نیکولای تاتمیانین؛ اسطوره روسی دیواره‌ها با 5 پلنگ برفی

وقتی از کوهنوردانی صحبت می‌کنیم که مرزهای توانایی انسان را جابه‌جا کرده‌اند، نام اسطوره های روسی همچون نیکولای تاتمیانین در صدر فهرست می‌درخشد. متولد ۸ دسامبر ۱۹۵۸، او نه تنها یک راهنمای ارتفاعات بلند و دارنده عنوان پرافتخار مستر آف اسپورتس روسیه بود، بلکه به‌عنوان پلنگ برفی پنج‌باره، رکوردها و مسیرهایی را به ثبت رساند که الهام‌بخش نسل‌های بعدی کوهنوردان شد.

آغاز مسیر؛ از دانشگاه تا قله‌های جهان

تاتمیانین در دوران دانشجویی در دانشگاه دولتی لنینگراد، اولین بار طعم کوهستان را چشید. از همان نخستین صعود در سال ۱۹۷۷، نگاهش به کوهنوردی چیزی فراتر از یک فعالیت تفریحی بود. تنها پنج سال بعد، موفق شد قله ۷۱۳۴ متری لنین را فتح کند و قدم در مسیر صعودهای جدی بگذارد. در سال ۱۹۸۷ عنوان مستر آف اسپورتس(استاد ورزش) را به‌دست آورد و از آنجا سفر پرماجرای او به قلل بزرگ جهان آغاز شد.

تنوعی از آلپ تا هیمالیا

تجربه او شامل صعود در رشته‌کوه‌های قفقاز، پامیر، تیان‌شان، آلپ، هیمالیا، قره‌قروم و حتی دیواره‌های شاخص آمریکای شمالی بود.
او بیش از ۲۰۰ صعود موفق داشت که در میان آن‌ها:

• ۲۷ مسیر با درجه 5A
• ۱۰ مسیر با درجه 5B
• ۶۳ صعود دیواره بزرگ

رکوردها و اولین‌ها

• صعود زمستانی مسیرهای فنی مانند دیواره شمالی ایگر (۱۹۹۷)
• فتح قله لوتسه از دیواره جنوبی در سال ۱۹۹۰، مسیری نو و چالش‌برانگیز
• صعود بدون اکسیژن به اورست در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶
• مسیر جدید در دیواره غربی K2 در سال ۲۰۰۷ بدون استفاده از اکسیژن مکمل
• صعودهای شاخص به دائولاگیری I (2008) و کانچنجونگا (2011) بدون اکسیژن

اما شاید شناخته‌شده‌ترین دستاورد او، فتح دیواره شمالی ژانو مشهور به دیواره سایه ها در سال ۲۰۰۴ باشد؛ مسیری که برایش جایزه معتبر Piolet d’Or (کلنگ طلایی) را به ارمغان آورد.

پلنگ برفی پنج‌باره

تاتمیانین پنج بار موفق به دریافت عنوان پلنگ برفی شد؛ افتخاری که تنها با صعود به همه پنج قله هفت‌هزار متری سابق شوروی به‌دست می‌آید:

• پوبدا / جنگیش چوکسو (۷۴۳۹ متر)
• خان‌تنگری (۶۹۹۵ متر)
• پیک لنین (۷۱۳۴ متر)
• قله کورژنفسکایا (۷۱۰۵ متر)
• قله اسماعیل سامانی / کمونیسم (۷۴۹۵ متر)

فلسفه و سبک کوهنوردی

برای نیکولای، کوهنوردی تنها رقابت با دیگران نبود، بلکه رویارویی با طبیعت و کشف راه‌های تازه برای همزیستی با آن بود. خودش می‌گفت:

“کلید هر قله، سبک درست صعود است؛ مهم نیست مسیر کوتاه‌تر باشد یا سخت‌تر، مهم این است که با طبیعت هماهنگ باشی.”

این نگاه، او را هم در صعودهای سرعتی و هم در دیواره‌های فنی به موفقیت رساند.

ماراتن تفلیس؛ راهنمای دویدن در قلب گرجستان و تجهیزات لازم

اسکی از اورست؛ جزییات فرود تاریخی بارگیل بدون اکسیژن

میراثی که باقی می‌ماند

تاتمیانین در طول عمر خود، نه‌تنها قله‌ها را فتح کرد، بلکه فرهنگ کوهنوردی حرفه‌ای را نیز غنی‌تر ساخت. صداقت، تواضع و روحیه همکاری او باعث شد تا هم‌تیمی‌ها و شاگردانش او را نه فقط یک قهرمان، بلکه یک الگو بدانند.

هرچند او در تابستان ۲۰۲۵ پس از یک برنامه بر روی قله پوبدا از میان ما رفت، اما راه و رسمش همچنان الهام‌بخش باقی خواهد ماند. مسیرهایی که گشود، قله‌هایی که بی‌اکسیژن صعود کرد و درس‌هایی که از کوهستان آموخت، میراثی است که نسل‌های بعدی کوهنوردان از آن بهره خواهند برد.