بررسی علل عقب ماندگی کوهنوردی ایران نسبت به کشورهای پیشرو

کوهنوردی ما به طور مشخصی با کوهنوردی پیشرو در سطح جهان فاصله دارد. برای از بین بردن هر فاصله ای به نظر اولین گام شناسایی دلایل آن فاصله خواهد بود. چه، با درک این عوامل می توان نسبت به برطرف کردن این ضعفها و ارتقای کیفی فعالیت ها گام برداشت. در این نوشته سعی بر آن است تا بر پایه مقایسه دیدگاههای کوهنوردان در سطح جهان و فعالیت های انجام شده در کشورمان علل عقب ماندگی کوهنوردی ایران واکاوی شود.

پیشینه کوهنوردی ایران و جهان

کوهنوردی در حقیقت یک ورزش واراداتی به کشور ماست که منشا و مهد آن کشورهای غربی هستند. آنچه که امروزه ما به عنوان کوهنوردی میشناسیم در قرن نوزدهم در آلپ و در دوران طلایی آلپینیسم با صعود بلندترین قلل این منطقه مانند ماترهورن پدیدار شد. پس از آن با سفر کوهنوردان این منطقه به کشورهای دیگر مانند امریکای جنوبی، آسیا و سایر کشورها کوهنوردی نیز شروع به توسعه کرد.

شروع کوهنوردی در کشور ما اما به ابتدای دهه 1320 شمسی تقریبا برابر با 1940 میلادی باز می گردد. در همین سالها بود که کوهنوردی در ایران دارای تشکیلات رسمی شد. اولین صعودها به قلل بلند کشور توسط ایرانیان پیشگامی مانند محمود اجل، کغام میناسیان، کاظم گیلان پور، جلیل کتیبه ای و سایر اسطوره های کوهنوردی ایران در همین دوران انجام شد.

البته این صعودها به نسبت زمان روز جهان فنی نبودند. هر چند در این دوران صعودهای فنی مانند اولین صعود گرده آلمانها نیز به انجام رسید که در واقع توسط کوهنوردان خارجی صعود شدند. چند صعود ابتدایی دیواره علم کوه نیز در همین دوره توسط کوهنوردان فرانسوی و لهستانی … و با کمک کوهنوردان ایرانی به سرانجام رسیدند.

پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!

• کفش هوکا مافات اسپید hoka mafate speed 4
  نمره 4.75 از 5
  ۳.۴۵۶.۰۰۰ تومان

مقايسه

مینی هیتر – بخاری چادری Ultimate مدل RK-5201

۱.۰۹۳.۰۰۰ تومان

نمره 4.00 از 5

• مصرف حداکثر گاز: 81 گرم در ساعت
• میزان انرژی: 1132 وات
• مناسب برای: چادر، کمپینگ، سفر با کوله پشتی، پیاده روی، ماهیگیری و سایر فعالیت های فضای باز
• ابعاد: 18 در 14 سانتیمتر
• وزن: 400 گرم
• فندک: دارد

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

مقايسه

کوله-جلیقه 5 لیتری INOXTO دارای کیف موبایل

۷۹۱.۰۰۰ تومان

نمره 3.00 از 5

• ظرفیت 5 لیتر: مناسب برای نگهداری وسایل ضروری در ورزش‌های مختلف.
• ابعاد جمع‌وجور: 20.5 * 5 * 41.5 سانتی‌متر، طراحی سبک و راحت.
• جنس نایلون ضد آب: مقاوم در برابر رطوبت و شرایط جوی مختلف.
• پشتی تنفسی: جلوگیری از تعریق و افزایش راحتی در فعالیت‌های طولانی.
• محفظه‌های متعدد: دارای محفظه زیپ‌دار اصلی و جیب‌های چسب‌دار برای نظم بهتر.
• بند سینه با سوت ایمنی: مناسب برای شرایط اضطراری.
• قابلیت استفاده با کمل بک: دسترسی آسان به نوشیدنی‌ها در حین ورزش.
• طراحی ارگونومیک: توزیع فشار به طور مساوی و جلوگیری از خستگی.
• مناسب برای ورزش‌های سرعتی: ایده‌آل برای دویدن، دوچرخه‌سواری و کوهنوردی.
• مقاوم و سبک: طراحی شیک با رنگ‌های متنوع و ضدخش.

