سیستم تمرینی کاتسو چیست و چه فوایدی دارد؟

تمرین با محدودیت جریان خون (Blood Flow Restriction Training) که به نام سیستم تمرینی کاتسو، تمرینات انسدادی و تمرینات BFR نیز شناخته می‌ گردد یک شیوه تمرینی از نوع تمرینات بازتوانی با هدف حفظ حجم توده عضلانی در زمان‌هایی که بیمار یا فرد قادر به انجام تمرینات در شدت‌های معمول برای افزایش هایپرتروفی عضلانی نمی‌ باشد با هدف حفظ توده عضلانی بیمار انجام می‌ گردد.

تاریخچه کاتسو

کاتسو یک روش تمرینی ورزشی، توانبخشی و ریکاوری است که در سال ۱۹۶۶ توسط دکتر یوشیکا ساتو (Yoshiaki Sato) اختراع و توسعه یافته است. این روش بطور اتفاقی طی مشکلی که در سال ۱۹۶۶ در یک مراسم سنتی ژاپنی حین نشستن در حالت سنتی ژاپنی روی زمین رخ داد، به ذهن ایشان خطور کرد. دکتر ساتو برای رهایی از مشکل بی حسی شدید و درد زیاد و غیرقابل تحمل پاهایش حین ماساژ، متوجه انسداد جریان خون در عضلات پایش شد که باعث متورم شدن عضله‌اش در حالتی شبیه به زمانی که یک تمرین سنگین با وزنه را انجام می‌داده است، شد. این زمانی بود که ایده اصلی روش محدودیت جریان خون به ذهنش خطور کرد.

دکتر ساتو طی ۷ سال با آزمایشات زیاد و دقیق بر روی خود توانست با محدود کردن جریان خون در قسمت های مختلف بدنش به کمک بندها و لاستیک‌های مختلف به تدریج به پروتکل های موثری برای روش موثر محدودیت جریان خون در بازیابی قدرت عضلات دست یابد. در نهایت دکتر ساتو در سال ۱۹۷۳، جزئیات روش کاتسو را همانطور که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد، توسعه داد. در آن زمان، در سفر اسکی، مچ پایش شکست و رباط‌های اطراف زانو آسیب دیدند. پزشکان به دکتر ساتو گفتند که بهبودی پایش ۶ ماه طول خواهد کشید. اما دکتر ساتو توانست با اجرای تمرین کاتسو خیلی سریع بهبودی کامل را بازیابد که موجب شگفتی پزشکان شد. از آن زمان به بعد، این روش ذهن متخصصان ورزشی، پزشکان و فیزیوتراپان را برای بهره‌مندی از خواص منحصر به فرد آن برای بهبودی بیماران متوجه خود ساخت، که مطالعات زیادی در مجلات علمی معتبر دنیا به زبان فارسی و انگلیسی به این موضوع پرداخته‌اند. اگرچه تحقیقات در این زمینه برای دستیابی به پروتکل‌های مختلف و دقیق تمرینی و همچنین یافتن پتانسیل این روش در زمینه‌های مختلف پزشکی ادامه دارد، این روش تمرینی کاربرد زیادی دارد و جایگاه خود در ورزش و فیزیوتراپی و بازتوانی را به خوبی یافته است.

مزایای کاتسو

• کاهش زمان بهبودی آسیب دیدگی
• ترمیم، ساخت و تعادل مجدد عضلات، رباط ها و تاندون ها
• جلوگیری از آتروفی عضلانی
• ورزش های بدون ضربه و کم تاثیر بر استخوان ها، عضلات، رباط ها، تاندون های آسیب دیده فشار وارد نمی کند.
• برای بیماران پس از عمل با محدودیت وزن و یا حرکت بسیار مفید است

حتی اگر تازه توانبخشی خود را شروع کرده باشید یا مسیر بهبودی خود را کامل طی کرده باشید، کاتسو می تواند بسیار کمک کننده باشد.

سیستم تمرینی کاتسو چگونه عمل می کند؟

تعدیل جریان خون

• کاتسو به طور ایمن جریان وریدی را کاهش می دهد و باعث می شود خون در اندام های شما طولانی تر از حد معمول جمع شود.
• در طول تمرین مویرگ ها طولانی و منبسط می شوند تا به بهبود گردش خون و کشش عروقی کمک کنند.

