![حوادث کوهنوردی](https://mojekooh.com/wp-content/uploads/2025/02/ACCIDENTS-Johnny-Mulheron-retreating-off-Mt-Whitcome-in-a-storm-Photo-Geoff-Spearpoint.jpg)
۱۲ عامل اصلی حوادث کوهنوردی و راهکارهای پیشگیری
کوهنوردی یکی از جذابترین و پرهیجانترین ورزشهای دنیا محسوب میشود، اما مانند هر فعالیت ماجراجویانهای، خطرات خاص خود را دارد. بسیاری از حوادث کوهنوردی ناشی از بیتوجهی به اصول ایمنی، آمادگی ناکافی یا عدم شناخت کافی از محیط است.
در سالهای اخیر، کوهنوردی در کشور ما بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است و همین افزایش اقبال عمومی، بهویژه در میان کوهنوردان کمتجربه، گاهی منجر به افزایش حوادث ناگوار شده است. بااینحال، بسیاری از این خطرات را میتوان با رعایت اصول ایمنی و آگاهی کافی کاهش داد یا از آنها جلوگیری کرد.
در این مقاله، با بررسی حوادثی که طی سالهای اخیر در صعودهای داخلی و خارجی رخ دادهاند، مهمترین عوامل حوادث کوهنوردی را جمعبندی کردهایم و راهکارهای مؤثری برای پیشگیری از آنها ارائه دادهایم. امیدواریم که مطالعه این نکات برای همنوردان ارزشمند باشد. حتی کوچکترین آگاهی در این زمینه ممکن است روزی جان فردی را نجات دهد. بنابراین، لطفاً این اطلاعات را با سایر کوهنوردان به اشتراک بگذارید.
در ادامه، به بررسی مهمترین علل حوادث کوهنوردی میپردازیم.
پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!
-
کفش هوکا مافات اسپید hoka mafate speed 4
نمره 4.75 از 5۳.۲۹۳.۰۰۰ تومان
کفش بوریل الیگاتور Boreal Alligator
- رویه: مش فنی مقاوم در برابر سایش با تزریق PU
- محافظت از انگشتان: لایهی لاستیکی در قسمت جلو برای جلوگیری از ضربه
- تهویه داخلی: آستر PU Air Net برای گردش هوا و کاهش رطوبت
- کفی میانی: EVA دوچگانه برای جذب ضربه و راحتی بیشتر
- زیره: Vibram Exmoor با چسبندگی عالی و مقاومت بالا
- افت ارتفاع (Drop): ۸ میلیمتر
- وزن: ۷۱۰ گرم (سایز ۷ UK، هر جفت)
- سبک، مقاوم و تنفسپذیر
- مناسب برای دویدن در مسیرهای کوهستانی و ناهموار
- چسبندگی فوقالعاده روی سطوح مختلف
- قابلیت جذب ضربه و کاهش فشار روی مفاصل
- مناسب برای پیمایش سریع، اورینتیرینگ و استفادهی روزمره
- دویدن در مسیرهای کوهستانی (Trail Running)
- پیمایش سریع و ماجراجویی (Fast Approaches & Orienteering)
- استفاده روزمره و شهری
- مسیرهای فنی و ناهموار
- سایز دقیق: راهنمای سایز در توضیحات
- طراحی و تولید اسپانیا
کاپشن نورث فیس 700 Nuptse
- عایق: الیاف مصنوعی (مانند PrimaLoft) با عملکرد عالی در برابر رطوبت
- طراحی: مدل پفی با ظاهری کلاسیک و شیک
- وزن: سبک و مناسب برای حمل در سفرهای طبیعتگردی
- قابلیت بستهبندی: قابلیت فشردهسازی و جمع شدن آسان برای ذخیره در کولهپشتی
- مقاومت در برابر آب: پوشش DWR (Durable Water Repellent) برای دفع رطوبت
- مقاومت در برابر باد: محافظت خوب در برابر بادهای سرد
- کاربرد: مناسب برای کوهنوردی، طبیعتگردی، کمپینگ و استفاده روزمره در شهر
- جیبها: جیبهای عایقدار برای گرم نگه داشتن دستها و نگهداری وسایل کوچک
- سرآستین و لبه پایینی: دارای قسمتهای کشی برای جلوگیری از نفوذ باد و سرما
- نگهداری: آسانتر و مقاومتر در برابر شستشو و خشک شدن نسبت به کاپشنهای پر
- کاربرد در شرایط مرطوب: حفظ گرما حتی در محیطهای مرطوب
- دوام: مقاوم در برابر پارگی و سایش، مناسب برای استفاده طولانیمدت
- تولید بنگلادش با ضمانت کیفیت
فهرست مطالب
Toggle۱. ارزیابی نادرست شرایط جوی
یکی از مهمترین عواملی که میتواند منجر به حوادث خطرناک در کوهنوردی شود، ارزیابی نادرست شرایط جوی است. آبوهوا در کوهستان میتواند بهسرعت تغییر کند و اگر کوهنوردان آمادگی لازم را نداشته باشند، ممکن است در معرض خطراتی مانند طوفان، کولاک، رعدوبرق، مه شدید یا بارش سنگین برف و باران قرار بگیرند.
