از صعود تنها تا مرگ خودخواسته در یخ؛ سرنوشت واترمن ها

در سال ۱۹۷۸، جانی واترمن، کوهنورد آمریکایی، با فتح انفرادی و عبور از دو قله مونت هانتر در آلاسکا، مرزهای توانمندی بشر را در کوهنوردی تنها به چالش کشید. ماجرای نفس‌گیر ۱۴۵ روزه او، نه تنها رکوردی بی‌سابقه خلق کرد، بلکه تصویری از اراده، مهارت و تحمل انسانی ترسیم نمود که تا امروز الهام‌بخش دنیای کوهنوردی است.

آشنایی با جانی واترمن

جان مالون واترمن، معروف به جانی واترمن، در سال ۱۹۵۲ متولد شد. او زیر نظر پدرش، گای واترمن — کوهنورد، نویسنده و حافظ محیط زیست — و در کنار برادر بزرگ‌ترش، بیل، با فرهنگ صعود و طبیعت خو گرفت.

واترمن نوجوان بود که استعدادش را در کوهنوردی به رخ کشید: در ۱۵ سالگی مسیر دشوار ریتربوشن Retribution را در کوه‌های شاوانگانک نیویورک صعود کرد و یک سال بعد، در ۱۶ سالگی، با باشگاه کوهنوردی آپالاچی، مسیر وست باترس”West Buttress” مک‌کینلی (دنالی) را پیمود.

“جانی سال‌ها جلوتر از زمان خود بود.”

بردلی اسنایدر در ژورنال آلپاین آمریکا درباره او نوشت: «او می‌توانست تنها با تکیه بر استعداد ذاتی‌اش پیش برود، اما کوهنوردی را جدی گرفت و خود را به یک صعودکننده سریع، ایمن و باثبات در هر نوع زمینی تبدیل کرد.»

صعودهای برجسته

پس از دبیرستان، واترمن به انگلستان، اسکاتلند، کانادا، آلپ و ترکیه سفر کرد و مسیرهای قابل توجهی را فتح نمود. از جمله:

• صعود دوم به دیواره جنوبی Snowpatch Spire در کانادا
• صعود انفرادی به مسیر VMC Direct در Cannon Mountain نیوهمپشایر
• صعود انفرادی به دیواره شمالی Grand Teton
• اولین عبور از Howser Towers از جنوب به شمال
• اولین صعود دیواره شمالی Mount McDonald
• اولین صعود یال شرقی Mount Huntington
• صعود سوم به دیواره شمالی Mount Robson

جانی به سرعت به عنوان یکی از بااستعدادترین و پرجسارت‌ترین کوهنوردان نسل خود شناخته شد.

مونت هانتر: “فرزند دنالی”

مونت هانتر یا Begguya به معنای «فرزند دنالی» در زبان دِنا’ینا، حدود ۱۳ کیلومتری جنوب دنالی در پارک ملی دنالی قرار دارد. این کوه با دیواره‌های شیب‌دار، یخچال‌های شکاف‌دار و شرایط جوی خشن، کوهنوردان زبده را به چالش می‌کشد.

کانچا شرپا؛ آخرین عضو نخستین صعود اورست در 92 سالگی درگذشت

ضربان قلب یا حس تلاش؟ آیا ساعت ها دروغ می گویند؟

دو قله دارد: قله شمالی (۴۴۴۲ متر) و قله جنوبی (۴۲۵۵ متر)، که با فلاتی مرتفع به هم متصل‌اند — عبوری که کمتر کسی به آن دست یازیده است.

صعود اولیه

اولین صعود مونت هانتر در سال ۱۹۵۴ توسط فِرِد بکی، هاینریش هارر و هنری مِیبوم انجام شد. آنها از مسیر غربی بر فراز یخچال کاهیلتنا Kahiltna حرکت کردند و با گذر از شیب‌های تند و برفچال‌های خطرناک، به قله شمالی رسیدند.

تلاش جسورانه ۱۹۷۳

در می ۱۹۷۳، واترمن به همراه دین راو، دان بلک و دیو کارمن تلاش کردند تا برای اولین بار مسیر دیواره جنوبی-یال جنوبی مونت هانتر را فتح کنند. در آستانه رسیدن به قله جنوبی، تنها ۶۱ متر پایین‌تر، به دلیل شرایط جوی نامساعد و اشتباه در تشخیص قله، مجبور به بازگشت شدند.

در این تلاش، واترمن دچار سرما زدگی شد و تیم روزها در یک غار برفی گرفتار طوفان شد. با این شکست، بذر یک آرزوی ناتمام در دل جانی کاشته شد: بازگشت برای صعود انفرادی.

