روستای ایستا طالقان؛ جایی که تلویزیون ممنوع است!

ورود بانوان هم ممنوع! در دل کوهستان‌های البرز مرکزی، جایی در نزدیکی رودخانه‌ای آرام و طبیعتی چشم‌نواز، روستایی وجود دارد که شاید عجیب‌ترین و متفاوت‌ترین سکونتگاه ایران باشد. نامش «ایستا» است؛ روستایی که در آن نه خبری از خودرو هست، نه برق، نه موبایل، و نه حتی شناسنامه. اهالی این روستا تصمیم گرفته‌اند که در دل قرن ۲۱، سبک زندگی قرن ۱۳ هجری را ادامه دهند. اینجا نه فقط یک روستا، بلکه بیانیه‌ای زنده علیه مدرنیته است.

چرا ایستا؟ از تبریز تا طالقان

روستای ایستا حاصل مهاجرت گروهی از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی است؛ فقیهی که در دوران مشروطه، مخالف سرسخت مفاهیمی مانند دموکراسی، مجلس، و مظاهر تجدد بود. در سال ۱۳۶۶، حدود ۱۳ خانوار از تبریز به تنکابن مهاجرت کردند تا سبک زندگی سنتی مبتنی بر نظرات این مرجع تقلید را عملی کنند. اما هوای مرطوب شمال مناسبشان نبود. در سال ۱۳۶۹ زمین‌هایی در طالقان خریدند و روستای ایستا را پایه‌گذاری کردند؛ جایی که بعدها به «فانوس‌آباد» و «کوی منتظران» هم شهرت یافت.

سبک زندگی در ایستا: بازگشت به گذشته

ساکنان ایستا زندگی را بر اساس اصول فقهی میرزا صادق تنظیم کرده‌اند. آن‌ها نه از وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند، نه شناسنامه دارند، و نه حتی اجازه ورود زنان غریبه را به روستا می‌دهند. مردان کلاه و شلوارهای پشمی دست‌باف می‌پوشند و زنان، که هیچ‌گاه از خانه بیرون نمی‌آیند، در امور خانه و تربیت فرزندان نقش دارند.

اینجا مردم بدون آب لوله‌کشی، گاز، برق یا تلفن زندگی می‌کنند. برای روشنایی شب، فانوس به کار می‌برند و برای گرمایش از هیزم استفاده می‌کنند. کشاورزی، دامداری، نجاری و آهنگری به روش سنتی، بخش اصلی معیشت آن‌هاست.

اقتصاد و معیشت: ثروتمند اما ساده‌زیست

شاید تصور شود که مردم ایستا فقیرند، اما برعکس، ثروتمندند. بسیاری از آن‌ها زمین‌هایی در تبریز داشته‌اند که به فروش رسانده‌اند. آن‌ها با درآمد حاصل از فروش املاک و همچنین محصولات ارگانیک خود، زندگی خود را اداره می‌کنند. البته هیچ‌گاه طمعی در جمع‌آوری مال ندارند و حتی بر سر اموال شخصی نزاع نمی‌کنند.

تحصیل و آموزش در ایستا

در ایستا نه مدرسه‌ای وجود دارد و نه آموزش رسمی. کودکان در مکتب‌خانه‌های کوچک و ساده با روش‌های سنتی آموزش می‌بینند. دروس آن‌ها شامل قرآن، اصول عقاید، فقه، خوش‌نویسی و احکام است. تمام منابع آموزشی‌شان از ۱۸ تا ۲۰ کتاب فراتر نمی‌رود؛ از جمله رساله میرزا صادق تبریزی و چند کتاب مذهبی خطی.

ازدواج، خانواده و قوانین

ازدواج تنها بین خود اهالی روستا انجام می‌شود. هیچ فرد غریبه‌ای نمی‌تواند با فردی از ایستا ازدواج کند و بالعکس. مراسم‌های مرسوم مانند تولد، عروسی و سالگرد در این روستا وجود ندارد. قانون بر اساس فقه اخباری اداره می‌شود و تمامی احکام اجتماعی از تعالیم میرزا صادق گرفته شده است.

