قله گوی زنگی؛ راهنمای صعود به رکاب آسمانی میشو

در دل رشته‌کوه میشوداغ، جایی میان مرند، صوفیان و شبستر، قله‌ای است که نامش ترکیبی از «گوی» به معنای آسمان و «زنگی» یا «اوزنگی» به معنای رکاب است؛ «گوی زنگی» یا همان «رکاب آسمان». این قله با ارتفاع بیش از ۳۰۷۰ متر از سطح دریا، یکی از مرتفع‌ترین و جذاب‌ترین قلل شمال‌غرب کشور به شمار می‌رود و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش، چشم‌اندازی بی‌نظیر از دشت مرند، دریاچه ارومیه و قلل بلند آذربایجان شرقی را در اختیار کوهنوردان قرار می‌دهد. صعود به گوی زنگی، هم یک چالش جدی برای علاقه‌مندان به کوهنوردی است و هم تجربه‌ای ناب از طبیعتی بکر، مه‌آلود و آرام در ارتفاعات میشو.

موقعیت جغرافیایی قله گوی زنگی

قله گوی زنگی در جنوب شهرستان مرند، استان آذربایجان شرقی، و در میانه‌ی رشته‌کوه میشو واقع شده است. این رشته‌کوه از شمال تا جنوب دشت مرند کشیده شده و با قلل معروفی چون «علی علمدار» (۳۱۳۱ متر)، «فلک داغی»، «میشوداغ»، «شانجان» و «قاریاتان» شناخته می‌شود. گوی زنگی با ارتفاع تقریبی ۳۰۷۲ متر، میان قله‌های علی علمدار و فلک قرار گرفته و بر یالی شرقی-غربی مستقر است.

موقعیت دقیق قله از نظر جغرافیایی:

• عرض جغرافیایی (Latitude): 38.6233° N
• طول جغرافیایی (Longitude): 45.7821° E

مسیرهای اصلی صعود

از مسیرهای مختلفی می‌توان به قله گوی زنگی صعود کرد. مبدا تمامی این مسیرها، جاده مرند–تبریز و پس از آن پشت پلیس‌راه است. سه مسیر رایج عبارت‌اند از:

۱. مسیر زمستانی (یال برفی)

• طول مسیر: ۹ کیلومتر
• افزایش ارتفاع: ۱۷۹۳ متر
• زمان صعود: ۴ تا ۶ ساعت
• ویژگی: شیب تند، برف‌کوبی، دست به سنگ سبک
• مناسب برای: کوهنوردان با تجربه و مجهز به تجهیزات زمستانی

۲. مسیر یال میانی

• طول مسیر: ۶ کیلومتر
• افزایش ارتفاع: ۱۸۹۰ متر
• زمان صعود: ۴ تا ۵ ساعت
• ویژگی: متعادل‌تر از مسیر زمستانی، مناسب‌تر در فصول گرم
• مناسب برای: کوهنوردان نیمه‌حرفه‌ای

۳. مسیر جان‌پناه

• طول مسیر: ۵ کیلومتر
• افزایش ارتفاع: ۱۹۰۵ متر
• زمان صعود: ۴ تا ۵ ساعت
• ویژگی: عبور از پناهگاه سنگی نزدیک قله، یکی از محبوب‌ترین مسیرها در تابستان
• مناسب برای: افراد با تجربه متوسط

راهنمای دقیق صعود به قله

صعود به قله گوی زنگی از مسیرهای مختلفی امکان‌پذیر است، اما مسیر مرسوم و پرکاربرد، از پشت پلیس‌راه مرند–تبریز آغاز می‌شود. در این بخش، یکی از رایج‌ترین و کم‌خطرترین مسیرها یعنی مسیر یال جان‌پناه را گام‌به‌گام شرح می‌دهیم:

⛳ مرحله اول: دسترسی به ابتدای مسیر

پس از خروج از جاده تبریز–مرند و عبور از پلیس‌راه، به جاده‌ای خاکی می‌رسید که با تیرهای برق بتنی در امتداد مسیر قابل شناسایی است. حدود ۸۰۰ متر جلوتر، یک انشعاب به سمت راست شما را به جاده‌ای باریک و خاکی با شیب نسبتاً زیاد می‌رساند. این جاده به نزدیکی پای کوه و محل پارک خودروها می‌رسد.

