به عنوان دونده، کوهنورد، اسکی باز، دوچرخه سوار یا هر ماجراجو در طبیعت، باید سوخت وساز سالمی برای استفاده از حداکثر توانایی و عملکرد خود داشته باشید.در حالیکه شما می توانید مثل قبل، غذای روتین خود را بخورید و به سادگی آب بنوشید. غذاهای انرژی زا و نوشیدنی ها، دارای چند مزیت واضح ازجمله قابلیت های جذب و هضم آسان، راحتی و سیری ماندگار و طولانی هستند.گزینه های مختلفی برای انتخاب سریع و آسان غذا و نوشیدنی های انرژی زا وجود دارد.

مرتبط : تغذیه در کوهنوردی ، اصول تغذیه در دویدن

موارد مهم در تصمیم گیری درباره انرژی زاها

ما به شما کمک خواهیم کرد با نگاهی به این موارد تصمیم بگیرید که چه چیزی مناسب شماست:

اطلاعات غذایی: موادی مثل کالری، چربی، کربوهیدارت و پروتیئن میتوانند تعیین کننده ی اینکه شما چه غذا یا نوشیدنی ای را انتخاب کنید، باشند.

چه زمانی برای برای خوردن مواد انرژی زا مناسب است؟: بعضی مواد انرژی زا برای اینکه قبل، حین یا بعد از فعالیت آن ها را مصرف کنید در نظر گرفته شده اند.

انواع مختلف غذاها و نوشیدنی های انرژی زا: انتخاب های شما تخته های شکلات، ژله ها، آدامس ها و نوشیدنی های ورزشی و ریکاوری هستند.

ویژگی های مواد غذایی و نوشیدنی های انرژی زا: می توانید محصولات ارگانیک، خام-گیاهخواری، گیاهخواری، بدون گلوتن و بدون تغییرات ژنتیکی را انتخاب کنید.

داشتن اطلاعات تغذیه ای: قبل از انتخاب مواد غذایی انرژی زا خوب است که راجع به اطلاعات تغذیه ای مطالعه ی مختصری داشته باشید. در زیر به نکاتی چند اشاره کردیم:

کالری: میزان کالری مورد نیاز شما در هر ساعت بستگی به مدت زمان و شدت ورزشی که انجام می دهید، می باشد. اما به طور متوسط 300-200 کالری در هر ساعت برای شما مناسب است. بسیاری از شکلات های انرژی زا، ژله ها و نوشیدنی ها طوری تنظیم شده اند که در این محدوده قرار بگیرند و این اطلاعات روی بسته بندی این مواد موجود می باشد.

کربوهیدرات: کربوهیدرات ها منبع اصلی تامین انرژی برای شما هستند؛ پس با سنگین تر شدن فعالیت و بالا رفتن مدت زمان آن، طبیعتا به کربوهیدرات بیشتری احتیاج دارید. بیشتر افراد توانایی هضم 60 گرم کربوهیدرات در ساعت را دارند و مصرف بیشتر از این مقدار می تواند معده ی شما را اذیت کند.

مرتبط : انرژی بار خانگی بسازید.

پروتئین:  برای کمک به بدن شما در بازسازی بافت ها و بهبودی پس از ورزش / فعالیت فوق العاده است؛ همچنین می تواند انرژی پایداری را برای فعالیت های استقامتی طولانی فراهم کند.

چربی: مواد انرژی زا اصولا بدون چربی هستند. بعضی از انواع که جایگزین وعده های غذایی هستند یا به طور مشخص برای ورزشکاران استقامتی طراحی شده اند، ممکن است حاوی چربی باشند.

سدیم و پتاسیم: مواد تشکیل دهنده مثل سدیم کلرید، سیترات، سلنیت، مولیبدات، بنزوات یا بی کربنات، مونو پتاسیم فسفات، پتاسیم سیترات، ال-لاکتات، دی پتاسیم فسفات و یدید پتاسیم که بیشتر به عنوان الکترولیت ها شناخته می شوند، برای متابولیسم کربوهیدرات ها برای عملکرد بهتر ماهیچه ها و هم چنین برای هیدراته نگه داشتن بدن شما لازم و ضروری هستند.

