میگرن چیزی به مراتب بدتر از یک سردرداست. این بیماری عصبی می تواند باعث درد ضربانی ناتوان کننده شود که می تواند شما را برای چند روز در رختخواب بیاندازد. حرکت، نور، صدا و دیگر محرک ها ممکن است علائمی مانند درد، خستگی، تهوع، اختلالات بینایی، بی حسی و سوزن سوزن شدن، تحریک پذیری، مشکل در صحبت کردن، از دست دادن موقت بینایی و بسیاری دیگر را ایجاد کند. زنان عموماً 3 برابر بیشتر از مردان دچار این مشکل می شوند. علاوه بر این ارتفاع و کوهنوردی خود عاملی برای شروع سردردهای میگرنی است . در این مطلب به توضیحات پیرامون میگرن و انواع آن، میگرن در کوهنوردی و نکات درمانی می پردازیم. با موج کوه همراه باشید.
میگرن چیست؟
میگرن یک بیماری عصبی شایع است که علائم مختلفی را ایجاد می کند، که از جمله آنها سردرد ضربان دار در یک طرف سر شما می باشد. این بیماری با فعالیت بدنی، نور، صداها یا بوها بدتر می شود. این ممکن است حداقل چهار ساعت یا حتی چند روز طول بکشد. تحقیقات نشان می دهد که این بیماری ششمین بیماری ناتوان کننده در جهان است.
تفاوت میگرن و سردرد
بیش از 150 نوع سردرد وجود دارد که به دو دسته سردردهای اولیه و سردردهای ثانویه تقسیم می شوند. میگرن یک سردرد اولیه است ، به این معنی که به دلیل یک وضعیت پزشکی متفاوت ایجاد نمی شود. اختلالات سردرد اولیه تشخیصهای بالینی هستند ، به این معنی که هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری برای تشخیص آن وجود ندارد. سردرد ثانویه علامت یک مشکل دیگر سلامتی است.
هاله میگرن چیست؟
هاله گروهی از علائم حسی، حرکتی و گفتاری است که معمولاً مانند سیگنال های هشداردهنده مبنی بر شروع سردرد میگرنی عمل می کند. این معمولاً به عنوان تشنج یا حالتی شبیه به سکته مغزی تفسیر می شود و معمولاً قبل از سردرد اتفاق می افتد، اما گاهی اوقات می تواند در طول یا حتی بعد از آن ظاهر شود. یک هاله می تواند از 10 تا 60 دقیقه طول بکشد. حدود 15 تا 20 درصد از افرادی که میگرن را تجربه می کنند، دارای هاله هستند. علائم هاله برگشت پذیر هستند، به این معنی که می توان آنها را متوقف کردو درمان کرد. هاله علائمی را ایجاد می کند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشاهده نقاط چشمک زن، درخشش یا چراغ ها
- نقاط کور در بینایی شما
- پوست بی حس یا سوزن سوزن شدن
- تغییر گفتار
- زنگ زدن در گوش (وزوز گوش)
- از دست دادن بینایی موقت
- مشاهده خطوط موج دار یا ناهموار
- تغییر در بو یا مزه
- یک احساس “خنده دار
انواع میگرن
به نقل از clevelandclinic انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد و ممکن است یک نوع آن نام های متفاوتی داشته باشد:
میگرن با هاله (میگرن پیچیده): حدود 15 تا 20 درصد از افراد مبتلا به سردرد میگرنی دچار هاله می شوند.
میگرن بدون هاله (میگرن شایع): این نوع سردرد میگرنی بدون هشدار هاله ای ایجاد می شود. علائم یکسان هستند.
میگرن بدون درد سر: “میگرن خاموش” یا “میگرن آسفالژیک”، شامل علائم هاله است اما سردردی که معمولاً در پی دارد را شامل نمی شود.
میگرن همی پلژیک: شما دچار فلج موقت (همی پلژیک) یا تغییرات عصبی یا حسی در یک طرف بدن خود خواهید شد. شروع سردرد ممکن است با بی حسی موقت، ضعف شدید در یک طرف بدن شما، احساس سوزن سوزن شدن، از دست دادن حس و سرگیجه یا تغییرات بینایی همراه باشد. گاهی شامل درد سر است و گاهی اوقات اینطور نیست.
