یکی از تکنیکهای شبمانی در کوهنوردی و البته بیواک به معنای شبمانی برنامه ریزی نشده برای بقا استفاده از غار برفی است که در صورت اجرای درست می تواند کاملا مفید و نجات دهنده باشد. در این مقاله موج کوه به ویژگی های لازم برای حفر، گامهای ایجاد، روش استفاده، نکات و همچنین نقاط ضعف غار برفی اشاره کرده ایم.
غار برفی چیست
برف در حقیقت از مولکولهای آب تشکیل می شود که بر اثر سرما به شکل بلور در آمده اند. این بلورها حتی در متراکم ترین حالت هم مقدار زیادی هوا بین خود محبوس می کنند. همین موضوع باعث می شود برف در عمل بتواند به عنوان یک عایق بسیار خوب عمل کند که تئوری ایجاد غار برفی بر آن استوار است. از طرف دیگر دیواره غار برفی در مقابل باد به شکل یا عایق کامل عمل می کند. عاملی که می تواند حتی از سرما کشنده تر باشد.
ویژگی های یک غار برفی در کوهنوردی و بقا
نیاز به مقدار زیاد برف
از آنجایی که یک غار برفی در برف حفر می شود شما حداقل به پشته برف یک و نیم تا دو متری نیاز خواهید داشت.
دیوارهای ضخیم و سقف
دیوارها و سقف غار برفی باید حداقل 1 فوت یا 30 سانتیمتر ضخامت داشته باشد. هر چیزی کمتر از این ، ساخت و سازهای محکم را فراهم نمی کند ، و غار برفی شما ممکن است روی شما فرو ریزد.
سقف گنبدی شکل
مانند هر پناهگاه زمستانی ، چگالش (تبدیل گاز به جامد یا همان برفک زدن) می تواند به سرعت در زیر بام و دیوارهای پناهگاه تشکیل شود. یک شکل گنبد (بر خلاف شکل مکعب) اجازه می دهد تا چگالش به جای اینکه مستقیماً روی بدن افراد بریزد، روی دیواره ها به پایین سر بخورد.
بهتر است تونل ورودی پایین تر از پناهگاه اصلی باشد
دو مزیت در توجه به این ویژگی وجود دارد. اول با پایین نگه داشتن ورودی، باد قادر به ورود به غار نیست. ثانیا از آنجا که گرما به سمت بالا می رود به دام انداختن گرما در غار برفی نیز کمک خواهد کرد. البته در بسیاری موارد شاید ممکن نباشد اما در صورت امکان ترجیح دارد.
غار برفی در مقابل ایگلو
یک ایگلو بسیار شبیه به یک غار برفی است و با همان منطق به کار برده می شود. تفاوت های اصلی این است که یک IGLOO با بلوک های از پیش تشکیل شده از برف ساخته می شود. برف باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد و بلوک سازی شود. کارهای زیادی در ساخت ایگلو انجام می شود و معمولا هدف از ساخت ایگلو یک خانه نیمه دایمی است.
در مقابل ، غارهای برفی مستقیماً در برف حفر می شوند. آنها به معنای یک پناهگاه دائمی نیستند بلکه یک پناهگاه اضطراری یا کوتاه مدت به شمار می روند.
چگونه غار برفی بسازیم؟
این تکنیک مناسب رشته های ورزشی کوهستانی مانند کوهنوردی و اسکی است و سایر افراد به احتمال کمی به آن نیاز خواهند داشت. با این حال یادگیری آن خالی از لطف نیست و حتی ساختن یک غار برفی در یک منطقه پر برف می تواند سرگرم کننده و جالب باشد.
ابزارهای مورد نیاز
بیل: بیل بهمن بهترین گزینه است اما در صورت نبودن بیل بهمن از یک بیلچه محکم هم می شود استفاده کرد. (برای ساخت غار برفی در شرایط اضطراری چیزهایی مانند کلنگ، کلاه ایمنی یا هلمت و … نیز کاربرد دارند.)
اره برف: به همراه داشتن اره برف یا یک اره بزرگ برش دادن برف و بلوکهای برفی را محکم می کند.
باتوم کوهنوردی: یا انواع دیگر باتوم و عصا برای باز کردن دریچه های هوا
زمان: احداث یک غار برفی خوب می تواند حتی بیش از 4 ساعت به طول انجامد که نیاز به کنده کاری و تقلای زیاد خواهد داشت. در حالت ایده آل هم یک نفر باید کنده کاری کرده و یک نفر باید برفها را تخلیه نماید. برای حفر یک غار اضطراری کوچک هم ممکن است به یک ساعت زمان نیاز داشته باشید. این زمان بسته به شرایط و ارتفاع و خستگی … متغیر است.