چرا ارزیابی نادرست شرایط جوی خطرناک است؟
- کاهش دید در اثر مه و طوفان میتواند باعث گمشدن در مسیر شود.
- سرمازدگی و هیپوترمی در دماهای پایین و وزش باد شدید رخ میدهد.
- ریزش سنگ و بهمن در اثر بارشهای ناگهانی افزایش مییابد.
- در ارتفاعات بالا، تغییرات جوی میتواند منجر به کاهش ناگهانی دمای بدن و از دست دادن انرژی شود.
- 36 ساعت طول می کشد تا برف تازه پایدار شود. برف ناپایدار به راحتی می تواند به بروز بهمن بیانجامد.
- در زمان بارش برف خطر ریزش بهمن به صورت تصاعدی افزایش می یابد.
چگونه از این خطر جلوگیری کنیم؟
- قبل از صعود، حتماً پیشبینی دقیق هواشناسی را بررسی کنید. شرایط آب و هوایی روزهای قبل و بعد برنامه را نیز ارزیابی کنید.
- علائم هشداردهنده تغییرات جوی مانند حرکت سریع ابرها، تغییر ناگهانی باد و افت دما را بشناسید.
- همیشه لباسهای گرم، ضدآب و تجهیزات ایمنی همراه داشته باشید. برای 10 درجه سردتر آماده باشید.
- در صورت بروز شرایط نامناسب، تصمیم منطقی بگیرید و در صورت لزوم بازگردید.
۲. بیتوجهی به سطح آمادگی جسمانی
کوهنوردی نیاز به آمادگی جسمانی بالا، استقامت، قدرت عضلانی و تعادل دارد. بسیاری از حوادث در کوهستان به دلیل بیتوجهی به سطح آمادگی بدنی رخ میدهد، زیرا خستگی مفرط، کاهش تمرکز و ضعف عضلانی میتوانند باعث سقوط، از دست دادن کنترل در مسیرهای سخت یا حتی ناتوانی در بازگشت شوند. عدم آمادگی جسمانی بروز سایر حوادث مانند سقوط و گم شدن را هم تشدید می کنند.
چرا آمادگی جسمانی در کوهنوردی مهم است؟
- کوهپیمایی طولانیمدت نیاز به استقامت بالا دارد، و افراد ناآماده زودتر خسته شده و توان تصمیمگیری صحیح را از دست میدهند.
- مسیرهای شیبدار و صخرهای نیازمند قدرت عضلانی و تعادل بالا هستند تا از افتادن یا لغزش جلوگیری شود.
- تغییرات ارتفاع باعث کاهش اکسیژن میشود و اگر بدن به این شرایط عادت نکرده باشد، علائم ارتفاعزدگی بروز میکنند.
چگونه آمادگی جسمانی خود را بهبود دهیم؟
- تمرینات هوازی مانند دویدن و دوچرخهسواری را برای افزایش استقامت انجام دهید.
- تمرین سنگنوردی در طول هفته باعث افزایش سطح فنی می شود.
- تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات پا، کمر و شکم ضروری هستند.
- تمرینهای تعادل و انعطافپذیری به حفظ پایداری در مسیرهای دشوار کمک میکنند.
- قبل از صعودهای دشوار، مسیرهای تمرینی را امتحان کنید. به عنوان نمونه در صورتی که قصد صعود زمستانی دماوند را دارید برنامه های مشابه در ارتفاع پایینتر اجرا کنید. برنامه هایی مانند صعود توچال با کوله سنگین یا دو بار صعود قله الوند در یک روز می توانند به عنوان محکی مناسب برای ارزیابی آمادگی تان باشند.
به قول مجتبی ساقیان: تمرین در جهنم، صعود در بهشت.