تراژدی شخصی

در همان سال، واترمن ضربه‌ای روحی خورد: برادر محبوبش، بیل، که پیشتر پای خود را در حادثه‌ای از دست داده بود، در آلاسکا ناپدید شد. این اتفاق واترمن را بیش از پیش منزوی کرد و به سمت کوهنوردی انفرادی سوق داد.

بازگشت به مونت هانتر: سال ۱۹۷۸

در بهار ۱۹۷۸، جانی واترمن به تنهایی به مونت هانتر بازگشت تا چالش بزرگش را محقق کند.

در گزارشی که برای ژورنال آلپاین آمریکا نوشت، گفت:
«نبرد من با مونت هانتر از اواخر دهه ۱۹۶۰ آغاز شد، وقتی که عکس‌های بردفورد واشبرن را در ژورنال دیدم.»

هدف او: صعود از شانه مرکزی دیواره جنوبی (که در متون تخصصی به عنوان “SE Spur” شناخته می‌شود)، عبور از فلات قله، و سپس فرود از یال شمالی بود.

تجهیزات و برنامه‌ریزی

واترمن با ۱۰۹۷ متر طناب و بیش از ۳۵۰ کیلوگرم بار راهی شد. در این بار، غذایی برای دریافت ۵۰۰۰ کالری روزانه هم قرار داشت.

او صعود را به سبک “اکسپدیشن” انجام داد: بارها را به تدریج جابجا کرد، طناب‌ها را دوباره نصب کرد، و در هر مقطع بین ۱۰ تا ۱۲ بار رفت‌وآمد کرد.

صعود نفس‌گیر

• مسیر اولیه شامل یخ، برف، صخره‌های سخت و یک دیواره ۱۰۷ متری بود.
• در ۱۸مین روز، به کمپ ۳ رسید.
• سپس با یک نقاب برقی خطرناک و شیب‌های عمودی روبه‌رو شد و در ۲۶ می به یال جنوبی رسید.
• با سرمازدگی، از دست دادن یک لنز تماسی و حتی آلودگی به شپش دست و پنجه نرم کرد.
• طناب‌هایش پوسیده شدند، غذا کم آمد و مجبور شد جیره‌بندی کند.
• در ۱۲ ژوئن، پس از عبور از یک گرده یخی ۲۱۳ متری، به فلات قله رسید.
• در ۲ ژوئیه، پس از ۱۰۱ روز، قله جنوبی را فتح کرد.
• پس از عبور دشوار به سمت قله شمالی، در ۲۶ ژوئیه بر فراز آن ایستاد.

بازگشت

واترمن از یال شمالی پایین آمد و پس از ۴۳ روز دیگر، در محل پرواز قرار گرفت. این صعود انفرادی ۱۴۵ روز طول کشید — رکوردی بی‌سابقه و ستایش‌شده.

در گزارش نهایی، او از استفاده از ۴۰ میخ یخ، لنگر برفی، فلوک و ۲۰ میخ سنگی خبر داد.

تاثیر روانی صعود

واترمن پس از این صعود درخشان، به تدریج دچار مشکلات روانی شد. احساس می‌کرد که شکست‌ناپذیر شده است و علائم وسواس و توهم در او شدت گرفت.

ناپدید شدن در مک‌کینلی

در بهار ۱۹۸۱، او تصمیم گرفت مک‌کینلی (دنا) را از طریق مسیر خطرناک East Buttress انفرادی صعود کند. با کمترین تجهیزات و ذخیره غذایی، در اول آوریل سفرش را آغاز کرد و آخرین بار در ۱۹ آوریل در ارتفاع ۳۳۵۰ متری دیده شد.

گروه‌های امداد فقط کمپ متروکه و رد پاهایی پیدا کردند. احتمال می‌رود که او در شکافی سقوط کرده یا در بهمن جان باخته باشد. جانی واترمن در آن زمان فقط ۲۹ سال داشت.

میراث واترمن

پدر جانی، گای واترمن، نیز در سال ۲۰۰۰ در اقدامی خودخواسته، با یخ زدن روی کوه لافایت نیوهمپشایر به زندگی خود پایان داد.

همسر گای، لورا واترمن، بنیاد واترمن “The Waterman Fund” را برای حفاظت از طبیعت و ارتقای آگاهی‌های محیط‌زیستی تأسیس کرد. هر ساله جایزه “Guy Waterman Alpine Steward Award” به افراد فعال در حفاظت از کوهستان‌های شمال شرقی آمریکا اهدا می‌شود.

جانی واترمن با همه‌ی فروغ کوتاهش، برای همیشه در تاریخ کوهنوردی جاودانه شد؛ نمادی از شجاعت، دیوانگی و عشق بی‌پایان به کوه‌ها. و خانواده ای که در کوه ها ماندند….