میگرن شبکیه (میگرن چشمی): ممکن است متوجه از دست دادن بینایی موقتی، جزئی یا کامل یکی از چشم های خود شوید. همراه با یک درد مبهم در پشت چشم که ممکن است به بقیه سر شما سرایت کند. این از دست دادن بینایی ممکن است یک دقیقه یا حتی چند ماه طول بکشد. شما همیشه باید این نوع سردرد را به پزشک اطلاع دهید زیرا می تواند نشانه یک مشکل جدی تر باشد.
میگرن مزمن: این زمانی است که میگرن حداقل 15 روز در ماه رخ دهد. علائم ممکن است به طور مکرر تغییر کند و همچنین شدت درد نیز ممکن است تغییر کند. کسانی که به نوع مزمن مبتلا می شوند ممکن است بیش از 10 تا 15 روز در ماه از داروهای ضد درد سردرد استفاده کنند و متأسفانه می تواند منجر به سردردهایی شود که حتی بیشتر اتفاق می افتد.
میگرن با هاله ساقه مغز: شما دچار سرگیجه، اختلال در گفتار، دوبینی یا از دست دادن تعادل می شوید که قبل از سردرد رخ می دهد. سردرد ممکن است پشت سر شما را درگیر کند. این علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شوند و می توانند با ناتوانی در درست صحبت کردن، زنگ زدن در گوش و استفراغ همراه باشند.
وضعیت میگرنوسوس این نوع نادر و شدیدی است که می تواند بیش از 72 ساعت طول بکشد. سردرد و تهوع می تواند بسیار بد باشد. برخی از داروها یا ترک داروها می توانند باعث ایجاد این نوع سردرد در شما شوند.
چه چیزهایی باعث میگرن می شود؟
این نوع حملات می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. محرک های رایج عبارتند از:
1. استرس احساسی. استرس احساسی یکی از شایع ترین عوامل ایجاد کننده سردردهای میگرنی است. در طول رویدادهای استرس زا ، مواد شیمیایی خاصی در مغز برای مقابله با وضعیت آزاد می شود (معروف به واکنش “پرواز یا مبارزه”). انتشار این مواد شیمیایی می تواند باعث ایجاد میگرن شود. احساسات دیگر مانند اضطراب، نگرانی و هیجان می توانند تنش عضلانی را افزایش داده و رگ های خونی را گشاد کنند. این می تواند میگرن شما را شدیدتر کند.
2. از دست دادن یک وعده غذایی. تأخیر در خوردن غذا همچنین ممکن است باعث ایجاد این نوع سردرد شود.
3. حساسیت به مواد شیمیایی خاص و مواد نگهدارنده در غذاها. برخی از غذاها و نوشیدنی ها مانند پنیر کهنه، نوشیدنی های الکلی، شکلات و افزودنی های غذایی مانند نیترات (موجود در پپرونی، هات داگ) و غذاهای تخمیر شده یا ترشی ممکن است تا 30 درصد از میگرن ها را تحریک کنند.
4. کافئین هنگامی که سطح کافئین به طور ناگهانی کاهش می یابد، مصرف زیاد کافئین یا ترک کافئین می تواند باعث سردرد شود. به نظر می رسد رگ های خونی شما نسبت به کافئین حساس هستند و در صورت عدم دریافت آن، ممکن است سردرد ایجاد شود. گاهی اوقات کافئین توسط پزشکان برای درمان حملات حاد میگرنی توصیه می شود اما نباید به طور مکرر استفاده شود.
5. استفاده روزانه از داروهای مسکن. اگر از دارویی برای تسکین سردرد بیش از حد استفاده می کنید، می تواند باعث ایجاد سردرد برگشتی شود.
6. تغییرات هورمونی در زنان، این نوع سردرد در زنان بیشتر در دوران قاعدگی رخ می دهد. کاهش ناگهانی استروژن که باعث قاعدگی می شود می تواند این مشکل را نیز تحریک کند. تغییرات هورمونی نیز می تواند با قرص های ضد بارداری و درمان جایگزینی هورمون ایجاد شود. میگرن به طور کلی بین بلوغ و یائسگی بدتر است زیرا این نوسانات استروژن به طور کلی در دختران جوان و زنان یائسه رخ نمی دهد. اگر هورمون های شما عامل مهمی در میگرن شما هستند، ممکن است بعد از یائسگی سردردهای کمتری داشته باشید.
7. چراغهای چشمک زن، چراغهای فلورسنت، نور تلویزیون یا کامپیوتر و نور خورشید می توانند شما را تحریک کنند.