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کیسه خواب کلمبیا 800 مدل MUMMY

۴.۹۹۴.۰۰۰ تومان

نمره 4.17 از 5

• بهترین استفاده به عنوان کیسه خواب کوهنوردی و کمپینگ و سفر
• دمای آسایش یا کامفورت: 5- درجه سانتیگراد
• دمای لیمیت یا حداقل راحتی: 10- درجه سانتیگراد
• دمای اکستریم: 20- درجه سانتیگراد
• ابعاد: طول 220 سانتی متر/ عرض شانه 80 سانتی متر/ عرض پایین 50 سانتی متر
• وزن پر: 800 گرم
• نسبت پر به ساقه 10/90
• لایه خارجی: 400T 20D
• لایه داخلی: 400T 20D Nylon
• زیپ: YKK
• وزن کیسه خواب: 1300 گرم
• فیل پاور یا پف شوندگی یا تراکم پر 450

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کوله 45-70 لیتری مدل ماکالو (آلپی) برند SIMOND

۱۲.۸۶۷.۰۰۰ تومان

نمره 4.60 از 5

• حجم متغیر 45 تا 70 لیتر
• سبک وزن (وزن کوله 1200 گرم، قابل کاهش تا 850 گرم)
• طراحی فنی
• ابعاد
  • حداقل 45 لیتر: 55×33×30
  • حداکثر 70 لیتر: 83×33×30 سانتیمتر
• پارچه اصلی 100% پلی آمید، آستر 80% پلی استر، 20% پلی آمید، پوشش 100% پلی اورتان، تسمه 90% پلی پروپیلن، 10% پلی اورتان ترموپلاستیک
• فوم پشتی ترموفرم
• تایید شده توسط تیم کوهنوردان و سنگنوردان سیموند
• امکان حمل دو کلنگ کوهنوردی
• سیستم حمل اسکی قابل تنظیم
• بند بالایی قابل تنظیم
• تسمه های فشرده سازی در طرفین
• قابل استفاده با کمل بک
• جیب بالایی زیپ دار 25 در 25 سانتیمتر
• جیب داخلی مشبک 21 در 25 سانتیمتر
• جیب 29 در 21 سانتیمتر زیپ دار در جلوی کوله
• جیب زیپ دار مشبک زیر درب کوله
• زیپ جانبی برای دسترسی سریع به داخل کوله
• تسمه دیزی روی بدنه برای حمل تجهیزات فنی
• محصول اصل از شرکت سیموند
• با ضمانت بهترین کیفیت

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

40

41

42

+3

43

44

45

مقايسه

کفش اسیکس سوپربلست 2 پاریس ASICS Superblast

۳.۹۴۷.۰۰۰ تومان

نمره 4.63 از 5

• نوع کفش: تمرینی و مسابقه‌ای
• کاربرد: دویدن جاده‌ای، تمرین روزانه، مسابقات، ماراتن
• پشتیبانی از قوس پا: خنثی (مناسب برای افراد با قوس پای نرمال تا بالا)
• وزن: 252 گرم (8.9 اونس)
• افت پاشنه تا پنجه (Drop): 8.2 میلی‌متر
• ارتفاع پاشنه: 42.8 میلی‌متر
• ارتفاع پنجه: 34.6 میلی‌متر
• فوم میانی اصلی: FF Turbo+ (پرجنب‌وجوش و سبک)
• لایه دوم فوم میانی: FF Blast+ ECO (دوام بالا، بهبود ثبات)
• راکر: دارد (جهت انتقال انرژی بهتر در دویدن)
• جنس رویه: مش با قابلیت تنفس بالا
• عرض پنجه: متوسط (94.7 میلی‌متر در پهن‌ترین قسمت)
• انعطاف‌پذیری: متعادل (بدون صفحه کربنی اما با بازگشت انرژی بالا)
• پایداری: بالا (پهنای بیشتر در قسمت میانی و پاشنه)
• جنس زیره: ASICSGRIP (چسبندگی بیشتر، دوام بهتر)
• ضخامت زیره خارجی: 3.1 میلی‌متر
• تولید ویتنام با ضمانت کیفیت
• یونیسکس: مناسب آقایان و خانم ها