۳. گم شدن در مسیر
یکی از رایجترین خطرات در کوهنوردی، گم شدن در مسیر است. این اتفاق میتواند به دلیل بیتوجهی به نقشه، عدم استفاده از تجهیزات ناوبری، شرایط نامساعد جوی یا خروج از مسیرهای مشخص رخ دهد. گم شدن در کوهستان بهویژه در هوای سرد، مهآلود یا در هنگام تاریکی، میتواند خطرات جدی مانند سرمازدگی، کمبود آب و غذا، خستگی و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
دلایل گم شدن در مسیر
- نداشتن آگاهی کافی از مسیر و عدم استفاده از GPS، نقشه و قطبنما
- خروج از مسیر مشخص به دلیل دنبال کردن مسیرهای فرعی یا عبور از میانبرهای ناشناخته
- کاهش دید در اثر مه، بارش برف یا شبهنگام
- جدا شدن از گروه و نداشتن ارتباط با سایر اعضا
چگونه از گم شدن جلوگیری کنیم؟
- قبل از صعود، نقشه مسیر را مطالعه کنید و در صورت امکان از GPS یا اپلیکیشنهای ناوبری استفاده کنید.
- مسیرهای مشخصشده را دنبال کنید و از ماجراجویی در مسیرهای ناشناخته پرهیز کنید.
- در شرایط نامساعد جوی، بیشتر احتیاط کنید و از نشانههای طبیعی برای جهتیابی استفاده کنید.
- همیشه همراه گروه حرکت کنید و در صورت جدا شدن، سریعاً ارتباط برقرار کنید.
رعایت این اصول میتواند احتمال گم شدن را کاهش داده و کوهنوردی ایمنتری را برای شما فراهم کند.
۴. سقوط از ارتفاع
سقوط از ارتفاع یکی از جدیترین و مرگبارترین خطرات در کوهنوردی است. مسیرهای صخرهای، یخچالهای طبیعی، لبههای تیغهای و مسیرهای شیبدار، همگی میتوانند شرایطی ایجاد کنند که حتی یک لغزش کوچک منجر به حادثهای جبرانناپذیر شود. این اتفاق معمولاً به دلیل بیاحتیاطی، استفاده نادرست از تجهیزات، شرایط نامساعد جوی یا خستگی بیشازحد رخ میدهد.
دلایل سقوط از ارتفاع
- عدم استفاده از تجهیزات ایمنی مانند طناب، هارنس و کلاه ایمنی
- نداشتن مهارتهای لازم در عبور از مسیرهای فنی و صخرهای
- لغزش بر روی سنگهای شل، برف و یخ
- کاهش تمرکز و خستگی بیشازحد
- شرایط جوی نامناسب مانند باد شدید، باران و برف
چگونه از سقوط جلوگیری کنیم؟
- همیشه از کفش کوهنوردی استاندارد با چسبندگی مناسب استفاده کنید. در صعودهای زمستانی کرامپون ببرید و البته استفاده کنید.
- در مسیرهای صخرهای و فنی، از طناب، کارابین و سیستمهای حمایتی مطمئن استفاده کنید.
- قبل از صعود، مسیر را بررسی کنید و نقاط ایمن برای استراحت را بشناسید.
- هنگام صعود و فرود، سرعت خود را کنترل کنید و از عجله بپرهیزید.
- تمرکز خود را حفظ کرده و هنگام حرکت روی سطوح لغزنده با احتیاط گام بردارید.
۵. تجهیزات نامناسب یا ناکافی
یکی از مهمترین عوامل ایجاد حوادث در کوهنوردی، استفاده از تجهیزات نامناسب یا ناکافی است. کوهستان محیطی غیرقابلپیشبینی با شرایط جوی متغیر، مسیرهای دشوار و خطرات متعدد است. اگر کوهنوردان تجهیزات مناسبی نداشته باشند، ممکن است در برابر سرما، باد، باران، لغزش و سایر خطرات آسیبپذیر شوند.
مشکلات ناشی از تجهیزات نامناسب
- کفش نامناسب: استفاده از کفشهای غیر استاندارد میتواند باعث لغزش، پیچخوردگی مچ پا و آسیبهای جدی شود.
- لباس نامناسب: پوشیدن لباسهای نازک یا غیرعایق در هوای سرد منجر به هیپوترمی و سرمازدگی میشود.
- عدم داشتن ابزار ناوبری: نداشتن GPS، نقشه و قطبنما میتواند منجر به گم شدن شود.
- کمبود وسایل اضطراری: نداشتن هدلامپ، کیت کمکهای اولیه، چاقوی چندکاره و طناب میتواند در شرایط بحرانی مشکلساز شود.
چگونه از این خطر جلوگیری کنیم؟
- همیشه تجهیزات مورد نیاز را قبل از صعود بررسی کنید.
- لباسهای مناسب فصل و لایهای بپوشید.
- از کفش کوهنوردی استاندارد و ضدآب استفاده کنید.
- ابزارهای ناوبری و وسایل ضروری را همراه داشته باشید.
