گری گری چیست: راهنمای استفاده و ویژگی ها

گری گری (Grigri) یک ابزار سنگنوردی پیشرفته خودقفل‌شونده برای حمایت و صعود در سنگ‌نوردی است که توسط شرکت پتزل (Petzl) تولید می‌شود. این ابزار به دلیل قابلیت‌های منحصربه‌فردش، مانند قفل خودکار هنگام سقوط، کنترل سرعت فرود، و سهولت در استفاده، محبوبیت زیادی در میان سنگ‌نوردان و کوهنوردان دارد. گری گری برای استفاده در صعودهای ورزشی و تکنیکی طراحی شده و به یکی از استانداردهای مهم در این زمینه تبدیل شده است.

ارایه گری گری در سال 1991 توسط شرکت پتزل یک گام بزرگ در تکامل ابزارهای حمایت بوده است. این ابزاری است که به کنترل سقوط کمک زیادی می کند. همچنین با استفاده از آن یک حمایت چی می تواند با تلاشی کم همطنابش را نگه داشته و پایین دهد. اما باید توجه داشت که استفاده غلط از ابزارها باعث میشود که احتمال خطا و حادثه به شدت افزایش یابد.

هشدار: این مطلب جنبه آگاهی بخشی دارد. استفاده از ابزارهای فنی به شکل غلط با خطرات جدی همراه است. به همین دلیل قبل از استفاده از این ابزارهای حتما از آموزش مربیان با تجربه و واجد شرایط بهره مند شوید.

ویژگی‌های کلیدی گری گری:

1. مکانیزم خودقفل‌شونده (Self-locking mechanism): یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گری گری، مکانیزم قفل خودکار آن است. هنگامی که طناب به‌سرعت کشیده می‌شود، مثلاً در صورت سقوط ناگهانی سنگ‌نورد، گری گری به‌طور خودکار طناب را قفل می‌کند و مانع از سقوط بیشتر می‌شود. این مکانیزم شبیه به سیستم ترمز خودکار در برخی از وسایل نقلیه عمل می‌کند.
2. قابلیت کنترل سرعت فرود (Controlled Descent): گری گری به حمایت‌کننده اجازه می‌دهد تا هنگام پایین آوردن سنگ‌نورد یا فرود، سرعت را به‌صورت دقیق کنترل کند. این قابلیت به‌ویژه در صعودهایی که نیاز به فرود تدریجی و کنترل‌شده دارند، بسیار مفید است. با تغییر فشار بر روی دسته‌ی گری گری، سرعت حرکت طناب تنظیم می‌شود.
3. استفاده راحت و سریع: یکی از دلایل محبوبیت گری گری، سهولت در استفاده از آن است. مکانیزم‌های خودقفل‌شونده و کنترل سرعت، کار حمایت را بسیار ساده‌تر می‌کنند. به‌خصوص برای حمایت‌های طولانی و پرریسک، گری گری به حمایت‌کننده اجازه می‌دهد که بدون نیاز به صرف انرژی زیاد، به خوبی سنگ‌نورد را کنترل کند.
4. مناسب برای طناب‌های تکی (Single Rope): گری گری برای استفاده با طناب‌های تکی طراحی شده است و با بیشتر ضخامت‌های طناب سازگار است. اما بهتر است از طناب‌هایی که در محدوده ضخامت پیشنهادی ابزار قرار دارند استفاده کنید (معمولاً بین 8.5 تا 11 میلی‌متر). این اطمینان می‌دهد که مکانیزم خودقفل‌کننده به‌درستی عمل می‌کند.
5. ایمنی بالا: مکانیزم خودقفل‌شونده گری گری باعث می‌شود حتی در صورتی که حمایت‌کننده توجه کافی نداشته باشد، طناب به‌صورت خودکار قفل شود و از سقوط جلوگیری کند. این ویژگی ایمنی بالایی به خصوص برای حمایت‌کنندگان کم‌تجربه فراهم می‌کند.
6. طراحی بادوام و مقاوم: گری گری از مواد بادوام و مقاوم ساخته شده است که توانایی تحمل فشار و سایش مداوم طناب را دارد. این ابزار برای استفاده‌های مکرر در شرایط سخت طراحی شده و به‌راحتی فرسوده نمی‌شود.

