پیمایش طالقان به شهسوار؛ راهنمای مسیر پراچان به درجان

عبور از رشته‌کوه البرز، همواره آرزوی کوهنوردانی بوده که می‌خواهند مرز میان طبیعت خشک و کوهستانی جنوب البرز را با جنگل‌های مه‌آلود و مرطوب شمال لمس کنند. یکی از زیباترین و کلاسیک‌ترین مسیرها برای تحقق این رؤیا، مسیر پراچان طالقان به درجان شهسوار است؛ راهی که از دل کوهستان می‌گذرد، گردنه‌ای ۴۰۰۰ متری را پشت سر می‌گذارد و سرانجام در دل جنگل‌های سه‌هزار تنکابن آرام می‌گیرد.

موقعیت و مسیر کلی

این مسیر از روستای پراچان در شمال طالقان آغاز شده و با عبور از نقاطی همچون دروازک، دمچه، گردنه میش چال و آبگرم سه‌هزار به روستای درجان در استان مازندران ختم می‌شود. پیمایش این مسیر معمولاً سه روز به طول می‌انجامد و شامل طبیعتی بکر، چشمه‌های پرآب، مناظر بلند البرز مرکزی و در نهایت، فرود به جنگل‌های شمال است.

روز اول: آغاز کوه‌پیمایی از پراچان تا گوسفندسرای دمچه

برای دسترسی به روستای پراچان، ابتدا باید از تهران به سمت طالقان حرکت کنید. بهترین مسیر، جاده‌ی کرج–قزوین است؛ پس از عبور از نظرآباد و دوراهی طالقان، وارد جاده اصلی طالقان شوید. پس از رسیدن به مرکز طالقان، مسیر را به سمت شمال و روستای جوستان ادامه دهید. از جوستان به روستاهای دیزان و سپس پراچان می‌رسید. مسیر از جوستان تا پراچان حدود ۲۰ کیلومتر است که ۱۰ کیلومتر پایانی آن خاکی و کوهستانی بوده و با خودروهای معمولی نیز قابل عبور است. پراچان یکی از آخرین و شمالی‌ترین روستاهای طالقان است و نقطه‌ی آغاز مسیر پیمایشی به سمت البرز شمالی و شهسوار به‌شمار می‌رود.

آغاز مسیر: صبح هنگام پس از رسیدن به روستای پراچان (ارتفاع: ۲۳۶۰ متر)، گروهها پس از آماده‌سازی کوله‌ها و تجهیزات، از کنار رودخانه و جاده خاکی معدن به سمت بالا حرکت می‌کنند. مسیر در ابتدا از دره می‌گذرد و چشمه‌ها و آبشارهای متعدد روح تازه‌ای به مسیر می‌دهند.

دروازک: حدود ۲ تا ۳ ساعت پس از شروع، به منطقه‌ای به‌نام دروازک می‌رسید. اینجا جایی است که تخته‌سنگ‌ها و حفره‌های طبیعی، فرم‌هایی منحصربه‌فرد و مجسمه‌گون ایجاد کرده‌اند که انگار سنگ‌تراش طبیعت، با دقت و حوصله آن‌ها را تراشیده است.

دمچه: پس از طی حدود ۱۲ کیلومتر و ۷ ساعت پیمایش، به منطقه‌ای سرسبز به‌نام دمچه می‌رسید (ارتفاع: حدود ۳۴۰۰ متر). اینجا محل کمپ شب اول است. در اطراف این گوسفندسرا، چشمه‌ای زلال و فضای مناسب برای برپایی چادر وجود دارد. عطر کاکوتی، نعنای وحشی و هوای خنک کوهستان، خاطره‌ای ماندگار می‌سازد.

روز دوم: عبور از گردنه میش چال و فرود به دره سه‌هزار

حرکت صبحگاهی: پس از صرف صبحانه در سپیده‌دم، مسیر را از دمچه ادامه می‌دهید و به‌زودی به دوراهی لشگرک – میش چال می‌رسید. مسیر سمت چپ را برای صعود به گردنه انتخاب می‌کنید.

قله سرلت؛ راهنمای صعود سنگ‌ بلندِ البرز مرکزی

آبشار آلودر؛ جواهری پنهان در ارتفاعات شمال غرب تهران

گردنه میش‌چال (ارتفاع: حدود ۴۰۰۰ متر): این نقطه مرتفع‌ترین بخش مسیر است. با صعودی نسبتاً سنگین در ارتفاع بالا، حدوداً تا نزدیکی ظهر به گردنه می‌رسید. چشم‌انداز از این نقطه، بی‌نظیر است؛ از یک سو قله‌های خرسان، گردنکوه و لشگرک و از سوی دیگر، دره عمیق و سبز سه‌هزار.

فرود: بعد از گرفتن عکس یادگاری و تنفس در هوای پاک قله، فرود را آغاز می‌کنید. مسیر فرود، از میان چشمه‌ها و مراتع سرسبز می‌گذرد. منطقه‌ای پرآب و جنگلی است. رودخانه‌ای که از چشمه‌های ارتفاعات سرچشمه گرفته، شما را تا آبگرم همراهی می‌کند.