6. مشکلات تجهیزات بیش از حد در کوهنوردی
همانطور که کمبود تجهیزات میتواند خطرآفرین باشد، حمل تجهیزات بیش از حد نیز مشکلات خاص خود را دارد. وزن زیاد کولهپشتی باعث افزایش خستگی، کاهش سرعت و افزایش مصرف انرژی میشود که در مسیرهای طولانی و ارتفاعات بالا میتواند عملکرد کوهنورد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، تجهیزات اضافی میتوانند تعادل فرد را به هم بزنند و خطر سقوط در مسیرهای صعبالعبور را افزایش دهند. بهترین راهکار این است که بر اساس شرایط مسیر، فصل و مدت زمان صعود، تجهیزات ضروری را بهطور هوشمندانه انتخاب کنید و از حمل وسایل غیرضروری خودداری نمایید. استفاده از وسایل چندکاره و سبک میتواند به کاهش وزن کوله کمک کند و در عین حال تمام نیازهای ضروری را پوشش دهد. وزن کوله پشتی نهایتا باید یک چهارم وزن فرد باشد.
پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!
-
کفش هوکا مافات اسپید hoka mafate speed 4
نمره 4.75 از 5۳.۲۹۳.۰۰۰ تومان
کفش بوریل الیگاتور Boreal Alligator
- رویه: مش فنی مقاوم در برابر سایش با تزریق PU
- محافظت از انگشتان: لایهی لاستیکی در قسمت جلو برای جلوگیری از ضربه
- تهویه داخلی: آستر PU Air Net برای گردش هوا و کاهش رطوبت
- کفی میانی: EVA دوچگانه برای جذب ضربه و راحتی بیشتر
- زیره: Vibram Exmoor با چسبندگی عالی و مقاومت بالا
- افت ارتفاع (Drop): ۸ میلیمتر
- وزن: ۷۱۰ گرم (سایز ۷ UK، هر جفت)
- سبک، مقاوم و تنفسپذیر
- مناسب برای دویدن در مسیرهای کوهستانی و ناهموار
- چسبندگی فوقالعاده روی سطوح مختلف
- قابلیت جذب ضربه و کاهش فشار روی مفاصل
- مناسب برای پیمایش سریع، اورینتیرینگ و استفادهی روزمره
- دویدن در مسیرهای کوهستانی (Trail Running)
- پیمایش سریع و ماجراجویی (Fast Approaches & Orienteering)
- استفاده روزمره و شهری
- مسیرهای فنی و ناهموار
- سایز دقیق: راهنمای سایز در توضیحات
- طراحی و تولید اسپانیا
کاپشن نورث فیس 700 Nuptse
- عایق: الیاف مصنوعی (مانند PrimaLoft) با عملکرد عالی در برابر رطوبت
- طراحی: مدل پفی با ظاهری کلاسیک و شیک
- وزن: سبک و مناسب برای حمل در سفرهای طبیعتگردی
- قابلیت بستهبندی: قابلیت فشردهسازی و جمع شدن آسان برای ذخیره در کولهپشتی
- مقاومت در برابر آب: پوشش DWR (Durable Water Repellent) برای دفع رطوبت
- مقاومت در برابر باد: محافظت خوب در برابر بادهای سرد
- کاربرد: مناسب برای کوهنوردی، طبیعتگردی، کمپینگ و استفاده روزمره در شهر
- جیبها: جیبهای عایقدار برای گرم نگه داشتن دستها و نگهداری وسایل کوچک
- سرآستین و لبه پایینی: دارای قسمتهای کشی برای جلوگیری از نفوذ باد و سرما
- نگهداری: آسانتر و مقاومتر در برابر شستشو و خشک شدن نسبت به کاپشنهای پر
- کاربرد در شرایط مرطوب: حفظ گرما حتی در محیطهای مرطوب
- دوام: مقاوم در برابر پارگی و سایش، مناسب برای استفاده طولانیمدت
- تولید بنگلادش با ضمانت کیفیت
7. هیپوترمی و سرمازدگی
هیپوترمی و سرمازدگی از جدیترین خطراتی هستند که کوهنوردان در شرایط سرد و مرطوب با آن مواجه میشوند. این وضعیتها معمولاً در اثر دمای پایین، باد شدید، بارش برف یا باران و لباسهای نامناسب رخ میدهند و در صورت عدم رسیدگی میتوانند منجر به آسیبهای جدی یا حتی مرگ شوند.
هیپوترمی چیست؟
هیپوترمی زمانی رخ میدهد که دمای مرکزی بدن به زیر ۳۵ درجه سانتیگراد کاهش پیدا کند. این وضعیت باعث ضعف، گیجی، لرزش غیرقابلکنترل، کاهش هوشیاری و در نهایت بیهوشی و مرگ میشود.
