قله آهنگرک: معرفی و راهنمای صعود

قله آهنگرک یکی از قلل زیبای البرز مرکزی است که در نزدیکی تهران و در منطقه‌ی لواسانات، دره‌ی هملون و شمال روستای میگون قرار دارد. این قله با ارتفاع تقریبی ۳۳۸۰ متر، یکی از گزینه‌های محبوب برای کوهنوردان علاقه‌مند به برنامه‌های یک‌روزه، چهار فصل و دارای چالش‌های فنی متوسط است.

موقعیت جغرافیایی قله آهنگرک

آهنگرک در محدوده شهرستان شمیرانات و منطقه رودبار قصران واقع شده و از غرب به دره آهار، از شرق به دره پرآب هملون و از شمال به قله سی‌چال متصل است. تنها خط‌الرأس اصلی این قله به قله‌ی سی‌چال می‌رسد و سایر جهات آن به دره‌های نسبتاً عمیق ختم می‌شود. نمای قله از جاده فشم–شمشک قابل مشاهده است. از سایر قلل نزدیک به این کوه همچنینی می توان به قلعه دختر اشاره کرد.

مسیرهای صعود به قله

این قله از چند مسیر مختلف قابل صعود است که بسته به فصل، تجربه تیم و شرایط جوی، انتخاب مسیر می‌تواند متفاوت باشد. سه مسیر اصلی برای صعود وجود دارد:

• مسیر شرقی (دره هملون)
  رایج‌ترین و پرطرفدارترین مسیر صعود، از دره هملون آغاز می‌شود. پس از عبور از مدرسه یخ‌نوردی و رودخانه‌ی پرآب دره، مسیر به چشمه هملون در ارتفاع حدود ۲۵۵۰ متر می‌رسد. پس از آن، مسیر به دو شاخه تقسیم می‌شود:
  • مسیر سمت راست که دره اصلی و نرمال صعود است.
  • مسیر سمت چپ که از گردنه استرچال عبور کرده و به یال جنوبی قله منتهی می‌شود.
  • یک مسیر زمستانی نیز وجود دارد که از یال صخره‌ای بین دو دره فرعی به قله می‌رسد.
• مسیر جنوبی (آهار و ده‌تنگه)
  این مسیر از روستای آهار و سپس ده‌تنگه به سمت گردنه استرچال پیش می‌رود و در نهایت به خط‌الرأس جنوبی قله آهنگرک می‌رسد.
• مسیر شمالی (سی‌چال)
  مسیر فنی‌تر و طولانی‌تر که از طریق خط‌الرأس شمالی و پس از عبور از قله سی‌چال به قله آهنگرک ختم می‌شود. این مسیر نیاز به آمادگی فنی بیشتری دارد.

مسیر صعود به قله آهنگرک از دره هملون

صعود به قله آهنگرک از طریق دره هملون، یکی از مسیرهای متداول، زیبا و نسبتاً آسان برای رسیدن به این قله‌ در البرز مرکزی است. این مسیر از نزدیکی مدرسه یخ‌نوردی هملون، واقع در شمال روستای میگون آغاز می‌شود و تا قله حدود ۱۰ کیلومتر پیمایش دارد که رفت آن نزدیک به ۵ کیلومتر و با اختلاف ارتفاع حدود ۱۰۸۰ متر همراه است.

شروع مسیر از ارتفاع حدود ۲۳۰۰ متری و در کنار رودخانه دره هملون است. کوهنوردان پس از عبور از پلی کوچک در ابتدای مسیر، وارد باغات زیبای منطقه می‌شوند و در امتداد رودخانه به سمت شمال‌شرق پیش می‌روند. در طول مسیر چند غار کوچک از جمله غار معروف “اسبول” در سمت راست دیده می‌شود. همچنین در ادامه به چشمه دائمی هملون در ارتفاع تقریبی ۲۵۵۰ متر می‌رسید که محلی مناسب برای استراحت و تأمین آب محسوب می‌شود.

در این نقطه مسیر به دو شاخه تقسیم می‌شود: مسیر سمت راست که مسیر نرمال و مستقیم دره است و به گردنه‌ی پایین‌تر از قله می‌رسد؛ و مسیر سمت چپ که به گردنه استرچال در ارتفاع حدود ۳۰۰۰ متر ختم می‌شود. مسیر سمت چپ شیب بیشتری دارد، اما در زمستان‌ها به دلیل ایمن‌تر بودن از لحاظ بهمن، بیشتر توصیه می‌شود.

پس از رسیدن به گردنه، مسیر به سمت راست (شمال) تغییر می‌کند. این بخش شامل بخشی از یال سنگی و عبور از صخره‌هایی است که در زمستان ممکن است چالش‌برانگیز باشد. در ادامه با کمی برف‌کوبی و دور زدن صخره‌ها از سمت راست، قله جنوبی آهنگرک با ارتفاع ۳۳۷۲ متر دیده می‌شود که تابلو نیز روی آن نصب است.

موج انتقاد از صعود کوهنوردان بی‌تجربه به آناپورنا در بهار ۲۰۲۵

دریای شیطان؛ از افسانه‌ی اژدها تا واقعیت فوران‌های مرگبار

در شرایط خوب آب‌وهوایی، منظره‌ای وسیع از قلل اطراف مانند سی‌چال، آبک، کلون‌ بستک، دماوند و سرکچال‌ها از روی قله قابل مشاهده است. مسیر بازگشت می‌تواند همان مسیر صعود یا از یال میانی و دره نرمال باشد که به چشمه باز می‌گردد.