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کیت کمک های اولیه بلک دیر 25 تکه 87 پارچه

۴۸۳.۰۰۰ تومان

نمره 4.33 از 5

• • همراهی ایده‌آل برای: کوهنوردی، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، کمپینگ و ...
  • 25 تکه در 87 پارچه

وزن حدودی 250 گرم

• شامل: لوازم ضروری برای درمان آسیب‌های جزئی
• جمع و جور و سبک: حمل آسان در کوله پشتی یا جیب
• مقرون به صرفه: قیمتی مناسب برای همه
• همیشه همراهتان باشد: در سفر، تفریح و فعالیت‌های روزمره
• 17.5 در 13.5 سانتی متر و ارتفاع 5 سانتی متر

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

مصادف با تولد کوهنوردی در ایران کوهنوردان پیشگام اروپایی دیواره هایی مانند آیگر، ماترهورن و … را صعود کردند. حتی قله های مرتفعی مانند کمت به ارتفاع 7756 متر توسط پیشگامانی مانند اریک شیپتون در سال 1931 آنهم به سبک آلپی به پایان رسیده بود. اولین صعود خانتنگری به ارتفاع 7010 متر نیز توسط روسها در سال 1931 انجام شد. تقریبا 10-15 سال پس از این دوره اولین کلاسهای آموزش کوهنوردی در ایران شکل گرفت. همزمان با تولد فدراسیون کوهنوردی در ایران بود که قلل 8000 متری در جهان یکی پشت سر هم صعود میشدند.

در همین نگاه اجمالی می توان متوجه شد که پیشینه کوهنوردی در کشورهای پیشرو مانند کشورهای شرق و غرب اروپا با ایران تفاوت واضحی دارد. این پیشینه کوهنوردی به شکل دانش تجمیعی و سینه به سینه می تواند به عنوان بن مایه صعودهای برتر پدیدار شود.

فرهنگ سخت کوشی و کوهنوردی

نیازی به گفتن نیست که کوهنوردی ورزشی سخت و طاقت فرساست. جالب آنکه کشورهایی در کوهنوردی پیشرو هستند که به نوعی فرهنگ سخت کوشی در آنها نهادینه شده است. به طور مثال ده مسیر در کی2 گشایش شده که 4 مسیر آن متعلق به ژاپنی هاست. در مورد ژاپنی ها یک نوع مرگ به نوع کاروشی وجود دارد که به معنای مرگ در اثر کار زیاد می باشد. مثالهای دیگر از کشورهای دارای فرهنگ سخت کوشی می توان به آلمانها، روسها، لهستانی ها و کوهنوردان کره جنوبی اشاره کرد. نوع آموزش کوهنوردی نیز در برخی از این کشورها ارتباط مستقیمی با فرهنگ سخت کوشی دارد. به طور مثال تمرین کوهنوردی در اتحاد جماهیر شوروی سابق را می توان مطرح کرد.

کوهنوردی بعد از کاشت مو: چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

سه کوهنورد، یک هدف: صعود آلپی به یالونگ پیک در ۶۰ سالگی

در این کشور یک مربی از بین کوهنوردان جوان و قوی مسئولیت آماده سازی شاگردان را برعهده داشت. و بنابراین یک کوهنورد قبل از انجام یک صعود پیشرفته می بایست بین ۴۰ تا ۱۰۰ صعود آسانتر را تحت نظر به انجام می رساند. حوادث ندرتا اتفاق می افتادند و در صورت روی دادن حادثه به دقت آنالیز می شدند. هر ساله تحلیل حوادث روی داده در کوهستان منتشر می شد. 1000 کیلومتر اسکی در یک فصل زمستان، یک ماه کمپ در پامیر، تمرین 1000 متر دیواره نوردی در روز چیزهایی هستند که یک کوهنورد برتر خلق می کنند.

