کوهنوردی یک فعالیت پر هیجان و خطرناک است که نیازمند مهارت‌ها، آگاهی و تجربه است. حتی ساده ترین کوه ها هم در صورت عدم توجه به نکات می توانند تبدیل به بستری برای اشتباه و در پی آن فاجعه شوند. در اینجا چند اشتباه رایج در کوهنوردی به طور خلاصه توضیح داده شده‌اند.
اشتباهات رایج در کوهنوردی
عدم برنامه‌ریزی مناسب:
عدم برنامه‌ریزی از جمله اشتباهات رایج در کوهنوردی است. باید قبل از شروع مسیر، نقشه‌ها، مسیرها، شرایط آب و هوا و تجهیزات لازم را بررسی کرده و برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید. برای نیل به این منظور قبل از رفتن به یک برنامه چند گزارش برنامه درباره مسیر مطالعه کنید. همچنین توجه کنید که طول مسیر چقدر است و چقدر باید ارتفاع بگیرید. در نظر گرفتن موانع هر مسیر از جمله درگیری فنی، دست به سنگ، احتمال رویارویی با بهمن و عوامل از این دست اهمیت دارد. به یاد داشته باشید، شکست در آماده شدن، آماده شدن است برای شکست.
عدم تجهیزات مناسب:
برخی از کوهنوردان از تجهیزات نامناسب یا کم‌کیفیت استفاده می‌کنند. تجهیزات کوهنوردی باید مطابق با نیازهای محیط کوهستان و شرایط آب و هوا باشند. تجهیزات سنگین تر لزوما برای هر صعودی بهتر نیست به طور مثال یک کفش کوهنوردی سنگین برای صعودهای تابستانی گزینه خوبی به شمار نمی رود. تجهیزات کوهنوردی باید متناسب با فصل و بر اساس نیازهای برنامه تنظیم شوند. به عنوان مثال برای صعود تابستانی به قله توچال یک کفش ترکینگ مناسب خواهد بود در حالیکه برای صعود زمستانی دماوند به کفش دوپوش یا چیزی در سطح آن نیاز خواهید داشت.
نادیده گرفتن شرایط آب و هوا:
اشتباه است که شرایط آب و هوا را نادیده بگیرید. تغییرات سریع در آب و هوا میتواند به شکل جدی بر سلامتی شما تأثیر بگذارد. برای دقت بیشتر در مورد شرایط آب و هوایی در زمان کوهنوردی یکی دو روز قبل و بعد برنامه خود را هم چک کنید. به این ترتیب اطلاع بیشتری درباره روند تغییرات جوی و احتمالات پیش رو پیدا می کنید. به علاوه آگاهی از بارش در روزهای گذشته اهمیت دارد چرا که پس از بارش برف امکان بهمن وجود دارد و بعد از بارش باران های سیل آسا نیز معمولا احتمال ریزش سنگ به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.
عدم آمادگی جسمی:
کوهنوردی فعالیت فیزیکی خسته‌کننده‌ای است و بدن باید برای آن آماده باشد. عدم آمادگی جسمی میتواند منجر به مشکلات جدی شود. کوهنوردی در دسته ورزش های فوق استقامتی طبقه بندی می شود و از طرف دیگر این مانند ورزش های سالنی نیست که بتوانید در زمان خستگی باشگاه را ترک کنید. در اوج خستگی هم باید توان کافی برای بازگشت داشته باشید. افزایش تدریجی سختی برنامه ها، انجام تمرینات وسط هفته مانند دویدن، وزنه زدن، سنگنوردی سالنی و غیره به شما کمک می کند آمادگی خود را افزایش دهید.
نادیده گرفتن نشانه‌های خطر:
تشخیص نشانه‌های خطر از جمله تغییرات آب و هوا، تغییرات در محیط و نشانه‌های جسمانی مهم است. عدم توجه به این نشانه‌ها میتواند به خطر افتادن منجر شود. نسبت به محیط هوشیار باشید و عوامل را رصد کنید. عوامل خطر مانند نزدیک شدن صدای رعد، تغییرات ابرها، تغییر حال سایر همنوردان و … را باید پیش از تبدیل شدن به بحران تشخیص داد و ارزیابی کرد.
عدم آموزش و توانایی فنی:
کوهنوردی نیازمند آموزش و تجربه است. عدم داشتن آموزش مناسب میتواند به اشتباهات جدی منجر شود. یادگیری مهارت هایی مانند کار با طناب، ترمز کردن در برف، سنگنوردی و صعود از صخره ها، پزشکی کوهستان و غیره می تواند در مدیریت شرایط تاثیر بسزایی داشته باشد.
