تاریخچه تلاش‌ زمستانی ایرانیان بر قلل بلند: مبارزه با یخ

ایران، به‌عنوان کشوری با تاریخی طولانی در کوهنوردی، همواره کوهنوردانی پرشور و پرتلاش در عرصه صعود قلل بلند و چالش‌های زمستانی داشته است. صعود زمستانی در قلل بلند جهان، به دلیل شرایط سخت جوی و خطرات ناشی از برودت هوا، یکی از دشوارترین جنبه‌های این ورزش است. در میان کوهنوردان، افرادی که در زمستان به قلل بلند صعود می‌کنند، به دلیل مواجهه با یخ و سرمای شدید، به “مبارز یخ” یا “آیس وریور” شناخته می‌شوند. و در این بین کمتر صعودی به این کوه های بلند انجام شده است. اکثر قلل هشت هزار متری فقط و فقط یک بار صعود زمستانی به خود دیده اند و کمتر کوهی در بین این لیست است که بیش از یک صعود در زمستان را با موفقیت در تاریخ خود داشته باشد. این در حالیست که صعود در فصل گرم سال در اکثر این کوه ها با صدها صعود موفق همراه بوده است. اما کوهنوردان ایران نیز با تکیه بر توانمندی خود سعی بر تلاشهای قدرتمند در این زمستان های بسیار سخت داشته اند که در ادامه به بررسی کلی این موارد می پردازیم.

ماکالو: رکورد جدید در ارتفاع زمستانی

در حال حاضر، ابوالفضل گوزلی، یکی از کوهنوردان با تجربه کشور، به همراه تیمی از کوهنوردان شرپای نپالی در حال تلاش بر روی قله ماکالو است. این قله که پنجمین قله بلند جهان به شمار می‌رود، به‌دلیل بادهای شدید زمستانی با سرعت بیش از 100 کیلومتر در ساعت، از سخت‌ترین قله‌ها برای صعود زمستانی محسوب می‌شود. تیم گوزلی توانسته است تا ارتفاع 7400 متری یعنی کمپ 3 پیشروی کند و سپس برای آماده‌سازی نهایی به بیس کمپ بازگردد.

این تلاش، رکورد جدیدی برای ایرانیان در صعود زمستانی محسوب می‌شود، زیرا تاکنون هیچ کوهنورد ایرانی نتوانسته بود به چنین ارتفاعی در زمستان دست یابد. پیش از این، تنها تیم بسیار قوی متشکل از دنیس اوربکو و سیمونه مورو موفق به صعود ماکالو در زمستان شده بودند. ماکالو با یخچال‌های طولانی و بادهای غیرقابل پیش‌بینی، به یک میدان بزرگ برای آیس وریورها تبدیل شده است.

اولین تلاش زمستانی در هیمالیا: نانگاپاربات

تلاش ایرانی‌ها در زمستان هیمالیا به ژانویه 2015 (بهمن 1393) بازمی‌گردد. در این سال، تیم سه‌نفره‌ای شامل رضا بهادرانی، محمود هاشمی و ایرج معانی با هدف صعود زمستانی قله نانگاپاربات (8126 متر) عازم شدند. این قله، که به “کوه قاتل” شهرت دارد، یکی از مرگبارترین قله‌های جهان است و پیش از آن هیچ تیم ایرانی در زمستان به آن دست نزده بود.

تیم ایرانی توانست تا کمپ یک این قله پیشروی کند و نام خود را به‌عنوان اولین تیم ایرانی که در زمستان بر روی نانگاپاربات تلاش کرده است، ثبت کند. این اقدام گامی مهم در تاریخ کوهنوردی ایران بود و نشان‌دهنده جسارت و عزم کوهنوردان ایرانی برای ورود به چالش‌های سخت زمستانی بود. نانگاپاربات با دامنه‌های وسیع و مسیرهای پرشیب، چالشی عظیم برای هر مبارز یخ به حساب می‌آید.

