قله شاه البرز کجاست: راهنمای صعود قله و نکات

شاه البرز، نام رشته‌کوه و قله‌ای است در البرز به ارتفاع ۴۱۷۰ متراین رشته‌کوه، مرز طبیعی استان‌های البرز و قزوین را تشکیل می‌دهد. دامنهٔ جنوبی آن به درهٔ طالقان از استان البرز و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است

قله شاه البرز (Shah Alborz) در منطقه کوهستانی البرز مرکزی واقع شده‌است و درتقسیمات کشور جزو استان البرز و شهرستان طالقان است ولی این قله بسیار نزدیک به مرز سه استان البرز، قزوین و مازندران است به طوری که در بین دو دره طالقان و الموت قرار دارد. شاه البرز را قله طالقان نیز می‌نامند.

شاه البرز بلندترین قله از خط الراس طولانی و شامخی است که در شمال شهرک طالقان و بین دو دره طالقان در سمت جنوب و الموت در سمت شمال قرار گرفته‌است. این خط الراس از جنوب به روستای حسنجون طالقان حسنجون،هرنج،آرتون، بزج و شهراسر، از شرق به  ، از شمال به دینه رود، کلان، سیلیکان، اوانک، بالا روچ ، پایین روچ و دره الموت و از غرب به روستای آوه منتهی می‌شود. شاه البرز از سمت غرب به قله زیورچال می‌رسد و از جناح شمالی محدود به دیواره‌ها و سنگ‌های بلند حدوداً ۶۰۰ متری و یخچال‌های دائمی است

• دامنهٔ جنوبی آن به درهٔ طالقان از استان البرز و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است.
• شاه البرز مجموعا 5 قله دارد كه اولين آن شاه البرز در شرق با ارتفاع تقریبی 4170 متر می باشد.
• آخرين قله ي ماديان كول يا سفيد گتور(Sefidgotur ) در انتهاي غربي خط الراس است که ارتفاع حدود 4050 متر دارد.
• همه ي قله ها بالا تر از 4000 متر ارتفاع دارند.
• این قله مرز طبیعی بین طالقان و دره الموت است.

کوه شاه البرز کجاست؟

محدوده و محل قرارگیری شاه البرز به شرح زیر می باشد:

• از جنوب به روستای دره طالقان و روستاهای حسنجون، آرتون، بزج و شهراسر.
• از شرق به پراچان و دیزان.
• از شمال به دینه رود، کلان، سیلیکان، اوانک، بالا روچ ، پایین روچ و دره الموت.
• از غرب به روستای آوه منتهی می‌شود. شاه البرز از سمت غرب به قله زیورچال می‌رسد.
• از جناح شمالی محدود به دیواره‌ها و سنگ‌های بلند حدوداً ۶۰۰ متری و یخچال‌های دائمی است.
• بر فراز آن کوههای مهمی چون سیالان ، خشچال، درفک ، کهار ، ناز و ارژنگ و کوههای تخت سلیمان مشاهده میشود.

قله شاه البرز قله هایی نیز در همسایگی خود دارد و این قله ها به شرح زیر است:

• قله سات ۴۰۰۰ متر در جهت جنوب شرقی
• قله زیور چال ۴۰۸۰ متر در جهت غرب و چسبیده به شاه البرز
• قله سیالان ۴۱۷۵ متر و قله خشچال ۳۹۳۰ متر در جهت شمال
• علم کوه ۴۸۵۰ متر در جهت شمال شرقی

مسیرهای صعود به قله شاه البرز

معمولا به دو روش صعود به این قله زیبا صورت می‏پذیرد:

• مسیر اول : طالقان – حسنجون- صعود از یال جنوبی و مسیر گوسفندسرا
• مسیر دوم: از طریق طالقان، روستای هرنج و سی چشمه
• مسیر سوم: جاده الموت – معلم کلایه – گرمارود – صعود از دهلیز شمالی ،سختی نسبی مسیر و دشواری صعود از دهلیز شمالی که به موجب وجود یخچال های عظیمی در آن منطقه میباشد.

مسیر جنوبی از طریق حسنجون بهترین راه برای صعود به قله شاه البرز محسوب می گردد.

بهترین عینک‌های ماجراجویی 2025 | مقایسه کامل ۱۶ مدل حرفه‌ای

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای

راهنمای صعود به شاه البرز از حسنجون

برای صعود شاه البرز از این مسیر باید ابتدا خودتان را به روستای حسنجون در منطقه طالقان برسانید. برای رسیدن به این روستا از طریق بزرگراه تهران-قزوین به سمت طالقان حرکت کنید و پس از رسیدن به طالقان راهی روستای حسن جون به ارتفاع 1950 متر شوید.

