قله کاسونک؛ معرفی و راهنمای صعود

قله کاسونک با ارتفاع ۳۶۸۰ متر یکی از قله‌های مهم و کمتر شناخته‌شده در البرز مرکزی است که در منطقه گرمابدر از توابع فشم، شهرستان شمیرانات واقع شده. این قله با قرارگیری در محدوده‌ای کوهستانی و بکر، چشم‌اندازهای منحصربه‌فردی از قلل اطراف همچون دماوند، خاتون بارگاه، خرسنگ، آتشکوه و مهرچال دارد و مسیر صعود به آن، ترکیبی از مناظر طبیعی، چالش‌های فنی و آرامش کوهستانی را به کوهنوردان هدیه می‌دهد.

موقعیت جغرافیایی و دسترسی

کاسونک در انتهای جاده فشم و در حاشیه شرقی رشته‌کوه البرز مرکزی واقع شده و مسیر دسترسی به آن از طریق روستای گرمابدر امکان‌پذیر است. این روستا در ۱۳ کیلومتری میدان فشم قرار دارد و برای رسیدن به آن باید از روستاهای زایگان، لالان و آبنیک گذر کرد.

پس از رسیدن به گرمابدر، مسیر خاکی تا ایستگاه محیط‌بانی ادامه دارد که در اکثر موارد، اجازه عبور با وسیله نقلیه از آن داده نمی‌شود. بنابراین، کوهنوردان معمولاً از همین نقطه مسیر پیمایش خود را آغاز می‌کنند.

مسیر صعود رایج قله کاسونک

مسیر رایج صعود به قله کاسونک از روستای گرمابدر آغاز می‌شود. گرمابدر، آخرین روستا در انتهای جاده فرعی شمال شرقی فشم است که از تهران (میدان آزادی) حدود ۶۵ کیلومتر فاصله دارد. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی و حفاظت‌شده از ناحیه رودبار قصران قرار دارد و برای ورود به منطقه، باید از ایستگاه محیط‌بانی عبور کرد. در اغلب روزهای عادی اجازه عبور خودروها از محیط‌بانی داده نمی‌شود و کوهنوردان باید پیاده‌روی خود را از همان‌جا آغاز کنند.

مسیر پیمایش ابتدا با حدود ۵ تا ۶ کیلومتر جاده خاکی شروع می‌شود که شیب ملایم و منظره‌ای زیبا از کوه‌ها و دره‌های اطراف دارد. این بخش از مسیر عمدتاً در امتداد جاده دشت لار پیش می‌رود و در مواردی می‌توان از میانبرهای پاکوب استفاده کرد تا مسافت و زمان را کاهش داد. پس از حدود ۲ ساعت پیمایش، به گردنه یونزا یا گردنه خاتون بارگاه می‌رسید که ارتفاع آن حدود ۳۱۰۰ متر است و یکی از نقاط کلیدی و محل استراحت رایج در مسیر صعود محسوب می‌شود.

از گردنه، مسیر به‌سمت جنوب و سپس جنوب‌شرقی ادامه می‌یابد. این قسمت شامل چند تپه و یال متوالی با شیب‌های نسبتاً ملایم است که به آرامی ارتفاع می‌گیرید. پاکوب‌ها در این بخش مشخص هستند و با عبور از چند فراز و فرود (اصطلاحاً “بده‌بستان”) به پای شیب نهایی قله می‌رسید. در این مرحله، مسیر سنگ‌ریزه‌ای و نسبتاً تند می‌شود (حدود ۴۵ درجه شیب) و نیاز به دقت و استفاده از باتوم کوهنوردی دارد.

با حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت تلاش در این بخش، به قله کاسونک در ارتفاع ۳۶۸۰ متری می‌رسید. از فراز قله، چشم‌اندازهایی خیره‌کننده از قلل اطراف از جمله دماوند، خاتون بارگاه، خرسنگ، آتش‌کوه، ریزان، مهرچال، شیورکش و دشت لار قابل مشاهده است. این مسیر رایج به‌دلیل دسترسی نسبتاً ساده، پاکوب مشخص و زیبایی طبیعی مسیر، در بین گروه‌های کوهنوردی بسیار محبوب است و در فصل تابستان و پاییز مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای بازگشت نیز معمولاً از همان مسیر صعود استفاده می‌شود.

افسانه حسامی‌فرد؛ اولین زن ایرانی بر فراز ۱۴ قله‌ ۸۰۰۰ متری جهان

اسکی از اورست؛ جزییات فرود تاریخی بارگیل بدون اکسیژن

مدت زمان پیمایش

• از محیط‌بانی تا گردنه یونزا: حدود ۶ کیلومتر – ۲ ساعت
• از گردنه تا قله کاسونک: حدود ۳ کیلومتر – ۱.۵ تا ۲ ساعت
• زمان کل رفت: بین ۳.۵ تا ۴.۵ ساعت بسته به توان گروه
• زمان بازگشت: حدود ۲ تا ۲.۵ ساعت
• کل زمان برنامه: بین ۷ تا ۹ ساعت

ویژگی‌های طبیعی مسیر

قله کاسونک نه‌تنها به خاطر ارتفاع قابل توجهش، بلکه به دلیل مناظر کم‌نظیری که در مسیر و روی قله پیش روی کوهنوردان قرار می‌دهد، مورد توجه است. در مسیر صعود، چشم‌اندازهای گسترده‌ای از دشت لار، قله دماوند، خط‌الراس خلنو و سرکچال‌ها، و همچنین قله‌های پیرزن‌کلوم، مهرچال، آتشکوه، ریزان و شیورکش دیده می‌شوند.

از فراز قله، با دید ۳۶۰ درجه، می‌توان به‌خوبی از زیبایی‌های طبیعی البرز مرکزی لذت برد. در روزهای صاف و آفتابی، قله دماوند با ابهت همیشگی‌اش در سمت شرق خودنمایی می‌کند.

فصل مناسب صعود

بهترین فصل صعود به قله کاسونک از اواخر تابستان تا اواسط پاییز است، زمانی که هوا خنک و آسمان غالباً صاف است و خبری از برف سنگین یا گرمای شدید نیست. در فصل زمستان نیز صعود امکان‌پذیر است، اما به دلیل حجم بالای برف و احتمال بهمن، نیاز به تجهیزات فنی و تجربه کافی در کوه‌نوردی زمستانه دارد.

منابع آب

در اکثر گزارش‌ها اشاره شده که مسیر صعود تقریباً فاقد منابع آب آشامیدنی مطمئن است. در فصل بهار ممکن است چشمه‌هایی در مسیر گردنه یونزا یا ابتدای راه دیده شود، اما در تابستان و پاییز آب کمیاب است. توصیه می‌شود کوهنوردان آب کافی (حداقل ۲ تا ۳ لیتر برای هر نفر) همراه داشته باشند.

امکانات و پناهگاه‌ها

• پناهگاه یا جان‌پناه: در مسیر وجود ندارد.
• آنتن‌دهی موبایل: در بخش‌هایی از مسیر به‌ویژه نزدیک گردنه یونزا و نواحی باز، آنتن‌دهی مناسب وجود دارد، اما روی قله گاهی آنتن کاذب دیده می‌شود.
• خطرات مسیر: سنگ‌های ریزشی در شیب نهایی و سرمای شدید در صعود زمستانه از جمله چالش‌ها هستند.

پوشش گیاهی و جانوری

در مسیر صعود به قله کاسونک، پوشش گیاهی متنوعی شامل گون‌ها، لگوم‌ها، اورس، زالزالک، ریواس، خاکشیر، والک، و قارچ دیده می‌شود. این منطقه همچنین زیستگاه گونه‌هایی نظیر کبک، شاهین، مار، روباه، گرگ، شغال و در نواحی اطراف، خرس قهوه‌ای است. وجود فسیل‌های نرم‌تنان در سنگ‌های رسوبی مسیر نیز نشان از گذشته دریایی این منطقه دارد.

