راهنمای خرید کیسه خواب+50 نکته کاربردی

در بیشتر سفرها از یک اکسپدیشن گرفته تا برنامه ای چند روزه در کوهستان یا پیمایشی که بیش از یک روز به طول بیانجامد، به کیسه خواب نیاز دارید. انتخاب درست این وسیله زمانی که به بازار برای خرید مراجعه می کنیم گاها گیج کننده است، گستردگی مدلها و قیمت ها تصمیم گیری را سخت می کند. برای اطلاع بیشتر در مورد وسایل مورد نیاز کوهنوردی نگاهی به مقاله لیست لوازم کوهنوردی بیاندازید.

کیسه خواب با به دام انداختن گرمای بدن باعث گرم شدن هوای اطراف بدن می شود. بدن حرارت تولید می کند و هوایی که در کیسه گیر افتاده است را گرم کرده و باعث گرم شدن ما میشود. هوا یک هادی گرمایی ضعیف و اما یک عایق حرارتی عالی است.

کیسه خواب های کوهستانی عموما مومیایی شکل هستند، اکثرا دارای یک زیپ و بندکشی در اطراف سر هستند. دو نوع اصلی عایق بندی وجود دارد. الیاف مصنوعی و پر.

مرتبط : خواب بهتر در کوهنوردی ، زیرانداز کوهنوردی

انواع کیسه خواب

عایق بندی با پر

پرهای کوچک غاز یا اردک. این مدلها سبک ، مقاوم هستند و به خوبی جمع می شوند. پر خیس نمی تواند گرما را حفظ کند و همچنین خشک کردن آنهم دشوار است. مدلهای پر همچنین گرانتر هم هستند. پر خشک یک نوآوری جدید است که رشته های پر در آن توسط یک پوشش هیدروفونیک پوشانده میشود و به حفظ کیسه خواب در برابر رطوبت کمک می کند.

یک بحث اخلاقی نیز درباره این کیسه خواب ها وجود دارد. این محصول از طریق حیوانات تولید می شود و مدارک زیادی از رفتار غیرانسانی با حیوانات(انواع غاز و اردک) وجود دارد. استاندارد اخلاقی پر ethical down standard– تفسیری با ارزش است که در زمان انتخاب یک کیسه خواب بر اساس مضامین اخلاقی می توان به آن رجوع کرد.

عایق بندی الیاف مصنوعی

به طور معمول سنگینتر و حجیم تر از انواع پر می باشد، اما بهتر خشک می ماند و در زمان مرطوب شدن بهتر از مدلهای پر عمل می کند. نوآوری های جدید سبکتر مانند پریمالافت، ترمولافت، کلیماشیلد، کیوالوفیل مثالهایی از عایق بندی های الیاف مصنوعی هستند.

قله شاه علمدار؛ راهنمای صعود به جادوی کلاردشت

نائومی اومورا؛ جامانده، ماجراجو، در آرزوی کیسه خواب

کیسه های ترکیبات مصنوعی دو نوع دارند، فیبرهای کوتاه و رشته های بلند. فیبرهای کوتاه ساختاری شبیه ساقه های پر دارند اما این مدلها به سرعت می شکنند و کارکرد آنها کوتاه مدت است. رشته های بلند با دوام هستند و عایق بندی خوبی ارایه می دهند اما به خوبی کمپرس نمی شوند.

تصمیم گیری درباره اینکه کیسه خواب با کدام ماده پر شده باشد به چند موضوع بستگی خواهد داشت:

• وزن و حجم: در سفرهای طولانی که باید کیسه را در کوله حمل کرد مدل پر به دلیل وزن کمتر و جمع شدن بهتر مناسب تر است.
• رطوبت: زمانی که احتمال مرطوب شدن بالاست بهتر است از انواع الیاف مصنوعی استفاده شود. این مدلها در رطوبت بهتر عمل می کنند.
• سرما: در دمای بسیار سرد مدل پر بهترین نسبت وزن به گرما را دارد.
• هزینه: انواع پر گرانتر هستند اما سرمایه گذاری بهتری در طول زمان می باشند، چرا که با دوام هستند. کیسه خوابهای الیاف مصنوعی عموما ارزانترند.