مزایای استفاده از گری گری:

1. ایمنی بالا برای حمایت‌کننده و سنگ‌نورد:
   • مکانیزم خودقفل‌شونده به حمایت‌کننده این امکان را می‌دهد که در صورت بروز حادثه، به‌سرعت و بدون نیاز به واکنش سریع، سقوط سنگ‌نورد را کنترل کند. این مسئله به‌ویژه در صعودهای بلند و خطرناک اهمیت دارد.
2. مناسب برای صعودهای طولانی و فرودهای کنترل‌شده:
   • کنترل سرعت فرود و مکانیزم قفل خودکار، گری گری را به گزینه‌ای مناسب برای صعودهای ورزشی و تکنیکی تبدیل می‌کند که در آن‌ها نیاز به فرود آهسته و کنترل‌شده است.
3. کاهش خستگی حمایت‌کننده:
   • در حمایت‌های طولانی، حمایت‌کننده مجبور نیست که مدام با دست خود طناب را نگه دارد، زیرا مکانیزم قفل خودکار وظیفه نگه‌داشتن طناب را بر عهده می‌گیرد. این مسئله خستگی حمایت‌کننده را کاهش می‌دهد و تمرکز بیشتری برای پشتیبانی از سنگ‌نورد ایجاد می‌کند.
4. سازگاری با انواع طناب‌های متداول:
   • گری گری با طناب‌های تکی متداول در سنگ‌نوردی سازگار است و استفاده از آن محدود به نوع خاصی از طناب نیست.

معایب احتمالی گری گری:

1. نیاز به آموزش صحیح: با اینکه گری گری دارای مکانیزم‌های خودکار است، اما همچنان نیاز به آموزش صحیح برای استفاده درست از آن وجود دارد. اگر طناب به‌درستی در ابزار قرار نگیرد یا حمایت‌کننده با طرز کار آن آشنا نباشد، ممکن است به مشکل بخورید.
2. گران‌تر از ابزارهای سنتی: گری گری به دلیل پیچیدگی مکانیزم و قابلیت‌های پیشرفته‌اش، نسبت به ابزارهای سنتی مانند ریورسو قیمت بالاتری دارد. اما بسیاری از سنگ‌نوردان این هزینه را به دلیل ایمنی و کارایی بالای آن توجیه می‌کنند.
3. عملکرد محدود در شرایط طناب‌های خاص: اگرچه گری گری با بیشتر طناب‌ها سازگار است، اما ممکن است با طناب‌های بسیار نازک یا ضخیم‌تر از حد توصیه‌شده به‌خوبی عمل نکند. در این موارد، بهتر است از طناب‌های مناسب با ضخامت استاندارد استفاده کنید.

کاربردهای گری گری

ابزار گری گری (Grigri) به دلیل قابلیت‌های منحصر به فرد و ایمنی بالا، در موارد مختلفی از سنگ‌نوردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به کاربردهای مهم گری گری در سنگ‌نوردی اشاره می‌کنم:

1. حمایت از صعودکنندگان (Belaying)

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای گری گری، حمایت از سنگ‌نوردان در حین صعود است. با استفاده از مکانیزم خودقفل‌شونده، حمایت‌کننده می‌تواند با خیال راحت طناب را کنترل کند و در صورت سقوط سنگ‌نورد، طناب به صورت خودکار قفل می‌شود و مانع از سقوط بیشتر فرد می‌شود.

2. صعود ورزشی (Sport Climbing)

گری گری به‌ویژه در صعودهای ورزشی و ورزشی بلند (multi-pitch) کاربرد فراوانی دارد. در این نوع صعودها، نیاز به تغییر مکرر وضعیت طناب و حمایت ایمن است. گری گری این امکان را به حامی می‌دهد که با امنیت بالا و به‌سادگی سنگ‌نورد را حمایت کند و سقوط‌ها را کنترل نماید.

3. آموزش سنگ‌نوردی (Climbing Instruction)

به دلیل سهولت در استفاده و ایمنی بالا، گری گری در آموزش سنگ‌نوردی به مبتدیان کاربرد زیادی دارد. این ابزار به مربیان و آموزگاران اجازه می‌دهد که به‌راحتی از افراد تازه‌کار حمایت کنند و در صورت بروز اشتباه، سقوط‌ها را کنترل کنند. به همین دلیل در بسیاری از دوره‌های آموزشی و سالن‌های سنگ‌نوردی از گری گری استفاده می‌شود.

