متهم اصلی افزایش حوادث کوهنوردی: شبکه های اجتماعی و اپلیکشن ها!

به گزارش موج کوه و به نقل از گاردین، در سال‌های اخیر، درخواست‌ها برای خدمات نجات کوهستان به طرز قابل توجهی افزایش یافته است. سال 2024 برای تیم‌های نجات کوهستان در انگلستان، ولز و اسکاتلند یک نقطه عطف مهم بود، زیرا این تیم‌ها روزانه در تمام طول سال به درخواست‌های نجات پاسخ می‌دادند. در حالی که تیم‌های نجات کوهستان همیشه مشغول به کار بوده‌اند، افزایش درخواست‌ها در این سال بی‌سابقه بوده است، به‌ویژه در میان جوانان 18 تا 24 ساله که بیشترین افزایش در تعداد درخواست‌ها را تجربه کرده‌اند. رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های ناوبری ناکافی به‌طور عمده به این افزایش رکوردی نسبت داده شده‌اند.

سال رکورد برای نجات کوهستان

تیم‌های نجات کوهستان در انگلستان و ولز در سال 2024 روزانه به درخواست‌ها پاسخ دادند، با افزایش 24 درصدی در درخواست‌ها بین سال‌های 2019 تا 2024. این افزایش به‌ویژه در گروه سنی 18-24 ساله برجسته بود، جایی که تعداد درخواست‌ها تقریباً دو برابر شده است. در سال 2019، تعداد درخواست‌ها در این گروه 166 مورد بود، اما در سال 2024 این رقم به 314 افزایش یافت.

این روند تنها به جوانان محدود نشده است؛ گروه‌های سنی بالاتر نیز افزایش درخواست‌ها را تجربه کرده‌اند. با این حال، گروه سنی 18-24 ساله بیشترین افزایش را داشته و از گروه سنی 50-54 ساله پیشی گرفته است.

افزایش درخواست‌های نجات این سوال مهم را مطرح می‌کند: چرا این‌همه افراد نیاز به نجات در طبیعت دارند و چرا جوانان بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته‌اند؟

نقش رسانه‌های اجتماعی در افزایش درخواست‌ها

پاسخ این سوال، به گفته مایک پارک، مدیر اجرایی نجات کوهستان انگلستان و ولز، در محبوبیت روزافزون “مکان‌های تله‌ای” (honeypot) نهفته است. این مکان‌ها، که به خاطر زیبایی طبیعی و مناظر جذاب خود شهرت یافته‌اند، معمولاً در پلتفرم‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تیک‌تاک به اشتراک گذاشته می‌شوند. این مکان‌ها معمولاً به دلیل ویژگی‌های چشمگیر خود، بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می‌کنند. اما این مکان‌ها با خطرات خاص خود همراه هستند، به‌ویژه اگر افراد به مناطقی دورافتاده یا دسترسی سخت برای کوهنوردی بروند بدون اینکه آمادگی لازم را داشته باشند.

رسانه‌های اجتماعی باعث شده‌اند که مردم به راحتی این مکان‌ها را پیدا کنند، اما در عین حال فرهنگ “دنبال کردن جمع” بدون درک ریسک‌های موجود را نیز تقویت کرده‌اند. پارک اظهار داشت که بیشتر مردم به‌واسطه پست‌های رسانه‌های اجتماعی به مکان‌های پرخطر کشیده می‌شوند، بدون اینکه از خطرات احتمالی آن‌ها یا سختی مسیر آگاه باشند.

اینفلوئنسرها و افراد مشهور در رسانه‌های اجتماعی اغلب تصاویری از این مکان‌ها منتشر می‌کنند و دیگران را ترغیب به بازدید از این مکان‌ها می‌کنند، گاهی بدون توجه به خطرات موجود. جذابیت ماجراجویی و کشف مکان‌های جدید، همراه با تمایل به گرفتن تصاویر “مناسب اینستاگرام”، منجر به افزایش بازدید از مکان‌های دورافتاده یا چالش‌برانگیز بدون تجربه و تجهیزات کافی شده است.