باورها و اعتقادات

اهالی روستا باور دارند که در دوران «آخرالزمان» زندگی می‌کنند و به همین دلیل منتظر ظهور امام زمان هستند. به همین خاطر به آن‌ها «منتظران» یا «اهل توقف» هم می‌گویند. رؤیای صادقه برایشان حجیت دارد و بسیاری از تصمیمات‌شان را با استناد به خواب‌های معنوی اتخاذ می‌کنند.

آن‌ها به‌هیچ‌وجه از مظاهر مدرن مانند تلویزیون، موبایل، اینترنت و حتی چاپ سربی استفاده نمی‌کنند. چای می‌نوشند، ولی از خوردن خوراکی‌هایی که منشأ آن‌ها مشخص نباشد، پرهیز دارند.

زندگی در سکوت و حریم

در ایستا هیچ‌کس اهل رفت‌و‌آمد زیاد نیست. ساکنان حتی برای خرید تنها به طالقان می‌روند و بسیاری از نیازهایشان را خودشان تولید می‌کنند. زن‌ها فقط در موارد ضروری مانند مراجعه به پزشک خانه را ترک می‌کنند. کودکان پس از رسیدن به سن تکلیف می‌توانند تصمیم بگیرند که در روستا بمانند یا به تبریز بازگردند. نکته جالب‌تر آنکه هیچ‌کس تا به حال زنان روستا را ندیده است و ساکنان نسبت به عکاسی یا فیلم‌برداری حساسیت شدیدی دارند.

گردشگری در ایستا: کنجکاوی در برابر حریم

اگرچه طبیعت روستای ایستا چشم‌نواز و بکر است و در دل منطقه‌ای ییلاقی و کوهستانی قرار گرفته، اما بازدید از آن با محدودیت‌هایی همراه است. ورود خودرو، زنان، یا همراه داشتن دوربین با واکنش منفی اهالی همراه خواهد بود. اهالی روستا معمولاً اجازه بازدید را نمی‌دهند، مگر در شرایطی خاص و فقط به مردان.

اگر کسی قصد بازدید داشته باشد، باید به اصول و قوانین نانوشته روستا احترام بگذارد. برای عکاسی و حتی مکالمه با ساکنان، نیاز به اجازه قبلی دارید.

طبیعت و اقلیم روستا

ایستا در ۱۵ کیلومتری طالقان، در استان البرز قرار دارد. زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی دلپذیر دارد. زمین‌های کشاورزی‌اش حاصلخیزند و اطراف آن با درختان تبریزی و چنار محصور شده است. رودخانه‌ای از نزدیکی آن عبور می‌کند و گونه‌های جانوری متنوعی در اطراف آن دیده می‌شود. این اقلیم پاک و بدون آلودگی، یکی از دلایل علاقه مهاجران اولیه برای اسکان در این منطقه بود.

دیدنی‌های اطراف ایستا

روستای ایستا یکی از خاص‌ترین مناطق ایران است، اما اطراف آن نیز پر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است که می‌تواند مقصدی لذت‌بخش برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و تاریخ باشد. در ادامه به مهم‌ترین دیدنی‌های اطراف این روستا اشاره می‌کنیم:

۱. آبشار کرکبود

این آبشار در حدود ۷۰۰ متری شمال روستای کرکبود واقع شده و یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های طالقان است. مسیر رسیدن به این آبشار از دره‌ای صخره‌ای می‌گذرد که خود بخشی از جذابیت سفر به آن به شمار می‌رود. آبشار کرکبود از چشمه‌های بالادست کوهستان سرچشمه می‌گیرد و با صدای آرامش‌بخش خود، فضایی خاص برای استراحت و عکاسی فراهم می‌کند.