سرمازدگی چیست؟
سرمازدگی (Frostbite) آسیب شدید بافتهای بدن، بهویژه انگشتان دست و پا، گوش و بینی است که در اثر یخزدگی ایجاد میشود. علائم آن شامل بیحسی، تغییر رنگ پوست به سفید یا آبی و ایجاد تاولهای دردناک است.
راههای پیشگیری:
- لباسهای لایهای و ضدآب بپوشید و از دستکش و کلاه استفاده کنید.
- از خیس شدن لباسها جلوگیری کنید و در صورت خیس شدن سریعاً آنها را تعویض کنید.
- در هوای سرد، مرتباً حرکت کنید تا بدن گرم بماند.
- در صورت مشاهده علائم اولیه، به سرعت اقدام کرده و بدن را گرم کنید.
8. کمبود آب و مواد غذایی
یکی از مشکلاتی که میتواند تأثیر جدی بر عملکرد کوهنوردان بگذارد، کمبود آب و مواد غذایی یا عدم مصرف بهموقع آنها در طول مسیر است. بدن در کوهستان، بهویژه در ارتفاعات بالا، برای حفظ انرژی و عملکرد مطلوب به مقدار کافی آب و مواد غذایی نیاز دارد. کمآبی و کاهش سطح قند خون میتوانند باعث خستگی زودرس، سرگیجه، کاهش تمرکز و حتی افزایش احتمال وقوع حوادث شوند.
اثرات کمآبی و گرسنگی در کوهنوردی
- دهیدراته شدن (کمآبی) منجر به کاهش توان جسمی، گرفتگی عضلات و خطر گرمازدگی یا هیپوترمی میشود.
- افت قند خون باعث سرگیجه، ضعف و کاهش توان تصمیمگیری میشود که میتواند خطر سقوط یا گمشدن را افزایش دهد.
- نبود انرژی کافی، استقامت بدن را کاهش داده و فرد را مستعد خستگی مفرط میکند.
راههای پیشگیری:
- حداقل ۲ تا ۳ لیتر آب در طول مسیر همراه داشته باشید و بهصورت منظم بنوشید، حتی اگر احساس تشنگی ندارید.
- در صعودهای زمستانی مواد غذایی کوچک و با انرژی را در جیب های داخلی کاپشن خود جاسازی کنید تا در هر فرصتی به بدنتان کالری برسانید.
- در صعودهای زمستانی حتما فلاسک آب با ظرفیت کافی با خود ببرید.
- برای صعودهای چند روزه زمستانی سوخت کافی و اجاق برای ذوب کردن برف و تهیه آب ضروری است.
- مواد غذایی سبک و پرانرژی مانند آجیل، میوه خشک، شکلات انرژیزا و …مصرف کنید.
- وعدههای غذایی را در فواصل منظم مصرف کنید تا سطح انرژی بدن ثابت بماند. هر ساعت چیزی بخورید.
توجه به این نکات میتواند از خستگی مفرط جلوگیری کند و ایمنی و لذت کوهنوردی را افزایش دهد.
پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!
-
کفش هوکا مافات اسپید hoka mafate speed 4
نمره 4.75 از 5۳.۲۹۳.۰۰۰ تومان
کفش بوریل الیگاتور Boreal Alligator
- رویه: مش فنی مقاوم در برابر سایش با تزریق PU
- محافظت از انگشتان: لایهی لاستیکی در قسمت جلو برای جلوگیری از ضربه
- تهویه داخلی: آستر PU Air Net برای گردش هوا و کاهش رطوبت
- کفی میانی: EVA دوچگانه برای جذب ضربه و راحتی بیشتر
- زیره: Vibram Exmoor با چسبندگی عالی و مقاومت بالا
- افت ارتفاع (Drop): ۸ میلیمتر
- وزن: ۷۱۰ گرم (سایز ۷ UK، هر جفت)
- سبک، مقاوم و تنفسپذیر
- مناسب برای دویدن در مسیرهای کوهستانی و ناهموار
- چسبندگی فوقالعاده روی سطوح مختلف
- قابلیت جذب ضربه و کاهش فشار روی مفاصل
- مناسب برای پیمایش سریع، اورینتیرینگ و استفادهی روزمره
- دویدن در مسیرهای کوهستانی (Trail Running)
- پیمایش سریع و ماجراجویی (Fast Approaches & Orienteering)
- استفاده روزمره و شهری
- مسیرهای فنی و ناهموار
- سایز دقیق: راهنمای سایز در توضیحات
- طراحی و تولید اسپانیا
کاپشن نورث فیس 700 Nuptse
- عایق: الیاف مصنوعی (مانند PrimaLoft) با عملکرد عالی در برابر رطوبت
