چاقو یکی از اقلام ملزوم در کوهنوردی، طبیعت گردی و کمپینگ محسوب می گردد و جز لیست 10 تجهیزات ضروری است که همواره باید همراه شما باشد. در این مقاله به معرفی مهمترین نکات درباره چاقوی کوهنوردی، ویژگی ها و کاربردهایی که باید مدنظر داشته باشید، پرداخته ایم.
مهمترین کاربردهای چاقو در کوهنوردی و طبیعت
از اصلی ترین موارد استفاده چاقو به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- خرد کردن مواد غذایی و آشپزی
- تعمیر چادر کوهنوردی، گتر و سایر لوازم کوهنوردی
- بریدن طناب در مواقع ضروری (مانند بریدن طنابچه پروسیک در زمان گیر کردن)
انواع چاقو
چاقوها بنا به نوع استفاده و محل به کار رفتن در دو نوع اصلی طبقه بندی می شوند. شناخت بهتر این مدل ها به شما در انتخاب بهتر کمک خواهد کرد:
چاقوهای جیبی
با تیغه های تاشو، چاقوهای جیبی فضای زیادی را اشغال نمی کنند و برای پیاده روی، کوله پشتی و کارهای روزمره ایده آل هستند. آنها همچنین در صورت عدم استفاده از لبه تیز داخل دسته محافظت می کنند. با این حال، چاقوهای تاشو کوچکتر از ارگونومی و پایداری چاقوهای تیغه ثابت برخوردار نیستند و تیغه‌های غیرقفل شونده ممکن است هنگام استفاده به طور تصادفی روی انگشتان شما جمع شوند.
چاقوهای تیغه ثابت
تیغه های ثابت استحکام، وزن و راحتی ارگونومیک بیشتری نسبت به چاقوهای تاشو ارائه می دهند. آنها راحت تر تمیز می شوند، اما وزن بیشتری نیز دارند، فضای بیشتری را اشغال می کنند و برای حمل ایمن به غلاف نیاز دارند.
ویژگی های چاقو
ضامن تیغه
ضامن تیغه باعث ایجاد ثبات بیشتر در یک چاقوی تاشو می گردد که در نتیجه باعث افزایش عملکرد این مدل ها خواهد شد. تیغه برای حمل فشرده و محافظت‌شده تا می‌شود، اما وقتی آن را باز می‌کنید در جای خود قفل می‌شود تا از جمع شدن تصادفی تیغه در حین استفاده جلوگیری کند.
باز شدن با یک دست
برخی از چاقوهای تاشو طوری طراحی شده اند که با یک دست به سرعت باز می شوند. مکانیسم تاشو راحت باعث می شود که کار کردن با این مدل ها در شرایط اضطراری راحتتر باشد.
مکانیسم کمکی باز شدن
بعضی از مدلها هم دارای یک مکانیسم کمکی باز شدن (مانند یک فنر) هستند که به شما کمک می کند با انرژی کمتری از آنها استفاده کنید. چاقوهای بازشونده دارای یک قفل ایمنی هستند که هنگام بسته شدن چاقو مکانیسم را جدا می کند تا از باز شدن تصادفی تیغه جلوگیری کند.
مواد به کار رفته در تولید چاقو کوهنوردی و سفر
بیشتر تیغه ها از فولاد ضد زنگ ساخته شده اند، آلیاژی که در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم است.
سه نمونه محبوب از فولاد ضد زنگ مورد استفاده برای تیغه چاقو عبارتند از:
420HC: این فولاد ضد زنگ مقرون به صرفه در برابر خوردگی مقاومت می کند، به راحتی تیز می شود و دارای لبه های مناسب است.
154cm: فولاد ضد زنگ درجه بالاتر حاوی مقدار بیشتری کربن برای سختی بیشتر و حفظ لبه خوب است.
S30V: فولاد ضد زنگ ممتاز حاوی مقدار زیادی وانادیوم (یک کاربید مقاوم در برابر زنگ زدگی که مقاومت در برابر سایش و چقرمگی تیغه را اضافه می کند) برای حفظ لبه برتر.
برخی از چاقوها از فولاد غیر استیل با کربن بالا ساخته شده اند. این تیغه ها دارای سختی فوق العاده و حفظ لبه هستند، اما نسبت به تیغه های فولادی ضد زنگ در برابر خوردگی آسیب پذیرتر هستند.
دسته‌های چاقو که اغلب برای چسبندگی بهتر بافت دارند و برای راحتی ارگونومیک شکل می‌گیرند، دسته‌های چاقو از طیف گسترده‌ای از مواد ساخته شده‌اند تا مطابق با محیط مورد نظر، سلیقه‌های زیبایی‌شناختی و ترجیحات احساسی شما باشند.
دسته های چوبی زیبا هستند و چسبندگی خوبی دارند، اما مستعد آسیب آب هستند.
دسته های پلاستیکی مقرون به صرفه هستند و در برابر آسیب آب مقاومت می کنند، اما ممکن است لغزنده باشند.
دستگیره های لاستیکی چسبندگی و مقاومت بالایی در برابر آب دارند، اما می توانند دوام نداشته باشند.
دستگیره های فولادی ضد زنگ و آلومینیومی بادوام هستند، اما می توانند در دست شما سرد و لغزنده شوند.
انواع چاقو از نظر کاربرد
چاقوهای مناسب کوهپیمایی و کمپینگ
موارد استفاده یک چاقو در برنامه های کوهپیمایی و کمپینگ عموما کمتر است. البته باز هم شما برای مواردی مانند برش دادن یک سیب یا بریدن طناب های چادر و یا برش یک باند زخم به یک چاقو نیاز دارید. معمولا یک چاقوی کوهنوردی تاشو کوچک در اکثر موارد کافی است و نیاز به چیز بیشتری نخواهید داشت.
کوهنوردی و سنگنوردی
اگر در حال صعود بولدرینگ هستید احتمال دارد به چاقو نیازی پیدا نکنید. با این حال به همراه بردن یک چاقو برای صعودهای بلند مانند دیواره نوردی ضرورت دارد. یکی از کاربردهای اصلی در اینجا برش طنابچه فرود می باشد.
البته نیازی نیست که چاقو را از هارنس خود آویزان کنید اما باید در کوله پشتی و در دسترس باشد تا در شرایط لازم به آن دسترسی داشته باشید. با این حال چاقوهای دیواره نوردی اغلب دارای یک سوراخ هستند که به واسطه آن می توانید به وسیل کارابین چاقو را به هارنس خود متصل نمایید.
در برنامه های طولانی ترین مانند صعود به قلل 7000 متری و اکسپدیشن ها یا صعودهای چندروزه احتمال شکستن ابزار مانند کرامپون یا خراب شدن سرشعله و مواردی از این دست وجود دارد. پس به همراه داشتن یک ابزار همه کاره یا multi tool منطقی به نظر می رسد. چنین ابزارهایی اغلب ترکیبی از انبردست، چاقو، پیچ گوشتی، دمباریک، دربازکن و سایر موارد را با هم دارند.
جمع بندی
همانطور که گفتیم چاقوی کوهنوردی از ضروریات حضور در طبیعت است که در موارد مختلف می تواند مفید واقع شود. در برنامه های یکروزه معمول و کوهپیمایی به همراه داشتن یک چاقوی کوچک برای اکثر افراد کافی خواهد بود. در برنامه های طولانی و چند روزه اما به دلیل احتمال آسیب دیدگی تجهیزات بهتر است از ابزارهای همه کاره استفاده کنید که دارای ابزارهای مختلف به صورت یک جا می باشند.