8. محرک های احتمالی دیگر عبارتند از:تغییر شرایط آب و هوایی مانند جبهه های طوفان، تغییرات فشارسنجی ، باد شدید یا تغییر در ارتفاع، بیش از حد خسته بودن، فعالیت بیش از حد،رژیم گرفتن یا عدم نوشیدن آب کافی، تغییر در الگوی خواب طبیعی شما، سروصدا های بلند، قرار گرفتن در معرض دود، عطر یا سایر بوها، برخی از داروها باعث تورم عروق خونی می شوند.
میگرن در کوهنوردی
تقریباً نیمی از افرادی که بالای 3000 متر قدم گذاشته اند، سردرد را تجربه کرده اند. این موضوع در ارتفاعات بالاتر شدید تر است و حتی بیش از 2000 سال است که سردرد افرادی را که قصد صعود به ارتفاعات بالا را دارند، گرفتار کرده است. سردرد آنقدر در بین مسافران در مسیر ابریشم باستانی در آسیای مرکزی رایج بود که یک مقام چینی مناطقی را بعنوان “کوه سردرد بزرگ” و “کوه سردرد کوچک” نامگذاری کرد. البته بایدتوجه کرد بیماری حاد کوهستان علائمی دارد که سردرد را نیز شامل می شود پس باید به سردرد در کوهستان توجه خاصی کنیم و آن را از بیماری حاد کوهستان تشخیص دهیم.
چند عامل دیگر مرتبط با کوهنوردی هستند که می توانند علایم این نوع سردرد را تشدید کنند. از این عوامل می توان به ایجاد استرس ناشی از کوهنوردی مانند تغییرات جوی، طوفان و مانند آن یاد کرد. همچنین فشار بدنی زیاد نیز می تواند جز عوامل تشدید کننده این بیماری باشد که در کوهنوردی زیاد پیش می آید. کوهنوردانی که دچار سردردهای میگرنی هستند باید نسبت به تغییر حالات خود آگاه باشند و حتما آنرا با سایر افراد تیم در میان بگذارند. اطلاع داشتن دیگران از شرایط فرد دچار بیماری می تواند در شرایط لازم به جلوگیری از بروز بحران ختم شود. ضمنا نکته مهم دیگر در اینجا شناخت رژیم غذایی و ذائقه کوهنورد بیمار است. چنین افرادی باید نسبت به تغییرات رژیم غذایی خود و مواد حساسیت زا اطلاعات دقیق کسب کرده و خوردن این نوع مواد غذایی اجتناب کنند.
ضمنا در صورت برنامه ریزی برای شرکت در برنامه های طولانی لازم است کوهنورد دارای میگرن حتما با پزشک متخصص مشورت نموده و داروهای لازم را به همراه خود داشته باشد. همچنین این داروها حتما باید در شرایط کنترل شده و در برنامه های کوهنوردی سبک تر تست شوند تا تاثیر آنها بر عملکرد ورزشی فرد مشخص شود. بسیاری از انواع مسکن در ارتفاع تاثیر منفی بر عملکرد فرد ممکن است داشته باشند. یک نکته مهم دیگر در مورد کوهنوردان مصرف آب کافی قبل و در حین برنامه است. رساندن آب کافی به بدن می تواند تاثیر مثبت در کنترل این بیماری داشته باشد. ضمنا با انجام تمرینات میان هفته و بالا بردن سطح آمادگی جسمانی استرس ناشی از فشار برنامه روی فرد کاهش می یابد و از این طریق به کنترل سردرد کمک خواهد شد. در کنار همه موارد ذکر شده هم هوایی درست و کامل نیز تاثیر مثبتی در کنترل شرایط خواهد داشت.
درمان میگرن
انواع داروهایی که می توانند با شروع حمله میگرن علائم را تسکین دهند شامل مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن، داروهای تجویزی به نام تریپتان و دسته جدیدی از داروها به نام آنتاگونیست ها هستند.تریپتان های آگونیست های گیرنده انتخابی سروتونین هستند ، به این معنی که باعث تحریک سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی در مغز، برای کاهش التهاب و تنگ شدن عروق خونی می شوند که به نوبه خود سردرد یا حمله میگرنی را متوقف می کند. مصرف آب کافی قبل و در حین فعالیت ها نیز در جلوگیری از سردرهای میگرنی اثر دارد.با توجه به اینکه درصد زیادی از حملات میگرنی بدلیل استرس شروع می شوند، یوگا و مدیتیشن و بکاربردن تکنیک هایی جهت غلبه بر استرس در جلوگیری از این سردردها موثراست.