جدول مقایسه کیسه خواب پر و الیاف مصنوعی

بیشتر درباره کیسه خواب پر

عایق بندی پر در کیفیت های مختلفی موجود است، که بستگی به نوع پرنده ای دارد که پر از آن تهیه می شود و اینکه نسبت پر ریز به درشت در آن چقدر باشد.

نسبت پر ریز به درشت ممکن است با عدد درصد مشخص شده باشد. به طور مثال از عدد 90/10 استفاده می شود که یعنی 90% آن از پر ریز و 10% از پر درشت پرشده است.

انواع پر همچنین یک رتبه بندی به نام فیل پاور ‘Fill Power’ هم دارند. این معیار به معنای آن است که پر به چه میزانی پف می کند و هوا را در خود نگه می دارد تا باعث گرم شدن بشود. اگر پر بیشتر پف کند به معنای نگه داشتن هوای بیشتر در مقادیر کمتر پر خواهد بود. عدد بیشتر در اینجا بهتر است، به طور معمول اعداد بالاتر از 750 برای کیسه خواب خوب هستند.

معیار فیل پاور با علامت FP نشان داده می شود. این عدد به معنای آن است که یک اونس پر چند اینچ مکعب پف می کند.

منبع پر نیز از نظر تهیه شدن مسئولانه اهمیت دارد. بعضی از پرها از سینه غاز به صورت زنده کنده می شوند. بعضی از پرها هم از پرندگانی که به خاطر گوشتشان مصرف می شوند جمع می شود. خوشبختان در حال حاضر استانداردهایی در حال شکل گیری هستند که بیشترین ملاحظات اخلاقی را در نظر بگیرند.

رتبه بندی کیسه خواب

افراد متفاوت ممکن است دریک کیسه خواب یکسان احساس گرما یا سرما کنند. هرچند یک سیستم ارزیابی وجود دارد که می توانید به عنوان راهنما از آن بهره ببرید. همه تولید کنندگان از این سیستم استفاده نمی کنند اما کیسه خوابهایی که نوشته EN13537 را روی خود دارند از این دسته بندی بهره می برند.

سیستم رتبه بندی تنها یک عدد را در مورد کیسه خواب به دست نمی دهد، بلکه یک طیف را ارایه می کند. به طور خلاصه در اینجا به آنها اشاره می شود.

• Upper Limit – محدوده بالایی: بالاترین دمایی که یک نفر بتواند در کیسه با زیپ باز بخوابد، درحالی دست ها و صورتش بیرون است.
• Comfort Temperature – دمای آسایش: دمایی که یک نفر بتواند در کیسه به راحتی بخوابد.
• Lower Limit – محدوده پایینی: دمایی که یک نفر می تواند در کیسه بخوابد بدون اینکه به دلیل سرما بیدار شود.
• Extreme – اکستریم: حداقل دمایی که یک نفر برای شش ساعت بدون هیپوترمی می تواند در کیسه خواب زنده بماند.

جدول رتبه‌بندی دمایی کیسه خواب

مهمترین رتبه بندی دمایی، رتبه بندی آسایش است. رتبه بندی کیسه خواب را بخوانید و سپس براساس احساس سرمایی که به طور معمول دارید تصمیم گیری کنید.

مثالی از برچسب رتبه بندی کیسه خواب

توجه دارید که دمای آسایش مهمترین ملاک تصمیم گیری است، به طور کلی در این مورد عدد مثبت 8 درجه سانتیگراد می باشد. افراد زیادی در مثال بالا در +3 درجه خوابی ناراحت دارند. -11 درجه دمایی است که در آن فرد می تواند در این کیسه در معرض هیپوترمی قرار بگیرد. همچنین باید در نظر داشت که این ملاک ها بر اساس لباس بیس کامل و به همراه جوراب در نظر گرفته می شوند.

مرتبط: سرشعله کوهنوردی ، پوشاک کوهنوردی

رتبه بندی فصلی برای کیسه خواب

یکی دیگر از روشهای مورد استفاده در اینجا بر اساس فصلها تعیین می شود. این یک روش ساده برای مقایسه انواع کیسه خواب می باشد. که در واقع معیار اصلی در اینجا هم دما هست.