تلاش در قله خانتنگری: فتح شمالی‌ترین قله 7000 متری

در دی و بهمن 1401، تیم دو نفره حسین بهمنیار و یوسف تقی‌زاده برای صعود زمستانی قله خانتنگری (7010 متر) در رشته‌کوه تیان‌شان عازم قرقیزستان شدند. خانتنگری به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، شرایط جوی بسیار سختی دارد و صعود زمستانی آن بسیار دشوار است.

این تیم با عبور از یخچال پرابهت اینلچک و بدون پشتیبانی کمپ، توانستند به پیشروی ارزشمندی دست یابند. هرچند صعود نهایی به قله ممکن نشد، اما این پروژه به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ کوهنوردی ایران ثبت شد و تجربه‌ای ارزشمند برای کوهنوردی کشور به همراه آورد. خانتنگری به دلیل سرمای شدید و بادهای سهمگین، محل آزمایش واقعی برای آیس وریورهاست.

افسانه حسامی‌فرد؛ اولین زن ایرانی بر فراز ۱۴ قله‌ ۸۰۰۰ متری جهان

ماراتن تفلیس؛ راهنمای دویدن در قلب گرجستان و تجهیزات لازم

صعود آلپی-زمستانی بر قله لنین

در سال 1402، جواد چراغی و مجید نعمت‌اللهی با سبکی آلپی توانستند قله لنین (7134 متر) را در زمستان صعود کنند. این صعود که شامل گذر از مسیر مستقیم آرکین و شب‌مانی در هوای آزاد با دمای کمتر از منفی 50 درجه سانتی‌گراد بود، نقطه عطفی در تاریخ کوهنوردی زمستانی ایران به شمار می‌آید.

قله لنین پیش از این تنها توسط کوهنوردان شوروی سابق در زمستان صعود شده بود و از بین هشت صعود ثبت‌شده، تنها یکی به سبک آلپی انجام شده بود. اما صعود آلپی چراغی و نعمت‌اللهی نشان از پیشرفت چشمگیر کوهنوردی ایران در زمینه صعودهای سبک و تکنیکی دارد.آنها توانستند با یک شبمانی در دمای کمتر از منفی پنجاه درجه سانتیگراد و تلاشی تحسین برانگیز خود را بدون هیچ پشتیبانی به قله برسانند و به سبک آلپی خالص به بیس کمپ بازگردند. این صعود یادآور توانایی آیس وریورها در مقابله با سخت‌ترین شرایط طبیعی است.

حضور زنان در صعودهای زمستانی: اولین گام‌ها

سال 1402 شاهد تلاش ارزشمند سارا عبدویس، کوهنورد زن ایرانی، بر روی قله آناپورنا (8091 متر) بود. عبدویس توانست تا کمپ 2 این قله پیشروی کند، اما به‌دلیل شرایط خطرناک جوی و بروز بهمن بین کمپ 2 و 3، صعود نهایی متوقف شد.

این تلاش، گامی بزرگ در تاریخ کوهنوردی زنان ایرانی محسوب می‌شود و نویدبخش آینده‌ای روشن برای حضور بیشتر زنان در چالش‌های بزرگ زمستانی است. حضور عبدویس در این عرصه نشان‌دهنده ورود زنان ایرانی به جمع مبارزان یخ و مواجهه با چالش‌های سخت یخی است.

تاثیر تلاش‌های زمستانی بر کوهنوردی ایران

تلاش‌های کوهنوردان ایرانی در صعود زمستانی قلل بلند نشان‌دهنده رشد و توسعه این ورزش در کشور است. هر یک از این پروژه‌ها، علاوه بر ارتقای توانایی‌های فنی و جسمانی کوهنوردان، موجب کسب تجربیات گران‌بهایی شده است که نسل‌های آینده می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

این تاریخچه کوتاه از تلاش‌های کوهنوردان ایرانی در زمستان، تنها بخش کوچکی از تلاش‌های بی‌وقفه و پرتلاش آن‌ها برای فتح قلل بلند در سخت‌ترین شرایط است. امید است این روند در آینده نیز ادامه یابد و شاهد موفقیت‌های بیشتری در این عرصه باشیم.