تولید نیتریک اکسید

• کاتسو منجر به تولید VEGF (فاکتور رشد اندوتلیال عروقی) و اکسید نیتریک در بدن می شود.
• اکسید نیتریک اجازه می دهد تا رگ های خونی منقبض و شل شوند و همچنین سلول های التهابی در دیواره رگ های خونی را تنظیم می کند.
• تجمع اسید لاکتیک در ماهیچه باعث ترشح هورمون رشد توسط غده هیپوفیز می شود.
• هورمون رشد به مقدار زیاد ترشح می شود و متابولیسم بدن را فعال می کند
• تجهیزات کاتسو فشرده سازی متوسطی را روی بازوها و قسمت بالایی پاها اعمال می کند. باندهای هوای پنوماتیک KAATSU عملکرد معکوس یک تورنیکت را انجام می دهند (یعنی به خون در اندام ها کمک می کند، نه خارج از اندام ها). این امر اندام ها را با خون آغشته می کند که منجر به آبشاری از واکنش های فیزیولوژیکی ایمن و طبیعی در بدن می شود.

تمرینات کاتسو برای چه افرادی مناسب است؟

در اصل این سیستم تمرینی در اوایل ابداع، با هدف ارتقای نتایج حاصل از تمرین در سالمندان طراحی شده بود. از اینرو، کارکرد آن در سالمندان، از همان ابتدا مورد مطالعات گوناگون قرار گرفته و اکنون کاتسو را یک سیستم تمرینی ایمن و مؤثر برای سالمندان می­ دانند. همچنین مطالعات مختلفی در زمینه تأثیر این سیستم تمرینی در درمان و بازتوانی انواع آسیب­ های عضلانی و اخیراً مفصلی، انجام شده است و نتایج مطالعات نشان داده ­اند که سیستم تمرینی کاتسو، می­ تواند در درمان بخشی از آسیب­ ها و حتی ناتوانی­ ها بسیار مؤثر باشد. به­ طوری­ که حتی از تکنیک انسداد جریان خون بدون انقباض و در حالت استراحت برای حفظ بافت عضلانی و جلوگیری از آتروفی استفاده می­ شود.

علاوه بر این، استفاده از کاتسو در بین ورزشکاران حرفه ­ای نیز بسیار محبوب و مورد استقبال است. بسیاری از ورزشکاران معتقدند استفاده از کاتسو، هایپرتروفی را تقویت می ­کند و می­ تواند مسیر پیشرفت را کوتاه ­تر کند.

روش تمرینی کاتسو در سنگنوردی نیز به کار گرفته می شود.

شیوه صحیح اجرای کاتسو

برای استفاده از سبک تمرینی کاتسو نیاز به یک تورنیکه یا رگ بند دارید، البته محدودیتی ندارید و حتی می توانید از کش یا تیوپ دوچرخه قبلی تان هم برای اینکار استفاده کنید!

ابتدا عضله مورد نظرتان را انتخاب کنید و سپس قسمت بالایی آن را ببندید. مثلاً اگر قصد دارید حرکت جلو بازو بزنید و عضله این قسمت را درگیر کنید. باید بالاترین قسمت  ممکن عضله جلوبازویتان را ببندید تا دیگر خون به راحتی از قبل به سمت جلو بازو پمپاژ نشود.

یادتان باشد که حق ندارید خونرسانی به یک عضله را بدون وقفه بیشتر از ۲۰ دقیقه طول دهید، اینکار می تواند برایتان حسابی خطرناک باشد. اما تورنیکه باید برای کل حرکت بالای عضلاتتان باشد تا نتایج آن را به چشم ببینید.

نکته مهم: این شیوه تمرینی برای هر کسی، هر عضله یا هر تمرینی مناسب نخواهد بود. دقت داشته باشید که حتماً باید برای انجام این سبک تمرینی از یک مربی حرفه ای راهنمایی بگیرید.

نکات ایمنی کاتسو

• اگر این روش تمرینی را به درستی انجام دهید، کاملاً ایمن است. اما اگر مدت طولانی باندها را روی بازو یا پای خود نگه دارید و یا وزنه‌های بسیار سنگینی کار کنید، می‌ تواند به عضلات آسیب جدی برساند، یا لخته خون ایجاد شود و به پوست بدن آسیب بزند.
• توصیه می‌ شود که افراد با سابقه فشار خون، بیماری‌های قلبی و عصبی از این روش بدون مشورت با پزشک متخصص استفاده نکنند. همچنین افراد مسن ومیانسال برای اجرای این تمرین باید تحت نظر متخصص خبره به تمرین بپردازند.
• مطالعات نشان می‌ دهد که بدنسازهای تازه کار از اجرای تکنیک کاتسو به اندازه‌ حرفه‌ای‌ها نتیجه نمی‌ گیرند. زیرا به عنوان یک تازه‌کار، بدن‌تان آماده رشد و گرفتن حجم عضلانی است و به هیچ وجه نیازی به استفاده از این تکنیک ندارید. با یک رژیم عضله سازی مناسب، به راحتی شاهد رشد خواهید بود.
• محکم بستن بندها موجب می شود خون به عضله نرسد و دچار آسیب دیدگی شوید.
• تمرینات کاتسو (محدودیت جریان خون) را جایگزین تمرینات همیشگی و روزمره نکنید.

سوالات متداول