مسیر صعود به قله شاه البرز یکی از طولانی ترین مسیرهای قلل البرز مرکزی می باشد که حدود 17.5 کیلومتر تا قله مسافت دارد.

پای کار قله که روستای حسنجون است حدود ۱۹۵۰ متر ارتفاع دارد و خود قله‌ی شاه البرز ۴۱۷۰ متر است. بنابراین کوهنوردان باید ارتفاع حدود ۲۲۲۰ متر را در مسافت ۱۷.۵ کیلونتر طی نمایند.

البته نکته اینجاست که شیب اکثر مسیر بسیار ملایم است و فقط در هنگام صعود از دره به گردنه که به خط الراس قله می رسد شیب زیاد است.

در کنار قبرستان روستا محلی که ابتدای مسیر صعود به قله است، جای پارک و امکاناتی مانند سرویس بهداشتی و آلاچیق وجود دارد.

مسیر پاکوب از روستا تا قله کاملا واضح و مشخص است. همچنین تابلوهای راهنما و سنگچین هایی در راه تا خود قله برای راهنمایی وجود دارد.

ابتدا باید در مسیر رودخانه و از بین درختان و باغ ها عبور نمایید تا به پل چوبی برسید. این مسیر از مبدا حرکت یعنی کنار قبرستان تا پل چوبی حدود ۵ کیلومتر و هموار است.

از روی پل چوبی عبور کنید و بعد از پل چوبی همراه با پاکوب به سمت راست حرکت کنید تا تابلوی راهنما را مشاهده نمایید. از اینجا به بعد شیب حرکت کمی بیشتر می شود.

در بین راه تابلوهای راهنما برای نشان دادن مسیر وجود دارد. همچنین چشمه هایی با فاصله های مختلف از هم در مسیر وجود دارد تا شما بتوانید از آب آن ها استفاده نمایید.

۳ گوسفندسرا تا قبل از خط الراس قله وجود دارد که کوهنوردان اغلب در گوسفندسرای سوم که در محلی به نام میانو یا (میان آب) است توقف می نمایند.

گوسفندسرای میانو در ارتفاع حدود ۲۹۰۰ متری قرار دارد. چشمه‌ی میانو هم در این محل جاری است. کوهنوردان می توانند شب را در گوسفندسرا چادر بزنند و استراحت نمایند.

از محل گوسفندسرا تا قله حدود ۵ کیلومتر مسافت است. پاکوب از بالای گوسفندسرا تا قله مشخص است. شما باید رو به بالا و به سمت خط الراس حرکت نمایید.

شیب حرکت از گوسفندسرا تا قله زیاد است و لی نیاز به دست به سنگ شدن یا حرکت در مسیر خطرناک وجود ندارد. پس رسیدن به خط الراس حرکت خود را به سمت قله ادامه دهید تا به قله‌ی شاه البرز برسید.

نکات کلی پیرامون مسیر صعود شاه البرز از حسن جون

• این مسیر فاقد جانپناه و پناهگاه می باشد.
• در بخش های زیادی از مسیر آنتن دهی موبایل وجود دارد.
• مسیر شاه البرز از طریق حسن جون فاقد دست به سنگ است.
• طول رفت و برگشت مسیر حدود 35 کیلومتر خواهد بود.
• در طول مسیر باید حدود 2300 متر ارتفاع گیری کنید.
• در بخش های پایینی مسیر دسترسی به آب چشمه ها وجود دارد.

بهترین زمان صعود شاه البرز چه موقعیست؟

بهترین زمان صعود شاه البرز ابتدای تابستان می باشد. این قله معمولا دو روزه صعود می شود.

صعود زمستانی قله شاه البرز نیاز به تجربه قبلی و تجهیزات کوهنوردی سنگین و زمستانی دارد.

درجه سختی قله شاه البرز

مسیر صعود شاه البرز از مسیرهای طولانی در بین قلل رشته کوه البرز می باشد. با این حال درگیری فنی یا دست به سنگ جدی در مسیر صعود آن وجود ندارد. این قله را از نظر سختی می توان با مسیر جنوبی دماوند یا علم کوه (از سمت هصارچال) مقایسه کرد.

توضیحات تفکیکی صعود شاه البرز

شهرک طالقان – روستای حسن جون

• از تهران تا شهرك طالقان معمولا 2 ساعت راه است.
• از شهرك تا حسن جون هم حدود 5 كيلومتر جاده ي آسفالت است.
• از حسن جون، از روي جاده مال رويي موازي با رودخانه به طرف بالا( رو به شمال) حركت مي كنيم.
• بعد از حدود 1 ساعت به جايي مي رسيم كه دو رودخانه از دو طرف يالي به هم مي رسند. در امتداد همان راه قبلي از اين محل رد مي شويم.