ویتامین ها و مواد معدنی: بدن شما به طور طبیعی از ویتامین ها و مواد معدنی به عنوان سوخت هنگام ورزش و فعالیت استفاده می کند؛ در نتیجه بسیاری از مواد انرژی زا حاوی این مواد هستند. به طور کلی شکلات های انرژی زا بیشترین میزان ویتامین ها را دارا هستند.

ترکیبات آمینواسید: لوسین، والین و ایزولوسین را معمولا به ژله ها اضافه می کنند که این ها ترکیبات پایه ای پروتئین ها هستند که شکسته شده اند و به ماهیچه های بدن برای سوخت وساز و شکل بهتر آنها کمک می کنند.

شیرین کننده ها: از انواع شیرین کننده های پر کالری به جای شکر درنوشیدنی ها، ژله ها و آدامس ها و عسل استفاده می شود.

کافئین: بسیاری از شکلات ها، ژله ها و آدامس ها حاوی کافئین هستند که انرژی بیشتری به شما منتقل کنند. ترکیبات کافئین دار همیشه مشخصند و اگر ترجیح می دهید که کافئین مصرف نکنید، حتما به این موضوع توجه کنید.

مرتبط : 20 منبع پروتئین ، مواد معدنی مورد نیاز بدن

بهترین زمان مصرف نوشابه انرژی زا

 مواد انرژی زا برای تقویت شما در قبل، هنگام یا بعد تمرین و فعالیت طراحی شده اند و به شما این امکان را می دهد که میزان مصرف مواد غذایی خود را مرتبا تنظیم کنید.

قبل از فعالیت: نوشیدنی ها و خوراکی های انرژی زا، طوری طراحی شده اند که سطح انرژی شما را در یک بازه ی زمانی بالا ببرند و ثابت نگه دارند. به طور معمول شامل ترکیبات کربوهیدرات، پروتئین و فیبر ها هستند. بعضی از آنها مناسب مصرف چند دقیقه پیش از تمرین یا یک الی دو ساعت قبل از تمرین می باشند؛ مخصوصا اگر ترکیبات حاوی پروتئین باشند. بسیاری از شکلات ها در این دسته قرار می گیرند.

هنگام فعالیت: موادی که در این حین مورد استفاده قرار می گیرند، برای هضم و جذب سریع در خون شما طراحی شده اند. هدف آنها تامین انرژی پایدار و بالا بردن آن به طور تدریجی و به دنبال آن پایین آوردن تدریجی انرژی است. ژله ها، آدامس ها و نوشیدنی ها به دلیل مصرف آسان تر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. برای ورزش های استقامتی که چندین ساعت به طول می انجامند، بسیاری از ورزشکاران شکلات یا نوشیدنی های پر کالری و پروتئین برای پایدار نگه داشتن سطح انرژی استفاده می کنند.

بعد از فعالیت: بیشتر برای ریکاوری استفاده ی شوند و با پروتئین ها، آمینواسید ها و سایر المان هایی که برای ماهیچه ها مفید هستند و کمک به ترمیم سلول ها می کنند، فرآوری شده اند. انواعی از شکلات ها، نوشیدنی ها و مکمل های غذایی بعد از فعالیت مصرف می شوند.

مرتبط : تغذیه قبل از دویدن و اسکای رانینگ

انواع مختلف خوراکی و نوشیدنی های انرژی زا

شکلات ها

انواع مختلفی از شکلات ها وجود دارند که می توانند مواد معدنی مورد نیاز بدن شما را تامین کنند. بسیاری از آنها کربوهیدرات زیاد و چربی و پروتئین کمی دارند، که ترکیب مناسبی است که می توانید آن را بعد یا قبل فعالیت های استقامتی (مثل دوچرخه سواری، پیمایش ها و دو) که چندین ساعت به طول می انجامند، مصرف کنید. مقادیر زیاد کربوهیدرات انرژی لازم ورزش های استقامتی را فراهم می کند و به بازیابی گلیکوژن در بدن نیز کمک شایانی می کند.

ثابت نگه داشتن انرژی در طول فعالیت: اگر معده ی شما توانایی نگه داری و هضم غذای جامد را دارد و شما بیشتر از چند ساعت بیرون هستید، شکلات ها گزینه ی مناسبی برای هضم و جذب پروتئین ها و چربی ها در رژیم شما برای بالا نگه داشتن سطح انرژی شما هستند. اگر غذاهای جامد معده ی شما را اذیت می کنند، شما باید نوشیدنی هایی که کالری و پروتئین دارند را امتحان کنید.