- طراحی: مدل پفی با ظاهری کلاسیک و شیک
- وزن: سبک و مناسب برای حمل در سفرهای طبیعتگردی
- قابلیت بستهبندی: قابلیت فشردهسازی و جمع شدن آسان برای ذخیره در کولهپشتی
- مقاومت در برابر آب: پوشش DWR (Durable Water Repellent) برای دفع رطوبت
- مقاومت در برابر باد: محافظت خوب در برابر بادهای سرد
- کاربرد: مناسب برای کوهنوردی، طبیعتگردی، کمپینگ و استفاده روزمره در شهر
- جیبها: جیبهای عایقدار برای گرم نگه داشتن دستها و نگهداری وسایل کوچک
- سرآستین و لبه پایینی: دارای قسمتهای کشی برای جلوگیری از نفوذ باد و سرما
- نگهداری: آسانتر و مقاومتر در برابر شستشو و خشک شدن نسبت به کاپشنهای پر
- کاربرد در شرایط مرطوب: حفظ گرما حتی در محیطهای مرطوب
- دوام: مقاوم در برابر پارگی و سایش، مناسب برای استفاده طولانیمدت
- تولید بنگلادش با ضمانت کیفیت
9. عدم تجربه و آموزش کافی
یکی از دلایل اصلی وقوع حوادث در کوهنوردی، عدم آموزش و تجربه کافی است. بسیاری از افراد بدون آگاهی از اصول ایمنی، مسیرهای دشوار را انتخاب میکنند و با چالشهایی مانند تغییرات جوی، مسیرهای فنی، عبور از یخچالها یا ریزش سنگ مواجه میشوند که بدون دانش و مهارت کافی، میتوانند مرگبار باشند.
چرا تجربه و آموزش مهم است؟
- نداشتن مهارتهای مسیریابی میتواند باعث گمشدن در کوهستان شود.
- عدم شناخت تکنیکهای کوهنوردی مانند استفاده صحیح از طناب، کارابین و کرامپون ممکن است به سقوط منجر شود.
- عدم آگاهی از اصول امداد و نجات در کوهستان میتواند در شرایط اضطراری مشکلساز شود.
- نداشتن تجربه در مدیریت انرژی و تغذیه باعث خستگی زودرس و کاهش عملکرد میشود.
چگونه از این خطر جلوگیری کنیم؟
- در دورههای آموزشی کوهنوردی، امداد و نجات، و کار با تجهیزات شرکت کنید.
- ابتدا از مسیرهای آسانتر شروع کنید و بهمرور مهارت خود را در مسیرهای سختتر افزایش دهید.
- همراه با افراد باتجربه کوهنوردی کنید و از توصیههای آنها بهره ببرید.
- مهارتهای ناوبری با GPS، نقشهخوانی و استفاده از قطبنما را یاد بگیرید.
یادگیری و تمرین مداوم، کلید یک کوهنوردی ایمن و لذتبخش است. البته توجه داشته باشید که صرفا یادگیری کافی نیست و لازم است یک کوهنورد مهارت های خود را در محیط واقعی و در کوهنوردی ارتقا دهد.
10. بهمن و ریزش سنگ
بهمن و ریزش سنگ از خطرات جدی در کوهنوردی، بهویژه در مسیرهای برفی و صخرهای هستند. این حوادث میتوانند ناگهانی رخ دهند و جان کوهنوردان را به خطر بیندازند. شناخت شرایط مستعد بهمن و نحوهی عبور از مسیرهای پرخطر، نقش مهمی در کاهش احتمال وقوع این حوادث دارد.
خطرات بهمن
بهمن معمولاً در شیبهای ۳۰ تا ۴۵ درجه رخ میدهد و میتواند فرد را مدفون کرده و منجر به خفگی یا آسیب جدی شود. عواملی مانند بارش سنگین برف، گرم شدن هوا، باد شدید و لرزش زمین میتوانند بهمن را تحریک کنند.
راههای پیشگیری از بهمن:
- قبل از حرکت، گزارشهای بهمنشناسی منطقه را بررسی کنید.
- از مسیرهای ایمنتر با شیب کمتر عبور کنید.
- فاصله مناسب از سایر اعضای گروه را حفظ کنید.
- از تجهیزات نجات بهمن مانند فرستنده (Beacon)، سوند و بیلچه استفاده کنید.
خطرات ریزش سنگ
سنگهای سست و لغزنده در مسیرهای صخرهای میتوانند سقوط کرده و باعث آسیبهای جدی شوند. این اتفاق اغلب در اثر بارش باران، یخزدگی، گرم شدن هوا یا عبور کوهنوردان دیگر از بالا رخ میدهد.