۲. آبشار شله‌بن

آبشار شله‌بن در جاده سنگران قرار دارد و به‌ویژه در فصل بهار، بسیار پرآب و دیدنی است. این آبشار به دلیل نزدیکی به مسیرهای اصلی طالقان، مقصد محبوبی برای پیک‌نیک‌های خانوادگی و طبیعت‌گردی یک‌روزه است.

۳. روستای اورازان

زادگاه جلال آل‌احمد، نویسنده نامدار ایرانی، در همین حوالی قرار دارد. روستای اورازان با آب‌وهوای خنک، چشمه‌های زلال و باغ‌های گردو، یکی از روستاهای سرسبز و زیبای طالقان است. آبشار معروف اورازان نیز در نزدیکی این روستا قرار دارد و فضای مناسبی برای طبیعت‌دوستان فراهم کرده است.

۴. ارژنگ قلعه

در جنوب روستای میناوند، قلعه‌ای تاریخی به نام ارژنگ قلعه واقع شده است که قدمت آن به دوره اسماعیلیه بازمی‌گردد. این قلعه بر فراز تپه‌ای قرار دارد و بقایای آن همچنان قابل مشاهده‌اند. گفته می‌شود در گذشته از این قلعه برای دفاع در برابر حملات استفاده می‌شده است.

۵. روستای دیزان

دیزان یکی از روستاهای زیبا و مرتفع در دامنه رشته‌کوه البرز است که با طبیعت سرسبز، چشمه‌های فراوان، و خانه‌های کاهگلی‌اش فضای سحرانگیزی دارد. این روستا برای کمپینگ، کوهپیمایی، و عکاسی از مناظر بکر بسیار مناسب است.

۶. دریاچه و سد طالقان

سد طالقان یکی از بزرگ‌ترین سدهای ایران است که بر روی رودخانه شاهرود ساخته شده است. دریاچه پشت سد علاوه بر تأمین آب کشاورزی، فضایی آرام و زیبا برای تفریح فراهم کرده است. ماهیگیری، قایق‌سواری و استراحت در کنار دریاچه از جمله فعالیت‌هایی است که گردشگران در این مکان انجام می‌دهند.

۷. خانه آیت‌الله طالقانی

در روستای گلیرد، خانه‌ای تاریخی وجود دارد که متعلق به آیت‌الله سید محمود طالقانی، از شخصیت‌های برجسته انقلاب ایران است. این خانه با معماری ساده و سنتی، به‌عنوان موزه حفظ شده و برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر قابل بازدید است.

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی

روستای ایستا در استان البرز و در جاده طالقان، حدود ۱۵ کیلومتر مانده به مرکز طالقان قرار دارد. برای رسیدن به این روستا، ابتدا باید خود را به کرج رسانده و سپس از طریق جاده‌ای کوهستانی به سمت طالقان حرکت کنید. پس از عبور از روستای آوانک، در سمت چپ جاده، ورودی ایستا مشخص است. از این نقطه، به هیچ‌وجه نباید با وسیله نقلیه وارد روستا شوید.

شرایط ورود و آداب بازدید

ساکنان ایستا پیرو عقاید خاصی هستند که شامل پرهیز کامل از تکنولوژی، عدم تعامل با غریبه‌ها، و زندگی مطابق فقه سنتی می‌شود. زنان اجازه ورود به روستا را ندارند و حتی مردان نیز تنها در صورت موافقت ساکنان، می‌توانند از حاشیه روستا بازدید کنند. عکاسی و فیلم‌برداری ممنوع است و حمل دوربین یا موبایل‌های هوشمند با واکنش منفی اهالی همراه می‌شود.

اقامت و امکانات

در خود روستای ایستا هیچ‌گونه اقامتگاهی وجود ندارد و ساکنان به‌شدت از حضور مهمان در فضای زندگی‌شان اجتناب می‌کنند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود برای اقامت از گزینه‌های موجود در شهر طالقان یا روستاهای اطراف مانند گلیرد، دیزان و میر استفاده کنید.