ماراتن تفلیس؛ راهنمای دویدن در قلب گرجستان و تجهیزات لازم

اسکی از اورست؛ جزییات فرود تاریخی بارگیل بدون اکسیژن

نقش اپلیکیشن‌های ناوبری ناکافی

علاوه بر تأثیر رسانه‌های اجتماعی، افزایش درخواست‌ها به استفاده روزافزون از اپلیکیشن‌های ناوبری نسبت داده می‌شود که هرچند برای مسیریابی عمومی مفید هستند، اما معمولاً برای مسیرهای دشوار و کوهستانی مناسب نیستند. به‌ویژه جوانان، که بیشتر به‌جای استفاده از نقشه‌های کاغذی به اپلیکیشن‌های گوشی هوشمند اعتماد دارند، با این مشکل مواجه هستند. این اپلیکیشن‌ها اغلب جزییات کافی برای مسیریابی در مناطق دشوار را ارائه نمی‌دهند.

بسیاری از این اپلیکیشن‌ها همچنین خطرات احتمالی مانند مسیرهای خطرناک، پرتگاه‌ها یا مناطق مستعد زمین‌لرزه را نشان نمی‌دهند. همچنین، بسیاری از این اپلیکیشن‌ها قابلیت کارکرد آفلاین ندارند، که باعث می‌شود در مناطق دورافتاده که سیگنال موبایل ضعیف است، کاربران به‌راحتی قادر به تماس برای درخواست کمک نباشند.

به‌طور خلاصه، وابستگی به اپلیکیشن‌های ناوبری به جای نقشه‌های کاغذی باعث افزایش حوادث شده است. به‌ویژه زمانی که جوانان به جای صرف وقت برای برنامه‌ریزی مسیر با منابع مناسب، تنها به اپلیکیشن‌ها تکیه می‌کنند، اغلب برای چالش‌هایی که طبیعت پیش‌رو دارد، آماده نمی‌شوند.

تأثیر افزایش درخواست‌ها بر تیم‌های نجات کوهستان

افزایش درخواست‌ها فشار زیادی را به تیم‌های نجات کوهستان وارد کرده است، که بیشتر آن‌ها از داوطلبان تشکیل شده‌اند. در دریاچه‌های منطقه دریاچه‌های انگلستان، یکی از شلوغ‌ترین مناطق برای نجات‌ها، تیم‌ها گزارش داده‌اند که افزایش تعداد حوادث به نقطه‌ای رسیده است که دیگر امکان پذیر نیست. داوطلبان، بسیاری از آن‌ها که شغل تمام‌وقت دارند، در حال حاضر فشار زیادی را تحمل می‌کنند و منابع برای پاسخگویی به این حوادث کم است.

مایک پارک از نجات کوهستان انگلستان و ولز بیان کرد که در حالی که تیم‌های نجات با تمام توان برای کمک به افراد در حال تلاش هستند، تعداد حوادث هم‌زمان بار زیادی بر منابع داوطلبان وارد کرده است. تیم‌های نجات در مناطقی شلوغ مانند پارک‌های ملی دریاچه و اسنودونیا اغلب به چندین حادثه به طور هم‌زمان پاسخ می‌دهند که این امر وظیفه آن‌ها را پیچیده‌تر و استرس‌زاتر می‌کند.

نقش آمادگی در پیشگیری از حوادث

افزایش درخواست‌های نجات یک یادآوری مهم است از اینکه چقدر آمادگی برای سفر به مناطق کوهستانی و دورافتاده ضروری است. اوردننس سروری، که داده‌های مربوط به نجات‌های کوهستانی را دنبال می‌کند، توصیه می‌کند که هر کسی که قصد دارد به مناطق دورافتاده برود، حتماً نقشه کاغذی و یک ابزار ناوبری قابل اعتماد مانند اپلیکیشن OS Maps را همراه داشته باشد. برنامه‌ریزی مسیرها به دقت، اطمینان از داشتن تجهیزات مناسب و بررسی پیش‌بینی وضعیت هوا از جمله اقدامات ضروری قبل از شروع سفر هستند.

