اسطوره های کوهنوردی ایران : بر شانه غول ها

جمله مشهوری از اسحاق نیوتن ریاضیدان و فیزیکدان شهیر تاریخ هست که می گوید”به این دلیل توانستم دوردست ها را ببینم که روی شانه غول ها ایستاده ام.” اسطوره ها و پیشکوستان در هر حوزه ای از جمله کوهنوردی حکم غول ها را برای ما دارند. فقط با ایستادن روی شانه آنهاست که می توانیم جهان را بهتر ببینیم. در این نوشته سعی می کنیم شما را با اسطوره های کوهنوردی ایران آشنا کنیم.

محمود اجل

محمود اجل در سال ۱۲۸۱ در شهر همدان متولدبود. در سن هفت سالگی در سال ۱۲۸۸همراه پدرش به قلّه الوند صعود کرد . با این صعود چنان عشق و علاقه و شوری در او پدیدار شد که مدت پنجاه و پنج سال ( تا زمانی که توان کوه رفتن داشت ) به کوهنوردی ادامه داد. زنده یاد محمود اجل اولین کوهنورد کلاسیک همدان و از اولین کوهنوردان نامی کشور بود. او کوهنوردی نوین و فنی و علمی را در ایران شروع نمودند. اساتید بزرگ کوهنوردی ایران : کاظم گیلان پور ، جلیل کتیبه ای ، کیغام میناسیان و محمود اجل پایه کوهنوردی نوین ایران را بنا نهادند. اولین صعود بر روی کوه های بزرگ کشور از جمله دماوند ، علم کوه ، اشترانکوه ، دنا ، زردکوه ، … را داشتند. با گزارشات جالب و ارزنده خود راه را برای کوهنوردان جوان آن زمان گشودند. وی در سال 1362 در اثر بیماری درگذشت.

جلیل کتیبه ای

نام جلیل کتیبه ای متولد بهمن 1300 با تاریخ کوهنوردی ایران در آمیخته است. وی از سال 1324 کوهنوردی را به شکل جدی آغاز نمود. از جالبترین صعودهای وی باید به اولین صعود زمستانی قله توچال در سال 1325 اشاره کرد. همچنین مسیری به همین نام توسط وی در ناحیه دیواره شاخک علم کوه در آن روزگار دور توسط جلیل کتیبه ای گشایش شد. از به یادماندنی ترین نگارشهای کتیبه ای می توان به تاریخ نگاری کوهنوردی ایران اشاره کرد که در فصل نامه کوه منتشر میشد. وی در سن 1389 به دلیل کهولت سن در کشور آلمان درگذشت.

فرخ رحمدل

فرخ رحمدل، از اسطوره های کوهنوردی ایران. متولد 1302، درگذشت 1397، تهران. رحمدل در سال 1320 به باشگاه کوهنوردی نیرو و راستی پیوست که مدیریت آنرا منوچهر مهران بر عهده داشت. در سال 1330 بود که در دوره مربی گری زیر نظر کاظم گیلانپور شرکت جست و به همراه 9 نفر دیگر به عنوان اولین مربیان کوهنوردی کشور شناخته شدند. وی از پایه گذاران باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند بود. “یک قدم به پیش” تکه کلام او بود که به واسطه به گوش من خورد و بارها در ذهنم مرور شد.

محسن نوری

محسن نوری، متولد 1329، وفات 1392، تهران. وی کوهنوردی حرفه ای را از سال 1348 آغاز کرد. در سال 1354 دوره کارآموزی سنگنوردی را زیر نظر مربیان وقت فدارسیون کوهنوردی گذراند. وی همچنین در دوره بیست روزه کوهنوردی در کشور اتریش شرکت نمود. از صعودهای شاخص محسن نوری می توان به صعود زمستانی قله سن بران-اشتران کوه(1355)، صعود دره یخار 1361، صعود دیواره علم کوه مسیر لهستانی ها 1361، اولین صعود زمستانی قله پسندکوه (زمستان 1363) سه بار صعود زمستانی گرده آلمانها علم کوه و بسیاری از موارد دیگر اشاره نمود.

