کوه دالاخانی یا سهیل در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر سنقر و ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه قرار دارد و از لحاظ ارتفاع با ۳۳۵۰ متر بعد از کوه‌های پراو و شاهو، نمازگاه و قته چرمی، پنجمین قله مرتفع استان کرمانشاه به‌شمار می رود. این کوه جزء کوه‌های منفرد به حساب می‌آید و به رشته کوه خاصی پیوسته نیست. منفرد بودن این کوه زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده‌است.

رشته کوه دالاخانی از شرق شهرستان سنقروکلیایی مانند دیواری عظیم کشیده شده است. دالاخانی واژه ای کردی به معنای آشیانه عقاب هاست. البته در حال حاضر عقاب های اندکی در اطراف کوه مشاهده می شوند.

کوه دالاخانی دارای قله‌های متعددی است که از بین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دالاخانی یا سهیل (۳۳۵۰ متر)
• کل فرج (۳۱۵۰ متر)
• قیط قلعه (۳۲۸۰ متر)
• کمر زرد، چالاو و …

کوه دالاخانی در واقع از 3 قله مهم “سهیل” با ارتفاع 3350 متر، قله کل فرج و قله قیط قلعه تشکیل شده است.

در دورنمای قله دالاخانی می توان قلل بدر و پریشان، خط الراس الوند، خان گرمز، بزاو، نخودچال، امروله، خط الراس گرین، قله کربوی لرستان، خط الراس پراو، شاهو، آوالان، پنجه علی و غیره را نظاره کرد.

مسیرهای صعود به دالاخانی

برای رسیدن به قله دالاخانی چند مسیر وجود دارد که هر کدام از یک روستای خاص آغاز می شوند. این راهها عموما با رسیدن به پناهگاه دالاخانی مشترک شده و به قله امتداد خواهند یافت. از بین مسیرهای مختلف صعود، راه روستاهای تینمو و گونبان به دلیل کوتاهی مسافت و راحتی در تردد نسبت به بقیه مسیرها معمولتر هستند.

قوری چای (شمال غربی)

مسیر شمال غربی. این مسیر تقریباً در ۷–۶ کیلومتری سنقر به طرف بیستون قرار دارد. قوری چای به ارتفاع 1840 متر نام روستایی است که در دامنه کوه دالاخانی قرار گرفته‌است. این مسیر از دره‌ای به نام دره مصطفی شروع می‌شود و به دروازه اصلی کوه ختم شده که از طریق دره دیگری موسوم به دره برزلنگ (نام گیاه دارویی به همین نام است) رسیده و از آنجا به وضوح می‌توان پناهگاه را مشاهده نمود. این مسیر مناسب برای صعودهای تابستانی می‌باشد و در فصل زمستان به خاطر وجود برف فراوان نیاز به برف‌کوبی سنگین دارد. برای صعود از مسیر قوری چای تقریبا 1700 متر ارتفاع گیری در پیش خواهید داشت.

مسیر پاکوب صعود تقریبا در بیشتر جاها مشخص است. آنتن دهی موبایل در مسیر خوب بوده و در نزدیکی پناهگاه دسترسی به آب وجود دارد. پناهگاه در ارتفاع 3095 متری قرار گرفته و تقریبا نیم ساعت با قله فاصله دارد. قوری چای در زبان ترکی ب به معنای چاه خشک شده یا کم آب است.

مسیر شمالی حسن‌آباد (مسیر شمالی)

این مسیر در امتداد مسیر روستای قوری چای قرار دارد و مانند قوری چای در دامنه شمالی دالاخانی واقع شده و دو راه برای صعود دارد. راه اول با کمی پیاده‌روی و تراورس به راست به مسیر قوری چای ختم شده و راه دوم فنی است که در انتها با کمی پیاده‌روی به سمت راست به پناهگاه ختم می‌شود. در طول مسیر آبی وجود ندارد لذا کوهنوردان باید از روستا آب بردارند. این مسیر به علت دست به سنگ بودن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نام دیگر این مسیر قره نو (یال سیاه) می‌باشد.