فرهنگ خطر پذیری و کوهنوردی

با بررسی کشورهای پیشرو در کوهنوردی یک عامل دیگر به چشم می آید و آنهم ریسک پذیریست. عموما کشورهای پیشرو در کوهنوردی جهان دارای فرهنگ خطرپذیرتری نسبت به سایر کشورها بودند. این فاکتور به خصوص در کشورهای بلوک شرق به خوبی نمود دارد. حتی ردپای این ریسک پذیری را در رفتار کوهنوردان غربی پیشرو مانند اتریشی ها و سوییسی ها نیز می توان مشاهده کرد.

حمایت مالی و معنوی از کوهنوردی

حمایت به خصوص حمایت های مالی تاثیر بسزایی در کوهنوردی داشته و دارد. صعود به کوههای بلند و کسب تجربه در فضای جدید مستلزم هزینه است. حتی بهترین کوهنوردان تاریخ مانند نسل دهه طلایی کوهنوردان لهستان نیز با وجود این حمایت ها توانستند به کسب دستآورد در کوههای بلند برسند. از جمله این حمایت ها می توان به پروژه هشت هزارمتری های زمستانی لهستانی ها اشاره کرد که در همین اواخر به سرپرستی آرتور هایزر و با حمایت مستقیم رییس جمهور لهستان انجام گرفت. نبود حمایت ها می تواند تاثیر منفی زیادی داشته باشد. برای انجام کار نو در کوههای بلند نیاز به تجربه است و کسب تجربه بدون چندین بار حضور در منطقه میسر نمی شود.

اما این تنها دولت ها نیستند که از کوهنوردی حمایت میکنند. بسیاری از صعودهای امروز در سطح جهانی با حمایت از بخش صنعت صورت می پذیرد. حمایت مالی از تیم ها باعث میشود تا کوهنورد بتواند با آرامش بیشتری روی مباحث صعود تمرکز داشته باشد.

آموزش کلاسیک یا آموزش استاد شاگردی

آموزش کوهنوردی در کشور ما نوعا به شکل کلاسیک است که بیشترین تمرکز را روی تکنیک ها دارد. در حالیکه صعود کردن نوعا ترکیبی از فنون است که نیازمند تاکتیک و استراتژی دقیق می باشد. چیزی که انتقال آن در سیستم آموزش کلاسیک اگر نگوییم غیره ممکن، بسیار دشوار خواهد بود. انتقال این مهارت تجربی بر اساس آنچه در کشورهای پیشرو انجام میگیرد نوعا سینه به سینه یا از نوع استاد شاگردی است. کشورهایی مثل اسلوونی، لهستان و فرانسه را می توان در این مورد مثال زد و در کشور ما هم سیستم های اردویی شباهت زیادی به این روش دارند.

فعالیت های تک بعدی

یک دلیل دیگر را نیز می توان نوع نگاه به تمرینات و فعالیت های تک بعدی دانست که در سطح کوهنورد انجام میشود. بسیاری از بهترین کوهنوردان سطح جهان مانند بابانوف، ویتک کورتیکا، استیو هاوس، اولی اشتک و … هم در زمینه پیمایش و قله نوردی و هم در زمینه سنگنوردی و درای تولینگ دارای سطح بالایی هستند. توانمندی در هر دو حوزه باعث میشود دست کوهنورد در هنگام صعود باز بوده و بتواند گزینه های فنی تر در کوههای بلند را انتخاب کند. این در حالیست که در کشور ما اکثر فعالان در این زمینه روی یکی از دو مورد تمرکز می کنند. قله نوردان معمولا تمرین فنی کمی دارند و علاقمندان به صعودهای فنی نیز به طور گسترده ای تمرینات استقامتی و قله نوردی را کنار می گذارند.

پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!