آبگرم سه‌هزار: حوالی عصر به منطقه‌ای می‌رسید که چشمه‌های آبگرم طبیعی از دل کوه بیرون می‌زنند. دمای آب برای استراحت و رفع خستگی بسیار دلپذیر است. محل مناسبی برای کمپ شب دوم است.

روز سوم: عبور از جنگل‌های سه‌هزار و پایان در درجان

پیمایش پایانی: روز سوم با صرف صبحانه و جمع‌آوری کمپ، مسیر را در امتداد رودخانه‌ی سه‌هزار ادامه می‌دهید. حالا دیگر کوه‌ها جای خود را به جنگل‌های انبوه داده‌اند. مسیر پر از درختان گردو، توسکا و افرا است.

روستای درجان: حوالی ظهر به روستای کوچک و زیبای درجان (ارتفاع: ۲۰۳۰ متر) می‌رسید. این روستا در دهستان سه‌هزار قرار دارد و مردم آن به کشاورزی و دامداری مشغول‌اند. از اینجا می‌توانید با وانت محلی یا پیکاپ، مسیر خاکی را طی کرده و به جاده اصلی برسید.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد مسیر

• عبور از شاهراه قدیمی جنوب به شمال البرز
• تلاقی دو اقلیم خشک کوهستانی و مرطوب جنگلی
• تنوع ارتفاعی از ۲۳۰۰ متر تا ۴۰۰۰ متر
• بیش از ۱۰ چشمه دائمی و آبشار در مسیر
• کمپ در کنار آبگرم طبیعی
• مناظر بی‌نظیر قله‌های تخت سلیمان، خرسان، لشگرک و…

جدول مشخصات فنی مسیر

تجهیزات ضروری

• کفش ترکینگ یا کوه‌پیمایی
• کیسه‌خواب مناسب شب‌های سرد ارتفاع
• چادر دوپوش
• باتوم کوهنوردی
• لباس گرم، بادگیر، پانچو
• هدلامپ، فلاسک، کتری کوچک
• داروهای شخصی، کارت ملی، پول نقد
• لیوان، قاشق، چاقو، بشقاب، مواد غذایی

نکات مهم و کاربردی

1. آب فراوان است؛ اما تصفیه‌گر یا قرص تصفیه آب همراه داشته باشید.
2. در گردنه احتمال مه و باد شدید وجود دارد؛ بادگیر الزامی است.
3. آبگرم سه‌هزار امکانات زیادی ندارد؛ بنابراین حوله و کفش صندل ببرید.
4. کمپینگ در مسیر نیازمند تجهیزات کامل شب‌مانی است؛ حمل بار سبک توصیه می‌شود.
5. با توجه به احتمال تغییرات ناگهانی هوا، پیش‌بینی شرایط جوی الزامی است.
6. وجود گوسفندسراها باعث حضور سگ‌های گله می‌شود؛ فاصله مناسب را حفظ کنید.

پایانی با طعم شیر کوهستان

شاید هیچ‌چیز مثل مهمانی بی‌ریای چوپان جوان در دل جنگل سه‌هزار، نتواند این سفر را به پایان برساند. نان محلی، پنیر تازه، پیاز سبز و صداقت لبخندش، گواهی بود بر اصالت این سرزمین.

عبور از طالقان به شهسوار، نه‌فقط یک پیمایش کوهستانی، بلکه سفری‌ست از خشکی به رطوبت، از آفتاب به مه، از صخره به جنگل، از تنهایی قله به گرمای آتش شبانه. سفری برای یافتن تکه‌ای از خود در دل البرز.

سوالات متداول درباره مسیر طالقان به شهسوار

۱. آیا پیمایش مسیر طالقان به شهسوار نیاز به راهنما دارد؟
بله، به دلیل طولانی بودن مسیر، تغییرات آب و هوایی ناگهانی، احتمال مه‌گرفتگی در گردنه‌ها و تعدد مسیرهای انشعابی، حضور راهنمای حرفه‌ای کوهستان اکیداً توصیه می‌شود.

۲. در چه فصلی بهترین زمان برای این پیمایش است؟
اوایل تابستان (اواخر خرداد تا اواسط تیر) بهترین زمان است، چون برف ارتفاعات هنوز کاملاً آب نشده و چشمه‌ها پرآب‌اند. در این زمان گرمای پایین‌دست هم آزاردهنده نیست.

۳. آیا نیاز به مجوز یا ثبت‌نام رسمی برای این برنامه هست؟
برای اجرای انفرادی خیر، اما برای برنامه‌های گروهی رسمی (باشگاه‌ها) نیاز به بیمه ورزشی، گواهی سلامت و ثبت‌نام در سامانه فدراسیون کوهنوردی وجود دارد.

۴. مسیر برگشت چگونه انجام می‌شود؟
پس از رسیدن به روستای درجان در استان مازندران، می‌توان با وانت محلی یا نیسان به ابتدای جاده آسفالت رفت و از آنجا با مینی‌بوس یا تاکسی به تنکابن و سپس تهران برگشت.

۵. آیا آب آشامیدنی در طول مسیر وجود دارد یا باید حمل شود؟
بله، مسیر دارای چشمه‌های فراوان و آب آشامیدنی سالم است. با این حال، همراه داشتن تصفیه‌گر یا قرص کلر توصیه می‌شود، به‌ویژه در فصل گرم یا زمان بارندگی.