خطای گروه اندیشی در کوهنوردی چیست؟

در بسیاری از موارد یا شاید بهتر بگوییم همه موارد توصیه بر صعود و کوهنوردی به همراه گروه است. دلایل این امر هم امکان ایجاد کار گروهی، حمایت اعضا از یکدیگر، پشتیبانی در شرایط دشوار و سایر موارد ذکر می شود که منطقی نیز هستند. اما کار کردن درون یک گروه نیز خالی از آسیب نیست. در این مقاله به شرح یکی از بیماری های گروه به نام گروه اندیشی می پردازیم و اینکه گروه اندیشی چگونه می تواند روی تصمیمات گروه تاثیر منفی گذاشته و آنرا با مشکل مواجه کند.

گروه اندیشی چیست؟

احتمالا همه ما قبلا در جلساتی شرکت داشته ایم که جو آن آنقدر سنگین بوده است که نتوانستیم بر دیدگاه خود پایدار بمانیم. یا اصولا به دلیل یک دستی دیدگاهها صلاح دیدیم که نقطه نظر خود را به دیگران انتقال ندهیم(به نوعی خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو)

گروه اندیشی به نقل از دکتر الوانی نحوه تفکری است که در آن اعضای گروه تحت تاثیر فشار گروهی آنچنان با نظرات گروه موافق می شوند که از ارزیابی های واقعگرایانه باز مانده و به یک گزینه که مورد نظر گروه است دل می بندند و آن را باور می کنند. در این حالت کارآیی مغز، قدرت آزمون واقعیت ها، داوری اخلاقی به دلیل فشارهای درون گروهی تخریب شده و از بین می روند.

گروه اندیشی مانند بیماری بر گروه چیره شده و موجب عوارضی می شود که به شرح زیر هستند:

توهم آسیب ناپذیری : یکی از علایم گروه اندیشی توهم آسیب ناپذیری است. در این حالت تفکر گروهی مانند پشتگرمی فکری افراد نسبت به هم عمل می کند و افراد گروه احساس رویین تن بودن پیدا می کنند.

گریز از نقد منطقی : اعضای گروههایی که تحت فشار جمعی تصمیم می گیرند از هر گونه استدلال فراری هستند و با روشهای مختلف به نوعی انواع نقد را سرکوب می نمایند.

اجتناب از ارزیابی : نشانه دیگر گروه اندیشی رخوت جمع در ارزیابی شرایط است. حتی در صورتی که به صورت ظاهری این ارزیابی ها وجود دارد، در عمل ارزیابی و بررسی واقعی صورت نمی پذیرد.

ماساتسوگو کونیشی، کوهنورد آهنین از سرزمین آفتاب

قله نقره سر: معرفی و راهنمای صعود

یک سو نگری و تعصب گروهی : ارزشهای درون گروه به طرز فکر افراد غلبه کرده و هر نوع درکی بر اساس فیلتر شناختی موجود صورت می پذیرد.

کلیشه سازی : برچسب زنی به مخالفان یکی از روشهایی است که در این نوع گروهها برای کنترل ایده های مخالف به کار برده می شود.

اغماض در برابر لرزشها و شکست های گروه

عدم تمایل به دریافت اطلاعات مخالف

گروه اندیشی در کوهنوردی

فرض کنید که یک تیم چهار نفره عازم صعود به قله دماوند هستند. شرایط جوی مناسب نیست، با این حال دیدگاه عمومی گروه بر صعود قله استوار می باشد و تصمیم گرفته شده است. شما هم عضو این تیم هستید و هواشناسی را چک کرده اید و البته در دلتان به این تصمیم شک دارید. حال چه می کنید؟ آیا مخالفت خود را با تصمیم گروه به طور قاطع و محکم ارایه می کنید؟ لزوما ممکن است این اتفاق نیافتد به خصوص زمانی که سایر نفرات از نظر سطح کوهنوردی در جایگاه بالاتری قرار گرفته باشند. در صورتی که سکوت اختیار کنید در حقیقت زمانیست که در دام گروه اندیشی گرفتار شده اید.

حال یک مثال سختتر، یک تیم در بهمن گرفتار شده است و یکی از نفرات بهمن زده پس از ساعتی در زیر برف همچنان مدفون است. دیگر اعضای تیم در زیر یک شیب بهمن خیز و در زمان بارش سنگین برف همچنان به دنبال پیدا کردن اثر فرد مفقود شده هستند، این در حالیست که چند نفر دیگر نیز در معرض بهمن قرار می گیرند. همه این افراد به نوعی تحت تاثیر گروه اندیشی قرار دارند. این در حالیست که حتی جلسه ای هم تشکیل نشده و فقط نگاه تایید کننده ای بین اعضا رد و بدل می شود. باید اعتراف کرد که تصمیم گیری در این شرایط اصلا آسان نیست.

برای درک بهتر مثال دیگری ارایه می کنیم. جلسه ای در باشگاه کوهنوردی جهت انتخاب یک برنامه شاخص برون مرزی برگزار می شود. گروه برنامه صعود به یک قله هشت هزار متری مانند ماکالو را انتخاب می کند، این در حالیست که هیچ کدام از اعضا تجربه صعود به قله 7000 متری یا یک هشت هزار متری آسانتررا ندارند.

مثالی دیگر، سه نفر عازم صعود زمستانی خط الراس دوبرار شده اند. پس از دو روز برنامه شرایط به گونه ای رقم می خورد که امکان پایان دادن برنامه در پنجره هوایی خوب نیست و تیم با طوفان مواجه خواهد شد، اما هیچ کس این شرایط را بیان نمی کند. چرا چون فکر می کند که دیگران راجع به او تصویری بدی (یک کوهنورد تنبل) در ذهن خود شکل می دهند.

همانطور که متوجه شدید گروه اندیشی می تواند باعث ایجاد پایه ای برای تصمیمات تسلسلی اشتباه شود.

توصیه هایی برای اجتناب از گروه اندیشی

در ادامه به بیان برخی روشها برای جلوگیری از گروه اندیشی اشاره می کنیم.

• سرپرست در برنامه های گروهی و تصمیم گیری ها باید اعضا را به ارزیابی دقیق نظریات، سناریوها و بیان تصمیمات متفاوت ترغیب کند.
• ایجاد فضای باز و دوستانه برای بیان نقطه نظرات منتقدانه
• استفاده از کارشناسان خارج از باشگاه با تجارب متفاوت و بیشتر برای بهینه سازی تصمیمات و جلوگیری از سایه انداختن گروه روی تصمیم
• توجه به نقطه نظرات اقلیت در تصمیم گیری ها: گاها در تصمیمات رای گیری صورت می گیرد. این امکان هست که به دلایلی اقلیت نگاه درستی داشته باشند اما نتوانند در رای گیری حداکثر را کسب کنند. لازم است به دیدگاه آنها توجه شود.