عمر مفید تجهیزات کوهنوردی: راهنمای کامل تعویض و بازنشستگی

مهم‌ترین مهارت برای صعود مسیرهای 5.13 چیست؟

4. فرود (Rappelling)

گری گری علاوه بر حمایت، در هنگام فرود نیز استفاده می‌شود. مکانیزم کنترل سرعت در این ابزار، امکان فرود کنترل‌شده و ایمن را فراهم می‌کند. حامی می‌تواند با تنظیم فشار بر روی دسته گری گری، سرعت فرود را به‌دقت کنترل کند و این ویژگی در مسیرهای فرود طولانی بسیار کاربردی است.

5. صعود تک‌نفره با حمایت خودکار (Self-Belaying)

برخی از سنگ‌نوردان از گری گری برای صعودهای تک‌نفره با حمایت خودکار استفاده می‌کنند. در این حالت، طناب به نقطه‌ای در بالا متصل می‌شود و گری گری به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که با پیشروی سنگ‌نورد، طناب را به صورت خودکار آزاد کرده و در صورت سقوط، آن را قفل کند.

6. استفاده در سالن‌های سنگ‌نوردی (Indoor Climbing Gyms)

گری گری در سالن‌های سنگ‌نوردی به دلیل قابلیت خودقفل‌شونده و ایمنی بالا بسیار محبوب است. در این مکان‌ها، تعداد زیادی از صعودها به‌صورت روزانه انجام می‌شود و نیاز به ابزاری مطمئن و سریع برای حمایت وجود دارد. همچنین در این سالن‌ها، گری گری به عنوان یکی از ابزارهای استاندارد برای حمایت صعودکنندگان به کار می‌رود.

7. صعودهای طولانی و چند طولی (Multi-pitch Climbing)

در صعودهای چند طولی، سنگ‌نوردان نیاز به حمایت دقیق و ایمن در طول مسیر دارند. گری گری به‌دلیل کنترل دقیق و مکانیزم قفل‌شونده‌اش، انتخاب ایده‌آلی برای حمایت در چنین صعودهایی است. علاوه بر این، امکان فرود ایمن و کنترل‌شده پس از پایان صعود، استفاده از گری گری را در این نوع صعودها رایج کرده است.

8. کوهنوردی‌های ترکیبی (Mixed Climbing)

در مسیرهای کوهنوردی ترکیبی که ترکیبی از صعود یخی و سنگی است، گری گری به عنوان یک ابزار قابل‌اعتماد برای حمایت استفاده می‌شود. در این نوع صعودها که ممکن است وضعیت طناب‌کشی پیچیده باشد، مکانیزم خودقفل‌شونده گری گری می‌تواند ایمنی سنگ‌نورد را به طور موثری تضمین کند.

9. تعمیر و نگهداری در ارتفاع (Rope Access)

برخی از افراد از گری گری برای کار در ارتفاع استفاده می‌کنند. به دلیل امنیت و کنترل خوب در فرود، این ابزار در تعمیر و نگهداری ساختمان‌ها، برج‌ها، یا دیگر سازه‌های بلند که نیاز به صعود و فرود ایمن دارند، بسیار کاربردی است.

نحوه استفاده از گری گری در حمایت

حالت حمایت اصلی

در وضعیت پایه، گری گری بایست مانند یک ابزار حمایت لوله ای مانند ریورسو به کار برده شود. دست ترمز به هیچ عنوان نباید از طناب رها باشد. اگر صعودکننده سقوط کرد، با نگه داشتن طناب ترمز به سمت پایین او را قفل می کنید. سیستم گری گری بیشتر یا تمام بار صعود کننده را نگه می دارد، اما دست ترمز یک پشتیبان ضروری خواهد بود. پایین دادن دست ترمز باعث میشود که دندانه های گری گری با سرعت بیشتری عکس العمل نشان دهند.

طناب دادن

اگر شما سعی کنید که به یک باره مقدار زیادی طناب دهید، دندانه های گری گری ممکن است با طناب درگیر شده و از حرکت طناب جلوگیری کنند. این موضوع ممکن است در زمانی که نفر سرطناب می خواهد به سرعت عمل کند و کوییک بیاندازد، آزاردهنده باشد. باید طناب انداختن سرطناب به کوییک دراو را پیش بینی کرده و قبل از کشیدن او شروع به طناب دادن کنید. در زمان کار با طناب های ضخیم تر یا کوئیک انداختن های سریع، می توانید به طور موقت دستتان را تغییر وضعیت دهید.