بهترین زمان سفر

بهار و تابستان بهترین زمان برای سفر به منطقه ایستا هستند. در این فصول، طبیعت طالقان سرسبز، پر از گل‌های وحشی و رودهای روان است. پاییز نیز با رنگ‌های گرمش، منظره‌ای دل‌انگیز به منطقه می‌بخشد. در زمستان، به دلیل سرمای شدید و بارش برف، مسیرهای دسترسی ممکن است با مشکل مواجه شوند.

سفر به ایستا: بله یا نه؟

اگرچه روستای ایستا یکی از جالب‌ترین نمونه‌های زندگی سنتی در ایران است، اما باید پذیرفت که سفر به این روستا برای عموم مردم آسان نیست. نه‌فقط به دلیل ممنوعیت‌ها و مرزبندی‌ها، بلکه به خاطر احترام به سبک زندگی مردمی که عمداً تصمیم گرفته‌اند متفاوت زندگی کنند. اگر کنجکاوی‌تان شما را به این نقطه می‌کشاند، یادتان باشد که ایستا را باید از دور دید؛ بی‌صدا، با احترام، و با دوربین خاموش.

سخن پایانی

ایستا فقط یک روستا نیست. نمادی از انتخاب، پافشاری، و زیستن در چارچوبی است که برای خیلی‌ها غیرممکن و برای گروهی، غایت آرامش است. مردم ایستا نه مرموزند، نه رازآلود؛ آن‌ها فقط در دنیای خود زندگی می‌کنند. شاید در جهانی که همه چیز در حال شتاب و تغییر است، آن‌ها تنها کسانی باشند که با دل خود، ایستاده‌اند.

عنوان	توضیحات
نام روستا	ایستا (کوی منتظران، اهل توقف، فانوس‌آباد، ترک‌آباد)
استان	البرز
شهرستان	طالقان
فاصله از تهران	حدود ۱۲۰ کیلومتر
فاصله از طالقان	حدود ۱۵ کیلومتر
جمعیت تقریبی	حدود ۹ تا ۱۳ خانوار (کمتر از ۵۰ نفر)
زبان اهالی	ترکی آذربایجانی
اصلیت ساکنان	مهاجران تبریزی (از دهه ۱۳۶۰ خورشیدی)
مرجع تقلید اهالی	میرزا صادق مجتهد تبریزی
شیوه زندگی	زندگی سنتی بدون برق، گاز، آب لوله‌کشی، وسایل ارتباطی، خودرو
منابع درآمد	فروش زمین‌های موروثی در تبریز، کشاورزی و دامداری سنتی
ساختار تحصیلی	آموزش خانگی و مکتب‌خانه‌ای؛ محدود به قرآن، فقه، اصول عقاید، خوش‌نویسی
مراسم اجتماعی	بدون مراسم تولد، عروسی، عزاداری، جشن‌ها یا شب‌نشینی
نگرش به فناوری	ممنوعیت کامل استفاده از ابزارهای مدرن، حتی چاپ سربی و تلویزیون
ورود زنان غریبه	ممنوع یا به‌شدت محدود
اقامتگاه گردشگری	ندارد؛ مهمان‌پذیری محدود و تنها در صورت اجازه مردان
اعتقادات مذهبی	شیعه دوازده‌امامی، منتظر ظهور، زندگی مطابق فقه اخباری
وسایل رفت‌وآمد در روستا	اسب، قاطر، گاری دستی
وضعیت بهداشت و درمان	بدون درمانگاه؛ مراجعه محدود در مواقع ضروری به طالقان
پوشش مردم	لباس سنتی، پارچه‌های طبیعی، بدون لباس مدرن
وضعیت مالکیت	بدون دعوا بر سر اموال؛ مالکیت شخصی اما بدون درگیری
تعامل با افراد بیرون	بسیار محدود، به غریبه‌ها «اهل بیرون» گفته می‌شود
دیدگاه به دولت و خدمات عمومی	شناسنامه ندارند، خارج از سیستم آماری و خدمات دولتی