• تک فصل : مناسب کمپ تابستانی.
• دو فصل : مناسب اواخر بهار تا اوایل پاییز.
• سه فصل : پاییز، ابتدای زمستان بدون یخ بندان، شبهای دارای سرمای متوسط.
• چهار فصل : شبهای زمستانی سرد با یخ بندان ، ارتفاع بالا.
• پنج فصل : نهایت سرما، شرایط قطبی و ارتفاع بالا.

آستر کیسه خواب

استر کیسه خواب عموما از ابریشم یا مواد مصنوعی، نخ یا پشم تهیه می شوند. پشم و ابریشم عایق هستند و برای اضافه کردن گرما به کیسه خواب کاربرد دارند، درحالی که انواع نخ یا الیاف عموما برای تمیز نگه داشتن داخل کیسه خواب کاربرد دارند.

مدل پشمی قدری حجیم است اما باعث بالارفتن ظرفیت گرمایی کیسه می شود. برای مثال در کوههای بلند ممکن است یک کیسه خواب چهارفصل برای ارتفاعات با خود ببرید. در حالی که از یک آسترپشمی در بیس کمپ یا کیسه خوابی سبکتر در آنجا استفاده کنید.

آسترهای نخی کیسه خواب برای پیمایش جنگل و جاهایی که رطوبت زیاد است مناسب می باشد. شستن این آسترها منطقا بسیار راحت تر از کیسه خواب هست.

شکل و سایز کیسه خواب

همه کیسه خواب‌ها دارای سایز و اندازه یکسان نیستند. اگر شما بلند یا پهن هستید و یا شکلی خاصی در خوابیدن دارید، میتوانید ابعاد کیسه را چک کنید تا مدل مناسبتان را بیابید.

مدلهای کمی از نظر شکلی موجود هستند. مدلهای مربعی ارزان هستند و برای یک فصل مناسب می باشند. این مدلها برای شرایط کوهستانی مناسب نیستند.

کیسه های مومیایی شکل یک نرم هستند که کارآتر می باشند و اکثرا دارای جیبهای اضافی داخلی هم نیستند.

جدیدا مدلهای های غلافی شکل هم به بازار آمده اند که بسیار پهن تر هستند و در آنها می توان در حالتهای مختلف خوابید. البته این نوع کیسه ها در کوه معمول نیستند. چرا که حجم و وزن نسبتا زیادی دارند.

شکل هود یا هواکش کیسه خواب هم در حفظ بیشتر گرما موثر است بعلاوه یک شکل واشر طور که دور گردن باعث کاهش فضای این قسمت و در نتیجه هدر رفت کمتر سرما می شود.

نگهداری از کیسه خواب

نگهداری درست از کیسه خواب باعث افزایش عمر آن در طول زمان می شود. در زمان عدم استفاده بهتر از کیسه در جای مسطح درازکش باشد. توجه داشته باشید که کیسه خواب نباید در کیسه حمل خود نگهداری شود. بعضی از کیسه خوابها دارای یک کیسه به نام کیسه استراحت هستند.

در نظر داشته باشید که میشود کیسه خواب را شست. اما تاثیر اغلب شست شو تاثیر منفی روی عملکرد کیسه می گذارد. پس توصیه می شود که کیسه خواب را تاجایی که ممکن است نشویید. استفاده از خشک شویی به نظر گزینه بهتری میرسد. همچنین پهن کردن کیسه در زیر آفتاب باعث از بین رفتن بوی احتمالی آن می شود.

نکته : زمانی که کیسه خواب پر را باز کنید ، مدت زمانی لازم است تا کیسه پف کند تا به کارآیی بهینه برسد. بنابراین عاقلانه است که کیسه خواب را یک ساعت قبل از درون آن رفتن پهن کنید.

نکته دیگر اینکه الیاف با کیفیت بهتر از پر بی کیفیت عمل می کند پس اینکه یک کیسه خواب با پر، پرشده باشد، تنها ملاک خوب بودن آن نیست.

