کلکچال به توچال؛ راهنمای یک خط‌الراس رویایی در قلب تهران

قله توچال با ارتفاعی حدود ۳۹۶۰ متر، بام تهران شناخته می‌شود و مقصد محبوبی برای کوهنوردان حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای است. یکی از جذاب‌ترین مسیرهای صعود به این قله، مسیر کلکچال – پیازچال – لزون – توچال است که از پارک جمشیدیه آغاز شده و با عبور از قلل زیبایی مثل کلکچال و لزون شرقی، به قله توچال ختم می‌شود.

این مسیر ترکیبی از چشم‌اندازهای کم‌نظیر، چشمه‌های متعدد، خط‌الراسی طولانی و پاکوب مشخص است و صعود از آن هم نیاز به آمادگی بدنی مناسب دارد و هم به تجهیزات استاندارد.

موقعیت جغرافیایی و مسیر کلی

قله کلکچال در شمال‌شرق تهران و در جنوب رشته‌کوه البرز مرکزی قرار دارد. این قله با ارتفاع ۳۳۵۰ متر از طریق خط‌الراس لزون به قله توچال متصل است و صعود به توچال از این مسیر، یکی از طولانی‌ترین و زیباترین گزینه‌ها برای کوهنوردان تهرانی به‌شمار می‌رود.

مشخصات فنی مسیر

ویژگی	مقدار تقریبی
ارتفاع شروع	۱۸۵۰ متر (پارک جمشیدیه)
ارتفاع اردوگاه	۲۶۰۰ متر
ارتفاع قله کلکچال	۳۳۵۰ متر
ارتفاع قله توچال	۳۹۶۰ تا ۳۹۷۳ متر
مجموع افزایش ارتفاع	حدود ۲۱۰۰ متر
مسافت پیمایش	بین ۱۳ تا ۱۷ کیلومتر – رفت
زمان پیمایش	6 تا ۱0 ساعت
درجه سختی	متوسط تا سخت
بهترین فصل	بهار، تابستان، اوایل پاییز

مسیر دسترسی

شروع برنامه از پارک جمشیدیه است. این پارک که در شمال تهران و انتهای خیابان فیضیه قرار دارد، نقطه ورودی مسیر کلکچال محسوب می‌شود. از درون پارک، مسیر پاکوب مشخصی شما را به سمت اردوگاه پیشاهنگی کلکچال هدایت می‌کند.

• مدت زمان رسیدن به اردوگاه: حدود 1 تا ۲ ساعت
• مسیر دارای چشمه و سایه‌بان است
• سطح شیب اولیه متوسط و یکنواخت است

مرحله اول صعود: از جمشیدیه تا قله کلکچال

مسیر ابتدایی از پارک جمشیدیه آغاز می‌شود و پس از گذر از چندین چشمه و توقفگاه به اردوگاه کلکچال می‌رسد. از آنجا مسیر به‌سمت قله کلکچال شیب‌دارتر می‌شود و نیاز به تلاش بیشتر دارد، اما پاکوب مسیر کاملاً مشخص است.

زمان‌بندی کلی مرحله اول

مسیر	مدت زمان	ویژگی مهم
جمشیدیه تا اردوگاه (ایستگاه 4)	1-2 ساعت	چشمه، سایه، استراحتگاه
اردوگاه (ایستگاه 4) تا قله کلکچال	1.5-2 ساعت	شیب ملایم تا تند
کلکچال تا گردنه پیازچال	30 دقیقه	نزولی، چشمه در مسیر

مسی صعود به پناهگاه کلکچال موسوم به ایستگاه 4 مشخص است و از میدان سنگی پشت پارک جمشیدیه آغاز می شود. این مسیر با حدود 4.5 کیلومتر به اردوگاه میرسد. با عبور از اردوگاه در ارتفاع 2650 متری، پاکوب باریکتر شده و شما را به سمت گردنه اسپیلت (بین قله اسپیلت و یال قله کلکچال) راهنمایی می کند.

از اینجا دو راه برای ادامه مسیر به سمت توچال دارید. راه اول که آسانتر است و از پشت یال قله کلکچال (بدون صعود این قله) به سمت گردنه پیازچال می رود. (این راه مناسب صعود زمستانی به دلیل خطر بهمن نیست) مسیر دوم نیز صعود به قله کلکچال و سپس فرود به سمت گردنه پیازچال است که سختتر بوده اما برای صعود زمستانی مناسب است.