روستای تینمو (جنوب غربی)

این روستا به ارتفاع 2090 متر در ۱۵ کیلومتری سنقر به طرف بیستون، در کنار راهداری خانه هدهدی (مسیر سمت راست راهداری) قرار گرفته که با جاده‌ای مشخص به دامنه کوه منتهی می‌شود. این مسیر مناسب برای صعودهای تابستانی و زمستانی است که در میانه راه چشمه‌ای فصلی و در انتهای آن چشمه پونه قرار دارد. در طول مسیر می‌توان قله قیط قلعه را در سمت راست ملاحظه کرد. مسیر پیمایش از انتهای جاده ماشین رو تا قله تقریبا 7 کیلومتر است. برای صعود از این مسیر حدود 1300 متر ارتفاع گیری در پیش خواهید داشت.

مسیر صعود به دالاخانی از طریق روستای تینمو از تنگه مومناین و خرگل می باشد. این مسیر در قسمت تنگه مومناین دارای دست به سنگو و درگیری فنی خواهد بود.

از روستای تینمو راهی برای استفاده عشایر منطقه کشیده شده است که به دامنه های دالاخانی می رسد. در اینجا مسیر پاکوبی وجود دارد که در سمت چپ تقریبا انتهای دره قرار دارد.

روستای گونبان (مسیر غربی)

این مسیر درست در سمت چپ راهداری خانه هدهدی قرار گرفته و به روستای گونبان ختم می‌شود. مسیری است که از میان دره‌ای گذشته و به زیر پناهگاه دالاخانی می‌رسد. این مسیر طولانی و در صعودهای بهاری از جاذبه‌های فراوانی برخوردار بوده که بیشتر کوهنوردان از آن استفاده می‌کنند. در طی این مسیر می‌توان دروازه را مشاهده کرد که به زیر پناهگاه ختم می‌شود این مسیر چون از داخل دره عبور صورت می‌گیرد کمتر آفتاب‌گیر است و مناسب صعود تابستانه می‌باشد.

مسیر صعود به دالاخانی از طریق گونبان نیز حدود 7.5 کیلومتر می باشد. این مسیر از مسیر تینمو شیب ملایم تری دارد و به دلیل عبور از دره کمتر آفتابگیر بوده و مناسب صعود تابستانی است اما در فصل زمستان امکان بهمن وجود دارد که باعث می شود مسیر تینمو مناسب تر باشد. برای صعود از این مسیر حدود 1600 متر ارتفاع گیری در پیش خواهید داشت.

برای رسیدن به روستاهای گونبان و تینمو در کیلومتر 43 محور بیستون به سنقر با رسیدن به راهدار خانه هدهدی در طرفین این راهدارخانه دو فرعی وجود دارد که فرعی سمت راست بعد 4 کیلومتر به روستای تینمو و فرعی سمت چپ بعد دو و نیم کیلومتر به روستای گونبان خواهد رسید.

از دیگر مسیرهای دالاخانی می توان به روستای آقبلاق به عنوان مسیر شرقی و روستای ده آسیاب در جنوب شرقی اشاره کرد.

پناهگاه سهیل

پناهگاه سهیل دالاخانی تقریبا نقطه اشتراک تمام مسیرهای این کوه به شمار می رود. این پناهگاه در ارتفاع 3095 متری واقع شده است. پناهگاه سهیل دارای سه اتاق و یک راهرو می باشد که دو اتاق 12 متری و یک اتاق 7 متری می باشد و ظرفیت 30 تا 40 نفر جهت شبمانی دارد. این پناهگاه در سال 1376 به همت کوهنوردان سنقر افتتاح گردید. در کنار این پناهگاه و در فاصله 100 متری شمال آن چشمه سهیل واقع شده است.

به نقل از ویکی پدیا کوه دالاخانی دارای چشمه های متعددی است که از جمله آنها می توان به چشمه پونه در مسیر صعود از طریق روستای تینمو و چشمه سهیل در کنار پناهگاه اشاره کرد.