راههای پیشگیری از ریزش سنگ:
- هنگام صعود، از کلاه ایمنی استاندارد استفاده کنید.
- در مسیرهای ریزشی، فاصلهی خود را از افراد دیگر حفظ کنید.
- هنگام شنیدن صدای سنگ، سریعاً به کنارهی مسیر پناه ببرید.
11. نادیده گرفتن محدودیتهای فردی و تیمی
یکی از اشتباهات رایج در کوهنوردی، نادیده گرفتن محدودیتهای فردی و تیمی است. بسیاری از کوهنوردان، به دلیل فشار گروه، انگیزهی بیشازحد یا ارادهی قوی برای رسیدن به قله، از نشانههای خستگی، ضعف بدنی یا شرایط نامساعد چشمپوشی میکنند. این موضوع میتواند منجر به کاهش تمرکز، اشتباهات خطرناک، خستگی مفرط و حتی سقوط یا سرمازدگی شود.
خطرات نادیده گرفتن محدودیتهای فردی
- فراتر رفتن از توان جسمی و بروز خستگی شدید
- کاهش دقت و افزایش احتمال لغزش یا سقوط
- ناتوانی در تصمیمگیری صحیح در شرایط بحرانی
- افزایش خطر ارتفاعزدگی و کمبود اکسیژن در صعودهای بلند
خطرات نادیده گرفتن محدودیتهای تیمی
- اختلاف بین اعضای گروه و از هم گسستگی تیم
- بیتوجهی به وضعیت سایر اعضا، که ممکن است نیاز به استراحت یا بازگشت داشته باشند
- افزایش احتمال گمشدن در صورت جدا شدن افراد از تیم
راههای پیشگیری:
- به علائم خستگی و کاهش انرژی خود توجه کنید و در صورت نیاز استراحت کنید.
- در تصمیمگیریها، وضعیت تیم را در نظر بگیرید و از فشار آوردن به اعضای ضعیفتر پرهیز کنید.
- در صورت بروز مشکل برای یکی از اعضا، اولویت را به سلامت تیم بدهید و در شرایط بحرانی تصمیم منطقی بگیرید.
12. ارتفاعزدگی، ادم ریوی و ادم مغزی در کوهنوردی
ارتفاعزدگی یکی از مشکلات رایج در کوهنوردی است که در اثر کاهش فشار هوا و اکسیژن در ارتفاعات بالا رخ میدهد. اگر بدن فرصت کافی برای تطبیق با این شرایط را نداشته باشد، ممکن است علائم خفیف یا شدید ارتفاعزدگی ظاهر شوند. در موارد شدید، این وضعیت میتواند منجر به ادم ریوی ارتفاعی (HAPE) و ادم مغزی ارتفاعی (HACE) شود که تهدیدکنندهی زندگی هستند.
ارتفاعزدگی (Acute Mountain Sickness – AMS)
این وضعیت معمولاً در ارتفاع بالای ۲۵۰۰ متر رخ میدهد و علائم آن شامل سردرد، تهوع، سرگیجه، بیخوابی و کاهش اشتها است. در صورت ادامهی صعود بدون تطبیق بدن، ممکن است شرایط بدتر شده و منجر به ادم ریوی یا مغزی شود.
ادم ریوی (HAPE)
در این حالت، مایعات در ریهها تجمع پیدا میکنند و باعث تنگی نفس، سرفه خلطدار، ضعف شدید و افزایش ضربان قلب میشوند. در صورت عدم درمان، این وضعیت میتواند کشنده باشد.
ادم مغزی ارتفاعی (HACE)
ادم مغزی زمانی رخ میدهد که مایعات در مغز تجمع یابند، که منجر به سردرد شدید، از دست دادن تعادل، گیجی، توهم و در نهایت بیهوشی میشود.
راههای پیشگیری و درمان:
- صعود تدریجی و تطبیق بدن با ارتفاع
- مصرف مایعات کافی و اجتناب از الکل
- استراحت در صورت بروز علائم خفیف و در صورت شدت یافتن علائم، فرود فوری به ارتفاع پایینتر
- استفاده از داروهای پیشگیری مانند استازولامید در صورت نیاز
ارتفاعزدگی و عوارض آن جدی هستند و نباید نادیده گرفته شوند، زیرا در صورت بیتوجهی میتوانند مرگبار باشند.
نتیجهگیری
حوادث کوهنوردی اغلب قابل پیشگیری هستند، اگر به اصول ایمنی، تجهیزات مناسب و آمادگی کافی توجه شود. کوهنوردی یک ماجراجویی فوقالعاده است، اما همیشه باید احترام به طبیعت و آگاهی از خطرات را در اولویت قرار داد.