اطلاعات فنی صعود

• ارتفاع قله: ۳۳۸۰ متر
• ارتفاع شروع پیمایش: ۲۳۰۰ متر (دره هملون)
• طول کل مسیر: حدود ۱۰ کیلومتر
• اختلاف ارتفاع صعود: ۱۰۸۰ متر
• مدت زمان معمول صعود: ۵ تا 8 ساعت بسته به سرعت و شرایط جوی

در زمستان معمولاً صعود از مسیر یال زمستانی توصیه می‌شود، زیرا سایر مسیرها بهمن‌گیر بوده و نیاز به تجهیزات فنی و آشنایی با اصول نجات در برف دارند.

جاذبه‌های طبیعی مسیر

مسیر دره هملون با رودخانه‌ای خروشان، باغات سرسبز و پوشش گیاهی متنوع از جمله تره، آویشن، چای کوهی، گل‌های زعفرانی و گیاهان خوراکی چون گیلدیک همراه است. در فصل بهار و اوایل تابستان، طبیعت منطقه با مناظر خیره‌کننده و رنگ‌های متنوع چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد.

همچنین در ارتفاعات جانوری مانند کبک، شغال، گرگ، عقاب و خرگوش نیز دیده می‌شوند. حضور عقاب‌ها در ارتفاعات و گاهی صدای زاغچه‌ها فضای کوهستانی را بیشتر تداعی می‌کند.

نکات تاریخی و فرهنگی

در اطراف دره‌ی هملون و مسیرهای منتهی به قله آهنگرک، آثار تاریخی جالبی دیده می‌شود. از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به قلعه‌ی کیقباد در قرن‌های چهارم و پنجم هجری اشاره کرد که بخش‌هایی از آن به دلیل حفاری‌های غیرمجاز از بین رفته است. همچنین وجود غارهای اسبول بزرگ (عمق ۲۰ متر) و غار کوچک در ارتفاعات پایین‌تر دره، بر جذابیت منطقه افزوده است.

شرایط فنی و ایمنی

در فصل زمستان، مسیرهای دره به شدت بهمن‌گیر هستند. بنابراین استفاده از یال زمستانی و رعایت اصول ایمنی، به همراه داشتن کلنگ، زنجیر کفش، GPS و هم‌قدمی تیمی الزامی است. مه‌آلودگی در ارتفاعات نیز بسیار رایج است و میدان دید را کاهش می‌دهد، لذا استفاده از مسیرهای پاکوب و هماهنگی تیمی اهمیت زیادی دارد.

آب مورد نیاز را بهتر است از چشمه دائمی دشت هملون تأمین کرد، چرا که پس از آن تا قله معمولاً منبع قابل اعتمادی وجود ندارد.

درجه سختی و نکات تکمیلی

در گزارش‌های مختلف صعود به قله آهنگرک، از جمله گزارش باشگاه اسپیلت و باشگاه توچال، همگی به زیبایی منطقه، تنوع مسیر، نیاز به آمادگی فیزیکی متوسط و جذابیت‌های فنی اشاره کرده‌اند. به گفته کوهنوردان، قله دارای دو فراز اصلی است: قله جنوبی (با تابلو نصب‌شده) و قله شمالی که حدود چند دقیقه با یکدیگر فاصله دارند.

قله آهنگرک با ارتفاع ۳۳۸۰ متر از جمله قلل متوسط البرز مرکزی است که درجه سختی آن برای برنامه‌های چهارفصل متوسط ارزیابی می‌شود. مسیر صعود از دره هملون، عمدتاً پاکوب‌دار و بدون نیاز به ابزار فنی است و برای کوهنوردان با آمادگی جسمی متوسط قابل انجام است. با این حال، در فصول سرد به‌ویژه زمستان، وجود برف، یخ‌زدگی مسیر، خطر بهمن در دره‌ها و عبور از صخره‌ها در نزدیکی قله، درجه سختی را به نیمه‌فنی افزایش می‌دهد و نیاز به تجهیزات زمستانی و تجربه صعودهای برفی دارد. بنابراین، درجه سختی کلی این قله در تابستان متوسط و در زمستان متوسط تا نیمه‌فنی در نظر گرفته می‌شود.

دسترسی به منطقه

مسیر دسترسی به قله آهنگرک از تهران به شرح زیر است:

۱. تهران → لشگرک → فشم → میگون
۲. پس از عبور از میگون و پیش از رسیدن به شمشک، مسیر فرعی به دره هملون مشخص می‌شود
۳. پارک خودروها در نزدیکی مدرسه یخ‌نوردی هملون
۴. شروع پیمایش از کنار رودخانه و باغات

زمان مناسب برای صعود

با توجه به موقعیت منطقه، در تمام فصول سال امکان صعود وجود دارد. با این حال، بهترین زمان صعود برای برخورداری از مناظر زیبا، اواخر اردیبهشت تا اواسط تیرماه است. در زمستان نیز برای برنامه‌های فنی و آموزشی در زمینه یخ‌نوردی، استفاده از مدرسه یخ‌نوردی هملون بسیار رایج است.

جمع‌بندی

قله آهنگرک با ارتفاعی نه‌چندان بالا ولی مسیری متنوع و مناظر چشم‌نواز، یکی از قلل محبوب کوهنوردان تهرانی و علاقه‌مندان به برنامه‌های یک‌روزه محسوب می‌شود. دسترسی آسان، وجود منابع آب در مسیر، طبیعت زیبا و قابلیت صعود از چند مسیر متفاوت باعث شده تا این قله به یکی از مقاصد دائمی گروه‌های کوهنوردی تبدیل شود.

فرقی نمی‌کند که کوهنوردی مبتدی هستید یا با تجربه، صعود به قله آهنگرک می‌تواند یکی از خاطره‌انگیزترین برنامه‌های کوهنوردی‌تان باشد؛ به‌ویژه اگر آن را در فصلی مناسب و با تیمی هماهنگ اجرا کنید.