ادامه مسیر: از کلکچال به گردنه پیازچال

پس از صعود به قله کلکچال (۳۳۵۰ متر)، مسیر به‌صورت نزولی ادامه می‌یابد و وارد دره‌ای زیبا و نسبتاً خلوت می‌شوید که به گردنه پیازچال ختم می‌شود. در این بخش چند چشمه فعال وجود دارد و محل مناسبی برای استراحت میان‌برنامه است. (البته چشمه ها پایینتر از سطح گردنه هستند و برای دستیابی به چشمه باید قدری به سمت دره بروید.) توصیه می کنیم آب از محل پناهگاه کلکچال بردارید.

• مسیر پاکوب دارد اما برخی شاخه‌ها به دره گم می‌شوند، بهتر است GPS فعال باشد.
• زمان تقریبی قله کلکچال تا گردنه پیازچال: حدود 30 دقیقه

صعود به قله لزون شرقی

گردنه پیازچال در حدود ۳۲۰۰ متر قرار دارد. از این نقطه، مسیر با شیبی یکنواخت و نسبتاً سنگلاخی به سمت قله لزون شرقی (۳۵۸۵ متر) ادامه می‌یابد. این قسمت از مسیر به دلیل شیب زیاد، نیاز به آمادگی بیشتری دارد. در فصل زمستان هم باد این بخش زیاد است

مسیر	زمان تقریبی	ارتفاع مقصد	چالش‌ها
پیازچال تا لزون شرقی	۱ ساعت	۳۵۸۵ متر	شیب یکنواخت، باد زیاد

در قله لزون شرقی دیوار سنگ‌چینی برای پناه‌گیری وجود دارد که محل خوبی برای صبحانه یا توقف کوتاه است. در هوای صاف، قله توچال از این نقطه قابل مشاهده است.

خط‌الراس: از لزون تا توچال

از قله لزون شرقی، مسیر خط‌الراسی به سمت توچال آغاز می‌شود و قلل میانی شامل لزون غربی، چارپالون و برف‌چال را پشت سر می‌گذارید. این بخش بسیار جذاب و در عین حال چالش‌برانگیز است.

• پاکوب مشخص است اما در مه یا یخ‌زدگی ممکن است گمراه‌کننده باشد.
• سرعت باد معمولاً بین ۲۰ تا ۴۰ کیلومتر در ساعت در یال‌هاست. در زمستان به راحتی سرعت باد دو برابر این میزان است.
• این بخش یکی دو قسمت صخره ای نه چندان سخت دارد.

مسیر خط‌الراس	قلل در مسیر	ارتفاعات تقریبی
لزون تا چارپالون	لزون غربی، پیازچال، برف‌چال، چارپالون	۳۵۹۰ تا ۳۷۵۰ متر
چارپالون تا توچال	شیب نهایی، یال گوله‌بند	حدود ۳۹۶۰ متر

رسیدن به قله توچال

آخرین بخش مسیر صعود، پس از عبور از یال گوله‌بند به قله توچال ختم می‌شود. در این نقطه، دو پناهگاه وجود دارد:

1. پناهگاه سنگی سنتی
2. پناهگاه گنبدی با تجهیزات زلزله‌سنجی

در هوای صاف، دماوند و رشته‌کوه البرز به وضوح دیده می‌شوند و فرصتی عالی برای عکاسی فراهم است.

مسیرهای پیشنهادی فرود

پس از صعود موفق به قله توچال، بسته به ساعت و شرایط تیم، مسیرهای متعددی برای فرود وجود دارد:

مسیر بازگشت	ویژگی‌ها	زمان تقریبی
ایستگاه ۷ تله‌کابین	رایج‌ترین، راحت‌ترین، اما گاه شلوغ	۳۰–۴۵ دقیقه
برگشت از کلکچال	طولانی، نیازمند انرژی باقی‌مانده	۵–۶ ساعت
فرود به شیرپلا و دربند	نیازمند شناخت مسیر و مناسب شرایط اضطراری	۳–۴ ساعت

چالش‌های رایج مسیر

• وزش باد در یال‌های لزون و چارپالون
• مه‌گرفتگی تابستانی در خط‌الراس
• سرمازدگی و یخ‌زدگی در پاییز و زمستان
• علائم ارتفاع‌زدگی در افراد کم‌تجربه

نکات کلیدی برای موفقیت در صعود

برنامه‌ریزی زمانی:

فعالیت	زمان پیشنهادی
شروع حرکت از جمشیدیه	۳:۰۰ تا ۴:۰۰ بامداد
رسیدن به اردوگاه کلکچال	حدود ۶:۰۰ صبح
رسیدن به قله کلکچال	حدود ۸:۳۰ صبح
ورود به خط‌الراس و صعود نهایی	تا پیش از ۱۲:۰۰ ظهر
رسیدن به ایستگاه ۷ تله‌کابین	قبل از پایان ساعات کاری

نکات تغذیه و پوشش:

• صبحانه کامل (در اردوگاه)
• تنقلات پرکالری مثل بادام، شکلات، میوه خشک
• نوشیدن آب هر ۳۰–۴۵ دقیقه
• پوشاک لایه‌ای: لایه پایه تنفسی، لایه گرم، لایه بیرونی ضدباد

فهرست تجهیزات پیشنهادی

اگر قصد دارید مسیر جذاب و طولانی کلکچال به توچال را طی کنید، همراه داشتن تجهیزات مناسب نه تنها راحتی بلکه ایمنی شما را تضمین می‌کند. اولین و مهم‌ترین گزینه، انتخاب یک کفش کوهنوردی سبک و مقاوم است. کفش نیم ساق تکتاپ مدل Tectop 2439209DS با وزن مناسب، زیره ضدلغزش و طراحی مخصوص پیمایش‌های طولانی، انتخابی هوشمندانه برای این مسیر خط‌الراسی است. همچنین استفاده از باتوم تلسکوپی Necasil مدل GM-D006 به شما کمک می‌کند تا در شیب‌های تند مانند یال لزون یا گردنه پیازچال، فشار کمتری به زانوهای خود وارد کنید.

برای محافظت در برابر سرما و بادهای غالب منطقه، داشتن لباس لایه‌ای بسیار ضروری است. یک گزینه حرفه‌ای، کاپشن دوپوش گورتکس بلک‌دیر مردانه مدل 18815 است که با لایه بیرونی ضدآب و لایه داخلی گرم، برای صعودهای بلند ایده‌آل است. در کنار آن، شلوار ترکینگ بلک‌دیر مدل S21G02 با جنس تنفسی، سبک و مقاوم در برابر سایش، راحتی حرکتی لازم را در مسیر صخره‌ای خط‌الراس فراهم می‌کند.

برای تکمیل تجهیزات، فراموش نکنید که همراه داشتن یک جفت دستکش پلار نورث فیس مدل Hiker در برابر سرمای شدید ارتفاعات، به‌ویژه در اوایل صبح یا زمان توقف، بسیار کارآمد خواهد بود.

اگر قصد دارید دیگر تجهیزات صعود مانند کفش کوهنوردی یا باتوم کوهنوردی را با مدل‌های مختلف مقایسه و انتخاب کنید، حتماً به دسته‌بندی‌های مربوطه در فروشگاه موج کوه سر بزنید.

نوع تجهیزات	جزئیات پیشنهادی
کفش مناسب	کفش ترکینگ با زیره ضدلغزش
لباس	لایه‌های سه‌گانه + بادگیر
ابزار ناوبری	جی‌پی‌اس، نقشه چاپی، ترک روی گوشی
پشتیبانی شبانه	هدلامپ، باتری اضافه، پتوی نجات
ایمنی و کمک‌های اولیه	چسب زخم، باند، قرص سرماخوردگی
نوشیدنی و تغذیه	حداقل ۲.۵ لیتر آب، خوراکی پرانرژی
ابزار فنی اختیاری	باتوم کوهنوردی، گتر (زمستانی)

مزایا و معایب مسیر کلکچال به توچال

مزایا	معایب
چشم‌انداز بی‌نظیر کل مسیر	طولانی بودن مسیر و نیاز به آمادگی بالا
وجود چشمه و منابع آب در میانه راه	احتمال یخ‌زدگی در ماه‌های سرد
خلوت‌تر از مسیرهای رایج مانند دربند	نبود تابلو راهنما در بخش‌هایی
امکان کمپ یا شب‌مانی در پیازچال	سختی در فرود در صورت اتمام ساعات تله‌کابین

جمع‌بندی

صعود از مسیر کلکچال به توچال، یک تجربه کوه‌نوردی کامل است. این مسیر، شما را با طبیعت، چالش ارتفاع، نظم تیمی و آرامش خط‌الراس آشنا می‌کند. برای کسانی که به دنبال صعودی اصیل، زیبا و پرخاطره هستند، این مسیر انتخابی عالی است.

🎒 «با آمادگی، صبوری و احترام به کوه، توچال از مسیر کلکچال برایتان به یکی از بهترین خاطرات تبدیل خواهد شد.»