شکلات های مخصوص بعد از فعالیت: بسیاری از شکلات ها مقدار قابل توجهی پروتئین ارائه می دهند؛(حدود 20-10 گرم در هر تکه) که می تواند بافت های شما را ترمیم و شما را ریکاوری کند. پیشنهاد می شود که این شکلات ها را بعد از فعالیت هایتان مصرف کنید.

نکته: همراه خوردن این شکلات ها آب نیز مصرف کنید؛ معمولا متراکم و جویدنی هستند که خوردن آب به هضم آنها کمک بسیاری می کند. از مصرف آنها با نوشیدنی های سنگین اجتناب کنید. مصرف مقایر زیاد کربوهیدرات به طور همزمان با شکلات می تواند سرعت و توانایی جذب آنها را کاهش دهد.

ژله های انرژی زا

ژله ها بین افرادی که پیاده روی می کنند، دوچرخه سواران، قایقرانان و دونده ها به دلیل استفاده ی سریع محبوب است. این محصولات نیمه مایع و شهد دار، دارای غلظت بالایی از کربوهیدرات هستند که می تواند از جذب سریع انرژی زیادی را تآمین کند وهمینطور الکترولیت هایی که میتوانند جایگزین مقادیر از دست رفته طی فعالیت ها باشند.

بسته های ژله ها معمولا بسیار سبک و کم وزن هستند(2-1 اونس)، که قابل حمل و مصرف آسان را دارند.

برای فعالیت هایی که بیشتر از سه ساعت به طول می انجامند، ژله ها میتوانند انرژی لازم برای با قدرت ادامه دادن را به شما بدهند. برای زمان های طولانی تر شاید نیاز به نوشیدنی ها یا شکلات ها داشته باشید تا پروتئین و چربی مورد نیاز شما را تآمین کنند.

نکته: مثل شکلات ها هنگام مصرف این ژله ها نیز از یک یا دو لیوان آب برای جذب بیشتر انرژی استفاده کنید.

جویدنی ها

اگر ظاهر ژله ها به نظر شما جذاب نیست، جویدنی ها را انتخاب کنید که تنوع زیادی دارند مثل آدامس های خرسی یا لوبیا های جویدنی.

جویدنی ها نیز عملکردی مانند ژله ها دارند و بدن را با کربوهیدرات و الکترولیت ها تغذیه می کنند مانند سدیم و پتاسیم که هنگام عرق کردن آنها را از دست می دهید. به گونه ای طراحی شده اند که بتوانید در حین فعالیت و ورزش آنها را مصرف کنید و انرژی لازم برای چند ساعت فعالیت را فراهم می کنند. در ورزش های طولانی تر می توانید از جویدنی ها به عنوان بخشی از برنامه ی غذایی کلی خود که ممکن است شامل نوشیدنی ها و شکلات ها باشند، استفاده کنید.

نکته: بعد از جویدن این مواد حتما برای هضم بهتر نوشیدن آب را جدی بگیرید.

 نوشیدنی های مخلوط

نوشیدنی های ورزشی: بیشتر این نوشیدنی ها طوری طراحی شده اند تا جایگزین الکترولیت هایی باشند که شما هنگام عرق کردن آنها را از دست می دهید. عمده ی الکترولیت ها در بدن شما شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم هستند و نقش مهمی در فرآیند های بیولوژیکی اعضای بدن مثل قلب، سیستم عصبی و ماهیچه های شما ایفا می کنند. وقتی مقادیر زیادی از این الکترولیت ها را از دست می دهید، ممکن است دچار احساس خستگی شوید و فعالیت های حرفه ای شما تحت الشعاغ قرار بگیرند.

بعضی از انواع این نوشیدنی ها حاوی مقادیری کافئین، کربوهیدرات و پروتئین هستند که می تواند انرژی لازم برای بدن شما را فراهم کند. انواع دیگر شامل مقادیر قابل توجهی کالری هستند و گزینه ی مناسبی برای افرادی هستند که شکلات ها، ژله ها و جویدنی ها برای معده شان سنگین و غیرقابل هضم است. شاید شما باید انواع مختلفی از این نوشیدنی ها را امتحان کنید تا متوجه شوید که کدام یک برای شما مناسب ترند.