در حالی که سه انگشت دست ترمز خود را به دور طناب پیچیده نگه داشته اید ، انگشت شست خود را از لبه عقب دسته سیاه قرار دهید و انگشت اشاره گر خود را زیر لب در سمت راست بکشید. با انگشت شست خود را فشار داده و با انگشت اشاره به سمت بالا فشار دهید تا بادامک را پایین نگه دارید ، در حالی که با دست چپ خود را شل می کنید ، لحظه ای مکانیسم قفل را از کار بیندازید. به محض این که اضافه طناب کافی به سرطناب رساندید ، به موقعیت اولیه برگردید. اگر وقتی دست ترمز روی گرگری است ، سرطناب سقوط کرد ، بلافاصله دست ترمز را از ابزار دور کرده و به سمت طناب بکشید تا قفل شود.

پایین دادن

با قفل شدن طناب در دست ترمز ، دسته سیاه را به آرامی باز کنید. هنگامی که احساس مقاومت می کنید ، کمی عقب بکشید. دستگیره را تا آخر نباید کشید ، چرا که مکانیزم نشستن دندانه های گری گری روی طناب به طور کلی از کار می افتد و باعث از دست دادن کنترل شما می شود ، به خصوص اگر سنگنورد سنگین تر از شما باشد. اگر هنگام پایین نفر ابزار از کنترل خارج شد ، دستگیره را رها کرده و با انتهای ترمز طناب قفل کنید.

خطرات

• بار دادن برعکس به گری گری. روی ابزار نحوه درست استفاده درج شده است. پس از اتصال طناب قبل از صعود، طناب را بکشید و چک کنید تا مشخص شود که درست عمل میکند.
• نگه داشتن ابزار. افراد به صورت غریزی ابزار را محکم میگیرند. این کار ممکن است باعث بازشدن ناخودآگاه قفل گری گری شود.
• گرفتن طناب در سمت نفر صعودکننده به هنگام سقوط نفر. این کار باعث کاهش کشش ابزار شده و از درگیر شدن سریع آن جلوگیری میکند.
• نگه نداشتن دست ترمز روی طناب. گری گری یک ابزار دست آزاد نیست. بلکه یک ابزار با سیستم پشتیبان ترمز میباشد. دندانه های گری گری ممکن است در چهار موقعیت به درستی درگیر نشوند. طنابهای نازک / صعودکننده بسیار سبک وزن / مسیرهایی که شکستشان زیاد باشد که باعث کاهش نیروی سقوط میشوند. / نشستن روی طناب به جای سقوط کردن روی طناب. برای درگیری بهتر دندانه های گری گری حمایت چی لازم است گاها یک قدم به عقب برگشته یا بنشیند. پس دست ترمز ضرورت دارد.
• استفاده سنگین، شن، و کثیفی می تواند به این ابزار مانند هر ابزار دیگری آسیب برساند.

راهنمای فرود با گری گری

فرود آمدن با گری گری (Grigri) در سنگ‌نوردی یک روش ایمن و موثر است که به دلیل مکانیزم خودقفل‌شونده و کنترل دقیق سرعت، بسیار محبوب است. برای استفاده از گری گری در فرود، باید مراحل زیر را با دقت دنبال کنید:

هشدار: حتما قبل از استفاده از ابزارهای فنی آموزش حضوری ببینید.

1. آماده‌سازی ابزار و طناب

• بررسی طناب: ابتدا اطمینان حاصل کنید که طناب مناسب برای گری گری و فرود انتخاب شده است. طناب باید در محدوده ضخامت پیشنهادی (معمولاً بین 8.5 تا 11 میلی‌متر) باشد.
• بازرسی گری گری: مطمئن شوید که گری گری به‌درستی کار می‌کند و هیچ‌گونه مشکلی در مکانیزم آن وجود ندارد.

2. قرار دادن طناب در گری گری

• گری گری دارای یک علامت واضح است که نشان می‌دهد کدام طرف طناب به سمت فرد صعودکننده و کدام طرف به سمت آزاد قرار می‌گیرد.
• طناب را طبق جهت مشخص‌شده در ابزار قرار دهید:
  • قسمت ثابت طناب که به کارابین و حمایتگاه متصل است باید به سمتی از گری گری که نماد دستی قرار دارد متصل شود.
  • قسمت آزاد طناب (بخشی که برای فرود استفاده می‌شود) باید به سمت دیگر گری گری که نماد فرود دارد وارد شود.

