تراژدی در هیمالیا؛ ۹ کشته در دو بهمن مرگبار

در یکی از تلخ‌ترین روزهای اخیر کوه‌های نپال، دو حادثه جداگانه بهمن، جان ۹ نفر را گرفت و بار دیگر بحث ایمنی در ارتفاعات را به صدر توجهات بازگرداند. در حالی‌که تیمی از کوهنوردان ایتالیایی در کوه پامباری گرفتار برف و باد شدند، گروهی دیگر از اعضای اکسپدیشن «دریمرز دستینیشن» در مسیر یالونگ ری، قربانی سقوط انبوهی از برف شدند.

تراژدی پامباری؛ جست‌وجوی بی‌نتیجه و کشف تلخ

صبح روز دوشنبه، تیمی از نجاتگران محلی پس از ساعت‌ها تلاش خود را به کمپ یک کوه پامباری رساندند. آن‌ها با استفاده از دستگاه Recco، اجساد دو کوهنورد ایتالیایی به نام‌های استفانو فَرّوناتو (۵۱ ساله) و الساندرو کاپوته (۲۸ ساله) را زیر توده‌ای از برف پیدا کردند. این دو نفر از اعضای تیم سه‌نفره‌ای بودند که برای صعود به پامباری تلاش می‌کردند. نفر سوم، واتلر پرلینو، در زمان حادثه در بیس‌کمپ بود و پس از طوفان، سعی کرد همراه تیم نجات به جست‌وجوی دوستانش برود.

پرلینو در تماس‌های رادیویی آخرین مختصات GPS کمپ یک را در اختیار امدادگران قرار داده بود، اما وقتی گروه نجات به محل رسید، از چادر و تجهیزات هیچ نشانی نبود. تنها با دستگاه ردیاب بود که توانستند موقعیت دقیق اجساد را پیدا کنند. نادرندرا شاهی، یکی از اعضای تیم نجات، در گفت‌وگو با Everest Chronicle گفت:

«بیش از سه ساعت بی‌وقفه کندیم تا بالاخره چادر را پیدا کردیم. هر دو نفر داخل چادر بودند و بر اثر مدفون شدن در برف جان باخته بودند.»

Recco؛ فناوری نجاتی که می‌تواند جان‌ها را حفظ کند

سیستم Recco که در بسیاری از لباس‌های کوهنوردی و تجهیزات اسکی حرفه‌ای به‌کار می‌رود، با بازتاب امواج فرستاده‌شده از دستگاه جست‌وجوگر، محل افراد مدفون‌شده را مشخص می‌کند. در حال حاضر استفاده از این فناوری برای صعودکنندگان اورست اجباری است، اما در قله‌های کوچک‌تر چنین الزامی وجود ندارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند گسترش استفاده از Recco می‌تواند در کوه‌های نپال، به‌ویژه در فصل موسمی و طوفانی، جان ده‌ها نفر را نجات دهد.

بهمن مرگبار یالونگ ری؛ هفت کشته و چندین مجروح

در همان روز، خبر دیگری از شمال نپال رسید؛ بهمنی عظیم در کوه یالونگ ری جان دست‌کم هفت کوهنورد را گرفت. وزارت گردشگری نپال ابتدا تنها وقوع حادثه را تأیید کرد اما ساعاتی بعد اسامی و ملیت قربانیان مشخص شد. در میان کشته‌شدگان، اعضای چند گروه مختلف حضور داشتند که در مسیر قله، به دلیل شرایط بد جوی در یک منطقه جمع شده بودند.

بر اساس گزارش منابع رسمی، سه نفر از قربانیان اعضای تیم شرکت Dreamers Destination بودند:

• پائولو کوکو، عکاس اهل ایتالیا
• مارکو دی مارچلو، راهنمای کوه با تابعیت ایتالیایی-کانادایی
• پادام تامانگ، راهنمای نپالی

رهبر گروه، فوربا تسِرینگ شرپا، گفته است بهمن درست در ساعت ۹:۳۰ صبح و در نزدیکی قله به پایین سرازیر شد و چادرها و کوهنوردان را در خود بلعید.

رویا، بدون هزینه، توهم است؛ نگاهی به زندگی لیلا اسفندیاری

قله شیورکش فشم؛ بررسی مسیرهای صعود، خطرات ریزشی و تجربه واقعی صعود

تغییر برنامه به سوی مرگ

سه قربانی دیگر متعلق به تیم شرکت Wilderness Outdoors بودند:
یاکوب شریبر (آلمان)، مارکوس کیرشلر (ایتالیا) و مِره کارکی (راهنمای نپالی).
به گفته مدیر این شرکت، اعضای تیم در ابتدا قصد صعود به قله پاچِرمو (۶۲۷۹ متر) را داشتند، اما به دلیل بارش سنگین برف مسیر خود را تغییر دادند و به یالونگ ری رفتند؛ تصمیمی که در نهایت مرگ‌بار شد.

هفتمین قربانی، کریستین آندره مانفردی، ۶۹ ساله از فرانسه بود که با شرکت یاتری ترکینگ صعود می‌کرد.

نجات‌ یافتگان و مصدومان

در میان بازماندگان، پنج کوهنورد مصدوم گزارش شده‌اند:
لاکپا تامانگ و سون بهادر گورونگ از گروه یاتری ترکینگ، دو کوهنورد فرانسوی (ایزابل سولانژ تاون و دیدیه آرمان برتون) و نیما گیالزن شرپا رهبر تیم دریمرز دستینیشن.
همگی آن‌ها توسط بالگرد به بیمارستان‌های کاتماندو منتقل شدند و خوشبختانه زنده ماندند.