مسیرهای جایگزین

علاوه بر مسیر مستقیم از محیط‌بانی گرمابدر، برخی کوهنوردان ابتدا از همین مسیر به قله شیورکش صعود کرده و سپس از روی تیغه‌ها (خط‌الراس غربی) به قله کاسونک می‌رسند. این مسیر زیباتر اما فنی‌تر است و نیاز به مهارت عبور از تیغه دارد.

برنامه‌های ترکیبی

کاسونک به‌دلیل موقعیت خاص خود، امکان ترکیب با صعود سایر قله‌ها را نیز دارد. از جمله این برنامه‌ها:

• صعود به کاسونک و ادامه مسیر به قله شیورکش و بازگشت به گرمابدر
• صعود به کاسونک و شب‌مانی در گردنه زیر قله کافره، سپس صعود به قله کافره
• پیمایش خط‌الراس شمالی شامل قله‌های یونزا، خاتون بارگاه و خرسنگ

توصیه‌های ایمنی و کاربردی

• باتوم کوهنوردی در شیب‌های تند نهایی بسیار مفید خواهد بود.
• در فصل گرم، کرم ضدآفتاب و کلاه لبه‌دار همراه داشته باشید.
• در فصل‌های پر بارش یا برفی، حتماً گتر، پانچو و لباس گرم همراه داشته باشید.
• به‌دلیل نبود پناهگاه، داشتن کیسه بیواک یا پتوی نجات در برنامه‌های یک‌روزه ضروری است.
• کوهنوردی گروهی توصیه می‌شود؛ مسیر خلوت و بلند است.
• زباله‌ها و پوست میوه‌ها را حتماً همراه خود بازگردانید؛ طبیعت، خانه‌ی ماست.

درجه سختی کاسونک

قله کاسونک از نظر درجه سختی در رده «متوسط تا سخت» طبقه‌بندی می‌شود. مسیر اصلی صعود از گرمابدر تا گردنه یونزا شیبی ملایم و پاکوب مشخصی دارد و برای کوهنوردان با آمادگی جسمانی متوسط مناسب است. اما از گردنه تا قله، شیب مسیر به‌ویژه در بخش‌های پایانی افزایش یافته و با سنگ‌های ریزشی، لغزنده و شیب حدود ۴۵ درجه همراه است که نیاز به دقت و توان بدنی بیشتر دارد. همچنین در زمستان یا هوای مه‌آلود، خطراتی مثل یخ‌زدگی و گم‌کردن مسیر وجود دارد. بنابراین، صعود به قله کاسونک برای افراد مبتدی به‌تنهایی توصیه نمی‌شود و بهتر است با گروه یا راهنمای باتجربه همراه باشند.

جمع‌بندی

قله کاسونک با طبیعتی دست‌نخورده، مسیری نسبتاً فنی اما قابل پیمایش و چشم‌اندازهای فوق‌العاده، یکی از قله‌های جذاب برای برنامه‌های یک‌روزه یا ترکیبی در البرز مرکزی است. نزدیکی آن به تهران، دسترسی آسان به مبدا صعود، و امکان صعود در فصول مختلف سال، این قله را به مقصدی مناسب برای کوهنوردان با تجربه متوسط تا حرفه‌ای تبدیل کرده است.

اگر به‌دنبال تجربه‌ای خاص از کوهستان، آرامش و زیبایی هستید، کاسونک شما را ناامید نخواهد کرد.

در ادامه، یک جدول کامل و کاربردی درباره قله کاسونک ارائه می‌شود که شامل اطلاعات مسیر، ویژگی‌های طبیعی، فنی و موقعیت جغرافیایی آن است: