بیانیه جدید UIAA: صداقت، اولین اصل کوهنوردی است!

اتحادیه بین‌المللی کوهنوردی و صعودهای ورزشی (UIAA – International Climbing and Mountaineering Federation) اخیراً و در تاریخ 23 ژانویه 2025 مصادف 3 بهمن 1403 با بیانیه‌ای جدید در مورد اصول و استانداردهای کوهنوردی، صعود و طبیعت‌گردی در وبسایت رسمی خود منتشر کرده است. این بیانیه که در مجمع عمومی سال ۲۰۲۴ UIAA در کشور مالت به تصویب رسید، با هدف به‌روزسانی دستورالعمل‌های قدیمی و پاسخگویی به چالش‌های جدید در دنیای کوهنوردی ارائه شده است.

چرا به یک بیانیه جدید نیاز بود؟

بیانیه جدید UIAA جایگزین بیانیه تیرول ۲۰۰۲ شده است که طی بیش از دو دهه به‌عنوان سند راهنما برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما طی این سال‌ها، تحولات چشمگیری در حوزه کوهنوردی، صعود و ماجراجویی رخ داده است. تغییرات عمده شامل موارد زیر است:

• رشد چشمگیر صعودهای ورزشی و مسابقات داخل سالن که رویکرد سنتی کوهنوردی را دگرگون کرده است.
• افزایش شرکت‌های تجاری هدایت صعودهای ارتفاع بالا که نقش مهمی در تغییر سبک صعود به قلل مرتفع ایفا کرده‌اند.
• تأثیر گسترده اینترنت، اپلیکیشن‌ها و رسانه‌های اجتماعی که اطلاعات و تجربیات کوهنوردی را سریع‌تر و گسترده‌تر از همیشه در دسترس همگان قرار داده است.
• تغییرات اقلیمی و اهمیت پایداری که اکنون به یکی از دغدغه‌های اصلی کوهنوردان و سازمان‌های محیط‌زیستی تبدیل شده است.

بیانیه جدید UIAA با در نظر گرفتن این تغییرات، راهکارهایی برای حفظ استانداردهای کوهنوردی، احترام به محیط‌زیست، و افزایش مسئولیت‌پذیری در جامعه کوهنوردی ارائه کرده است.

اصول اساسی بیانیه جدید UIAA

این بیانیه شامل مجموعه‌ای از ۹ اصل کلیدی است که به‌عنوان راهنمایی برای کوهنوردان، صعودکنندگان و طبیعت‌گردان در سراسر جهان تدوین شده‌اند:

1. صداقت در گزارش سبک صعود – کوهنوردان باید سبک صعود خود را با شفافیت و بدون اغراق بیان کنند.
2. احترام به سبک‌های صعود دیگران – تفاوت‌های فردی و فرهنگی در کوهنوردی باید مورد پذیرش قرار گیرد.
3. حفظ تجربه کوهنوردی برای دیگران – نباید با ایجاد مزاحمت یا تخریب محیط، لذت صعود دیگران را مختل کرد.
4. ارزیابی تأثیر تصمیمات بر سایر کوهنوردان – هرگونه ریسک باید با در نظر گرفتن امنیت سایر کوهنوردان انجام شود.
5. اولویت دادن به کمک به دیگران – در شرایط بحرانی، کمک به دیگران حتی مهم‌تر از اهداف شخصی است.
6. حفاظت از اکوسیستم‌های کوهستانی – کوهنوردی باید با رعایت اصول محیط‌زیستی انجام شود.
7. کاهش اثرات تغییرات اقلیمی – کوهنوردان باید تلاش کنند تا ردپای کربنی خود را به حداقل برسانند.
8. احترام به قوانین محلی و فرهنگ جوامع کوهستانی – باید از قوانین محلی پیروی کرده و با جوامع محلی همکاری داشت.
9. حمایت از حق دسترسی مسئولانه به طبیعت وحشی – کوهنوردی باید با حفظ مسئولیت‌پذیری و عدم آسیب به طبیعت همراه باشد.

بیانیه‌ای برای آینده‌ای پایدار

یکی از مهم‌ترین محورهای بیانیه جدید، تأکید بر توسعه پایدار در کوهستان‌ها است. کوهستان‌ها نه‌تنها زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری هستند، بلکه معیشت بسیاری از جوامع محلی نیز به آن‌ها وابسته است. UIAA در بیانیه خود اشاره می‌کند که کوهنوردی می‌تواند اثرات مثبتی مانند حفظ فرهنگ‌های محلی، افزایش آگاهی زیست‌محیطی، ایجاد فرصت‌های شغلی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها داشته باشد.

اما در کنار این مزایا، خطرات زیست‌محیطی نیز وجود دارد. صعودهای تجاری، افزایش زباله‌های کوهستانی، کاهش منابع آب و تغییرات اقلیمی، چالش‌هایی هستند که کوهنوردان و مسئولان صنعت گردشگری کوهستان باید با آن‌ها مقابله کنند. به همین دلیل، UIAA بر لزوم رعایت اصول صعود پایدار تأکید دارد.

یک سند زنده برای جامعه جهانی کوهنوردی

این بیانیه صرفاً یک سند ثابت نیست، بلکه UIAA قصد دارد آن را به‌عنوان یک سند زنده و پویـا حفظ کند. بدین منظور:

ماراتن تفلیس؛ راهنمای دویدن در قلب گرجستان و تجهیزات لازم

اسکی از اورست؛ جزییات فرود تاریخی بارگیل بدون اکسیژن

• نسخه کامل این بیانیه به‌صورت PDF برای دانلود در دسترس است.
• نسخه پوستر با ۹ اصل کلیدی بیانیه برای انتشار در باشگاه‌ها و انجمن‌های کوهنوردی تهیه شده است.
• به‌زودی نسخه‌ای دیجیتال در وب‌سایت UIAA منتشر خواهد شد که شامل مطالعات موردی از بهترین روش‌ها در زمینه کوهنوردی پایدار خواهد بود.

جمع‌بندی: گامی مهم برای آینده کوهنوردی

بیانیه جدید UIAA به‌عنوان یک راهنمای مدرن و کاربردی، اصولی را مطرح کرده که می‌توانند مسیر کوهنوردی در قرن ۲۱ را مشخص کنند. این اصول، نه‌تنها بر صداقت و اخلاق در صعود تأکید دارند، بلکه به حفاظت از محیط‌زیست، احترام به فرهنگ‌های محلی و افزایش مسئولیت‌پذیری کوهنوردان نیز می‌پردازند.

UIAA امیدوار است که این بیانیه، به‌عنوان سندی مشترک برای جامعه جهانی کوهنوردان، پلی میان نسل‌های مختلف کوهنوردی باشد و به توسعه پایدار این ورزش کمک کند. کوهنوردان، باشگاه‌های صعود، شرکت‌های راهنمای کوهنوردی و حتی دولت‌ها، همگی می‌توانند با پایبندی به این اصول، نقش مهمی در آینده کوهنوردی ایفا کنند.

به قول گرگ موزلی، رئیس کمیسیون کوهنوردی UIAA:

“این بیانیه، پایه‌ای برای تعاملات آینده در جامعه کوهنوردی خواهد بود و نظرات و دیدگاه‌های کوهنوردان سراسر جهان را بازتاب می‌دهد.”

اکنون زمان آن رسیده است که همه ما – از کوهنوردان آماتور تا حرفه‌ای، از شرکت‌های تجاری تا انجمن‌های ورزشی – به این اصول پایبند باشیم و برای آینده‌ای پایدار در کوهستان‌ها تلاش کنیم.