زير كفش بسته ميشود و بندهاي آن از روي كفش گره زده مي شود.
- مزيت بسيار خوب اين كرامپون اين است كه به راحتي با هر كفشي بسته ميشود.
- پوشيدن آن كمي وقت گير است.
کرامپونهای نیمه اتوماتیک
( New-Matic aka Rapidfix aka aka Semiautomatic aka Hybrid )
- این کرامپونها به خاطر سهولت استفاده از آن خیلی سریع عمومیت پیدا کرد.
- این نوع کرامپون نیز با همه نوع کفش سنگین کار می‌کند. (فقط به جای فیکس پاشنه نیاز دارد.)
- دارای تسمه هایی در قسمت جلوی کفش (پنجه) و یک اهرم پاشنه و حفاظ پاشنه در قسمت عقب کفش میباشد. ا
- ین امکانات شمـا را قادر به استفـاده از این کرامپونها با کفش‌هایی مانند Trango Plus می سازد که شیار مخصوص کرامپون آن فقط در پاشنه است.
- با این نوع کرامپون شما میتوانید یک جفت کفش همراه خود بر دارید و فقط هر جا لازم بود از کرامپون استفاده کنید.
- فقط لازم است بند و تسمه کرامپون را ببندید.
- اکنون شما قادر هستید که هر نوع یخ را به راحتی در نوردید.
- در مورد استفاده کرامپون با کفشهای دو پوش نیز اصلأ نگران نباشید چون این کرامپون محکم روی لایه خارجی کفش بسته می شود.
- بر اساس تجربه نگارنده در صعودهای میکس نیز آزمایش خود را پس داده اند.
کرامپونهای اتوماتیک
(Step-in aka Automatic aka Clampon)
- این مدل در قسمت عقب و جلو دارای حفاظ یا میله فلزی هستند ویک اهرم در قسمت پاشنه نیز دارند که شما میتوانید به وسیله آن کرامپون را فیکس کنید.
- کفشها هم در قسمت عقب یعنی پاشنه و هم در قسمت جلو یعنی پنجه باید دارای شیار مخصوص باشند.
- این نوع کرامپونها به راحتی و سریع پوشیده می‌شوند و خیلی سریع از پا در می‌آیند و در ضمن به علت نداشتن تسمه مانعی در برابر گردش خون در پا ایجاد نمی‌کنند.
- نوع غیر متحرک و همچنین نیمه متحرک آن در بازار وجود دارد.
- شما میتوانید از نوع غیر متحرک و یا نیمه متحرک آن استفاده کنید.
تقسیم بندی بر اساس نوع تیغه
- کرامپون چهار یا شش شاخه. این نوع کرامپون برای پیمایش و کوهپیمایی در مسیر های یخزده با شیب کم مناسب می باشد. مزیت بزرگ آنها قیمت مناسبشان است. عیب اصلی اینها عدم تعادل درست در پیاده روی می باشد.
- کرامپون ده شاخه. این نوع از کرامپونها نسبت به نمونه های ۱۲ و ۱۴ شاخه سبکتر هستند. نیش جلوییشان کوتاهتر است. به همین دلیل در صعودهای عمودی قابلیت کارکرد زیادی ندارند.
- کرامپون دوازده شاخه که به کرامپون برفچالی نیز معروف می باشد. این مدل کرامپون ها برای صعود های برفچالی یا صعودهای هیمالیای با درجه سختی متوسط مناسبند.
- کرامپونهای ۱۴ شاخه. که به کرامپونهای آبشاری معروف می باشند. این نوع کرامپون برای صعود یخ یا کار میکس بهتر است. برای صعود درای تولینگ باید از یک تیغه جلویی استفاده نمود.
- کفش یخ. این نوع کفشها به شکل کرامپون سرخود هستند و برای صعود مسیرهای یخی مسابقاتی یا درای تولینگ حرفه ای مناسب می باشند.
نکته: در صعود مسیرهای ترکیبی بهتر است از یک تیغه جلویی کرامپونهای آبشاری استفاده نمود. این کار باعث می شود در هنگام صعود تیغه همدیگر را بیرون نکشند. در شکافها نیز کار با کرامپون تک تیغه جلویی مناسبتر است. کرامپونهای حرفه ای تری نیز دربازار وجود دارند که به طور تخصصی برای صعود ترکیبی ساخته شده اند.
چگونه بهترین کرامپون را انتخاب کنید؟
- بستگی دارد به آن که شما چه استفاده ای می‌خواهید از آن بکنید.
برای کوهنوردی در کلاس و پایه معمولی که دارای یخ معمولی است. مسیر های برفی آن نیز دارای شیب زیاد نمی‌باشد بهتر است که از کرامپونهای متحرک، قابل تغییر و انعطاف‌پذیر استفاده کنید. این نوع از کرامپونها برای زمین‌های نه چندان سخت که بیشتر احتیاج به راه رفتن دارد تا صعود فنی مناسب میباشد. کرامپون های صلب نیز تولید می شوند که در صعود از دیواره های یخی گاها به کار می روند. - ساختمان کفش شما نیز در انتخاب یک کرامپون خوب اهمیت دارد. برخی از کفشها به برخی مدلها نمی خورند.
البته باید ذکر شود که کرامپون های پاشنه ای را می توان به تمامی این کفش ها متصل کرد اما در حالت کلی در کوهنوردی از این نوع کرامپون ها استفاده نمی شود. - نوع کاری که می خواهید انجام بدهید. برای صعود از آبشارها از مدل آبشاری استفاده کنید. در پیمایشها و صعود از برف کرامپون برفچالی بهتر است. برای درای تولینگ کرامپون تک تیغه با تیغه آبشاری مناسب می باشد.
- به آنتی اسنو دقت کنید. آنتی اسنو یا آنتی بات در مسیرهای برفی اهمیت می یابد.