همیشه آماده و ایمن بمانید!
جدول ۱۲ عامل اصلی حوادث کوهنوردی، خطرات و راههای پیشگیری
شماره | عامل | خطرات | راههای پیشگیری |
---|---|---|---|
1 | ارزیابی نادرست شرایط جوی | کاهش دید، طوفان، سرمازدگی، احتمال گم شدن | بررسی دقیق هواشناسی، تغییر برنامه در صورت شرایط نامساعد |
2 | بیتوجهی به سطح آمادگی جسمانی | خستگی شدید، گرفتگی عضلات، کاهش تمرکز | تمرینات استقامتی، قدرتی و تعادلی پیش از صعود |
3 | گم شدن در مسیر | افزایش احتمال گم شدن، خستگی مفرط، خطر سرمازدگی | استفاده از GPS، نقشه و همراه داشتن افراد باتجربه |
4 | سقوط از ارتفاع | افزایش احتمال آسیب جدی یا مرگ | استفاده از طناب، هارنس، کلاه ایمنی و رعایت تکنیکهای ایمنی |
5 | تجهیزات نامناسب یا ناکافی | هیپوترمی، سرمازدگی، ناتوانی در ادامه مسیر | انتخاب تجهیزات مناسب فصل و همراه داشتن وسایل ضروری |
6 | تجهیزات بیش از حد | خستگی زودرس، کاهش تعادل، کندی حرکت | انتخاب وسایل سبک و چندکاره، حذف تجهیزات غیرضروری |
7 | هیپوترمی و سرمازدگی | افت دمای بدن، ضعف، گیجی، احتمال بیهوشی | پوشیدن لباس مناسب، حرکت مداوم برای گرم نگهداشتن بدن |
8 | کمبود آب و مواد غذایی | کمآبی، ضعف، کاهش انرژی و تمرکز | نوشیدن آب کافی، مصرف وعدههای غذایی منظم و پرکالری |
9 | عدم آموزش و تجربه کافی | خطاهای تصمیمگیری، افزایش احتمال سقوط یا گم شدن | شرکت در دورههای آموزشی، یادگیری مهارتهای ناوبری و نجات |
10 | بهمن و ریزش سنگ | مدفون شدن در بهمن، آسیب شدید یا مرگ در اثر ریزش سنگ | بررسی وضعیت بهمنشناسی، استفاده از کلاه ایمنی و فاصله گرفتن از صخرهها |
11 | نادیده گرفتن محدودیتهای فردی و تیمی | فرسودگی جسمی، کاهش ایمنی گروه، تصمیمگیریهای اشتباه | توجه به توانایی فردی و گروهی، اولویت دادن به ایمنی تیم |
12 | ارتفاعزدگی، ادم ریوی و مغزی | سردرد، سرگیجه، تهوع، ادم ریوی (تنگی نفس) و ادم مغزی (گیجی، بیهوشی) | صعود تدریجی، مصرف مایعات، فرود سریع در صورت بروز علائم شدید |
چقدر این پست مفید بود؟
ستاره چپ بیشترین امتیاز
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد آرا: 11
تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.
مهدی جباریان
جدیدترین مقالات
![اعتیاد به دویدن](https://mojekooh.com/wp-content/uploads/2025/02/running-addiction-ezgif.com-avif-to-jpg-converter-1-1.jpg)
![حوادث کوهنوردی](https://mojekooh.com/wp-content/uploads/2025/02/ACCIDENTS-Johnny-Mulheron-retreating-off-Mt-Whitcome-in-a-storm-Photo-Geoff-Spearpoint.jpg)
یک نظر در “۱۲ عامل اصلی حوادث کوهنوردی و راهکارهای پیشگیری”
۲۰.عالی بود و سپاس.امید که همه همنوردان وهموطنان کاملا با آگاهی از این مطالب صعود ایمن و لدت بخش رو رقم بزنند و از برور حوادث پیشگیری کنند.اقای جبارایان گل حتی برای هایپوترمی هم علاوه بر موارد ذکر شده راه های اضطراری و سریع هست که یکیش آمپول ایلوپرست هست منتها کمی نایابه و گرانقیمت شاید دومی داشتن کمی پودر دارچین و زنجبیل و آویش و چای و پونه کوهی هست در صورت حس علائمش یه پیاله یا لیوان کوچک دمنوشش نجات بخشه و انرژی بخش.برای ۴نفر دماوند خیلی غصه خوردم خدا رحمتشون کنه و صبر به بازماندگانشون بده.خداقوت جانانه هم به تیم های پرتلاش امدادی که با حداقل امکانات نهایت زحمات رو تقبل میکنند.ارتمند💚⭐💐🙏✋