حسین طالبی مقدم

حسین طالبی مقدم در سال ۱۳۳۹ در همدان به دنیا آمد و از ۱۳ سالگی همراه برادر خود «محمد» برای کوهنوردی آماتور به الوند می‌رفت، و از سال ۱۳۵۷ با شرکت در کلاس کارآموزی کوهنوردی به مربیگری «فریدون اسماعیل‌زاده» در رشته سنگنوردی و دیواره نوردی به مهارت دست یافت و اقدام به گشایش مسیرهای سنگنوردی طبیعی و مصنوعی در سنگها و دیواره‌های ایران کرد. از صعودهای بی شمار وی می توان به اولین صعود سه مسیر دیواره علم کوه در یک روز، صعود یکروزه مسیر فرانسویها بدون استفاده از رکاب و بازگشت به علم چال، 46 مرتبه صعود مسیرهای مختلف دیواره علم کوه، گشایش مسیر همدانی ها 76 و صدها صعود دیگر اشاره کرد. وی در سال حسین 1385 در اثر سرطان ریه درگذشت.

فریدون اسماعیل زاده

فریدون اسماعیل زاده 1319 شهر همدان – وفات 1384. مهارت و توانمندی فریدون اسماعیل زاده در جنبه های مختلف کوهنوردی و سنگنوردی از وی یک کوهنورد تمام عیار ساخت. کوهنوردی فنی کشور مرهون زحمات اوست. از صعودهای شاخص وی می توان به اولین صعود زمستانی قزل ارسلان، اولین صعود کامل خط الراس جوپار، صعود دیواره علم کوه مسیر هری رست در سال 1353، صعود زمستانی گرده آلمانها در سال 1363، پیمایش دهها خط الراس و صدها قله اشاره کرد.

قله کرماکوه؛ آسانترین 4000 متری منطقه علم‌کوه و تخت‌سلیمان

ددلیفت با Trap Bar؛ افزایش جادویی قدرت پا بدون کمردرد

جلال رابوکی (فروزان)

جلال رابوکی (فروزان) متولد 1325 تهران – وفات 1381 کوه دماوند. وی را می توان از پایه گذاران صعودهای سرعتی در ایران دانست. جلال رابوکی همچنین از نسل اول هیمالیانوردان ایرانی است که در سال 1352 در برنامه شناسایی اورست از یخچال خمبو شرکت داشت. از بین بیشمار برنامه های انجام شده توسط رابوکی می توان به صعود چهارجبهه دماوند در 26 ساعت و 30 دقیقه و پیمایش کویر مرکزی ایران اشاره نمود.

محمد اوراز

متولد سال 1348 نقده، وفات 1382 اسلام آباد پاکستان. محمد اوراز همواره به عنوان یکی از اسطوره های کوهنوردی ایران شناخته شده است. از فعالیت های برتر وی می توان به صعود راکاپوشی، اورست، چوآیو، شیشاپانگما، ماکالو، لوتسه … نام برد. وی در اثر سقوط بهمن در گاشربروم یک آسیب جدی دید و 20 روز بعد در بیمارستان شفا درگذشت.

حسن زرافشان

حسن زرافشان متولد 1343 قزوین. وفات 1382 منطقه علم کوه. تربیت صدها شاگرد و صعود صدها مسیر قسمتی از دستآوردهای اوست. از برترین صعودهای وی می توان به اولین صعود زمستانی خشچال و سیالان. صعود مسیر قزوینی ها در دیواره علم کوه و… اشاره کرد.

محمد داوودی

زنده یاد محمد داوودی متولد 1339 در سال 1362 وارد کادر فدراسیون شد و با حضورش تغییرات بنیادی و اساسی در بدنه و مدیریت فدراسیون وقت ایجاد کرد. دهها صعود در دیواره های مختلف کشور، کمیته فنی فدراسیون کوهنوردی در دهه 1360 و بسیاری موارد دیگر از یادگارهای اوست. وی در سال 1368 بر اثر عوارض مرتبط با ادم ریوی باقی مانده از قله نان کشمیر و اود کردن این عوارض در برنامه زمستانی دیواره علم کوه در گذشت.

پ.ن. این نوشته به یاد گذشتگانی نگارش شد که در بین ما نیستند. اما پیشکسوتانی در جامعه کوهنوردی حضور دارند که همچنان روشن کننده راهند. پاسداشت آنان وظیفه ماست. ضمن اینکه این نوشته قطعا کامل نیست. برای تکمیل آن ما را یاری نمایید.

مهدی جباریان