پیدا کردن جای مناسب
پیدا کردن سایت مناسب برای غار برفی شما می تواند آن را آسان تر و ایمن تر کند. به دنبال برف بر روی شیب ، مانند تپه باشید. این به شما امکان می دهد هنگام تهیه تونل ورودی به سمت بالا حفر کنید. شیب همچنین به این معنی است که هنگام حفاری ، برف به سمت پایین سر می خورد و تخلیه برف هم راحتتر خواهد شد.
- از نقاب ها فاصله بگیرید. نقاب ها به راحتی احتمال ریزش و فروپاشی دارند.
- از زدن غار برفی در مناطق مستعد بهمن دوری کنید.
- از مکانهای مستعد ریزش سنگ و … دوری کنید.
پشت یالها و در جهت خلاف باد اغلب می توان نقاط خوبی برای حفر غار برفی یافت چرا که برف بر اثر باد در این قسمت ها تلمبار شده و حجم برف عموما بیشتر است. به علاوه از وزش باد هم در امان خواهید بود. البته مجددا احتمال بهمن را ارزیابی کنید.
برف را متراکم کنید
برف پودری و سست گزینه خوبی برای ایجاد غار برفی نخواهد بود و ساختار محکمی را فراهم نمی کند، پس احتمال ریزش غار برفی وجود خواهد داشت. یک روش در اینجا این است که قبل از اقدام برای کندن برف را با کوبیدن کفش کوهنوردی تا حد امکان متراکم کنید.
تونل ورودی حفر کنید
اگر در حال احداث غار برفی به سمت بالا و در شیب هستید می توانید حفر تونل به سمت بالا را شروع کنید. در صورتی که لازم است تونل ورودی غار را به شکل همسطح با خود غار بکنید می توانید ابتدا چند ده سانتیمتر به سمت پایین حفر کرده و سپس به سمت جلو بکنید. به این شکل ورود غار حالت کوژ به سمت پایین خواهد داشت.
ورودی تونل باید:
- گنبدی شکل باشد
- حدود 90 سانتیمتر ارتفاع
- حدود 30 تا 60 سانتیمتر عریض تر از بدن
حفاری فضای اصلی
پس از حفر یک تونل به طول 90 تا 150 سانتیمتر می توانید کندن به سمت بالا را شروع کنید. در این مرحله شروع به شکل دادن غار برفی خواهید کرد.
همیشه سقف غار برفی را ابتدا شکل دهید ، مطمئن شوید که آن را به شکل گنبد (زنگ) نگه دارید. اگر ابتدا دیوارها یا کف را شکل دهید ، غار می تواند روی شما فرو رود. شکل گنبد ساختار را محکم خواهد کرد (مانند معماری سنتی ایرانی)
نکته: غار برفی بزرگتر نیاز به انرژی بیشتری برای گرم کردن دارد. غار برفی را بزرگتر از حد لازم نکنید.
دیوارها را ضخیم نگه دارید
همانطور که پیشتر گفتیم ضخامت دیوارها نباید از 30 سانتیمتر کمتر باشد. دیوارهای نازک تر عایق خوبی نبوده و همچنین احتمال دارد به راحتی فرو بپاشند.
به عنوان یک قاعده کلی ، اگر می توانید نور را از طریق برف ببینید ، باید حفر را متوقف کنید.
یک ترفند دیگر هم این است که از بیرون یک باتوم در برف فرو کنید تا نشانگر عمق برف (مانند گژ روغن) باشد. در این صورت زمانی که به نوک باتوم رسیدید یعنی باید کندن متوقف شود.
ایجاد سینک گرمایی
ایجاد یک گودال پایین تر از قسمت خواب باعث می شود سرما در این سینک بماند و جای خواب گرمتر شود.
غارهای برفی دو نفره اغلب به شکل T ساخته می شوند (همانطور که در تصویر زیر مشاهده می شود). خط مرکزی T سینک گرما است. طرفین سکوهای تختخوابی با سقف گنبدی در بالای آنها هستند.
سقف را صیقل دهید
بسیار مهم است که سقف یک غار برفی تا حد امکان صاف باشد. هنگامی که داخل غار هستید ، گرمای بدن خود شروع به ذوب برف می کند. هر نقطه خشن یا بیرون زده در سقف نقطه ای برای روان شدن آب بر شما خواهد بود. خشک ماندن برای بقا در زمستان اهمیت ویژه ای دارد.
دریچه های هوا را درست کنید
با استفاده از باتوم کوهنوردی یا اسکی، باید دریچه های هوا در سقف ایجاد کنید تا جریان هوا ادامه یابد.