عبور از پل

• بعد از حدود 1 ربع ساعت به سمت راست مي رويم. از رودخانه رد مي شويم( پل دارد).
• از روي جاده مال رو سمت راست رودخانه حدود 10 دقيقه بالا مي رويم. يال بين دو رودخانه را قطع مي كنيم. به كنار رودخانه سمت راست، شرقي مي رسيم.
• از كنار اين رودخانه بالا مي رويم. بعد از سه ربع ساعت به يال اولي مي رسيم كه در سمت چپ رودخانه است. راه صعود مشخص است.
• از اينجا يال اصلي شاه البرز شروع مي شود و شيب آن نسبتا تند است. در حالي كه تا به حال با شيب بسيار كمي بالا مي آمديم . راه را ادامه مي دهيم و بالا مي رويم تا به يك دو راهي مي رسيم.

• بهتر است از راه سمت راست كه تراورسي است از بالاي رودخانه عبور كنيم.

دوآب یا میانو

• بعد از حدود 3 ساعت( از اول يال اصلي) به محوطه ي ميدان مانندي مي رسيم. به آن دو آب يا ميانو مي گويند. زيرا دو آب مختلف از دو سمت در آن جاري است و به هم مي رسند.
• از يال پهلوي آب سمت چپ (غربي) و از بغل چادر دامداران راه را ادامه مي دهيم تا بعد از حدود 1 ساعت و ربع به خط الراس مي رسيم.

خط الراس قله شاه البرز

• از آن جا به راست مي پيچيم، بعد از حدود 20 دقيقه به يال اصلي قله مي رسيم و بعد از حدود نيم ساعت ديگر روي قله ايم. از ميانو مي توان به موازات آب سمت راست بالا رفت و به خط الراس رسيد كه در در شرق قله است و از آن جا به قله رفت.

در ادامه، یک جدول کامل و کاربردی درباره قله شاه‌البرز ارائه شده است. این جدول اطلاعات کلیدی مسیر، موقعیت، ویژگی‌ها، پوشش، و نکات فنی را خلاصه و ساختاریافته نمایش می‌دهد:

جدول اطلاعات کامل قله شاه‌ البرز

تجهیزات مورد نیاز و پیشنهادی

برای صعود موفق و ایمن به قله شاه البرز، که یکی از طولانی‌ترین و چالش‌برانگیزترین مسیرهای کوهنوردی ایران محسوب می‌شود، همراه داشتن تجهیزات مناسب و حرفه‌ای ضروری است. این صعود با ارتفاع‌گیری بیش از ۲۲۰۰ متر و عبور از مسیرهای طولانی و گاه پرتگاهی، نیازمند پوشش مناسب در برابر باد، سرمای ارتفاع، و تابش شدید آفتاب است.

در وهله اول، محافظت از چشم‌ها در برابر نور مستقیم خورشید، بازتاب برف و گرد و غبار اهمیت زیادی دارد. عینک کاپوو مدل KEHU-Q-4L با فریم طبی داخلی انتخابی ایده‌آل برای شرایط کوهستانی شاه البرز است که علاوه بر محافظت در برابر اشعه UV، قابلیت نصب لنز طبی را نیز دارد. در کنار آن، استفاده از یک ست بیس‌لایر آرکتریکس (بلوز و شلوار) به‌عنوان لایه اول بدن، به حفظ دمای بدن و انتقال رطوبت کمک می‌کند، به‌خصوص در مسیرهای سایه‌دار یا شرایط تغییر ناگهانی هوا.

برای محافظت از دست‌ها در مسیر صعود و همچنین در مقابل باد سرد خط‌الراس، استفاده از دستکش گورتکس GOLOVEJOY کد SK31 توصیه می‌شود که دارای پوشش ضدآب و باد است و در عین حال امکان حرکت و استفاده از ابزار را حفظ می‌کند. کفش نیز یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات در صعود شاه البرز است. بسته به نوع برنامه، صعود یک‌روزه یا شب‌مانی، می‌توان از کفش کوهنوردی ساق متوسط کلمبیا مدل X Ultra برای برنامه‌های سبک‌تر یا کفش سنگین بورئال مدل برنتا (Boreal Brenta) برای مسیرهای سنگین‌تر و برفگیر استفاده کرد.

این تجهیزات نه‌تنها موجب حفظ ایمنی و راحتی می‌شوند، بلکه نقش مهمی در مدیریت انرژی و بهینه‌سازی عملکرد در طول مسیر دارند. اگر برنامه صعود شما شامل شب‌مانی در گوسفندسرا باشد، همراه داشتن کیسه‌خواب، چراغ پیشانی، و فیلتر تصفیه آب نیز از ملزومات اصلی خواهد بود.