• کفش هوکا مافات اسپید hoka mafate speed 4
  نمره 4.75 از 5
  ۳.۴۵۶.۰۰۰ تومان

40

41

42

+3

43

44

45

مقايسه

کفش اسیکس سوپربلست 2 پاریس ASICS Superblast

۳.۹۴۷.۰۰۰ تومان

نمره 4.63 از 5

• نوع کفش: تمرینی و مسابقه‌ای
• کاربرد: دویدن جاده‌ای، تمرین روزانه، مسابقات، ماراتن
• پشتیبانی از قوس پا: خنثی (مناسب برای افراد با قوس پای نرمال تا بالا)
• وزن: 252 گرم (8.9 اونس)
• افت پاشنه تا پنجه (Drop): 8.2 میلی‌متر
• ارتفاع پاشنه: 42.8 میلی‌متر
• ارتفاع پنجه: 34.6 میلی‌متر
• فوم میانی اصلی: FF Turbo+ (پرجنب‌وجوش و سبک)
• لایه دوم فوم میانی: FF Blast+ ECO (دوام بالا، بهبود ثبات)
• راکر: دارد (جهت انتقال انرژی بهتر در دویدن)
• جنس رویه: مش با قابلیت تنفس بالا
• عرض پنجه: متوسط (94.7 میلی‌متر در پهن‌ترین قسمت)
• انعطاف‌پذیری: متعادل (بدون صفحه کربنی اما با بازگشت انرژی بالا)
• پایداری: بالا (پهنای بیشتر در قسمت میانی و پاشنه)
• جنس زیره: ASICSGRIP (چسبندگی بیشتر، دوام بهتر)
• ضخامت زیره خارجی: 3.1 میلی‌متر
• تولید ویتنام با ضمانت کیفیت
• یونیسکس: مناسب آقایان و خانم ها

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کوله-جلیقه 5 لیتری INOXTO دارای کیف موبایل

۷۹۱.۰۰۰ تومان

نمره 3.00 از 5

• ظرفیت 5 لیتر: مناسب برای نگهداری وسایل ضروری در ورزش‌های مختلف.
• ابعاد جمع‌وجور: 20.5 * 5 * 41.5 سانتی‌متر، طراحی سبک و راحت.
• جنس نایلون ضد آب: مقاوم در برابر رطوبت و شرایط جوی مختلف.
• پشتی تنفسی: جلوگیری از تعریق و افزایش راحتی در فعالیت‌های طولانی.
• محفظه‌های متعدد: دارای محفظه زیپ‌دار اصلی و جیب‌های چسب‌دار برای نظم بهتر.
• بند سینه با سوت ایمنی: مناسب برای شرایط اضطراری.
• قابلیت استفاده با کمل بک: دسترسی آسان به نوشیدنی‌ها در حین ورزش.
• طراحی ارگونومیک: توزیع فشار به طور مساوی و جلوگیری از خستگی.
• مناسب برای ورزش‌های سرعتی: ایده‌آل برای دویدن، دوچرخه‌سواری و کوهنوردی.
• مقاوم و سبک: طراحی شیک با رنگ‌های متنوع و ضدخش.

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کیسه خواب کلمبیا 800 مدل MUMMY

۴.۹۹۴.۰۰۰ تومان

نمره 4.17 از 5

• بهترین استفاده به عنوان کیسه خواب کوهنوردی و کمپینگ و سفر
• دمای آسایش یا کامفورت: 5- درجه سانتیگراد
• دمای لیمیت یا حداقل راحتی: 10- درجه سانتیگراد
• دمای اکستریم: 20- درجه سانتیگراد
• ابعاد: طول 220 سانتی متر/ عرض شانه 80 سانتی متر/ عرض پایین 50 سانتی متر
• وزن پر: 800 گرم
• نسبت پر به ساقه 10/90
• لایه خارجی: 400T 20D
• لایه داخلی: 400T 20D Nylon
• زیپ: YKK
• وزن کیسه خواب: 1300 گرم
• فیل پاور یا پف شوندگی یا تراکم پر 450