بارش برف یا وزش باد می تواند دریچه های هوا را مسدود کند. به عنوان یک احتیاط ، می توانید یک باتوم را که از سقف خارج شده است بگذارید تا در جای خود بماند. این به عنوان یک سوراخ هوایی اضطراری است.
برای سقف پشتیبان تنظیم کنید.
اگر یک غار برفی در هنگام خواب فرو ریزد، ممکن است در زیر برف گیر کنید و حتی هیچ راه فراری باقی نماند. روش احتیاطی در اینجا این است که یک باتوم یا شاخه…در نزدیکی سر خود مانند شمعک سقف قرار دهید تا در صورت فروپاشی سقف غار، باتوم پروفیل برف را بکشند و بنابراین یک شکاف هوا خواهید داشت. به علاوه همان باتوم می تواند برای کندن برف در آن وضعیت اضطراری کارآمد باشد.
مکان غار را علامت گذاری کنید
گم شدن در برف آسان است. برای جلوگیری از این امر حتماً ورودی غار برفی و ناحیه سقف را علامت گذاری کنید. باتوم با یک باند با رنگ روشن که به آنها گره خورده است ، نشانگرهای خوبی را ایجاد می کند.
مسئله بالقوه دیگر پیاده روی روی سقف غار برفی شما و فروپاشی آن است. ممکن است بخواهید نشانگرهای اضافی را در کنار اتاق غار خود قرار دهید ، تا دیگران یا حتی خودتان روی غار راه نروید.
استفاده از غار برفی
ورودی را با برف مسدود کنید: این باعث می شود باد وارد نشود.
بیل خود را درون پناهگاه نگه دارید: در صورت نیاز به حفر راه خود.
تختخواب خود را درست کنید: اگر زیرانداز ندارید ، بوته های کاج را جمع کنید تا به عنوان تختخواب به کار برید. همچنین می توانید روی کوله پشتی و سایر لوازم کوهنوردی برای عایق بیشتر بخوابید.
برفک و یخ روی دیواره غار را تمیز کنید. یخ تهویه غار را کاهش می دهد و می تواند باعث خفه شدن شما در غار شود.
تجهیزات خود را دور از دیواره های غار برفی قرار دهید چرا که ذوب شدن برف می تواند باعث خیس شدن آن شود.
روشن کردن یک شمع می تواند باعث افزایش چشم گیر گرمای غار شود.
آیا غارهای برفی پناهگاه های خوبی برای بقا هستند؟
یک غار برفی می تواند پناهگاه عالی برای بقا در شرایط سرما باشد، با این وجود در اکثر موارد ممکن است مفید نباشند. در ادامه به برخی از نکات اشاره کرده ایم:
حفر غار برفی انرژی بر است
مسئله اصلی این است که آنها زمان و انرژی جسمی زیادی را مصرف می کنند. در شرایط بقا ، شما احتمالاً غذای زیادی برای جایگزینی انرژی از دست رفته ندارید.
تعریق و خیس شدن بدن
در حین کندن غار برفی باید تا حد امکان از خیس شدن بدن و ورود برف به لباس ها جلوگیری کرد. کاری که در عمل سخت خواهد بود. از طرف دیگر به دلیل تقلای زیاد عرق می کنید و از درون بدن و لباستان رطوبت می گیرد که اصلا ایده خوبی در زمستان نیست.
نیاز به بیل برف
کندن یک غار برفی بدون بیل برف تقریبا غیرممکن است که البته ممکن است بیل برف همراه نفرات نباشد. (در اکثر کوهنوردی های یکروزه و حتی چند روزه نیست) هر چند حفر یک غار برفی اضطراری برای در امان ماندن از باد شاید ممکن باشد.
فقط برای دمای زیر انجماد
اگر امکان بالا رفتن دما به بالای صفر وجود دارد غار برفی حفر نکنید چرا که گرم شدن هوا می تواند باعث فروپاشی غار برفی شما شود.
مشکلات ایمنی
سپس مشکلات ایمنی در مورد غارهای برفی مانند سقوط و خفگی از تهویه ضعیف وجود دارد. افراد بدون آموزش به احتمال زیاد نمی دانند چگونه از این موارد جلوگیری کنند.
جمع بندی
یادگیری نحوه ساختن غار برفی مهارت خوبی برای کوهنوردان و اسکی بازان است. با این حال این پناهگاه دارای نقاط ضعف زیادی است که در بسیاری از شرایط واقعی استفاده از آن را غیرعملی می کند. در هر صورت به عنوان یک ورزشکار کوهستان لازم است مهارت لازم در این رابطه را کسب کنید.