3. قفل کردن گری گری به هارنس (Harness)

• پس از قرار دادن طناب در گری گری، ابزار را به کارابین و سپس به حلقه مرکزی هارنس خود قفل کنید.
• مطمئن شوید که کارابین به‌درستی قفل شده و هیچ‌گونه بازشدگی ناخواسته‌ای در کارابین وجود ندارد.

4. کنترل فرود با گری گری

• دسته گری گری: در گری گری یک دسته وجود دارد که به شما امکان می‌دهد تا سرعت فرود را کنترل کنید. با کشیدن دسته، مکانیزم قفل آزاد می‌شود و طناب شروع به حرکت می‌کند.
• آزاد کردن تدریجی دسته: هنگام فرود، دسته را به‌آرامی بکشید و کنترل کنید که طناب به‌صورت تدریجی آزاد شود. هرچقدر دسته را بیشتر بکشید، سرعت فرود افزایش می‌یابد. مراقب باشید که دسته را به‌صورت ناگهانی و کامل نکشید، زیرا ممکن است باعث افزایش ناگهانی سرعت و کنترل کم شود.
• استفاده از دست دیگر برای کنترل طناب: دست دیگر شما باید همیشه روی طناب آزاد باشد و به کنترل سرعت فرود کمک کند. این کار باعث می‌شود که حتی اگر دسته را بیشتر بکشید، دستتان بتواند با نگه‌داشتن طناب، سرعت را کاهش دهد.

5. پایین آمدن با کنترل کامل

• در هنگام فرود، به‌آرامی و با کنترل دسته و طناب، پایین بیایید. یکی از مزیت‌های گری گری این است که می‌توانید با تنظیم فشار روی دسته، سرعت فرود را کاملاً تحت کنترل داشته باشید.
• اگر نیاز به توقف در طول فرود داشتید، کافی است دسته را رها کنید تا مکانیزم قفل‌شونده به‌طور خودکار طناب را قفل کند و فرود متوقف شود.

6. پایان فرود

• زمانی که به انتهای مسیر فرود رسیدید و روی زمین قرار گرفتید، ابتدا فشار را از روی طناب بردارید و سپس گری گری را از کارابین جدا کنید.
• اطمینان حاصل کنید که گری گری و طناب به‌درستی از هم جدا شده‌اند و هیچ کشش یا فشاری روی طناب باقی نمانده است.

نکات ایمنی در هنگام فرود با گری گری:

1. کنترل دسته: همیشه دسته گری گری را با دقت کنترل کنید. آزاد کردن ناگهانی دسته ممکن است باعث افزایش سرعت فرود و کاهش کنترل شود.
2. استفاده از دست آزاد: دست دیگر شما همیشه باید روی طناب آزاد باشد تا در صورت لزوم بتوانید سرعت فرود را کاهش دهید و از سقوط ناگهانی جلوگیری کنید.
3. بررسی هارنس و کارابین: قبل از شروع فرود، مطمئن شوید که گری گری به درستی به کارابین و هارنس متصل شده و کارابین قفل است.
4. آموزش صحیح: اگر اولین بار است که از گری گری استفاده می‌کنید، قبل از شروع به فرود، آموزش و تمرین کافی برای استفاده صحیح از ابزار را انجام دهید.
5. اجتناب از طناب‌های بسیار نازک یا ضخیم: استفاده از طناب‌هایی که بسیار نازک یا ضخیم‌تر از محدوده پیشنهادی هستند، ممکن است عملکرد گری گری را تحت تأثیر قرار دهد و ایمنی شما را به خطر بیاندازد.

نتیجه‌گیری:

فرود با گری گری یکی از ایمن‌ترین و راحت‌ترین روش‌های فرود در سنگ‌نوردی است. این ابزار با مکانیزم خودقفل‌شونده و کنترل دقیق سرعت، به سنگ‌نوردان این امکان را می‌دهد که با اطمینان بیشتری فرود بیایند. با یادگیری استفاده صحیح از گری گری و رعایت نکات ایمنی، می‌توانید تجربه‌ای ایمن و لذت‌بخش از فرود داشته باشید.