نکته: اگر مصرف مواد انرژی زا در شما بالاست حتما به مقادیر کربوهیدراتی که روزانه مصرف می کنید، توجه داشته باشید و سعی کنید استفاده از آن را به 60 گرم در هر ساعت محدود کنید مگر اینکه بدانید معده ی شما توانایی هضم آن را دارد.

نوشیدنی های مخصوص ریکاوری

نوشیدنی هایی که حاوی مقادیر زیادی پروتئین و به دنبال آن کالری بالایی هستند، برای بعد از ورزش و ریکاوری طراحی شده اند. تآمین پروتئین برای ماهیچه های ضعیف شده می تواند به بازسازی دوباره ی آنها کمک شایانی کند.

مکمل ها

یک روش برای رساندن ویتامین ها، مواد معدنی و الکترولیت ها بدون استفاده از کالری، مصرف مکمل هاست. این کپسول ها با توجه به نیاز شما می توانند بسیار مفید باشند. حتما به دستورالعمل های درج شده پشت بسته ها برای استفاده درست توجه داشته باشید.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل ویتامین سی(۹ فایده و ۱۰ علائم کمبود ویتامین c )

ترکیبات به کار رفته در انواع مواد انرژی زا

بدون گلوتن: این فرآورده ها بدون گلوتن هستند که ترکیبی از پروتئین های موجود در غلات، چاودار و جو است.

گیاهی: این ترکیبات فاقد گوشت یا فرآورده های دریایی هستند؛ اما متشکل از موادی مثل تخم مرغ، شیر یا عسل هستند.

خام – گیاهی: نوشیدنی ها و خوراکی های این دسته فاقد هرگونه ترکیب تهیه شده از جانداران هستند یعنی فاقد گوشت، فرآورده های دریایی، تخم مرغ، شیر، پنیر و عسل.

مواد ارگانیک: مواد غذایی و نوشیدنی هایی که به عنوان ارگانیک شناخته می شوند از طریق روش های مصوب وزارت بهداشت کشاورزی ایالات متحده تهیه شده اند. چندین نوع مواد غذایی ارگانیک وجود دارد، از  100٪ مواد ارگانیک گرفته شده تا70٪ ارگانیک. برای اطلاعات تکمیلی به توضیحات درج شده روی محصول مراجعه کنید.

محصولات بدون تغییر ژنتیکی: این مواد هیچگونه اصلاح ژنتیکی در آن ها صورت نگرفته است.

در ادامه به برخی سوالات رایج پیرامون انرژی زاها پاسخ می دهیم:

زمان مصرف نوشابه انرژی زا قبل از ورزش

متخصصان مصرف کافئین را تقریباً 45-90 دقیقه قبل از ورزش توصیه می کنند.(ماده محرک اصلی انواع نوشابه انرژی زا کافئین است.) برخی از انواع کافئین مانند آدامس کافئین سریعتر جذب می شوند و حتی در صورت مصرف ده دقیقه قبل از ورزش می توانند اثر افزایش عملکرد را ایجاد کنند.

قرص انرژی زا برای کوهنوردی (مواد انرژی زا برای کوهنوردی)

به طور خلاصه باید گفت که چیزی به عنوان قرص انرژی زا برای کوهنوردی وجود ندارد. اما بعضی از مکمل ها هستند که ممکن است تاثیر مثبتی در عملکرد کوهنوردان داشته باشند. این مکمل ها به نقل از منابع مختلف شامل موارد زیر می باشد:

• مولتی ویتامین
• امگا-3
• آهن (به خصوص برای بانوان کوهنورد)
• منیزیم
• الکترولیت
• پروتیئن

قرص منیزیم در کوهنوردی

بدن انسان در 400 واکنش بیوشیمیایی از منیزیم استفاده می کند. این ماده روی محدود کردن تجمع اسید لاکتیک و رفع خستگی و همچنین افزایش کیفیت خواب تاثیر مثبتی دارد. منابع طبیعی منیزیم عموما سبریجات برگدار، آجیل، دانه ها، حبوبات و غلات کامل هستند. با این همه در طول برنامه های طولانی مدت ممکن است رساندن این مواد به بدن سخت شود. در نتیجه با مشورت متخصصان می توانید از مکمل های منیزیم در کوهنوردی استفاده کنید.

مرتبط : ریکاوری در ورزش ، باشگاه بدنسازی ، سنگنوردی و آمادگی جسمانی موج

ترجمه نگار پیرحیاتی