🏞️ مرحله دوم: شروع صعود از پای کوه تا چشمه کسری

از محل پارک خودرو، صعود از طریق پاکوب مشخص به سمت جنوب آغاز می‌شود. بعد از حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی، به چشمه کسری می‌رسید که یک منبع آب دائمی با دو لوله ۴ اینچی است. این چشمه، تنها منبع آب مسیر در فصول گرم سال است و بهترین زمان برای پر کردن بطری‌ها همین‌جاست.

🧭 مرحله سوم: چشمه تا پناهگاه سنگی

پس از چشمه، مسیر با شیبی ملایم‌تر به سمت غرب می‌چرخد. پاکوب کاملاً مشخص است و پس از حدود ۹۰ دقیقه، به پناهگاه سنگی گوی زنگی می‌رسید. این پناهگاه برای استراحت، تغییر لباس، یا حتی شب‌مانی مناسب است و در هوای گرم سایه خوبی فراهم می‌کند. ارتفاع پناهگاه حدود ۲۹۰۰ متر است.

🧗 مرحله چهارم: پناهگاه تا قله

از پناهگاه تا قله تنها حدود ۲۰۰ متر اختلاف ارتفاع باقی مانده، اما شیب مسیر تندتر می‌شود. در این بخش باید از مسیر سنگلاخی و گاهی شن‌اسکی عبور کنید. صعود این قسمت بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد.

🌄 مرحله پنجم: قله و چشم‌انداز

قله گوی زنگی با ارتفاع ۳۰۷۲ متر، دید وسیعی به اطراف دارد. در هوای صاف می‌توان شهر مرند، دریاچه ارومیه، قله علی علمدار، قله فلک و حتی قله آرارات را مشاهده کرد. وزش باد در قله نسبتاً شدید است؛ بنابراین پوشاک مناسب ضروری است.

🌀 مسیر بازگشت

توصیه می‌شود بازگشت از همان مسیر انجام شود، مگر اینکه مسیر حلقه‌ای با راهنمای آشنا انتخاب شده باشد. بازگشت با دقت بالا، خصوصاً در شیب‌های آخر مسیر و بخش شن‌اسکی انجام شود.

پوشش گیاهی منطقه

مسیرهای صعود به گوی زنگی، خصوصاً در فصل بهار و اوایل تابستان، مملو از گل‌های وحشی، گون، درمنه و گونه‌های مرتعی مختلف هستند. دره‌های اطراف و دامنه‌ها گاه پوشیده از چمنزارهای انبوه و گل‌های رنگارنگ‌اند که زیبایی مسیر را دوچندان می‌کنند.

در مناطقی چون «بنداوستی» و «قیزیل دره»، توسط گروه‌های زیست‌محیطی بومی، پروژه‌های درختکاری اجرا شده است که به سبز شدن بخش‌هایی از میشو کمک کرده‌اند.

پوشش جانوری

در ارتفاعات این منطقه آثار حضور دام و دامداران قابل مشاهده است. با این حال حیات وحش به دلیل رفت‌وآمد گروه‌های کوهنوردی کمتر خود را نشان می‌دهد. گاهی رد پای روباه، خرگوش کوهی یا کبک قابل مشاهده است. در زمستان، احتمال حضور گرگ در دره‌های پایین‌دست نیز وجود دارد.

صعود به قله گوی زنگی: نکات کلیدی، درجه سختی، و تجهیزات پیشنهادی

درجه سختی صعود

قله گوی زنگی با ارتفاع بیش از ۳۰۷۰ متر، بسته به فصل صعود، سطح آمادگی تیم، و مسیر انتخابی، درجه سختی متفاوتی دارد:

فصل صعود	مسیر	درجه سختی	توضیحات
تابستان	یال میانی یا جان‌پناه	متوسط تا نیمه‌سنگین	مسیرها پاکوب‌اند، بدون نیاز به ابزار فنی اما با شیب‌ نسبتاً زیاد
زمستان	یال زمستانی	سنگین	شیب تند، احتمال برفکوبی سنگین، نیاز به کرامپون، کلنگ و مهارت‌های فنی

در تابستان، برنامه‌ای نیم‌روزه (۵ تا ۷ ساعت) با مدیریت خوب و آمادگی متوسط امکان‌پذیر است. اما در زمستان، مسیر نفس‌گیر و شرایط جوی ناپایدار، این قله را به گزینه‌ای برای کوهنوردان باتجربه تبدیل می‌کند.