صبح روز بعد نیز چندین نفر دیگر از منطقه رول‌والینگ تخلیه شدند: چولتیم دولما گورونگ، راج گورونگ، کاچی شرپا و کارول فوکس از فرانسه. به گفته منابع محلی، هیچ‌یک آسیب جدی ندیدند اما وضعیت روحی آنان بحرانی گزارش شده است.

طوفان «مانت‌ها» و آغاز بحران

عامل اصلی هر دو حادثه، بارش‌های سنگین ناشی از گردباد مانت‌ها (Cyclone Montha) بود که از ۲۷ اکتبر تا چند روز سراسر نپال را در برف و باد فرو برد. پیش‌بینی‌های هواشناسی از چند روز قبل هشدار داده بودند که سامانه‌ای قدرتمند در راه است، اما بسیاری از تیم‌ها همچنان در کوه‌ها باقی ماندند.
این تصمیم، به بهایی سنگین تمام شد: از پامباری گرفته تا یالونگ ری و حتی قله‌های معروف‌تری مانند مِرا پیک، صدها نفر در طوفان گرفتار شدند.

در یکی از حوادث جداگانه، یک کوهنورد در مسیر مِرا پیک بر اثر بیماری و عدم امکان امداد هوایی جان خود را از دست داد. در همان زمان، ده‌ها گروه در مسیرهای آنپورنا و ماناسلو نیازمند کمک برای بازگشت به ارتفاعات پایین‌تر شدند.

از هشدار تا غفلت؛ پرسشی درباره مسئولیت

حادثه‌های اخیر بار دیگر این سؤال را مطرح کرده‌اند: چه کسی مسئول ارزیابی خطر در کوه‌های نپال است؟
در شرایطی که شرکت‌های گردشگری هر سال صدها «قله‌پیمای تفریحی» را به ارتفاعات بالای ۵۰۰۰ متر می‌برند، بسیاری از این گردشگران تجربه یا تجهیزات کافی برای مقابله با طوفان‌های موسمی را ندارند.
بسیاری از کارشناسان می‌گویند نهادهای رسمی نپال باید استانداردهای ایمنی را از قله‌های بزرگ مانند اورست و لوتسه به قله‌های کوچک‌تر نیز گسترش دهند.

رهبر باتجربه فوربا تنزینگ شرپا در گفت‌وگویی با رسانه‌های محلی گفت:

«ما باید بپذیریم که کوه فقط ارتفاع نیست. وقتی طوفان در راه است، حتی قله‌های ۶۰۰۰ متری هم می‌توانند مرگبار شوند.»

واکنش کوهنوردان حرفه‌ای

جالب آن‌که در همان روزهایی که این حوادث رخ داد، دو کوهنورد برجسته اروپایی، مارک هولتچک و رادوسلاو گروه، که برای صعود مسیر جنوبی دشوار چو اویو در نپال حضور داشتند، تصمیم گرفتند در پی هشدار هواشناسی از منطقه خارج شوند. آن‌ها چند روز بعد که بازگشتند، دریافتند تمام چادرها و تجهیزات‌شان زیر چند متر برف دفن شده است.
این تصمیم محتاطانه شاید جانشان را نجات داد؛ نمونه‌ای از تفاوت تصمیم‌گیری میان تیم‌های حرفه‌ای و گروه‌های تجاری.

بازتاب گسترده در رسانه‌ها

تصاویر منتشرشده از یالونگ ری و پامباری، حجم باورنکردنی بهمن‌ها را نشان می‌دهد؛ دره‌هایی مملو از برف فشرده و توده‌هایی از پارچه‌های چادر و طناب که از زیر برف بیرون زده‌اند. رسانه‌های نپال از جمله The Tourism Times و Everest Chronicle گزارش‌های متعددی از صحنه عملیات نجات منتشر کرده‌اند.

در شبکه‌های اجتماعی، کاربران نپالی و اروپایی با هشتگ‌هایی چون #YalungRiAvalanche و #NepalTragedy همدردی خود را ابراز کردند. بسیاری از آن‌ها از دولت نپال خواستند سیستم هشدار سریع‌تر و ممنوعیت صعود در زمان اعلام طوفان را اجرایی کند.

ضرورت بازنگری در پروتکل‌های ایمنی

نپال، کشوری که سالانه هزاران کوهنورد را به خود جذب می‌کند، اکنون با چالشی جدی روبه‌رو است: چگونه بین رشد صنعت گردشگری و حفظ جان صعودکنندگان تعادل برقرار کند؟
با توجه به شرایط تغییرات اقلیمی و افزایش وقوع طوفان‌های موسمی، احتمال بروز چنین فجایعی بیشتر از قبل شده است. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند:

1. استفاده اجباری از Recco و بی‌سیم‌های ماهواره‌ای برای تمامی گروه‌ها، حتی در قله‌های زیر ۷۰۰۰ متر.
2. آموزش اضطراری و کارگاه‌های پیش از صعود برای گردشگران غیرحرفه‌ای.
3. سیستم هماهنگ تخلیه پیشگیرانه هنگام هشدار طوفان‌ها.
4. شفافیت در گزارش‌ وضعیت هوا و اطلاع‌رسانی میان شرکت‌های گایدینگ.

نگاهی به آینده

در پایان، هرچند کوهستان همیشه مکانی پرریسک بوده است، اما آنچه در یالونگ ری و پامباری رخ داد، فراتر از «تصادف طبیعی» بود؛ تلفیقی از بی‌توجهی، تصمیم‌گیری اشتباه و نبود پروتکل‌های روشن.
نپال باید از این فاجعه درس بگیرد تا کوهنوردی، به‌جای مرگ و سوگواری، دوباره به معنای ماجراجویی و الهام بازگردد.