دویدن چه سالی اختراع شد؟

دویدن به عنوان یکی از طبیعی‌ترین و مهم‌ترین فعالیت‌های فیزیکی انسان، تاریخی به قدمت خود بشریت دارد. اگرچه نمی‌توان به طور دقیق گفت که دویدن چه زمانی “اختراع” شده است، اما تحقیقات علمی و بررسی‌های تکاملی نشان می‌دهد که انسان‌ها از حدود 2 تا 3 میلیون سال پیش شروع به دویدن کرده‌اند. این فعالیت نه تنها به عنوان یک ضرورت بقا، بلکه به عنوان یک توانایی حیاتی برای شکار و دوری از خطرات طبیعی مورد استفاده قرار گرفته است.

انسان‌ها برای دویدن به دنیا آمده‌اند

دان لیبرمن، استاد زیست‌شناسی تکاملی دانشگاه هاروارد، اعتقاد دارد که انسان‌ها به طور ذاتی برای دویدن طراحی شده‌اند. او به تطابقات فیزیکی بدن انسان اشاره می‌کند که این توانایی را به ما داده است. به عنوان مثال، انگشتان پای کوتاه‌تر و قوس در پاها، از ویژگی‌هایی هستند که ما را در دویدن بسیار کارآمد کرده‌اند. لیبرمن توضیح می‌دهد که این قوس در واقع مانند یک فنر عمل می‌کند. هر بار که پای ما به زمین برخورد می‌کند، قوس پا باز می‌شود و سپس با برگشت به حالت اولیه، ما را به سمت بالا پرتاب می‌کند. این در حالی است که هنگام راه رفتن، این فنر به همان شکل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

یکی دیگر از تطابقات مهم بدن انسان برای دویدن، عضله سرینی بزرگ (Gluteus Maximus) است. این عضله بزرگ‌ترین عضله در بدن انسان است که در راه رفتن نقش چندانی ندارد، اما در دویدن نقش حیاتی ایفا می‌کند. لیبرمن می‌گوید که این عضله در هنگام دویدن از کمر ما محافظت می‌کند و مانع از این می‌شود که تنه ما به جلو خم شود.

قدرت استقامت انسان در دویدن

اگرچه انسان‌ها در مقایسه با بسیاری از حیوانات توانایی دویدن با سرعت‌های بالا را ندارند، اما ما به دلیل استقامت بالا و توانایی حفظ سرعت متوسط در مدت زمان طولانی، مزیت مهمی داریم. لیبرمن و بسیاری دیگر از دانشمندان معتقدند که انسان‌ها به عنوان شکارچیان پیگیر (Persistence Hunters) شناخته می‌شدند. این نوع شکار به جای سرعت، بر استقامت تکیه داشت.

در این روش، انسان‌ها به دنبال حیوانات بزرگتر می‌رفتند، زیرا این حیوانات به سرعت دچار گرمازدگی می‌شدند. انسان‌ها می‌توانستند به مدت طولانی حیوانات را تعقیب کنند و آن‌ها را به حدی از خستگی و گرمازدگی برسانند که در نهایت شکار به راحتی انجام می‌شد. این شکار معمولاً در فواصل طولانی (حدوداً به اندازه نصف ماراتن) انجام می‌شد و در نهایت حیوان از پا درمی‌آمد.

شواهد علمی در مورد دویدن

شواهد زیادی از شکار پیگیری در جوامع مختلف دنیا وجود دارد. در واقع، یکی از تحقیقات اخیر نشان داده است که بیش از 400 مورد از این نوع شکار در جوامع مختلف ثبت شده است. این امر نشان می‌دهد که دویدن نه تنها یک فعالیت فیزیکی روزمره برای بقای انسان‌های اولیه بوده، بلکه نقش مهمی در تکامل انسان و توسعه فیزیکی ما داشته است.

لیبرمن معتقد است که این نوع شکار یکی از عوامل انتخابی بوده که موجب شده است بدن انسان به گونه‌ای تکامل یابد که در دویدن استقامت بالایی داشته باشد. به عبارت دیگر، توانایی دویدن برای انسان‌ها نه تنها یک توانایی بقا، بلکه یک نیروی محرک برای پیشرفت جسمی ما بوده است.

چرا هنگام دویدن حالت تهوع می‌گیریم؟ علل، مکانیزم و راهکارهای علمی

ماراتن تفلیس؛ راهنمای دویدن در قلب گرجستان و تجهیزات لازم

دویدن در تاریخ باستان

اگرچه دویدن از نظر زیستی ریشه‌ای بسیار قدیمی دارد، اما تبدیل آن به یک ورزش و فعالیت رسمی به دوران باستان بازمی‌گردد. در یونان باستان، دویدن به عنوان یکی از اولین رشته‌های المپیک شناخته شد. اولین بازی‌های المپیک در سال 776 پیش از میلاد برگزار شد و مسابقات دویدن، از اولین رقابت‌های این دوره‌ها بود.

یکی از داستان‌های معروف در مورد دویدن به قهرمانی به نام فیدیپیدس بازمی‌گردد. او یک “هیمرودورم” یا پیام‌رسان روزانه بود که وظیفه داشت پیام‌های مهم را از طریق دویدن به مقصد برساند. فیدیپیدس زمانی که از نقشه ایرانیان برای حمله به یونان باخبر شد، مأمور شد تا از آتن به اسپارتا (مسافتی بیش از 150 مایل) بدود و کمک بخواهد. با این حال، اسپارتی‌ها به دلیل برگزاری جشن‌های مذهبی قادر به کمک نبودند. بنابراین، فیدیپیدس بازگشت و سپس به میدان جنگ در ماراتون رفت و پس از پیروزی یونانی‌ها، به آتن دوید تا خبر را برساند. او پس از طی مسافتی بسیار طولانی و رساندن خبر، از خستگی جان سپرد.

این داستان الهام‌بخش مسابقه ماراتن است که امروزه در سرتاسر جهان برگزار می‌شود. هر ساله، مسابقه‌ای به نام “اسپارتاثلون” برگزار می‌شود که مسیر احتمالی فیدیپیدس از آتن به اسپارتا را به طول 153 مایل بازسازی می‌کند و شرکت‌کنندگان باید این مسیر را در کمتر از 36 ساعت طی کنند.

دویدن به عنوان یک ورزش مدرن

اگرچه دویدن در طول تاریخ به عنوان یک ابزار بقا و همچنین یک ورزش شناخته شده است، اما تبدیل آن به یک فعالیت روزمره و تفریحی نسبتاً جدید است. در دهه 1960، آرتور لیدیار، مربی معروف دو و میدانی از نیوزیلند، نخستین باشگاه دویدن برای سلامتی را در اوکلند تأسیس کرد. او از دویدن به عنوان راهی برای بهبود سلامت عمومی افراد حمایت می‌کرد.

محبوبیت دویدن زمانی بیشتر شد که بیل باورمن، مربی دو و میدانی از ایالات متحده و یکی از بنیان‌گذاران برند نایکی، پس از سفری به نیوزیلند با لیدیار، دویدن را به دانشگاه اورگان معرفی کرد. او کتابی به نام “Jogging” نوشت که در سال 1966 منتشر شد و دویدن به عنوان یک فعالیت ورزشی و اجتماعی بین مردم عادی گسترش یافت.

نقش زنان در تاریخ دویدن

در دهه‌های گذشته، زنان نیز به تدریج وارد دنیای دویدن شدند. اگرچه در اوایل قرن بیستم، رقابت‌های دویدن بیشتر مختص مردان بود، اما زنان نیز به مرور توانستند جایگاه خود را در این ورزش پیدا کنند. اولین مسابقه ماراتن زنان در المپیک در سال 1984 در لس‌آنجلس برگزار شد و قهرمان آن جوآن بنویت آمریکایی بود. این نقطه عطف بزرگی در تاریخ دویدن زنان به شمار می‌رود.

دویدن در دنیای مدرن

در دنیای امروز، دویدن به یکی از پرطرفدارترین فعالیت‌های ورزشی تبدیل شده است. از ماراتن‌های بزرگ بین‌المللی گرفته تا رویدادهای محلی مانند “پارک‌ران” که در سال 2004 در پارک بوشی لندن آغاز شد، همه نشان از محبوبیت گسترده این ورزش دارند. تکنولوژی نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد دوندگان ایفا کرده است؛ از کفش‌های ورزشی پیشرفته با صفحات کربنی گرفته تا ساعت‌های هوشمند که می‌توانند داده‌های فیزیولوژیکی و مکانیکی دویدن را تحلیل کنند.

در سال 2019، الیود کیپچوگه، دونده معروف کنیایی، توانست اولین بار ماراتن را در کمتر از دو ساعت به پایان برساند که یکی از دستاوردهای تاریخی در دنیای دویدن بود. همچنین، در همان سال، بریجید کوسگی، رکورد جهانی ماراتن زنان را شکست.

دویدن یکی از قدیمی‌ترین و طبیعی‌ترین فعالیت‌های انسانی است که از میلیون‌ها سال پیش با ما بوده است. از شکارهای پیگیری انسان‌های اولیه تا مسابقات المپیک مدرن و دستاوردهای بی‌نظیر دوندگان امروزی، دویدن همواره بخشی از تاریخ و تکامل بشر بوده است. این ورزش نه تنها ابزاری برای بقا، بلکه به عنوان راهی برای تقویت سلامتی، ارتباط اجتماعی و ارتقای عملکرد جسمی شناخته شده است.

این جدول روند تاریخی دویدن از انسان‌های اولیه تا دوران مدرن را با تأکید بر تحولات کلیدی و اهمیت آن‌ها توضیح می‌دهد.