نکات مهم پیش از صعود

• وضعیت آب: فقط یک چشمه به نام “چشمه کسری” در مسیر وجود دارد؛ آن‌هم در نیمه اول مسیر. در تابستان مسیر کاملاً خشک است.
• آنتن‌دهی: در اغلب بخش‌های مسیر آنتن‌دهی وجود دارد، ولی در قله و مناطق نزدیک به پناهگاه ممکن است قطع شود.
• هوا: در زمستان دمای قله به زیر منفی ۲۰ درجه می‌رسد و وزش باد در نزدیکی قله شدید است. در تابستان نیز هوا در دامنه‌ها گرم و در ارتفاعات خنک می‌شود.
• زمان‌بندی پیشنهادی در زمستان برای یک تیم معمول:
  • حرکت از تبریز به سمت مرند: ۶:۳۰
  • شروع صعود: ۸:۰۰
  • رسیدن به قله: ۱۴:00
  • بازگشت به مبدا: ۱۸:۳۰

تجربه صعودهای گذشته

روایت‌های مختلف از صعود به گوی زنگی، نشان می‌دهند که این قله با وجود سختی‌هایش، یکی از مقاصد محبوب کوهنوردان شمال‌غرب کشور است.

• صعود در هوای مه‌آلود: در برخی برنامه‌ها، گروه‌ها با مه غلیظ، وزش باد شدید و عدم دید کافی روبه‌رو شده‌اند، که ارزش همراه داشتن جی‌پی‌اس را دوچندان می‌کند.
• پناهگاه گوی زنگی: محلی امن برای استراحت در هوای سرد و مکانی برای دیدار کوهنوردان محلی. برخی تیم‌ها شب‌مانی در آن را تجربه کرده‌اند.
• مسیر بین قله میشو و گوی زنگی: این مسیر با شیبی ملایم و چشم‌اندازی زیبا، تجربه‌ای متفاوت از دو قله‌ی مجاور را فراهم می‌آورد.

مناظر قابل مشاهده از قله

از روی قله گوی زنگی، بسته به شرایط جوی، می‌توان مناظر خیره‌کننده‌ای را تماشا کرد:

• شمال: دشت مرند، کوه‌های کمچی و قانلی‌داغ
• جنوب: دریاچه ارومیه، قله داش‌باشی
• شرق: قله فلک و قره‌بلله
• غرب: قاریاتان، علی علمدار و در دوردست‌ها قله آرارات

جمع‌بندی و پیشنهاد

گوی زنگی قله‌ای‌ است هم مناسب برای تمرین ارتفاع‌گیری در تابستان و هم یک چالش جدی در زمستان. اگر به دنبال قله‌ای در شمال‌غرب کشور هستید که هم چشم‌اندازهای زیبا داشته باشد و هم خلوت و آرام باشد، گوی زنگی انتخاب خوبی است. کافی است با آمادگی مناسب، تجهیزات کامل و احترام به طبیعت، این سفر را تجربه کنید.