عدم توجه به ایمنی:
ایمنی باید همواره در اولویت باشد. عدم رعایت اصول ایمنی میتواند به تصادفات جدی منجر شود. توجه به جزییات برای ایمنی اهمیت دارد. به قول رینهولد مسنر کوهنورد خوب کسی نیست که یکی دو حرکت احمقانه انجام دهد و بمیرد، بلکه کسیست که در مواجه با خطر زنده بماند.
نادیده گرفتن محدودیت‌های شخصی:
هر فرد محدودیت‌های شخصی خود را دارد. نادیده گرفتن این محدودیت‌ها میتواند به مشکلات جسمانی و روحی منجر شود. این نکته در ارتباط با اشتباه بالایی نیز هست. یکی از این مشکلات ایجاد رقابت های بیمورد است که میتواند شخص را درگیر کند. برای صعود یک مسیر باید از پیش بدانید که آیا توانایی آنرا دارید یا نه و این موضوع می تواند با تجربه های سبکتر حاصل شود.
عدم ارتباط مناسب:
ارتباط با تیم کوهنوردی و دیگر کوهنوردان بسیار مهم است. عدم ارتباط منجر به گمراه شدن و از دست دادن اعضای تیم می‌شود. حفظ نگرش مثبت و رویکرد دوستانه باعث می شود دیگر افراد با شما اوقات خوشی داشته باشند و شما را در کوهنوردی همراهی و حمایت کنند. این یک پیمان اتحاد نانوشته است که باعث افزایش قدرت کوهنوردان در شرایط خاص می شود. هیچ کس بهتر از خود کوهنوردان در شرایط اضطراری نمی تواند سریعترین واکنش را نشان دهد.
هیجان بیمورد:
عدم کنترل احساسات و اقدامات پرهیجان بیمورد میتواند به اشتباهات و تصادفات منجر شود. این اشتباه رایج بیشتر برای کوهنوردان جوانتر رخ می دهد که به عوامل روانی بستگی دارد. هیجان می تواند انگیزه صعود را بیشتر کند اما در صورتی که کنترل نشود به مشکل و اشتباه می انجامد. از این شرایط احساسی بی مورد می توان به تب قله اشاره کرد. صعود به هر قیمت و در هر شرایطی منطقی نیست.
عدم مهارت‌های ناوبری:
مهارت‌های تراکتوری و ناوبری در کوهنوردی بسیار مهم هستند. عدم توانایی در این زمینه میتواند به گمراه شدن منجر شود. یاد بگیرید که با تجهیزاتی مانند جی پی اس، نقشه و قطب نما چگونه کار کنید و در کار کردن با این تجهیزات مهارت ایجاد کنید. ایجاد مهارت بیشتر از یاد گیری صرف اهمیت دارد چرا که باید بتوانید در هر شرایطی از لوازم مسیریابی استفاده کنید. معمولا زمانی به این لوازم نیاز بیشتر هست که شرایط عادی نیست پس باید کار با اینها ملکه ذهن شود.
عدم مدیریت زمان:
مدیریت زمان در کوهنوردی بسیار مهم است. عدم مدیریت زمان میتواند به نیاز به بازگشت در شب و در شرایط نامناسب منجر شود. برخورد با شب به خصوص در ارتفاعات بالا معمولا با افت شدید دما و تخلیه روانی و بدنی همراه خواهد بود که خود می تواند به اشتباهات دیگری منجر شود. از طرف دیگر احتمال گم شدن در تاریکی نیز بیشتر است. درباره قانون ساعت 14 در موج کوه مطالعه کنید.
انگیزه‌ی بیش از حد:
عدم توانایی در مدیریت انگیزه و انرژی میتواند به خستگی زودرس و مشکلات جسمانی منجر شود. یکی از مشکلات انگیزه بیش از حد شروع سریع است که متابولیسم کوهنورد را به هم ریخته و باعث می شود بدن با سرعت هر چه بیشتر انرژی خود را از دست بدهد. این مورد در چرخه های هم هوایی نیز باعث عدم انطباق می گردد.
عدم رعایت محیط زیست:
کوهستان‌ها محیط زیست حساسی دارند و عدم رعایت آن میتواند به تخریب محیط زیست منجر شود. محیط کوهستان یک امانت است که باید از نسلی به نسل دیگر بدون آسیب دیدگی تحویل داده شود.
عدم آمادگی برای مواجهه با بحران:
کوهنوردان باید آماده باشند که با بحران‌های مختلف مواجه شوند. عدم آمادگی میتواند به مشکلات جدی منجر شود. یادگیری مهارت هایی مانند کمک های اولیه، آمادگی ذهنی برای بحران و داشتن انرژی ذخیره و همچنین تجهیزات اضطراری مانند کیت بقا، غذای اضافی و لباس اضافی از موارد مهم در مواجهه با بحران هستند.