افزودن به علاقه مندی

انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

مقايسه

کوله 45-70 لیتری مدل ماکالو (آلپی) برند SIMOND

۱۲.۸۶۷.۰۰۰ تومان

نمره 4.60 از 5

• حجم متغیر 45 تا 70 لیتر
• سبک وزن (وزن کوله 1200 گرم، قابل کاهش تا 850 گرم)
• طراحی فنی
• ابعاد
  • حداقل 45 لیتر: 55×33×30
  • حداکثر 70 لیتر: 83×33×30 سانتیمتر
• پارچه اصلی 100% پلی آمید، آستر 80% پلی استر، 20% پلی آمید، پوشش 100% پلی اورتان، تسمه 90% پلی پروپیلن، 10% پلی اورتان ترموپلاستیک
• فوم پشتی ترموفرم
• تایید شده توسط تیم کوهنوردان و سنگنوردان سیموند
• امکان حمل دو کلنگ کوهنوردی
• سیستم حمل اسکی قابل تنظیم
• بند بالایی قابل تنظیم
• تسمه های فشرده سازی در طرفین
• قابل استفاده با کمل بک
• جیب بالایی زیپ دار 25 در 25 سانتیمتر
• جیب داخلی مشبک 21 در 25 سانتیمتر
• جیب 29 در 21 سانتیمتر زیپ دار در جلوی کوله
• جیب زیپ دار مشبک زیر درب کوله
• زیپ جانبی برای دسترسی سریع به داخل کوله
• تسمه دیزی روی بدنه برای حمل تجهیزات فنی
• محصول اصل از شرکت سیموند
• با ضمانت بهترین کیفیت

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

مقايسه

مینی هیتر – بخاری چادری Ultimate مدل RK-5201

۱.۰۹۳.۰۰۰ تومان

نمره 4.00 از 5

• مصرف حداکثر گاز: 81 گرم در ساعت
• میزان انرژی: 1132 وات
• مناسب برای: چادر، کمپینگ، سفر با کوله پشتی، پیاده روی، ماهیگیری و سایر فعالیت های فضای باز
• ابعاد: 18 در 14 سانتیمتر
• وزن: 400 گرم
• فندک: دارد

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

مقايسه

کیت کمک های اولیه بلک دیر 25 تکه 87 پارچه

۴۸۳.۰۰۰ تومان

نمره 4.33 از 5

• • همراهی ایده‌آل برای: کوهنوردی، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، کمپینگ و ...
  • 25 تکه در 87 پارچه

وزن حدودی 250 گرم

• شامل: لوازم ضروری برای درمان آسیب‌های جزئی
• جمع و جور و سبک: حمل آسان در کوله پشتی یا جیب
• مقرون به صرفه: قیمتی مناسب برای همه
• همیشه همراهتان باشد: در سفر، تفریح و فعالیت‌های روزمره
• 17.5 در 13.5 سانتی متر و ارتفاع 5 سانتی متر

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

برای درک بهتر این دلیل باید گفت که هر چهار کوهنوردی که در بالا ذکر شد توانمندی صعود درجه سختی 5.12 یا بیشتر و همچنین توانمندی خوبی در قله نوردی و حتی اسکای رانینگ از خود ارایه داده اند.

مهارت در صعودهای ترکیبی و درای تولینگ

یک مهارت مورد نیاز برای صعودهای بلند در ارتفاعات بالا توانمندی در کار با ابزار یخنوردی به صورت ترکیبی و درای تولینگ است. کوهنوردان تربیت شده در کوههای آلپ به دلیل ماهیت کوههای این منطقه و نوع آموزش موجود به طور نسبی سطح بالایی در این فاکتور دارند که باعث میشود بتوانند از این مهارت در ارتفاعات بالاتر بهره ببرند.

در جمع بندی می توان گفت که مجموعه ای از دلایل مانند نگاه تک بعدی به فعالیت ها، عدم وجود مهارت های کلیدی مانند صعودهای ترکیبی، نوع فرهنگ و تربیت فرهنگی، حمایت ها و سیستم آموزش از جمله دلایلی هستند که می توان آنها را به عنوان بعضی از دلایل عقب ماندگی کوهنوردی کشورمان نسبت به کشورهای پیشرو در این زمینه بر شمرد. در پایان باید اشاره کرد که قطعا این نوشته کامل نیست و بر خود آن نیز نقد وارد است. موج کوه پذیرای نقطه نظرات پیشکسوتان و صاحب نظران عرصه کوهنوردی می باشد.

مطالب مرتبط

• کلنگ طلایی
• تمرین کوهنوردی در شوروی سابق