سوالات رایج

1. چه نوع کیسه خوابی برای شرایط آب و هوایی سرد مناسب است؟

✅ کیسه خواب‌های پر با عایق پر (Down) یا الیاف مصنوعی (Synthetic) که دارای دمای راحتی (Comfort Rating) متناسب با شرایط محیطی شما باشند، برای هوای سرد مناسب هستند. مدل‌هایی با مومیایی‌شکل (Mummy) یا دارای یقه گرمایی (Draft Collar) نیز در حفظ گرما مؤثرند.

2. تفاوت بین عایق پر و الیاف مصنوعی در کیسه خواب چیست؟

✅ عایق پر: سبک‌تر، قابل فشرده‌سازی بیشتر و گرمای بیشتر نسبت به وزن خود دارد، اما در صورت خیس شدن کارایی آن کاهش می‌یابد.
✅ الیاف مصنوعی: مقاوم‌تر در برابر رطوبت، ارزان‌تر و برای شرایط مرطوب بهتر است، اما وزن و حجم بیشتری دارد.

3. چگونه دمای مناسب کیسه خواب را انتخاب کنم؟

✅ به رتبه‌بندی دمایی روی کیسه خواب دقت کنید:

• Comfort: دمایی که فرد در آن راحت می‌خوابد.
• Limit: دمایی که فرد هنوز می‌تواند در آن بماند، اما ممکن است احساس سرما کند.
• Extreme: دمایی که فرد می‌تواند زنده بماند اما بسیار سرد خواهد بود.
  🔹 نکته: دمای Comfort را به‌عنوان معیار انتخاب کنید، مخصوصاً اگر خواب سبکی دارید.

4. چرا کیسه خواب مومیایی (Mummy) برای طبیعت‌گردی بهتر است؟

✅ این مدل با طراحی باریک و کلاهک مخصوص باعث حفظ گرما و کاهش اتلاف حرارت می‌شود و برای سفرهای کوهنوردی و ماجراجویی مناسب‌تر است.

5. چطور کیسه خواب خود را برای کمپینگ بهتر عایق‌بندی کنم؟

✅ از یک زیرانداز عایق استفاده کنید تا از انتقال سرمای زمین جلوگیری شود. همچنین می‌توانید داخل کیسه خواب یک لاینر (Liner) اضافه کنید تا گرما را حفظ کند.

6. چگونه از خیس شدن کیسه خواب جلوگیری کنم؟

✅ آن را در یک کاور ضد آب نگه‌دارید و هنگام حمل در کوله، آن را داخل کیسه خشک (Dry Bag) قرار دهید. همچنین از تماس مستقیم با زمین مرطوب جلوگیری کنید.

7. چطور کیسه خواب را بشویم و نگهداری کنم؟

✅ الیاف مصنوعی: می‌توانید در ماشین لباسشویی با شوینده مخصوص بشویید.
✅ پر: با شوینده مخصوص پر و در ماشین لباسشویی با دور ملایم شسته و سپس در خشک‌کن با توپ تنیس خشک کنید تا حجم آن حفظ شود.
🔹 نکته: هرگز آن را فشرده در کیسه حمل برای مدت طولانی نگه ندارید، بلکه در حالت باز یا آویزان نگهداری کنید.

8. چه چیزی روی راحتی کیسه خواب تأثیر می‌گذارد؟

✅ جنس عایق، نوع دوخت، فضای داخلی، زیرانداز مناسب و لباس‌هایی که هنگام خواب می‌پوشید روی راحتی آن تأثیر دارد. بهتر است با لباس خشک و مناسب بخوابید تا گرم‌تر بمانید.

9. چگونه کیسه خواب را بسته‌بندی کنم تا جای کمتری بگیرد؟

✅ آن را داخل یک کیسه کمپرس‌شونده (Compression Sack) قرار دهید و فشار دهید تا حجم آن کم شود. کیسه خواب‌های پر معمولاً قابلیت فشرده‌سازی بهتری دارند.

10. آیا می‌توان از کیسه خواب در شرایط گرم هم استفاده کرد؟

✅ بله! در شرایط گرم، زیپ آن را باز کنید و از آن مانند یک پتو استفاده کنید. همچنین مدل‌های سبک‌تر و مخصوص تابستان وجود دارند که تهویه بهتری دارند.

دکتر مهدی جباریان / باشگاه ورزشی موج