نادیده گرفتن مسائل بهداشتی:
بهداشت در کوهستان بسیار مهم است. عدم رعایت مسائل بهداشتی میتواند به بیماری‌ها و عفونت‌ها منجر شود. نادیده گرفتن نکات بهداشتی به خصوص در برنامه های کوهنوردی طولانی و چند روزه می تواند مشکل ساز شود. برای حفظ بهداشت باید به منابع تامین آب خود توجه کنید. لوازم بهداشتی مانند داروهای کوهنوردی را بشناسید و نسبت به حفظ بهداشت انضباط داشته باشید. به طور مثال در برنامه های چند روزه از خوردن آب سرد و یخ کرده اجتناب کنید چرا که نوشیدن آب سرد می تواند باعث تحریک گلو و سرفه شود.
عدم مسئولیت‌پذیری:
مسئولیت‌پذیری در کوهنوردی بسیار مهم است. عدم توانایی در مدیریت مسئولیت‌ها میتواند به مشکلات تیمی منجر شود. مسئولیت پذیری تنها مختص سرپرست تیم نیست و همه نفرات باید به آن همیت داشته باشند. شما به عنوان یک کوهنورد نسبت به خود و دیگر اعضای تیم و البته سایر نفرات حاضر در کوه مسئول هستید. به یاد داشته باشید که حفظ جان از صعود مسلما مهمتر است.
عدم ترکیب با تیم:
کوهنوردی عمدتاً یک فعالیت تیمی است. عدم توانایی در ترکیب با تیم میتواند به اشتباهات و مشکلات تیمی منجر شود. برای یادگیری کار تیمی عضو یک باشگاه کوهنوردی معتبر شوید و سعی کنید نقش پویا در فعالیت های باشگاه داشته باشید. شاید به تنهایی بتوانید کوه بروید اما قطعا در باشگاه فرصت های بیشتر برای پیشرفت وجود دارد.
نادیده گرفتن تجربه:
تجربه کوهنوردان با ارزش است. اعتماد به نفس، توانایی در برخورد با شرایط اضطراری، آمادگی بدنی و ذهنی در ترکیبی از تجربه شکل می گیرند. این تجربه را می توان از کوهنوردان پیشکسوت یاد گرفت و با بهبود تدریجی سطح برنامه های کوهنوردی ارتقا داد. تجربه به شما کمک می کند بتوانید تحلیل درست تری از شرایط داشته باشید. به غیر از این به تجربه دیگر کوهنوردان احترام بگذارید و به یاد داشته باشید که این تجارب با صرف عمر و دیگر منابع به دست آمده است.
نادیده گرفتن شک:
شک و تردید در کوهنوردی بسیار مهم است. نادیده گرفتن شک میتواند به اشتباهات جدی منجر شود. آنچه که در مورد شک مهم است این است که تشخیص دهید شک شما به دلیل عوامل واقعی بروز کرده یا تنها استرس بی مورد است.
یکی از چیزهایی که باعث نادیده گرفتن شک می شود خطای گروه اندیشی است. دیگر اعضای گروه اکتفا می‌کنند. مخصوصا وقتی که رهبر سعی می‌کند تنها یک فکر و ایده خاص را حمایت کند و دیگران میلی به تغییر و مخالفت نداشته باشند. در این شرایط، گروه یک عقیده را می‌پذیرد بدون اینکه درباره آن تفکر کند.
عدم توجه به قوانین محلی:
در بسیاری از مناطق کوهستانی، قوانین محلی و مقررات وجود دارد که باید رعایت شوند. عدم توجه به این قوانین میتواند به مشکلات قانونی منجر شود. احترام به مسائل فرهنگی و عقاید مردم محلی را مهم بدانید.
نخوردن غذای مناسب
در یک کوهنوردی همه چیز به کالری و انرژی مصرفی بستگی دارد. اگر به اندازه کافی نخورید انرژی خود را از دست خواهید داد. در یک روز کوهنوردی شما دو تا سه برابر یک روز معمول کالری مصرف می کنید. بهترین راهکار این است که در هر ساعت بین 200 تا 400 کالری به بدن خود برسانید تا جریان کسب انرژی در بدن ادامه پیدا کند. دریافت آب کافی نیز اهمیت زیادی دارد. برای دریافت آب می توانید از راهکارهایی مانند کیسه آب یا کمل بک استفاده کنید. مقاله تغذیه در کوهنوردی را در این رابطه مطالعه کنید.
عدم آمادگی برای مواجهه با حیات وحش:
در برخی مناطق کوهستانی، حیات وحش وجود دارد. عدم آمادگی برای مواجهه با حیات وحش میتواند به مشکلات جدی منجر شود.
باید توجه داشت که کوهنوردی یک فعالیت پر خطر است و توصیه می‌شود که تمامی اصول ایمنی و آموزش‌های لازم را رعایت کنید. همچنین، همیشه به توصیه‌ها و راهنمایی‌های مربیان و متخصصان کوهنوردی توجه کنید و از تجهیزات مناسب و تجربه کافی برخوردار باشید.