🏔️ جدول مشخصات کامل قله گوی زنگی

عنوان	اطلاعات
نام قله	گوی زنگی (Guyzangi)
ارتفاع از سطح دریا	3052 تا 3076 متر (بسته به منبع)
موقعیت جغرافیایی	جنوب شهرستان مرند، استان آذربایجان شرقی، رشته‌کوه میشو
عرض جغرافیایی (Latitude)	38.6233° N
طول جغرافیایی (Longitude)	45.7821° E
نوع مسیر اصلی	حلقه‌ای (Loop)
مسافت کلی مسیر حلقه‌ای	13.1 کیلومتر (بر اساس ترک GPS)
افزایش ارتفاع	حدود 1212 تا 1905 متر بسته به مسیر انتخابی
کاهش ارتفاع	برابر با افزایش ارتفاع (در مسیر حلقه‌ای)
مدت زمان صعود	4 تا 6.5 ساعت
مدت زمان کل برنامه	7 تا 11 ساعت
سختی مسیر (تابستان)	متوسط تا نیمه‌سنگین
سختی مسیر (زمستان)	سنگین (برف‌کوبی، شیب زیاد، نیاز به تجهیزات)
بهترین فصل صعود	بهار، تابستان و اوایل پاییز (زمستان فقط با آمادگی بالا توصیه می‌شود)
منابع آب در مسیر	فقط یک چشمه دائمی (چشمه کسری) در ابتدای مسیر
آنتن‌دهی موبایل	نسبتاً پایدار، در برخی نقاط ضعیف
پناهگاه در مسیر	پناهگاه سنگی در نزدیکی قله
حیات وحش قابل مشاهده	کبک، روباه، آهو (در برخی مناطق)، آثار عبور دام
پوشش گیاهی غالب	گون، درمنه، گل‌های وحشی، چمنزارهای مرتفع
چشم‌انداز قله	دریاچه ارومیه، مرند، علی علمدار، فلک، آرارات، کوه‌های شبستر و صوفیان
مسیرهای اصلی صعود	مسیر زمستانی، یال میانی، یال جان‌پناه
مبدا صعود	پشت پلیس‌راه مرند–تبریز
موقعیت پناهگاه	کمی پایین‌تر از قله در مسیر یال پناهگاه
میزان برف زمستانی	30 تا 40 سانتی‌متر (در برخی نقاط تا بیش از 50 سانت)
تجهیزات ضروری زمستان	کرامپون، باتوم، کفش ضدآب، عینک، لباس ضدباد، GPS
تجهیزات پیشنهادی تابستان	کفش سبک کوه، کلاه آفتاب‌گیر، کرم ضدآفتاب، قمقمه یا هیدراتاسیون بلدر

تجهیزات پیشنهادی برای صعود گوی زنگی

برای صعود موفق و ایمن به قله گوی زنگی، همراه داشتن تجهیزات مناسب نقش بسیار مهمی در کیفیت و امنیت برنامه دارد. از جمله اقلام پیشنهادی که برای این مسیر و شرایط کوهستانی متنوع آن (از سنگلاخ تا شیب‌های تند و گاه مه‌آلود) می‌توان نام برد، کمل بک سبک و باکیفیت، کفش کوه‌پیمایی فنی، باتوم کوهنوردی مستحکم و جوراب‌های فنی است.

یکی از بهترین گزینه‌ها برای تأمین آب موردنیاز در طول مسیر، کمل بک درب کشویی ۲.۵ لیتری اسنوهاک است که با ظرفیت مناسب، دهانه پهن برای پرکردن سریع و جنس مقاوم، گزینه‌ای کاربردی برای مسیر خشک گوی زنگی به شمار می‌رود. همچنین برای عبور از بخش‌های شیب‌دار و سنگلاخی، استفاده از باتوم‌هایی مثل باتوم کوهنوردی اکسپوننت مدل ABD-3-8512 یا باتوم کله‌گاوی کلیپسی Pekynew بسیار مؤثر خواهد بود.

از نظر کفش، انتخاب مدلی با کفی ضدلغزش و ساختار مقاوم در برابر تغییرات دمایی اهمیت بالایی دارد. در این مسیر، کفش بوریل مدل برنتا (Boreal Brenta) یکی از گزینه‌های حرفه‌ای است که برای برنامه‌های یک‌روزه یا فنی در کوه‌های شمال‌غرب کشور طراحی شده. همچنین برای حفظ راحتی پا و جلوگیری از تاول، استفاده از جوراب MUND مدل Premium توصیه می‌شود که با طراحی آنتی‌باکتریال و تهویه عالی، آسایش شما را در مسیرهای طولانی حفظ می‌کند.