صعود جبهه جنوب غربی ماناسلو بعد از 50 سال توسط روسها!

در فصلی که نپال شاهد سلسله‌ای از صعودهای درخشان بوده، خبر تازه‌ای از هیمالیا رسیده است:
تیمی پنج‌نفره از کوهنوردان روسی به رهبری «آندری واسیلیِف» موفق شدند روز ۲۲ اکتبر ساعت یک بعدازظهر، پس از پنج روز صعود طاقت‌فرسا، به قله ماناسلو از مسیر جدید در رخ جنوب‌غربی دست یابند؛ آن هم به سبک آلپی، بدون طناب ثابت، بدون کمک باربر، و در انزوای کامل.

پنج روز در دل یخ و باد

واسیلیف و همراهانش ــ سرگئی کُندراشکین، ناتالیا بلیانکینا، کیریل ایزِمان و ویتالی شیپیلوف ــ هفته گذشته از جبهه جنوبی ماناسلو وارد منطقه شدند. آن‌ها پیش‌تر برای هم‌هوایی از مسیر نرمال به قله رسیده بودند و پس از بازگشت به بیس‌کمپ، تصمیم گرفتند فوراً به سراغ هدف اصلی خود بروند: صعود مستقیم از رخ عظیم و کم‌صعود جنوب‌غربی.
هیچ تیمی در مسیرشان نبود؛ طناب، ردپا، یا کمپ‌های از پیش‌برپا‌شده‌ای وجود نداشت. فقط دیواره‌ای یخ‌زده، دمای زیر منفی ۲۰ و بادهایی که هر ساعت شدت می‌گرفتند.

در نخستین روز صعود، گروه تا ارتفاع حدود ۶۹۰۰ متر بالا رفت تا شرایط مسیر را بررسی کند. گزارش‌های ارسالی از طریق دستگاه InReach نشان می‌داد که وضعیت یخ و برف نسبتاً پایدار است و امکان ادامه وجود دارد.
در روزهای بعد، با افزایش باد و سرمای شدید، سرعت پیشروی کمتر شد اما تیم تسلیم نشد. در ارتفاع ۷۵۰۰ متری، آن‌ها شب را در غاری برفی گذراندند؛ غاری که خودشان با تبر یخ کنده بودند تا پناهی موقت از طوفان باشد.

مسیر تازه روی دیواره‌ای تاریخی

رخ جنوب‌غربی ماناسلو از معدود دیواره‌های بزرگ هیمالیا است که هنوز تا حد زیادی ناشناخته مانده. تنها مسیر شناخته‌شده روی آن، مسیر تیرولیایی (Tyrolean Route) است که در سال ۱۹۷۲ توسط راینولد مسنر و همراهش «فرانتس یگر» گشایش یافت؛ صعودی بدون اکسیژن که به بهای جان یگر تمام شد.
مسنر از سمت چپ دیواره بالا رفت و از خط‌الرأس غربی خود را به قله رساند. از آن زمان چند تیم محدود مسیر او را تکرار کرده‌اند، اما هیچ‌کس جرات نکرده بود به مرکز این دیواره‌ی عظیم نزدیک شود.

واسیلیف ابتدا قصد داشت خطی مستقیم از میانۀ رخ را گشایش کند، اما ریزش سنگ و برف در آن ناحیه او را وادار کرد به سمت چپ، جایی نزدیک مسیر مسنر، منحرف شود. با این حال، طبق پیام‌های کوتاهی که او از طریق ماهواره فرستاده، تیم موفق شده مسیر جدیدی تا خط‌الرأس ۷۷۰۰ متری باز کند و از آنجا به مسیر کلاسیک مسنر متصل شود.
این یعنی یک مسیر نو در بخش پایین و میانی دیواره، که هنوز هیچ تیمی آن را تجربه نکرده بود — حرکتی جسورانه در یکی از وحشی‌ترین چهره‌های ماناسلو.

نبرد با باد و ارتفاع

در پیام روز ۲۰ اکتبر، واسیلیف نوشت:

«شب را بدون یخ‌زدگی سپری کردیم. همه سالم‌اند. باد شدید است اما هنوز قابل تحمل. امروز فقط ۲۰۰ متر عمودی پیش رفتیم. اما حالا قله خیلی نزدیک است، نمی‌توانیم رها کنیم.»

روز بعد، آن‌ها به خط‌الرأس رسیدند و از همان‌جا به مسیر نرمال ماناسلو پیوستند. آخرین پیام او در شامگاه ۲۱ اکتبر نشان از روحیه‌ای آرام ولی خسته داشت:

باتوم یا بدون باتوم؟ بررسی علمی تأثیر باتوم کوهنوردی روی سرعت و مفاصل

عینک TR90 چیست؟ راهنمای انتخاب فریم‌های فوق‌سبک و انعطاف‌پذیر

«روی یال هستیم، در حدود ۷۷۰۰ متر. از اینجا مسیر کلاسیک را ادامه خواهیم داد. فردا قله.»