نیک گایلز، مدیر عامل اوردننس سروری، اشاره کرد که روز جمعه خوب 2024 شلوغ‌ترین روز سال برای فعالیت‌های بیرونی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و دویدن بود. با این حال، او تأکید کرد که بدون آمادگی مناسب، روزی که قرار بود یک ماجراجویی هیجان‌انگیز باشد، می‌تواند به یک تجربه ناراحت‌کننده و حتی خطرناک تبدیل شود.

ایران چطور؟

در ایران، رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های ناوبری نقش قابل‌توجهی در افزایش حوادث کوهنوردی ایفا کرده‌اند. البته تحقیقات دقیقی در این زمینه انجام نشده اما با توجه به روند های موجود رد پای آن را به طور مشخصی می توان یافت. به طور مثال در زمستان گذشته در هر دوره هوای خراب حداقل یک حادثه مرگبار در شبکه های اجتماعی وایرال شد. رسانه‌های اجتماعی با به اشتراک‌گذاری تصاویر جذاب از قله‌ها و مسیرهای کوهستانی، بسیاری از افراد را به صعود به این مناطق ترغیب می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از این افراد بدون آمادگی کافی، تجهیزات مناسب یا آگاهی از شرایط جوی به کوهستان‌ها می‌روند، که می‌تواند منجر به حوادث ناگوار شود.​ متاسفانه بسیاری بدون داشتن اطلاعات کافی درباره صعودهای سخت مانند صعودهای زمستانی در هوای خراب یا با تمرینات اشتباه و بدون تجهیزات کافی صرفا تحت تاثیر انگیزه ناشی از این شبکه ها اقدام به صعود می کنند.

علاوه بر این، استفاده از اپلیکیشن‌های ناوبری در مناطق کوهستانی نیز می‌تواند خطرآفرین باشد. این اپلیکیشن‌ها معمولاً برای مسیرهای شهری طراحی شده‌اند و ممکن است در شرایط خاص کوهستانی، مانند تغییرات ناگهانی آب‌وهوا یا مسیرهای صعب‌العبور، دقت لازم را نداشته باشند. وابستگی به این ابزارها بدون توجه به هشدارهای هواشناسی و شرایط محیطی می‌تواند منجر به گم‌شدن، گرفتار شدن در بهمن یا سایر حوادث شود.

نتیجه‌گیری

افزایش درخواست‌های نجات کوهستان، به‌ویژه در میان جوانان، نشان‌دهنده تغییرات مهم در نحوه تفریح در طبیعت و ریسک‌های مرتبط با رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای ناوبری مدرن است. در حالی که رسانه‌های اجتماعی باعث شده‌اند که مردم راحت‌تر مکان‌های دورافتاده و زیبا را پیدا کنند، همچنین فرهنگ “دنبال کردن جمع” بدون درک ریسک‌های موجود را تقویت کرده‌اند. علاوه بر این، وابستگی به اپلیکیشن‌های ناوبری ناکافی باعث شده است که بسیاری از مردم آمادگی لازم برای چالش‌های طبیعت را نداشته باشند.

با افزایش تعداد افرادی که به طبیعت می‌روند، ضروری است که بر اهمیت آمادگی، ایمنی و ناوبری مناسب تأکید شود. با استفاده از ابزارهای مناسب، دانش کافی و نگرش صحیح، ماجراجویی‌های بیرونی می‌تواند امن، لذت‌بخش و پاداش‌دهنده باشد – بدون نیاز به درخواست نجات کوهستان.