ساعت ۱ بعدازظهر ۲۲ اکتبر، نقطۀ قرمز ردیاب GPS واسیلیف روی نقشه «Mountain.ru» در نقطۀ قله ظاهر شد — نشانه‌ای از پایان پنج روز نبرد مداوم در دل سرمای کشنده.

بازگشت از مرز مرگ

چند ساعت بعد، پیام دیگری از طریق InReach مخابره شد:

«به قله رسیدیم و تازه به چادر برگشتیم. سخت بود… خیلی سخت. باد در بالا دیوانه‌وار می‌کوبد.»

در حالی‌که هنوز جزییات دقیق مسیر و عکس‌ها منتشر نشده‌اند، روشن است که تیم روسی توانسته دومین مسیر مستقل تاریخ در رخ جنوب‌غربی ماناسلو را ثبت کند؛ مسیری که دهه‌ها روی نقشه‌ها فقط به‌صورت آرزویی ترسیم می‌شد.
پیش‌بینی هوا برای روزهای آینده، وزش بادهای بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت از غرب را نشان می‌دهد. بنابراین فرود ایمن به بیس‌کمپ، خود می‌تواند ماجرایی به همان اندازه دشوار باشد که صعود.

روایت روزبه‌روز از دل کوه

آنچه این صعود را ویژه‌تر می‌کند، ثبت لحظه‌به‌لحظه آن از طریق پیام‌های کوتاه InReach است که به‌صورت متناوب برای سایت روسی Mountain.ru ارسال می‌شد. این پیام‌ها تصویری کمیاب از صعودی تمام‌عیار به سبک آلپی ارائه می‌دهند — صعودی بدون تدارکات گسترده، بدون مسیرهای از پیش‌گشوده، و با تصمیم‌گیری لحظه‌ای بر اساس شرایط واقعی کوه.

📅 ۱۸ اکتبر – تیم در ارتفاع حدود ۷۰۵۰ متری، پس از صعودی طاقت‌فرسا، اعلام کرد:

«به بالاترین نقطه ممکن برای شب‌مانی رسیدیم. پنج طناب ثابت نصب کرده‌ایم. برای رسیدن به یال به ده طناب دیگر نیاز داریم.»

این جمله ساده یعنی آن‌ها در دل دیواره، در جایی میان یخ‌های ناپایدار و شکاف‌های پنهان، بی‌هیچ پشتیبانی در حال بالا رفتن بودند. تنها یک اشتباه یا تغییر ناگهانی آب‌وهوا می‌توانست همه‌چیز را تمام کند.

📅 ۱۹ اکتبر – پیام بعدی:

«به‌سختی خود را به یال رساندیم. بیواک نشسته زدیم، سوراخی در برف کَندیم و از باد پناه گرفتیم.»

چنین «بیواک نشسته»‌ای در ارتفاع بالای ۷۰۰۰ متر به‌معنای خوابیدن در حالت نشسته، داخل حفره‌ای باریک در برف است. هیچ چادر یا عایقی در کار نیست، فقط بدن‌هایی که با لباس‌های پَر، در تاریکی و سرمای مطلق، کنار هم فشرده‌اند تا حرارت از دست نرود.

📅 ۲۰ اکتبر – گزارش از وضعیت گروه:

«شب را گذراندیم، یخ‌زدگی نداریم، در حال حرکتیم.»

آن روز تنها چهار طول طناب بالا رفتند اما نتوانستند به یال برسند. شب را دوباره در برف سپری کردند. در عصر همان روز، واسیلیف پیام داد:

«همه سالم‌اند، خسته‌ایم اما انگیزه بالاست.»

📅 ۲۱ اکتبر – آخرین پیام پیش از قله:

«خواب خوبی داشتیم و ادامه دادیم. مسیر طولانی‌تر اما آسان‌تر را انتخاب کردیم تا به یال برسیم. باد ضعیف است، حال‌مان خوب است، انرژی کامل داریم. امروز به مسیر کلاسیک در ۷۷۰۰ خواهیم رسید.»

این پیام نشانه آمادگی روحی خیره‌کننده‌ای بود. در ارتفاعی که بیشتر کوهنوردان برای زنده ماندن به اکسیژن مصنوعی تکیه می‌کنند، این گروه هنوز در حال تصمیم‌گیری‌های منطقی و آرام بودند.

📅 ۲۲ اکتبر، ساعت ۱۳:۰۰ به وقت نپال – آخرین پیام از قله:

«به قله رسیدیم و به چادر برگشتیم. شرایط بسیار سخت است. باد بی‌امان می‌کوبد.»

به همین سادگی، و بدون هیاهو، یکی از مهم‌ترین صعودهای سال در هیمالیا ثبت شد.

مقایسه مسیر جدید با خط تاریخی مسنر

مسیر تازه تیم روسیه از نظر فنی و ریسک، در میان چالش‌برانگیزترین خطوط ماناسلو قرار می‌گیرد. در حالی که مسیر تیرولیایی مسنر از سمت چپ دیواره با انحراف به غرب حرکت می‌کند تا از خطر سقوط بهمن در امان بماند، تیم واسیلیف بخش زیادی از مسیر را در خط مستقیم‌تر و پرشیب‌تر طی کرده است.
در واقع، تا پیش از رسیدن به یال ۷۷۰۰ متری، بخش اعظم مسیر آن‌ها با مسیر مسنر متفاوت بوده — به همین دلیل بسیاری از کارشناسان این صعود را یک گشایش مستقل جدید می‌دانند.

رخ جنوب‌غربی ماناسلو در میان کوهنوردان حرفه‌ای به‌عنوان یکی از دیواره‌های «نفرین‌شده» شناخته می‌شود. ده‌ها تلاش نافرجام در طول نیم‌قرن گذشته، از جمله تیم‌های ژاپنی، اسلواک و کره‌ای، نشان داده بود که این رخ فقط برای تیم‌هایی با انسجام، جسارت و تجربه‌ای در سطح بالا قابل فتح است.

سبک آلپی در مقابل سبک محاصره‌ای

یکی از نکات تحسین‌برانگیز این صعود، پایبندی تیم روسیه به سبک آلپی واقعی است. آن‌ها نه کمپ‌های از پیش آماده داشتند، نه طناب‌های ثابت تا بی‌خطر بازگردند، و نه پشتیبانی لجستیکی از پایین. هرچه داشتند روی شانه‌شان حمل می‌کردند.
چنین صعودی، مفهوم «سبک پاک» را به‌خوبی بازتعریف می‌کند؛ همان روشی که مسنر در دهه ۷۰ میلادی ترویج کرد و حالا، پس از بیش از پنجاه سال، شاگردان معنوی‌اش از روسیه آن را دوباره در همان کوه به نمایش گذاشتند.

باد، تنها دشمن باقیمانده

اما کار هنوز تمام نشده بود. طبق نمودارهای هواشناسی Meteoexploration.com، از ۲۳ اکتبر بادهایی با سرعت بیش از ۸۰ کیلومتر بر ساعت از غرب در مسیر ماناسلو پیش‌بینی شده بود. تیم باید پیش از تشدید طوفان، خود را به بیس‌کمپ می‌رساند.
آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که آن‌ها شامگاه همان روز به کمپ ارتفاع بالا بازگشتند و در حال استراحت بودند. انتظار می‌رود طی دو روز آینده فرود کامل انجام شود.

جایگاه این صعود در تاریخ هیمالیا

اگر مسیر گشوده‌شده تأیید شود، صعود واسیلیف و همراهانش یکی از مهم‌ترین دستاوردهای آلپی چند دهه اخیر خواهد بود؛ چرا که نه‌تنها مسیر جدیدی بر یکی از کم‌صعودترین دیواره‌های ۸۰۰۰متری جهان باز شده، بلکه با ترکیبی از روحیه تیمی، تجربه و فروتنی اجرا شده است.
واسیلیف که پیش‌تر در قله‌های خان‌تنگری و لوتسه نیز صعودهای قابل‌توجهی انجام داده، حالا با این صعود نام خود را در فهرست پیشگامان واقعی صعودهای مستقل هیمالیا ثبت کرده است.

سخن پایانی

در دورانی که صعودهای تجاری و صف‌های طولانی در مسیرهای نرمال کوه‌های هیمالیا به تصویری تکراری بدل شده‌اند، چنین دستاوردهایی یادآور جوهره‌ی اصیل کوهنوردی‌اند — جست‌وجوی ناشناخته‌ها، در انزوا، با کمترین امکانات و بیشترین اراده.

همان‌گونه که واسیلیف در آخرین پیام خود از دل طوفان نوشت:

«سخت بود، اما ارزشش را داشت. باد می‌کوبید، اما ما ایستاده‌ایم.»

🧭 منبع: ExplorersWeb / Mountain.ru / Meteoexploration
📷 عکس‌ها: Animal de Ruta، Andrey Vasiliev
🗓 بازنویسی فارسی: تحریریه موج‌کوه – مهر ۱۴۰۴